Sylloge inscriptionum latinarum aevi romanae Rei publicae usque ad C. Iulium Caesarem plenissima

This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project
to make the world's books discoverable online.

It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover.

Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the
publisher to a library and finally to you.

Usage guidelines

Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying.

We also ask that you:

+ Make non-commercial use ofthefiles We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for
personal, non-commercial purposes.

+ Refrainfrom automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.

+ Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.

+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe.

About Google Book Search

Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web

at|http : //books . qooqle . com/

r

^.

■\f

T>

•SYLLOGE

AEVl ROMANAE REl PUBLICAE
USQUE AD C. lULlUM CAESAREM

PLENISSIMA

EDIOIT

RAPHAEL GARRUCCIUS

::; ^J

AUGUSTAE TAURINORUM

EX R. OFFICINA I. B. PARAVIAE ET 30C.
M DCCC LXXV.

PROPRlBTl LETTERARU

mm

Fragmentum Fasf. Consul. ihventum ad Antium
Kal, lun. MDCCCXLVI.

^ AMERINVS. C. POPPAEVS

AEVS. SECVND. M. PAPIVS. MVXri

.'o ELIVS. DOLABELL. C. sILANVS

. . EX. LENTVLVS. Q. IVNIVS. BLAESVS
. STAmiVS. TAVRVS. M. AEMILIVS. LEPID
GERMANICVS. CAESAR. C. FONTEIVS

SVF. C. VISELLIVS. VARRO
L. MVNATIVS. PLANCVS. C. SILIVS
A. CAECINA. LABGVS
/ <- SEX. APPVLEIVS. SEX. POMPEIVS

/ DRVSVS. CAESAR. C. NORBANVS. FLACCVS

SVF. M. SILANVS
SISENNA. STATILIVS. TAVBVS. L. SCRIBONIVS

SVF. C. VntlVS. LIBO. G. POMPEIVS. GRAECINA
C. CAELIVS. L. POMPONIVS. FLACCVS

SVF. C. VBIVS. MARSVS. L. VOLVSEIVS. PROCVL
TI. CAESAR. AVG. m. GERMANIC. CAESAR. ff.

L. SEIVS. TVBERO. m. K. MAUS

BGVLVS. K. AVGVST

IVS. GALL

Ait. pal. rwn. 1. 10. p^ I. 3.

^-

'*-.r^.

-^— r

1

Itai

:art

■ersi

^^1

G-3

PRAEFATIO

Olim cum de palaeographia et orthographia veterum latinorura
in Academia romana quaedam in Ritschelii canones de ea re
nuper editos disseruissem, comprobassentque qui aderant socii
doctissimi, eorum voluntate et sufiFragio factum est, ut de con-
ficienda Sylloge inscriptionum cogitarem, quam grammaticis
instructam prolegomenis ederem in lucem in eorum commodum
praesertim qui Ubrorum idoneorum inopia ab his studiis ar-
cebantur.

Itaque si qui erunt qui hoc opere uti volent, eos scire necesse
est latinam rem epigraphicam modo in duas partes esse divisam,
quanim altera ea tempora complectitur, quae sunt rei pubhcae,
altera quae imperii: hic vero ego primam tradendam suspicio;
alteram alius pluresve ahquando tractabunt.

Prolegomena grammatica, quorum causa opus suscepi statim
initio addidi : et quoniam inscriptiones nonnuUae antiquissimis
versibus saturniis constant, disserui de legibus, quibus olim
vetustissimi in hoc carminum genere usi sunt. De Utterarum
properatarum natura et formis etiam tractandum suscepi, prop-
terea quia inscriptiones afiPerendae quaedam erant graphio
scriptae Utterisque eius generis quas cur&ivas vulgo dicimus.

IV

Materiam operis ita generatim partitus sum, ut numismaticam
a reliquis inscriptionibus seiungerem. Nolui, ut ante factum est,
nummorum litteraturam atque orthographiam cum omnium
generum titulis permiscere. Utitur enim numismatica legibus
suis, suas habet Htteras singulares, nexus suos, symbola prae-
terea, sigilla, anaglypha, quibus passim tituh carent.

Pars igitur prima est numismatica; secundo loco est pars
epigraphica. Nummorum typos emendavi passim auxique novis
ex museis pubUcis privatisque, mea etiam singulari horum copia;
idque me consecutum confido ut nemo in hac parte prodierit
instructior. Nummorum famiHarum, quorum descriptiones in
opere mommseniano, inscriptiones etiam in ritscheliano omissae,
editionem hic habes ad blacasianam distributam, tamen per-
mutatis nonnulUs quantum ex ricciano thesauro a me descripto
inteUigere datum est

In tituUs quibus res epigraphica continetur non fuit minor
cura adhibenda et fides ut plena eorum copia esset, et emen-
data, quod ego quidem praestiti, longis per plures annos itine-
ribus per ItaUam exterasque regiones iam peractis, plurima
titulorum parte descripta. Latinas opes auxi adiectis iis quorum
dialectus si minus Utteratura, esset latina.

In titulorum distributione tres praesertim classes institui,
quarum prima est eorum, qui propter grammaticas rationes
saeculum rei pubUcae septimum non excedunt, eos vero qui
saeculum septimum produnt in tertiam classem conieci. Mediam
obtinent classem tituU aetatis certae.

Adolescentes hic, quorum praecipue commodis inservio, mo-
nendos censeo, ne titulos qui tertio loco aflFeruntur omnes ne-
cessario putent intra saecuU septimi fines esse concludendos:
nec enim definiri identidem potest extrema rei pubUcae
tempora attingant, an ad medium fere saeculum octavum ex-
currant, quando eadem formularum severitas et orthographia
extra urbem praesertim servata apparet. Itaque ea de causa
quaedam ad speciem adduxi exempla quae imprudentes mo-
nerent. In summa non lege aUqua lata factum est, at consue-
tudine ut vetustas paulatim obUteraretur in scribendo a pluribus.

Quaeres nunc quibus ego singulas inscriptiones instruxerim
copiis. Tria mihi erant curanda, primum ut nihil deesset eorum
quae a doctis viris ilUta chartis reperissem, tum si quid novi
mihi esset adducerem, tertio emendationum rationes darem.

Itaque cum coUectionem mommsenianam secutus sim, falsis
omissis, iisque, quae ad rem non facerent, iudicavi me omni-
bus satis facturum si post numerum meum adderem pa-
renthesi inclusum numerum' mommsenianum , rithscheKanas
etiam tabulas cit>avi quibus titulorum ille vir doctus imagines
repraesentavit. Nam quaedam quae illo in opere non sunt ef-
fictae , duabus tabuhs ego dehneanda curavi. Syllogen non
necessariis citationibus earumque Siaxpitjei obruere nolui.

Opus tentavi novum in quo praeter nexus Htterarum etiam
forma exprimeretur; in quo si minus assecutus sum quam
speraram id rei difficultati non meae voluntati tribuas rogo.
Xovas inscriptiones quae prodierunt his proximis quinque annis,
ex quo incepta editio est in fine addendas curavi: item errores
qui irrepserunt ut potui emendavi. Meminisse etiam oportet me
absentera ex aedibus meis exturbatum, omnique pene ope H-
brorum destitutum, fuisse coactum nonnunquam perferre quae
aliter non tulissem.

Lidices paraveram quot huic operi necessarios novi. Ex his
vero quinque tantum ut ederem benevolentia editorum impe-
travi. Haec in mente habeas vehm ne imprudens aurem male-
vohs praebeas, qui obtrectaturi erunt: tu vero meis laboribus
libenter fruaris, vale.

Romae, xviii kal. ial. mdccclxxvii.

PARS I.

QUAE EST PALAEOGRAPHICA

CAP. I.
De orisine alpliabeti latini.

Priscos olim lalinos elemenla scribendi a Graecis accepisse el plures tra-
didenint, et re ipsa manifestatur. Al qua id aetale primum fecerinl arbitror
adhnc quaeri; tamen ut cerlum et exploratum lenemus, id post Olympiadum
exortum necessario accidisse^ nec enim antea in Italia Graeci sedem colloca-
Terunt, aul Latini unquam in Graeciam navigaverunt ut graecam scripturam
in Italiam importarent.

Deinde quaeri- solet, ex qua potissimum Helladis gente Latini hauserint
litteras: neque dubium esse potest, quin ab Chalcidensibus conterminis, qui
Cumas in Campania condiderunt. Namque cum tolius graecae litteraturae
fontes illa quatuor alphabeta sint, Dorum scilicet et Aeolensium, Atlicorum
et lonum, ex quibus emanarint alphabeta Achaeorum, Boeotorum, Chalci-
densium ceterorumque, illi profeclo litteras priscis Latinis tradidisse dicendi
sant, quorum reipsa alphabeticae formae magis ad antiquissimam Latinorum
scripturam accedunl. Sunt vero Cumani Chalcidenses; idque constat ex eorum
Dummis et titulis, tum ex alphabeto quod campanae et siculae Chalcidensium
coloniae adhibuerunt. Hos igitur recte dicemus priscis Latii populis alpha-
betum intulisse.

Cuma colonia Chalcidensium antiquissima fuit; cuius origines quamvis
fabulosae putentur, eaque de causa reiiciantur, de urbe tamen constat, quod
nobis abunde facil satis, eam iam conditam afite Olympiadem XIII, quo tem-
pore urbem traditur Zanclen in Sicilia colofiiam fundasse (Tbucid. VI> 4).
Cumanae inscriptiones sunt primo quae legunlur in nummis, deinde quae
olim repertae, tum in aeneo vase insculptae (Corp. inscr. gr. I, p. 48], tum
in lecytho crelaceo graphio notatae (Bull. arch. neap. I, 20), et ab Avellinio
edilae (Bull. arch. neap. VI, lav. d'agg.]. His accesserunt nuperi duo tituli in
stelis ex topho, quos vulgavit Minervinius (tab. V), cumque his imminutam
epigraphen graphio notalam in vase cretaceo. Inscriptionibus cumanis ad-
dantur oportet quae in nummis coloniarum Chalcidensium in Italia et Sicilia
habentur : hae vero sunt Neapolis, Regium, Zancle, Messana, Naxium, Leontium,

1

Himera, quibus ex monumentis alphabelum illud Chalcidensium colirgitur, quod
priscis Latinis traditum dixi. Latinorum quae verosimililer vetustissima in-
dicantur quarto et qurnto reipublicae saeculo continentur; neque enim allius
repetere est. Sunt vero aeris gravis nummi flati ante annum u. c. 485. Est
etiam lamina aenea utrinque scripta (n. 547 a, b) ; sunt et tiluli aliquot prae-
nestini, et inscriptiones in aeneis cisti$/in speculis, in nummis incisae, et
aliunde aliae nonnullae his aetate proximae , vel aequales, quibus collatis
cum Graecis, luculenler apparet quod anquirimus, elementa latini alphabeli
Chalcidensium litteraturae respondere, indeque olim esse derivata.

GAP. II.

De forinA litlerarnin Yettt«tis«ima et nomero,

Litterae igitur quac ex numeratis monumentis colliguntur hae fere sunt,
quae qua rorma apparuerunt, quove primum tempore immutatae sunt hoc
loco docebitur.

A- Habet hac forma fragmentum aeneae laminae, estque in asse aeris
gravis cum epigraphe RO^A> occurritque in cumana stela Democharidis.
Inde nata parallela media linea ad basim demissa A fere ut in phoeniciis
ex ^ angulo diducto ^. Alteram formam A . linea transversa , adhibent
eiusdem aetatis nummi cumani , et lecylhus ilem cumanus, fragmentum
laminae aeneae, nummi Naxiorum et Zancles.

B. Lamina aenea a imminutam dat, integram aes grave Lucerinorum, et
stelae praenestinae : ex graecis Chalcidensium monumentis unicum exemplum
habemus in stela cumana Critobulae. Utrobique inferioris lunulae pars pro-
minula est.

C. Hac forma invenitur; angulata etiam <, quod tamen maioris aetatis
indicium pon cst. Latini utuntur pro f et K Graccorum ; item pro KH
afflato Atticorum, sive Dorum 4f ubique. Exempla sunt pro f, ACMEMENO,
^VaORCOS, ANCAR; pro K, PO^OCES, AMVCE5, AMVCOS, Al-
SC^API. PI^ONICOS. PAINSSCOS,HERC^ES,CASTOR,CASENTER;
pro KH sive 4^, CREISITA, CRISIDA, ACIl^ES: nec aliter unquam. Itaque
mire prolatum*a Mommsenio Latinos litlera K carerc non potuisse , cum
conlra videamus nec in Graecis quidem transferendis cos ea usos fere
unquam fuisse. Quid? cum oppicta virgula C a G discriminaverunt? nonne
id fecisse perspicuum est ut pro Graecorum gamma hac nova liltora ute-
rentur, C pro K et 4^ manerct? Itaque ad morom Graecorum fecisse videlur
qui KERI r»OCO^OM scripsit, quod unicum eiusmodi cxemplum affertur,
nec forte anle saeculum sextum.

De Dummo cum epigraphe KORANO descripto a Riccio nihil moror;
obstat enim praeier rem insolitam et cumanum typum didrachma eiusdem

3
Qrbis in museo parisieDsi in quo legi et ipse post alios perspicue scriplum
CORANO; neque hi bilingues, ut canusini, quorum in nummis ut CA ita
KA saeculi sexti initio invenimus scriplum. Ceterum quamvis vera essent
quae iraduntur de K Coranorum, nunquam ex boc fere unico exemplo
poiest deduci quod noslram sententiam diruat. ^

D. Exili et oblonga forma occurrit in lamiua aenea, itemque in nummis
Zaoclaeis, et in stele cumana Democbaridis: paulo serius pingitur ampliore
lunula.

E. E. In latinis exemplis linea verticalis aliquando progreditur supra vel
infra, quod etiam occurrit in lecytho cumano: tres lineae iacentes obliquae
nonnunquam pffinguntur. Aiteram lilterae buius formam quae lineis constat
duabus et verticalibus et parallelis || Graeci ignorant, videturque in latinum
alphabetum irrepsisse ex scriptura italica.

F. Lineae duae iacentes nonnumquam obliquae et ipsae effinguntur I^ :
semel retrogradae ut in cistula praenestina ^ERCVES. Inferior linea ple-
rumque mediam verticalem altingit F; at aliquando oritur circa tertiam ver-
licalis partem p, vel infra pingitur fere ut digamma Etruscorum campanorum
P; sic in cista praenestina [EI^ENA» in speculo ilem praenestino PASIA»
tlATA- Lineis verticalibus duabus baec etiam liltera pingitur P, quae ex
veteri quodam alphabeto manare videlur, quod italicum dixerim.

Q» C » C Tribus his modis pingi solet littera r/, quae Graecorum gamma
aequai pronuntiatione. Appictae virgulae qua a C distinguitur auctorem
ignoramus; nam Scbneiderum (Gr. lat. I. 176) eiusque asseclam Osannum
(ad Cic. de Rep. pag. 428) aliosque qui Sp. Carvilium circa a. u. c. 520
cum gramn^aticis veteribus huius novi elementi auctorem fecere, dudum
docui errasse, ailato Signinorum nummo in quo modo SEIC> n^odo 5EIC
scripium apparet. Constat igitur duplici modo Signinos hoc elementum
inilio pinxisse. Secundum quod post Signinorum exemplum citare possum
est CNAIVOD in elogio L. Scipionis Barbati pertinente ad saeculum sextum.
Haec foriasse veiusiior est forma, qua g nonnunquam effingunt Praenestini ;
nam virgula quam Signini extremis lunulae cornibus veluti suspensam
pinguni accipit in his formam sicilici Q. Invenio Faliscos baec duo elementa
c g permiscuisse in lamina aenea, quam bic editam babes n. 557 ; in ea
eoim scribuntGONUEGIVM VOUGANI, GONDECORANT, COMVIVIA.

H- Esi Graecorum Chalcidensium propria, item Atticorum: Dores italiotae
integra primum B, deinde post receptum, ut arbitror, alphabelum ionicum di-
midiaiausi sunt K idque videre est in nummis Heracleensium hHPAKAHIilN,
quod antea H^poixXsiGv. Latini, qui consonantes nunquam bac aetate aspi-
rant, hoc tamcn elemento utuntur ante vocales initio vocum , permutanl-
que aliquando cum digamma in Felena , Fasia , Fata ; quod propriuni
fuisse quorumdam Sabinorum veteres grammatici dixerunt, qui haba pro
faba pronuniiarent.

|. Forma iolae recla fuil ui Chalcideosium ila Lalinorum propria. Achaei
conlra et prisci Corinthii iota utuntur angulato H, H, vel sinuoso ? quod
ad phoenicium elementum prope accedit, nec nisi serius iota rectum adhi-
buerunt, ut patet ex nummis Cauloniatarum in Italia, qui cusi sunt typis
in antica et poslica exstantibus, in quibus angulalum pingunt ante ionicam
littcraturam receptam KAVAONHATAM, postea recto uluntur KAV-
AANIATAI: utramque rormam.miscent Posidoniatae in nummo argenteo
fercnte nomen fluminis Silari» in cuius antica legimus ^BMOH, in postica
vero l3MOn, AVI3M.

K. Prisca aetas, ut probavi, a Graecorum kappa abstiouit, itaque ea
carent Falisci, et modo C, modo Q eius loco usurpavit. Singulare est KERI
ut dixi supra, nec forte a latino homine, nec nomine profeclum. Nam in
carmine Saliari apud Varronem (de L.L. VII, 26) DVONVS CERVS ES
non KERVS legimus (\).

Eam deoique lilteram Latini recepisse videntur cum usus invaluit nominum
signandoruni per siglas, et hoc oportuil elemento Kaismies qui praenomina-
bantur a Caiis distinguere , quod nec vellent assumpta altera littera sive
vocali ut in Ti. pro Tiberio , sive semivocali ut in Cn. pro Cnaeo. Sero
invahiisse videtur doclrina quae iuberet scribere potius kappa quam C ante
vocalem a, cuius tamen pauca exempla invenimus, eaque saeculi septimi,
qualia sunt IVDIK in titulo Scipionis hispani, K pro kaniine in cippo Grac-
chano, KASTORVS» KAf^VAE in iapide puteolano, medio fere hoc saecuio,
qua tamen aelate constanter adhibetur kappa in KAL- Itaque in nummis
familiarum legimus ante a. u. c. 680, KALENI in vasculis sancaesarianis ,
L- KAILI. KAL-, INYeRKAL.

Promiscui moris exemplum habemus in nummis Canusinorum romano typo,
in quibus modo KA, modo CA scriptum reperimus.

Vf'\i' Haec est vetustissima forma ut a Chalcidensibus, ita a Latinis
usurpata, cum Achaeorum propria et lonum esset inversa A. Argivis placuit K
eminente apice, quae forma etiam a Latinis et Faliscis adeo recepta est ut
forma cursiva li inde emanarit; itemque L quadratum qoo utuntur Neapo-
litani in nummo a me edito (Bull. arch. neap. an. I, tab. IV), vEOnOLITEs,
et Malienses MALIE^, de quo postea dicam.

AA. Hac unice forma vel hac M brevioribos mediis lineis, utramque vero
cruribus divaricatis, Latini scribunt ut Cumani. Formam huius elementi quae
constat quinque lineis ^, quamque etiam habet vas aeneum cumanum, ea
de causa Latini receperunt, ut siglam exprimerent praenominis, IW(anium)
hac ratione a M(arco) distinguentes, ut K(aisonem) a C>io). Habes titulum
praenestinum /W * FABRICI • K* F* qui utriusque siglae exemplum praebet.

(i) Lectio corrupta iD.cod. florentino DVOMISCERVSES , qaam tentavit Malleras
duatuu €crusU. Codd. Goth. Haanien. doo Paris. et Ambrosianas prael>eat Jtumu^ ceruses.

Graecam consueludinem pingendi posteriores quatuor lineas priore bre-
YJores P^ Latini non usurpant.

^. Huius litterae obliquae sunt lineae, et ad basim demissae, contra
ac prisci Graeci solent, qui postremas duas priore pingunt breviores t^,
Eleorum lamina excepta.

O» 0. Parem modulo caeteris litteris, vel contractiore forma, O, o pin-
gunt Latini et Graeci. Hiantem infra O, C> dant slela Ovii praenestina ,
speculum praencstinum unum, strigilis una, cistae duae, Ovii artificis aerarii
Hedusa, pauca alia, itemque nummi ex Suessanis, Calenis, Aeserninis,
Aquinatibus, in quibus hians Torma nonnunquam, angulala saepius occurrit,
quam in lapidibus.

n> P» P- Tres sunt velustissimae formae huius litterae, sed prima ct
tertia rarius adhibitae; secunda qua angulus dexter curvatur in lunulam
infra hiantem est communis ; primum et secundum pe apertum dicere solemus,
lertium clausum. Graecae formae huius elementi primum pe tantum accedit
quod est angulis plane recJtis, quae forma quamvis reliquis vetustior, si
originem alphabeti spectas, necessario sit habenda, raro tamen invenitur,
nec fere nisi in titulis aere incisis, aut properante manu marmori, ebori
insculptis. Qui hoc argumento vetustatis uti vult ad tilulorum antiquiorem
aetatem probandam, non recle facit. In basi subiecta pedibus Deorum Penatium
se legisse DENAS affirmat Alicarnasseus Dionysius (Anl. Bom., L. 4, c. 68)
eoque vocabulo Penates pulat significatos, posito nempe ab antiquis Latinis D
pro P, cum elementum pe nondum esset repertum: Aoxf? ydp fjLot tov tt /jL^nco
ypoLfifjuLToq svprt/jLivov t& SiXra itiXovv Ttiy ixsiyov iuyafjLtv Tovg noLkoLtovg, Haec
absurda. Potuit tamen fieri errore fabrili ut DENAS pro-PENAS scribe-
relur sicut in speculo praenestino CVDIDO pro CVPIDO. Nec tamen de-
finiri potesl quid illo vocabulo significatum sit, cum conslet non potuissc
hac aetate Penas grammatice scribi pro Penates, Auderem dicere Alicar-
nasseum ihi invenisse DEIVAS , obruta aut ab eo neglecla altera voce
e. g. CASMENAS, nam duae colebantur a veteribus. Sic legimus DEIVAS
CORNISCAS hoc est Deivais Corniscais in columna Romae dedicata cor-
nicibus. Facile vero IV cum N poluil confundi propter afrmitatem linearum
contiguarum.

Q, Q., O-. Fuit haec littera Dorum, et Chalcidensium propria: Attici et
lones abstinenL In titulis Latinorum ea quae primo loco ponitur cum cir-
culo pleno lineae verticali superimposilo ter occurrit. Secundam formam
servant aliquot stelae praenestinae, speculum item praenestinum , nummus
aquinas. Tertia est communis. Raro apex appingitur medio'Iateri dextero o-,
cum soleat oblique aptari inferius, et pene ad circuli basim Q. Hoc ele-
mento Latini utuntur, ut dixi, etiam pro K Graecorum et C Latinorum.

Il> P> R* R.' R- R>s quinque modis variatur littera r in antiquissimis
qaibusque tilalis Latinorum. Omitto properatas et rudes formas veluti in

columna viae ostiensis R , E, in cislula praeneslina |y, ^ ; in ara Cleonis p..
Appicli apicis urigo facile demonslratur collalione titulorum Chalcidensium.
Ex epigraphe cumana graphio exarala edidit Minervinius formam p& planQ
singularem: ea conslat ex communi retrograda < cui apex infra aptatur in
hunc modum ^. Pari ratione elBctam habemus in epigraphe thebana a
Rangab6 cdila AY^O Al^l^ONT (Uvppov^ApxoyToq), Additus igitur est apex
ut melius pco a iikTo., quae eo fere modo pingi solebat, distingueretur.
Nomen Cassandrae sic dorica litteratura bis iegi in palera etrusca graphio
notatum K^MAND>A, KBMAN^DA, in quo tam leve discrimen est inter
illa duo elemenla, ut evidenter appareat quae fuerit olim causa apicis ad-
dendi. Et hic quidem apex duplici modo est appictus: aut enim lunulam
infra hiantem ductu repando aliquantulum producitur, aut ita aptatur ver-
ticali ut modo iaceat, modo oblique excurrat.

S, 5. Stela Democharidis et Tataeae lecythus et nummi Regini formam
anguIaCam praebent, sinuosam vero tum ipsi nummi Regini, tum Latinorum
aes librale aliaque monumenta: ilem el promidcue modo ad dextram S S,
modo ad sinistram 2 i conversam. Falisci qui scribunt retrogrado more
etrusco, s lamen adhibent fere ubique respicientem ad dextram 2 uti Mes-
saniorum nummi e\ dextra in sinistram vertunt, scribuntque ME^^ENION.

T. Linea transversa superimposita vcrlicali brevior in priscis, produ-
ctior in recentioribus est. Aliquando etiam non iacet, sed fastigiata effingilur
in bunc modum ^, ul in lamina aenea illa. In lecytho cumano quamvis
retrogrado scripto obliquatur ad dexlram, >. Paulum infra rectam lineam
transversam descendentem -f , vel dimidiatam, qualem exhibent Elrusci K.
et qui.ab Etrusois pendent Falisci, et Capenates. Y in Graecis ot Latinis
vetustissimis exemplo caret idoneo. Monumenta phaenicia a Canaanitide et
Assiria modo decussatam X modo transversam in summa verticali < oblique,
recteve +- commissam constanter repraesentanl. Ullimam haoc formam in-
venio in ME-hlO speculi praenestini tam singulari exemplo quam certo.

V f \l, \/ . Litteram hanc sive vocalem, sive consonantem his tribus
formis pingunt Latini velustissimi, qui a Graecis acceperunt, iique a Phoe-
niciis, apud quos in Regis Mesae stela virgulam habet subieclam Y . I^. Y«
quam anliquissimi Theraei el lones relinuerunl, al Dores et Chalcidenses
reciderunt. Effingilur autem a Latinis ila ut altera utra linea obliquior
sit, quo etiam modo l repraesentare solent V> V: quare minus periti ali-
quando legunl l pro v et conlra: in quo antiqui sculptores etiam interdum
crrarunt qui ad parem altitudinem assurgentem lineam utramque fecerunt :
inde in nummis Posidoniae legimus AVI3^» nempe 'Zethi,, in cisla prae-
nestina:lER<VE$, ACIVES.

Z. Huius litterae antiquissimum exemplum omninonullumdantRitschelius
et Mommsenius in corpore inscriptionum latinarum antiquissimarum. Pro-
pterea quod Cozanorum nummum Mommsenius errore putat fabrili ioscriptam

COZANO pro ROMANO, quiapassim inveniuntur, ait, simiHimi romani cum
iascriptione corrupta. Idque confirmat auctoritate Bitschelii qui p. 42, n. 40
scripsit Avellinium nostrum iampridem huic causae indicandae nummum
adtribuisse inscriplum ROMANO [Museo Borbonico, voi.JII, tav. XVI).
Sed Bit^chelius Mommsenium in ruinam secum traxit. Avellinius ibi nullum
aspersit dubium in nunimum Cosanorum» quem nec eo loco edidit, nec
citayit. Alibi, nempe in notis ad Catalogum Carellianum, ubi agit Carellius
de Dummis Cosanorum, Aveilinius nihil mutit contra veritatem lectionis,
immo confirmat, alBrmans Careilium male repraesentasse quasi imminutam
epigraphen COZA . . • cum eo loci sit integra.

Deinde agens de altero nummo catalogi Carelliani docet male Carellium
legisse COZANO cum ibi sit legendum ROMANO. Quo diclo, Avellinius
nec voluit nec^potuit, ne sibi^ contradiceret, revocare in dubium monetam
Cosanorum; sed id tantum statuit, veram lectionem iliius nummi sibi esse
ROMANO, non ut Carellius dedit COZANO. Nec arguroentum quod a
corruptis nummis cum epigraphe ROMANO promit Mommsenius bene
procedit. llla enim corruplio cadit in ultimam syllabani, et in nummis quos
barbari imitati sunt, ubi inscriptiones leguntur hae similesque ROMAAOC»
ROMAAC» et retrograda scriptura ^OMAOJIi quibus nihil commuoe est
cum epigraphe COZANO. Ceterum de Cosanorum vel Cozanorum nummis
inferius erit agendi locus. Nunc salis est produxisse exemplum vetustis-
simum litlerae 2y atque hactenus unicum, iuvabitque in mcntem revocare
simili modo olim litterae g unicum forte exemplum succulo quinto protu-
lisse me e Signinis nummis^ quo Schneiderum et Qsannum cum Grammaticis
veteribus deieci.

Huius nummi Cosanorum hactenus duo lypi innotiRTunt alterum cum
capite Minerva^ et in postica protome equi, alterum cum capite Martis,
et in postira protome equi cui delphinus appiclus est. Epigraphe etiam in
typo quem posui primo loco in antica est COZA , el in poslica COZANO;
in typo altero tantum in poslica OklAZO), COSANO.

Est vero censendum Cozanos se Cosanos appellitasso fortasse fuga soni
asperioris.

i- X. Latino alphabeto vetustissimo litlera haec non defuit, eaque usi
sunt in graecis nominibus AIAX, Al^lfENTROS, DO+A, el in latinis
SE+TO, SE+TIO, MA+OMO, V+OR. Formam simillimam Chalcidensium
servant nummi Naxiorum, et laminae plumbeae Styrenses quas edidit nuper
Fr. Lenormantius.

«
ht liiterift iiupni Mterttrum modaiii eminentllkttt.

Litterac iniliales quae appellautur nonn^nquam ceterarum modulum exce-
duot, idque in quibusdam nummis notavi. Est victoriatus lypis vetustis apud

8

me inscriptus ROMA: in lamina Pauli Aemilii sic eminet iin voce InPEI-
RATOR: diceres hoc honoris caussi factum ut aliquandb inleger versus in
inscriptionibus maiorem ha^eat modum. Sic Mummius in epigraphe Herculi
victori dedicata HERCVLIS VICTORIS forma celeris maiore scripsit, el
aera leges insculptas ferentia titulum, vel partem eius, in versu primo scri-
plum grandioribus litteris eflBctum praebent. Ceterum moneo ne quem fallal
litterarum aliquarum supereminens status ut e. g. T saep^e fingilur vel spatii
defectu, vel calligraphiae studio. Spatii defectum puta in DVCT inscriptionis
L. Mummii Achaici, pjO in nummo Q. Antonii Balbi. Studium calligraphiae
agnosce in monumento M. Vergiiii Eurysacis aetatis fere augusteae.

CAP. IIL

De variaiU a, l, p, u, rorinis earnmqae raiione.

Litteratura latina constitit initio iis litteris, quas supra exposui: sed quae-
dam earum formae tempore obsoleverunt, aliaeque novae inductae, de qua-
rum aetate dicendum est. Moneo me de veris formis hic sermonem instituere,
non de vitiatis, artificum oscitantia aut ingenio, in quibus duco, quae aliquo
ductu imminutae inveniuntur, ut b pro B ita pictum in epigraphe municipii
ferentinatis addita substructionibus; {= pro E in epigraphe marsica, f pro T
vel pro F plus semel, A pro A quae recte erroribus fabrilibus accensebis,
ul O pro D in scitu pagi Herculanei, ut O pro Q, R pro B, D pro P, vel P
pro D alibL Item lineae abundantes ul in titulo Caeretano b^, sive K> seu L
pingere voluit artifex, LL in titulo Beneventano, ubi olim non debui suspicari
dupiex l latere; id enim quo pacto tiat nunc intelligitur cx alio titulo item
Beneventano in quo addita apparet linea iacens b non obliqua. Revoco in
mentem quod olim notavi, lineas a quadralariis omissas potuisse exprimi
minio; tum in more fuisse ut quae lineae abundarent mortario opplerentur,
nonnunquam etiam scalpro delerenlur, ut factum est in titulo Popilliano,
ubi olim docui aliquot numeros millium passuum fuisse sublatos.

Praeter alpbabetum quod dicere possumus quadratum, aliud fuit in quo,
quia lineae elementorum aliquot solulae scribunlur, olim alphabetum lineare
appellavi. Haec igitur lioearia elementa nonnunquam permixta cernuntur
quadratis, ut li pro K in vase sancaesariensi, j\)\ in titulo casinate, p pro F
in vasculo Capeiiae veteris, et in titulo agri aquinaiis, quem in pago Roc-
casecca dicto. exscripsi ; quae omnia et similia sic explicanda esse monemur
coUatis formis alphabeti, quod cursivum dicimu^, quia cursim et properante
manu scriptum , in quo lineae curvae cum pene rectis commutantur , apices
lineis succedunt, de quibus dicam postea. Nunc de quatuor litteris a, l, p, u,
earumque ratione dicendum.

Littera A obliqua linea interiore apta lateri modb sinisiro A, modoilexiro A

tolo saecalo qaiDto usurpaia esl, unde et ei nomen inhaesit antiquissimae,
quamyis eadem aetate A transversa linea scriberetur passim ab omnibus.
Mansit autem A in nummis Romanorum usque ad dimidium saeculum sexlum
praesertim in nomine ROMA ob consuetudinem iriduclam. Namque ab
anno 537 ad 550 promiscue adeo usurpatur in nummis familiarum, ut
exempla quatuordecim sint litterae A, viginli vero alterius formae A- Ab
ea vero aetate 550 ad 600, viginti quihque sint A, sex A occurrant: dein-
ceps vero A constans, allerius A nullum exemplum nummi familiarum
praebeant in hoc urbis ndmine inscribendo. Ciim vero A in nominibus
monetariorum romanorum signandis nusquam appareat, ilemque toto eliam
saeculo sexto in urbanis monumentis non usurpetur, inde posse deduci
arbitror formam A ex italicarum gentium consuetudine in romanum alpha-
betum receptam initio , paullatim deiectam et obliteralam, mansisse demum
in properatis formis quas cursivas dicimus. Latini io nummis qui saeculum
sextum non excedunt fere promiscue usurpant ulramque formam; ilaque
litterae A colliguntur exempla viginti duo, at allerius A quatuordecim. Co-
loniae vero inferi maris non noverunt nisi A. In Apulia usum frequentiorem
litterae A oummi praebent : qui mibi innotuerunt habent A non amplius -
quater, A vero novies usurpatum vidi.

Aliis iu monumentis, quae antiquiora esse in comperto est, baec nolanda
duxi. Praenealini in inscriptionibus et in slelis A ea usurpant constantia,
ui ingenti in ^arum numero (nam ad 472 hodie sunt) decem el octo tantum *
praebeant fonnam A- Paestani coloni, Valentini, Copienses in nummis unicam A
adhibent. Aera Praenestihorum aliarumque lalinarum civitatum, inscriptiones
vasculorum Capenatium graphio incisae, aliorum populorum pictae, A fere
constanter praebent, tum stelae pisaurenses, tegulaeque faliscae cum mo-
numentis, quae dialecto sive latina sive sabina marsaque conceptae sunt, iia
conseniiunt, ut non absurde formam hanc A iialicam, A, quam romanam
osiendi, latinam aeque dicere possis.

Fonna, quae graeca dici solel, A, Iransversam lineam habens in angulum
fractam, apparei in laiino alphabeto ante bcllum punicum primum, nec diu
manei, de qua dixi nuper in diss. Sui canoni Ritscheliani, EiUs exempla ante
medium saeculum sexlum quinque omnino innotuerunt in nummis romanis,
unum in latinis, postea usque ad annum 600 tria tantum novimus, deinceps
sparsa appareni et rarissima, ut in nununo L. Caesi /^.

De liiierae l veteri palaeographia his postremis temporibus quaeslio agitata
esi inier me ei Germanos quosdam. Meae sententiae haec summa esi. Priscis
Laiinis, ut supra dixi, haec litiera acuto angulo effingebatur; paulatim deinde
venlum esi ad formani quadratam per quosdam veluti gradus. Tres itaque
species suni huius litterae de quarum aetate quaeritur. Prima illa esi, quae
acuia dicitur, cuius inferior linea non acclivior esi fere gradu i5" P^'";
secuoda cuius inclinatio aliingit saltem gradum ^%" \^ ; ieriia, quam qua-

io

dratam dicimus, coius inferior linea fere aul omnino iacens L habel speciem
anguli recti L; nonnunquam vero angulum pene obtusum praebel l^,
ul in quincunce Larinalium, el aiibi, de qua lamen hic quaestio non erk,
cum negligentia^ polius arliticum tribuenda videatur. Est el aliquando linea
haec iacens non recla, sed nonnihil repanda L» quam formam ad calligra-
phicum studium arbilror pertinere. His itaque postremis formis sepositis,
ad tres priores redeo, de qnarum iniliis et usu Ritschelius primus haec
statuit: ^ aculam toto saeculo quinto perdurasse et sexlo cum L mediam
speciem habente; putabat enim hanc mediam speciem extare in sarco-
phago Barbati; at cum didicisset ibi mediam speciem L extare nullam,
canonem mutavit, docuitque / mediam hanc speciem habentem primum
apparere saeculo septimo in titulo Mummiano a. u. c. 608 , eaque aelale
fuisse inductam. Tempore dein adhuc doctior faclus quievil in hac sententia
quam recenlissimam proposuit: nullum iam esse discrimen inter has duas
formas quae essent saeculo quinto et sexto adhibilae; quadratae L vero
exordia esse quaerenda inter ipsius saeculi sexti postremos annos 570-580.
Quae Mommsenius de aetale harum formarum aliquando pronunliavit ne-
scisscm, nisi me docuisset Koulezius, qui citavil in Annalibus Instituli,
vol. XXXII (1859), pag. 142. Ait nempe quadralam formam primum apparere
inilio saeculi septimi in litulo Mummiano, et a. 637 in Minucionim sentenlia.
Hic erat huius doctrinae aspectus, hi (iermanorum istorum canones; quibus
cum monumenla opposuissem quae docebant L quadratam* ipso saeculo
sexto usurpatam, imo eo incipiente, Mommsenius paullum a sententia re-
eessit (Bull. Instil. 1860, pag. 205, nota, Rhein. Mus. n. f. IX, 464), nec
tamen initia L quadratae relulit ultra medium saeculum sextum. Cum vero
recentius de nummis ageret fafniliarum romanarum, eosque ordine chro-
nologico dislribuere suscepisset novo, omnem spem pro6ciendi ex forma iit-
terac / acutae et quadratae propemodum abiecisse se dixit, testatus lilterae I
aculae et quadralae formas extare promiscuas sive in antiquioribus, sive in
recentioribus nummis, adeoque accidere ut l quadrata sit in vetere nummo,
et acula in recenti: « La forme de VI pointue n'est pas un criterium in-
» faillible d'anciennete (Hisloire de la monnaie romaine, traduite par le Duc
}) de Blacas, edit^e par le Baron de Wilte, vol. II, p. 190]». Haec ex
iiummis. Verum si consideremus exeinpla quae Mommsenius non est perse-
cutus, viderimusque pauca esse et plerumquc ex coniectura huic aelati assi-
gnala, vel lam continenlia saeculo sexlo ut eius potius consueludinis reliquiae
dici debeant, vel eius generis quae aliler explicari possint; facile sententiam
nostram tuebimur, qua statuimus, / aculae ultra initia saeculi septimi exempla
esse rara et sparsa, quae est conditio omnis orthographiae et litteraturae, ut
praeter morem identidem veteres formae reviviscant. Sed haec opus esi ut
exemplis excussis pressius demonstrentur. Igilur quae extremum saeculum
sextum tangunt ex sententia Mommsenii, nummis continentur periodi secundae.

il

quaiii ad annum fere 620 eicurrenlem racit. Quatuor in ea nummi sunt in
qaibus veteris quidem palaeographiae vestigium esl in l acula et promiscue
adhibelur in duobus n. 99 C'\A. FLAC, aliquando O^ FLAC; n. 402 M.
Baebi Q. f. TAMPIh nonnunquam TAMPIL; n. 405 C-PkVTL n. 4U; l^
H * Tub: hunc vero Hoslilium putal qui fuit praetor an. u. c. 612. Celeri qui
sint, quove anno feriendae monetae praefecli fuerint, saeculo ne sexto labente
an seplimi initio, non definit. Nulla igitur ex ignota aelale argumenti vis
esse potest. Videamus nnnc quae sit horum exemplonim vis contra doctrinam
quam lapidariam placet appellare. Haec vero fere nulla esse videtur; namque
cum solutae litterae rectae scribantur, nexae vero modo rectae, modo acutae,
salis patere arbitror rem potius ad calligraphiam quam ad palaeographiam
esse referendam. Id etiam apparet in tertiae et quartae periodi nummis
Man. Acilii» et L. Sullae, qui sic inscribuntur n. 138 AA/'ACILI B/VBVS.
n. 232 L*SVA. Restant ex periodo secunda exempla tria, quae ab ipsa
aetaie quae saeculum sextum attingit excusationem habent.

Periodus tertia ab a. 620-640 praebet haec, n. 128 M-PORC I^AECA
aetale gracchana ; n. 124 l^*^S GRAG; nn. 134, 144, nonnunquam
^•POST AB, M-METEUUVS, n. 146 C-SERVEIU quibus postremis
duobus / modice acuta mediam speciem habet. In periodo quinta ab a. 650
ad 670 sunt n. 222 ITAHA, n 235 |fCR+, vel L-CRIT. Haec ergo
lam pauca sunt quae commode explicari possunt per consuetudinem identi-
dem remiscentem. Tenendum igitur quod nuper in diss. Sui eanoni RUscheliani
statui, litteram L quadralam incepisse ineunte saecuto sexto, acutae vero
usum cessasse quidem fere eodem saeculo; aliquod tamen eius moris vesti-
gium occurrere in lapidibus, et in nummis saeculi septimi ut et formarum
iampridem obsoletarum exempla interdum deprehendimus. L mediae formae
saeculo sexto usurpata , cum acuia et recta , cessavil fere post saeculum
sextum. In latinis Elruriae titulis si quando l mediae formae aut acuta
servatur, etrusca id consuetudine factum puta.

O infra hians invenitur in titulis antiquissimis et nummis saeculo quinto
labente, sextoque incipiente cusis ut sunt Aeserninorum, Aquinatium, Cale-
norum, Caiatinorum, Suessanorum: tamen in nummis TIANO inscriptis
vel COZANO, vel ROMANO, vel r"AISTANO hiat nunquam.

P, P, P- De tertia forma quae recentior ceteris putabatur egi olim,
ostendique adhibitam non raro saeculo ipso quinto. Duas formas priores,
quae existimantur cessasse cum saeculo sexlo, demonstravi non paucis exem-
plis tisque vulgaribus, saeculo septimo fuisse usurpatas. Haec adversus
Germanos in Annalibus Instituti a. 1860. Postea vero quam Ritschelius
distinclionem .excogilavit inter f angulis rectis conslantem , et f angulis
pictam non plane rectis, quam secundo loco posui, primamque formaminstituit
docere cessasse circa a. u. c. 620, alteram durasse usque ad Augusti
imperii iniiia, ego etiam ad hoc effugium aditum interclusi, ostendique

1?

formam p angulis plane reclis saeculo ipso quiDlo rarius usurpatam, quam
quae haberet angulos non plane rectos; nec tamen cessasse circa an. u. c. 620,
quae saeculis quinto el sexto nitnquam prae aliis esset usurpata, verum sae-
culo septimo pluries etiam quam solerenl formae vetustale reviviscentes adhi-
bitam fuisse, idque exemplis coofirmavi ex titulis, ex tesseris, ex epigraphis
graphio exaratis: quamobrem licet probe intelligamus quae esse debuerit
velustior forma, tamen videmus nihil confici ad polioris argumentum vetu-
statis. Tituli Scipionum antiquissimi p angulos non plane rectos ubique
servant, nisi quid recenti artificio debetur: nummi Paestanorum et Copien-
sium constantissime p angulis plane reclis adhibent saeculis quinto et sexto,
nec aliter unquam. Pocula fictilia diis dicata p quadratum raro exhibent,
p secundae formae ut plurimum, vel lertiae formae usurpant. In asse aeris
gravis Lucerinorum est p formae secundae in PVI^IO; in altero asse eius-
dem coloniae gravis quidem aeris, sed aliquantum deminuti, p est recto
angulo in P • BAB- In nummis Benevenlanorum et Suessanorum Prapom sive
Probtm P angulis rectis effingitur; at in cista Kircheriana, PlfAVTIOS, p
secunda forma scriplum videmus, et in lamina aerea beneventana sic pio-
gitur POBI^ICA, et in omnibus titulis faliscis latina aut propria litteratura
conscriplis: specula item antiquissima hanc unice servanl, itemque vetu-
stissima Tiburlinorum, Tusculanorum, Calenorum monumenla. Stelae Pisau-
renses primam et secundam formam usurpant, titulique corani: in pineis
praenestinis numeravi P angulatos decem et octo, lunula hiante P viginti
tres, lunula plane clausa P tres. Usum denique promiscuum servant tes-
serae gladialoriae saeculi seplimi, ul et nummi romani. Hic fuit igitur usns
primae et secundae formae qui e monumeotis eruitur priscomm latinorum.
Y. Graecam hanc litteram pro qua vetustissimi V scribunt, aliquando
etiam | , a Naevio et Livio Androoico receptam posuit Ritschelius emendato
Victorini Marii texlu, professus non habere quidem se quo id quale fuerit
accuratius definiret, sed tamen inlellegere fide non esse necessario destitu-
tum. Expeditum eius usum et communem consueludinem non ante saeculum
octavum fuisse (Mon. epigr. tria pag. 25). Nuper vero in priscae latinitatis
monumentis pressius agens: litterae Y, ait, usus nullus praeler unum exem-
plum, tab. LXXVI a, DIONYSIVS, ante* exitum saeculi septimi. Haec ille,
qui canonem certe collegit ex tabulis suis ; nam si monumenta saeculi sexti
non ignorasset, quatuor exemplapraesto habuisset^atqueaetalisquidemcertae.
Primum enim epigraphe habet a Laodiceensibus ^iicata Romae anno fere 673,
ubi olim lectum AF • LYCO; secundum dedisset eedem anno deoarius SuHae,
ab eius quaestore Manlio cusus , ubi legimus SYLLA ; tertium uummi
P. Hypsaei anno688 cusi, in quibus item legi certnm est P.-HYPSAEVS,
et C YPSAE, quod unice novit Mommsenins (Hist. de la monnaie rom.,
t. II, p. 4dO, edil Blac); quarlum praehuisset Lucii Torquati nummus anao
693 cusus, in quo et ego olim legi SIBYLLA, et Cavedonius elCohen, et

13

Dax de Blacas (V. nol. p. 513, ad n. 294, Hisloire de la monnaie rom.,
vol. 11, a. 1870) ilem legerunt in aliis huius nummi exemplis sibi visis;
quinqae igitur exempla numeramus huius litterae in epigraphis aetate, li-
berae reipablicae insculptis. Nuper vero ad lacum nemorensem quae prodiit
inscriptio C. Salluvio Nasoni posila in MYSEI novum exemplum praebuil,
vetasqae LYCO quod schedis debebamus conlirmavit. Y vero in alphabeto
latino dudum numeratum declarant nummi familiarum, qui seriem matricum
nolis alpbabeticis distinguunt.

GAP. IV.

De signU nimicrorniii et pondemm.

Signa numerorum Latini prisci videntur vel Iraditione a maioribus suis
accepisse , vel a vicinis Etruscis esse muluati. Unitates igilur lineis vertica-
libus, decades decussalis repraesentarunt. Utque quinarium V per dimidiatum
denarium X> mea sententia, eflinxerunt, sic quinquagenarium per centenarii
numerum, qui sic effingitur )IC, )l< ab Etruscis, dimidiata forma s[;> >|^, 1
expresserunt. Constanter enim sic procedunt, ut dimidia pars lotius per dimi-
diatam signi formam significetur. itaque ex numero millenario CO (~0,
/Tt) (D 9 CX/) subducto dimidio quingenlum sic scribunt D (= Dt 0} ; ex decem
millibus CCD^ (= ((D> 4^> ixt ^) quinque millia D^ (= Q)) , ex cenlum millibus
CCCbD^ (=^]f quinquaginla millia D)) (= |^). Haec consuetudo utendi sub-
ductione magis quam additione apparet manifestissima in notis numerorum
decadas intercedentium. Nam quatuor el octo non nisi rarissime accessione
linearum llll, VIII significantur, saepissime vero unitale dempta, quod
exprimitur addito numero minore ad sinistram numeri maioris; ila quatuor
significatur per quinque unitates una subducta IV; oclo el novem per
numerum denarium unitate una vel duabus subductis |IX, IX , et similia
faciunl in his XIV, XIIX, XXIIX, XLV, 114^ (hoc est 48), >HX, XXC
( = 80), XC ( = 90), VIC ( = 94), VC ( = 95).

Cum vero decies centum millia volunt significare, hac nola uluntur \x\ ,
in qua ires lineae. quarum una transversa duabus verticalibus superimposila
ad modum tigilli seu furcae, vim habeat et potestatem necesse est signi-
ficandi centum millia, quae decies ducta dant summam decies centenum
millium. Quare numerum |XVl| explicabis sexdecies centum millia , h. e.
1,600,000.

Transeo ad signa Latinorum quibus pondera expressere. In ponderibus
unitates duae sunt, uncia et libra; partes in quas dividitur libra sunt unciae
duodecim; uncia dividitur in duas semuncias, quatuor sicilicos, tres duellas,
sex sextulas, duodecim semisexlulas, viginli quatuor scrupulos, seu scri-
piulas. Signum semunciac est graecum sigma varie repraesentatum: in num-

11

mis «», £, J. C> 5 » S. Sicilicus pingilur ul lunula versa ad laevam ) vel
ul linea recta in angulum fracla ) ; scxlula fere ui zeta Z vel sic Q. Unciam
exprimil circellus plenus • sivc globulus, nonnunquam linea iacens — . Sic
interpretaberis notas a Visconlio Ennio Quirino lectas in argeniea capsa
^ XXII - IIIE> hoc esi, sunt librae viginliduo, unciae tres. semis. Unciae sex,
quae faciunt librae dimidium, solent hoc signo notari S iu nummis, qao signo
etiam, sed raro, semis, id est quaevis dimidia pars significatur, ui in dimidio
sexiertio romano IS ("^as, quadrans), in nummis venusinis o S» idest uncia
semis, sive sexuncia; item S, scmuncia. Vetusiiores nummi alio signo $
semunciam , alio S semissem disiinguuni. liatrienses quibus libra cst decem
unciarum, semissem quincuncem dupiici signo, sed raro noiant, nempe si-
gno i in antica nummi posito, unciis quinque, ••••••, in postica.

CAP. V.

De litteris retrofradis.

Non est nobis praetereundum quasdam inveniri lilleras in contexlu ora-
tionis quae retrogradae ab anliquis scriptae sunt; in quibus solemnis est
liltera D, lunulae in modum efficta, vel > lineis duabus reciis ad angulum
obiusum iunciis. Hanc olim post auctores veteres siglam dixerunr receuliores
qua liberii libertaeve Caiarum , nempe mulierum , quae communi vocabulo
Caiae appellabantur, dignoscerentur. Nunc collatis monumeoiis apparuit siglam
illam signum esse posiium pro nomine patronae. liaque si qui quaeve mu-
lieris alicuius servus , libertus , liberta essei, vel plene inscribebaiur Aemilius,
Aemiliae libertus, liberla, vel hac sigla >, L, eaque legebaiur, mulieris,
nempe Aemiliae, lib. Haec quae dixi nuper confirmala suni iiiulo Romae
reperio, in quo reirograda lunula posila esl pro initiali imminuti nominis
T*CORNELI - >OR • L, nempe Corneliae liberi. Singulari exemplo fii
aliquando ut litterae <l, J, ^, scribantur pro Puella, Liberla, Filia

CAP. VL

De dactibns lifatit ica de nexa litteraram, et eorani •eribeadorom rotione.

Litteras connecterc ausi primi Graeci ; inde usus in Romanos promanavil,
nec tamen statim: namque ex monumentis quae ad saeculum quintum per-
tinent, unicum hactenus exemplum praebent Venusini nummi non illi quidem
aeris gravis, sed trienlarii, ubi legimus V* monogrammate scripium. Sae-
culum sexium non usurpai nisi in nummis cusis, ut appareat id poiius
factum loci angustia. In lapidibus primum exemplum praebeni vertices ier-
minorum aetaiis Gracchanae, a. u. 624, in \^, \fT, deinde, angustia spaiii.

^5
litulus a. u. 648 A^, \£S et similes annorum subsequenlium. Nexus con-
slanl duabus vel tribus lilleris, raro qualernis, nec nisi rarissime quinis,
bac lege ul lineae verlicales obliquas, obliquae suppleanl rectas. Itaque
syllabam TA indicabit linea transrersa superimposita litlerae A in hunc
modum 7(> itemque alteri.utri obliquae lineae litterae V. ordinem enim
iugatae passim sequunlur. Ilaque V leges TV, V vero VT.

Nexuum exempla sint haec: /S^ Ah\ fi( Ax; f^ Mal; y( Pur; |0\ Roma;
}K Tamp; Vb Fauslus; Qf(jS Caldus. Littera i indicatur producta aliqua
linea supra modulum alterius litterae, e. g. t eril Tl ; tt erit Nl; aliquando
tamen videtur omissa ut in PO^i PLh ubi deberet scribi POf?i Rtl- In V?
et \f( esi aeque incertum, quod dubium noh esset si scriberelnr \^ et V(;
nec enim repugnat anliquae consuetudini ut omittatur vocaKs; sic enim
legimus SX pro SEX ; CN^L pro Cn. Fol, ut opinor (alii Cn. Ful.], collalo
praesertim CN^V. (Cn. Folv.]; quamquam medio saeculo sexto FVLVIVS
el FOLVIVS promiscue scriptum sit. Posteaquam per nexus duo nomina
coniuncia sunt ut C^L , vel tria ^? , coeptum est addi punctum quo mo-
neretur lector quae litterae ad quod spectarent vocabulum. Sic legi in
dolii amiternini sigillo /5^, P. Auf. P. ; et in nummo Brundisinorum B.
incerium utrum P • L an L * P. Habemus etiam in nummis familiarum
B.OMP, L. Pomp et in perpendiculo plumbeo mutinensi C'T/|/, C Ta.
N. Hic mos aliquando servatus esse dicendus est extra nexum, si in Q re-
giensis epigraphes punctum recte vidit Cavedonius (Bull. Instit. 4865, 70],
qui legilQBADESI C^ARI.,

CAP- VIL

De sifnis ad lectionem invandam inventis.

Haec traclalio finiiima est extremae capitis superioris, in qua indilum
punclum dixi vel adiectum, ut lectores monerenlur iugatas iilas litteras esse
seiungendas, propterea quia duabus vel tribus conslarent vocibus. Lalini
enim solili sunt verba distinguere non coniugare ut prisci Graeci; distin.\e-
runt autem puncio interposito vel linea transversa. Puncti formae variae
ingenio scriptorum invenlae sunt ad tilulos exornandos. Rotunda • est cae-
teris anliquior et vulgaris: aliquando se sequens ••• vel sibi superim-
posiia 5; triangula a, varie iacens > f 4 : rarius invenitur punctum ex
qualuur segmeutis circelli conslans gibbo sibi opposilis in hunc modum yi,
vel quadrata forma D, a Linea eliam iacente - vocabula dirimuntur. Hac
item fines ab initiis versuum distinguuntur in titulo Scipionis Barbati, quod
etiam factum reliclo maiore intervallo. Pro puncio circellum positum aliquando
suni qui putanl, quorum senlenliae non subscripserim lemere; consiat enim
aniiquos parvulo circello usos pro litera o. Cum spatium solito maius relia-

16

quilur vacuum, el punclum additur, id proxime appingilur vocabulo priori.
Rarissima esl linea iacens inter voces pro punclis; ea cnim veteres utuntur
polissime ad versus dislinguendos si forte rhythmos non versiculorum modo,
sed ul continuam oralionem scribunt. Punclo Latini dirimunt interdum propo-
sitionesin compositisut ad*versus; sub-legi; ob-v^nerit; inperato; pro*posita;
vel contra ubi interpungendum est, praeposilionem a vocab^Io sequenle non
disiungunt, ut inlerramy neminus, procos, duovir pro duom^mrom = duumvirum.
Punctum sine caqsa interpositum erroribus adnumera ut in lamina aenea
falisca inperatoribus. In 6ne versuum, nisi quae siglae sunt, antiquus mos
fuit nunquam punctum addere. In line inscriptionis addidit puuctum scriptor
tituli Pompeo Magno dicali anno 702.

Antiquis erat in more vocabulorum litteras in fine versus abundantes in
alium versum non transferre ; quocirca versus inaequales exarant. Tamen ali-
quot exempla neglectae consueludinis numeramus: haec sunt: CORNELIvls.
EISDeIm^ PRIo * COSi GRAD|V et similia, ut in recenti a me edito lapide
viae ostiensis OJPVJS» quod ego propter fabricam, cui illa columna inserta
esset, sive sedile ea fuerit, sivc quidvis aliud, factum esse mibi persuasi.
Ubi locus continens non erat oec placebat transferre, reliquas litteras ad-
debant supra, vel infra versum., et saepius circumducebant, quam consue-
tudinem Angustum servasse tradidit Svetonius. Circumductio fieri solebat
linea obliqua. \ vel flexuosa 2 ad latus apposita, quae nonounquam infra
excurrens, complexu suo contineret. Lineam verlicalem crassiorem I nuper
monui separandi causa additam in columna viae ostiensis, ut versum lector
non continuaret, .sed ad alteram paginam sibi esse transeundum oioneretur.
Fere ut diu post scriptor laminae aereae Ligurum Baebianorum verlicalem
apposuit lineam ad BAEBIA\ lilteras abundantes in sequenti versu monens
esse quaerendas. In vasculis sancaesarianensibus notantur hac sigla ^ non-
nunquam voces et litterae subscriptae, quod omissae essent, ut ad medium
versum superiorem revocentur.

Gum duo vel plures in magistratu collegae essenl nominandi, nc totidem
vicibus eorum dignitas repeteretur, quot erant nomina, angulatam > dextra
vel sinistra <, aut Oexuosam Hneam insculpserunt, £ quae fines versuum
concluderet, extraque dignilatis nomen posuerunt in medio ad singulos ma-
gtstratus referendnm

-^'NAAAAnAAA/^

17

PARS II.

QUAE BST ORTHOGRAPHICA.

CAP. I.
Dc contonaiitiaiii daplicationc*

Exposui de priscorQni laliooram liUeralura, uique arbitror, satis; dudc
neoesse esi aggrediar de orlhographia dicere, el primo de consonaalium
geminaiione; nam Don geminandf taios fuii velusiissimorom Laiinoruro. Cod-
saeiQdioem mutavisse ferlur Ennius ui poie graecus graeco eius aeiatis
more usus (Fesius p. 293); sed exiant exempla anleriora. Ei RUschelius
qoidem geroinationem repetendam aflBrmat a Q. Ennii auctoriiate et exem-
pio (in Ut. roumm. p. IV); ante eom non esse geminatum, uno aui al-
tero exeroplo excepto (in iit. aleirin. p. 4). A Riischelio longe oon discedit
MQlleros (ad Festum p. 6. v. anus.), qui coofirmari ait a iiiulis gemiftaiio-
nem liquidarum et sibilantis posi medium sextum saeculum usurpari esse
coeptam, sed ita ul eiiam simplices pro gemiDatis ad sepliroam usque
saeeolQm medium non raro ponerentur, ut io I6ge Servilia aie$e umierit.
Exempla quae Ritschelio obversabantur fuere, ut arbitror, HINNAD de
quo aotea dobitabai, vel potius haud sciebat an non satis fidei haberei
(in til. mumm. I. c), et forte SEFFI in iscriptione illa, quam mirabilem
vocat, pro Sibei scriptum. Verqm haoc inscripiionem litteratora quidem
latina, sed liogua peligna conceplam hodie scimos et merito reietimus
a corpore inscripiionum latinarum. Restat igiiur illa vox HINNAD qoae
coDsueiudinem Ennianaro aniecedit, cum tiinlus posiius sit a. u. c. 540. Huic
APPIOS addidi nuper in diss. ^i canoni Rii$eheliani, monens non ex iis
Appiis esse, qui saeculo quinto eum magistraium gesserunt, quod incogi-
tanier Mommsenius statuit, sed eum esse arbitraius qui nomen suum fasiis
adscripsii a. u. c. 543: nam ullerius difTerre non expedit propier oominis
io as formam. Hoc saeculo sexto medio antiquior mihi vel prope par est
lamina aenea falisca utrinque scripia, cuius ego posteriorem scripiuram
cum nuper explanassero ostendi, eam ante roedium saeculum sexturo fuisse
exaratam, probabili ratione puto. Anierior iiaque vcrsibus Satuniiis con-
scripta in voce SVMMEIS ieriium praebet exeroplum; neqne dabito quio
recie his addi possii tilulus praenestinus TlRRI -CRABI^t *TIR'F» in quo
littera r geminata litierae ^ acutae consociata esi, aique aetatero Ennia-
nam ui praenestini similes plerique orones antecedit. Incepit igiiur esse
hic mos ante Ennium» verum in coosueludinem deinde abiit diu posi Enoii
mortem. Hanc a me dudum proposiiam senieniiam confirmavit tabellaaQnea

t

18

Pauli Aemilii in Hispania inventa. Cum enim scripta sit annis quindecim
ante a. u. c. 580, quod initium Ritschelius huic novae orthographiae posuit,
tamen quinque praebel geminationis exempla in TVRRL ESSETi OPPI-
DVM, POSSIDERE, VELLET; bis lanlum non geminat in POSEDISENT.
lOVSIT, quem morem magis geminandi quam non geminandi proprium
Tacit Ritschelius progredientis saeculi septimi (I).

£x his inlelligi par est Senatus consultum de Bacchanalibus, qnod veluti
fundamentum Ritscheliq fuit opinionuro el canonum suorum, non ca vi pol-
lere quam prae se ferre videtur. Potuitque scribi a. u. 568 ea litteratura,
eoque stilo vetustatis qui iamdiu obsoleverat, anliquitatis afTeclandae caasa,
credo ut Senatus maiorero dignitatem suis praescriplionibus mercaretur;
nisi potins hic lunc fuil Curiae in consultis ferendis stilus [i).

Venio ad gradus geminandi a Ritschelio inventos. Is statuit primo ab
a. 580 ad 620 promiscue esse geminatum el non geminatum, quod cum
serio ah eo sit pronuntiatum, posset videri monumentis ratiocinatus probe
excussis» nec iniuria; id enim profitetur. Sed nihil minus. Quod enim huius
promiscui usus exemplum proferre is potest, cum totis his annis quadraginta
unicum habeat non geminatae consonantis MARCELVS a. 599, et unicum
geminatae MVMMIVS a. 699, cui addere oportuit Nattae nummum gemi-
nantis: NATA* Nisi forte is relulit ad hanc aetatem P. Cornclii Scipionis
iitulum, et L. Cornelii, qui mortuus est aelate nondum ad honores maiura,
et incerti illius ex Asiagene oriundi. At si id esl,tut opinor, contrarium
effari opus est; minus nempe esse geminalum. Sunt enim in eo carmine
quattuor non geminalae consonantis exempia POSIDET, CESISTEI, SV-
PERASES, LKVISET, duo geminatae, ESSENT, TERRA. Quibus accedet
ex citatis Scipionum titulis POSIDET,- ANNORV: addendi etiam erunt
ex nummis SVLA, SARAN, COTA, GELI, RENI, PILIPVS, MARCELLVS.
Pit igiiur summa duodecim consonantium non geminatarum, geminatarum
vero sex. Quare inconsulto positum a Ritschelio patet hac aetale pro-
miscue geminalum. Caeterum promiscuum usum seu inconslaniiam illam,
quam summam vocat, perduxerat olim idem Ritscbelius ad a. 640 (in iit.
mnmm. p. IV, V.]: deinde secundis curis tolum hoc spatium divisit, sta-
tuitque, ut dixi, ab a. 620 ad a. 640 saepius geminatum quam non gemi-
natum. Quem secundum canonem cum ad examen revocarem, non minus
certe miraius sum tantam hominis conGdenliam in aOirmando; namque
experientia facta rationibusque subduclis, apparet bac aelale usuni fuisse
promiscuum. Monumenta vero quae perlinent ad a. 620-640 haec sunt.

(1) Ritschelii doctnnaai hoc monumento confirmatam falso aflQrmarttni, aut certe
incogitanter, Henzenus et Renierus; de quo lectorem yolui roonitnm, ne quem decipiant.

(3) Miror Mommsenium haerere in nummo Nattae anle saecnlum septimum percusso,
qnodque ea de cansa non alia alleget exemplo , quam ex Scipionum et ex Mnmmii
Aohaiei iaecnli septimi tilulis.

i9

DeDarii Q. Marci Pilipi, C. et M. Melellorum, CorDelii Sisenae, M. Tulli,
C. Memmi. Addidi his lapidem pollanum Popilii, et milliaria eius, tum Cor-
nelii Hispani titulum qui fuit praelor a. u. c. 615, milliarium Cioae, legem
repetundarum, el bantinam, cl fragmenta legum aclatis Gracchanae, litulum
FaoDi , milliarium Metelli , epigraphen Apolini putio sacram , sententiam
Minuciorum. In his duplicatum invenio quadragies ter, non duplicatum
quadragies sex, unde elucet usum ut dixi, et consuetudinem non gemi-
nandi eamdem et geminandi fuisse, totoque hoc tempore hanc Latinorum
orlhographiam flucluasse. Nolim videri numerum tantum esse secutus; potest
enim aiiquis putare consonanles maturius alias, alias serius coepisse dupli-
cari. SepoDo igitur sibilantem, et mutas a semivocalibus separo. Fit summa.

S duplicatar XV,
non dupiicatiir XVII.

Mutae c, d^ p, t duplican-
tur X,
non dopiicantur XIIII.

Semivocales fy l, m^ tiy r
dupliCantur XI IX,
non duplicantur XVII.

Clarius igitur sole isto quem cernimus apparel, hac aelate quam secundam
post Eonium posuit Ritschelius fere promiscue fuisse duplicatum et non
duplicatum, siquidem monumentorum suffragium valere volumus, ut debemus.
Rilscheliana aetas quam lertiam appellat triginta annos complectitur
ab a. 640 ad 670. In ea constanier ait esse geminatum, paucis exceptis
reliquiis moris vetustioris (in tit. mumm. c). Hoc ille quidem certe recte
posuisset, si leges excepisset. Nummi enim duplicant semper praeter ^EMIES
qui cusus traditur inter hos annos 667-673. At leges veterem consuetu-
dioem Don geminandi magis servant. Lex enim agraria anni 643 vicies
duplicat: undecies non duplical, tum lex banlina qualer duplicat, bis non
duplicai; item lex repetundarum vicies semel duplicat, quindecies non du-
plicat. Itaque ralione subducta duplo fere maior fit geminantium numerus.
Leges igiiur huius tertiae aetatis canonem Ritschelii pravis fultum male
talig fuisse declarant. Verum advertas velim his quae mo^ui cum agerem
de S. C. Bacchanaliorum, in legibus vetustiorem morem diutius esse reten-
tum. seu potius lente^obsolevisse; neque id essc mirum, cum videamus in
lege lulia municipali E pro I iamdudum antiqualum revixisse. Haec cum
Ritschelius non animadverterit, iure dicetur fallacem canonem proposuisse.

CAP. II.

Dc voealilMS el eonsonantiliat afllatis.

Constat priscos Latinos usque ad saeculum rei p. septimum consonantes
nunquam aspirasse: aspiraiione utebantur ut deinceps fere semper in voca-
libus sive initio vocum sive medio. Fuere etiam qui oedos ircosque sine
afflattt dicerent, quos Quintilianus (Instit. I, 5, HO) ait propterea parcis-

sime aspiratione esse usos. Igitur posl saeculi septimi medium eos exti-
tisse oporlet qui hanc novam orthographiam commenti sint. Maturius enim
exemplum extat in vasculis sancaesariensibus ORATIA; deinde vocales non
aspiratas nummi praebent in epigraphe YPSAE, YPSAEVS» et initio octavi
in tituiis legimus OSIDI (Furl. Lap. di Este , p. 88) et IRTIO. Latet
adhuc qui consonanlium aspirandarum auctor fuerit; namque Ennium non
aspirasse, scripsisseque Bruges non Phryges, affirmat Cicero (Or. 48] an-
tiquis eius declarari libris. At cum probabili coniectura haec coosuetudo
orta appareat circa saeculi septimi initia, potest fieri ut a Cratete Mallote
nobili grammatico (Varro de L.L. IX, 4) profecla sit, qui Romam missus
ab Attalo rege a. 595, cum crus fregisset, per omne legationis et vale-
tudiois tempus plurimas acroases fecit, assidueque disseruit, et Romanis
exemplo ad imitandum fuit. Itaque grammaticae studium magnopere propa-
gari ex eius iudo coepit, carminaque parum adhuc divulgata retractabantur,
diligentius legebantur, cpmmentabantur a plerisque (Svet. de Gramm. illustr.
c. 2), quos inter numerare non dubito Scipiooem illum Africanum, qui vor-
iicetn voster et similia in e litteram secundam vertisse dicitur (Quint. 1,7, 26).
Quocirca accidisse vero simile est ut a Graecis sumerent quod ad graeca
origine vocabula verius exprimenda erat accommodatum, nec tamen novas
inducerenl lilteras, quibus Graeci tunc utebantur, sed litteris vulgaribus
aspirationem fere ut prisci Graeci adhiberent. Huius novae orthographiae
usum in primis u^urpavit Mummius Achaicas in CORINTHO, ACHAIA,
TRIVMPHANS.

Aliadeinceps exlant exempla acceptae innovationis in CORINTHIORVM,
quod legimus in fragmento Legis agrariae a. 643, in L- PHILIPPVS
nummi cusi anle a. 650, quo anno adhibet alterius denarii auctor in
PVLCHER, el eodem fere lempore (650-666) legiraus Q. THERMVS,
L* THORIVS9 tum in titulo Samothraciae PHILIP. Qua aetate exempia
sunt consonantyim non aspiratarum septem; quatuor in nummis: nempe,
Q. PILIPVS, TAMPIL, CILO, CETEGVS; in lapidibus tres pVTIO,
PILOLaas, ANTRACIVS- Miramur itaque Ritschelium scripsisse (Mon.
ep. tria p. 27) non esse aspiratum hoc tempore, paucissimis exceptis, cum
constet contra octies fuisse aspiratum, non aspiratum vero septies.

Post ca tempora a. 660 ad 700 par eliam numerus invenilur aspira-
larum et non aspiralarum, cuius moris promiscui exempla extant in lapide
capuano, a. 660 in quo aspiranlur quatuor voces AGATHOCLES, PHILEM,
PHILIi^, EVPHEMIO, el tres non aspiranlur, DIOPANT, ANTIOCVS.
TEATRO, dalumque iudicio aurium polius quam rei naturae et consuetu-
dini magis quam verilali ut scriptores aspiralione ulerenlur, vel non ute-
rentur. In vasibus sancaesariensibus ler aspiralum video PHILOCRATIS,
SPINHHER pro SPINTHER. bis non aspiralum in PROTARCVS, A^^AI.
In tesseris gladiatorum quatuor aspiratac voces a. 681 NILODM; ^- 694.

21

A/CHIAL. a. 695 PHILARCVR^ a. 696 ELEVTHERVS; novem non
aspiralae, a. 661 MENOPIL, et circa ea tempora PILOMVSVS? inde
a. 683 PILOTIMVS, a. 684 PILARGVRVS, PILODAMVS, a. 685
AESCINVS, a. 693 ANTIOCVS, a. 697 STE^ANVS . a. 700 TEO-
PROPV, et hae lesserae qiiidem ad posleriora vasibus sancaesariensibus
spectant tempora. Nihil itaque cerli ad aelalem dignoscendam inde erui
potest; falsum praelerea eril quod posuit Ritschelius non esse aspiratum
usque ad a. u. 660, paucissimis exceptis. Cum vero ab ea aetate ad a. u.
700 constet septies esse aspiratum , undecies non aspiratum ; hinc con-
clttdamus usum aspirandi vel non aspirandi ad saeculum octavum usque
Tttisse fere promiscuum, minusque potius quam magis aspiratum. '

CAP. IIL

Dc Mtimilationc eontoiiaiitiaiii in compotiliii.

Praepositioiies adiunctas verbis et in consonantem desinentes antiqui non
imminuebant; itaque scripserunt EXDEICENDVM, DISMOTA, EXFOCIONT;
deinde comroulatio inducta est, commutarunlque saepe CON in COM ante
V consonantem , ant ei similem F , scripseruntque COMVENTIONE,
COMVIVIA, COMVALEM, COMFLVONT aut imminuerunt praesertim
ante sibilantem : inde invenie^ adhibitum saeculo se^^lo COSEnsa, CO-
SOI^ETVR, COSOI^, COVENVMIS, COVENTIONID promiscue cura
CONSOLERENTVR. CONSOLTO, CONSOL, CONVENTIONE.

Tulit usus saeculi septimi ut praepositio IN ante P in IM transiret.
Huius orthographiae primum exemplum praebet lapis Mummianus aedi Her-
calis Victoris aHixus, quam L. Mummius IMPERIOeius Achaia capta IM-
PERATOR dedicavit. Postea tamen ad Syllam usque, excepto uno exemplo,
scilicet IMPRIVATVM a. 643. Romani vetustiorem consueludinem tenue-
mnt, constatque ex titulis annorum 621-36, 634-32, 643, 649. Verum a
Sallae aetate ad a. 713 invenio in ipsius Sullae nummis a. 667-72 percussis
IMP; item in nummis Q. Metelli a. 675: alque hac orthographia dedicatur
Servilio Isaurico IMPERATORI lapis a. 680, et ponitur Caecilio Metello.
Deinde a. 703 M. Tulli nummus M • TVLL - • IMP- ; tum Bruti , Murci,
ceterorum, et glandes mundenses a. 709 habeot CN - MAG • IMP* et pro-
miscue a. 743 RVFVS IMP, C-CAES-IMP- Semel tamen in glande
musei Kircheriani negligentissime scripta, cuius hactenus male excepta lectio
est, legilur FEIX, CAESAR INP. (4).

Haec de forma IM collegisse sat est, unde patere arbitror quam recte

(i; FEIX CAESARV habet De Miiiicis. Acta Acad. Pontif. XI, pag. 53. Marchiai
eteepit LEX . CAESARV.

22

consueludinis orium dislinxerim, quod nemo anle fecil, ab ipso progressu
et propagalione. Namque inficiari non possumus IN in IM commutalionem,
quamvis circa annum 609 a Mummio sit usurpata, tamen post medium
saeculum sepiimum et propagari vulgo coepisse, et passim diffundi.

CAP. IV.

De 8 reilnnilaiitc poAt x.

Latinos scripsisse Caisna pro caena, LOSNA pro Luna, pema pro penna,
et similia, fere ul Elrusci Cisra pro Caere, partim legimus traditum, par-
tim ipsi in monumenlis videmus. Bedundabat itaque sibilans rudiori adhoc
lingua, cuius sonus cum mollibus politiorum auribus molestior accederel
nec proferretur, paulalim omissus est. Alia consueludo in linguam latinam
permanavit sub Ennii tempora, et haec a Graecis, ut litterae X sibilansS
adderelur.

Nam Corinthiorum lingua ad litleram ^ addilum sigma est, scriptumque
dorica illa palaeographia MEfll^Q (^opal^s)' Huius orthographiae Lati-
norum exemplum satis vetustum hodie habemus in Senalus coosulio de
Bacchanalibus anno 568 in voce EXSTRAD, deinde in titulo L. Scipionis
Cnaei filii SAXSVM, tum saeculo septimo aliquoties usurpatur in legibus
anni 621-36 DVMTAXSAT , EXSIGITO, LEXS , PROXSVMVS, a. 637
DIXSERVNT, a.643 FAXSIT, EXSCEPTVM, DEDVXSIT, EXSIGATVR;
et tamen legimus EXILIVM in lege a. 631, 632. Permana>ni deinde haec
orihographia post iempora Sullana in saeculi septimi labentis annos eaque
aetale Augusli frequenter usurpata est.

CAP. V.

Dc pcrmulatione litteraram c et q alDniiim.

Litteram Q a priscis Latinis receptam tum antiquissimi tituli produnt,
tum ostendunl id ab initio factum, nec accito vocalis litterac V adminiculo.
Eius vis videtur fuisse ut pinguius sonarel quam C latinum aui K graecum,
in cuius locum identidem ea de causa adhibetur a Graecis Doribus et Chal-
cidensibus. Horum exempla sunt ex terris Latio conterminis in lecylho cu-
mano cui esi inscriptum SOOVQB^l et in vase dorico Caere effosso in quo
legi MOP^a^O ('0/x(%xo$). MOTV^p (KXm?), MO^^^V>IQJq^n
[Uepixkvfjievos), itemque in patera cretacea graphio exarata <IOTQ^ CExTosp),
Latinis vero MIR^^VRIOS aeque ac MIRCVRI02, A^VINO, itemque
ACVINO. Scribuni etiam sublato V ^VQORCOS quod Graeci Avxovpyog,
PROQII^IA quod oportebai scribere PROCII^IA. Mos scribeadi QV pro

23

CV quamvis in A^VINO el MIR^^VRIOS possil videri orlus anle medium
saeculum sextum, eum tamen invaluisse saeculo septimo certum esl.

Hanc orthographiam ab Accio profectam pulavit Kitschelius (Vou. epigr.
tria. p. 33). Exempla suntQVRA, QVRAVERVNT, QVM, QVIVS, QV-
LINA, QVSONIVS, PEQVS, PEQVNIA, PEQVLATVS. Olim eUamQVO
pro CO scriptum declarat in aerea lamina Falisca QVOUVNDAM, et ia
S. C. de Bacchanalibus OQVOPTOD pro OCO^TOD, nempe occulto; inde
inquUifius, exguilinus pro incolinus excolinus ubique mansil. De forma Ma-
quoulna in pede cistae Kircherianae lege quae scripsi contra conlumeliosum
Mommsenium in Diss. Arch. voL T p. 144. Nomen est praenestinae Macol-
niae exaratum slilo ab etrusco arlifice cuius animo obversabatur Maquolna,
quod vertil ipse in Maquoulna ou diphthongo graecum in morem pro u usur-
pala. Sa€culo seplimo vergente quidam vertere tentaverunl QVO in CV,
inde orlum PROPINCVS, AECVS, quaedam sic scripta mansere, ut CVIVS,
COCVS; OPSEQENS in titulo capuano analogiam habet cum PROQIHA.

CAP. VI.

De «euie o lillcrae in tccanda dcelinntione.

In aetate definienda usurpalae declinationis nominum secundae in os, om,
duo quaeruntur; el de origine quidem nonuulli sunt qui putant in linguam
lalinam hunc niorem a grammaticis ex graeca consueludine csse inductum:
' obsolevissc autem post bellum Hannibalicum idest posl medium fere sae>
culnm sextum. Alii tenenl Latinos anliquissimos non aliter usos declinatione
secunda, nec aliter flexisse quam in os, om, idque pordurasse ad Gnem pene
belli punici primi, idest ad annum fere u. c. 620.

At vetustissima Sabinorum monumenta, unde orti Marsi, Falisci et Ca-
penates declarant flexuram in os, om fuisse initio unice usurpatam; latina
vero confirmant cum permiscent, neque enim si olim nSf um unice usurpata
flexura est, potuit accidere ut omnia huiusmodi monumcnla perierint aul
adhuc lateant.

Vetustissimi igitur, aut ad instar velustissimorum tituli sunt in quibus nul*
lus declinalionis secundaein us usus apparet: his recentiores qui iam utram-
que flexuram miscent, ut videmus in duabus cistis praenestinis, in totident
vascttlis calenis, alibique. Exempla sunt SIPANVS, EBRIOS; SIMOS,
SECPI^VCVS; RETVS. GABINIO.

Usum declinationis in OS, OM cessasse incipiente saeculo sexto, olim
putavil Ritschelius: professus est deinde hunc morem obsolevisse circa
a. 520. Mommsenius , qui nescio quo amore innovandi bello punico primo
facil nomen belli Hannibalici (v. nol. ad inscript. 167, 44 48) cum tenuisset
olim declinaiionem in os, om simul viguisse cum declinatione us, tim, deinde

24

opinalus est serius in ii^, um declinalionem Tuisse invectam, nec ante exiiam
saeculi quinli. Mihi cui olim visa erai vetus scriptura durasse ad medium
saeculum sextum , et ultra , suffragavit ara Marci Minucii , quae a. 537
Romae insculpta nuper prodiit, declinatiooem om in SACROM praebens.

CAP. VII.

De u vocali «ntc vcl pott r contonaDtcni vcrso in o.

Duplicem V V alteram vocalem , consonantem alteram fere nunquam con-
iinuavit antiquitas, sed verso altero V in O usa est, scripsitquc lOVENT,
lOVIS. VOLNVS, VOLGVS, MAVORS, MORTVOS, ARDVOS, DEIVOS.
DVOM ' VI R. Saeculo quinto sublato o scribi coeptum est MAVRTE. Huius
orthographiae secundae praebet exemplum FLAVS in Decimii nummo posl
medium saeculum sexium, a. 570 cuso; praeierea tiiuli circa medium saecu-
lum septimum et ulira: in his sublaio o vel u vocali legimus IVANALARIA.
IVENTA, IVENTIA, AEVM, VIVS, SERVS, FLAVS. VESVIES, PAQVIES,
ASVIA, SALLVIVS. Consonans u omissa est in NOICIA, NOEMBRES.

CAP. VIII.

Be pcraiBUfionc u voeolia in o, t in f in radicibM vocoMonini.

Veieres in more habuerunt vertere u in o quoties sequereiur litiera li-
quida /. Sic TVSCOLANA, HERCOLES, COLPA, MOLTA, SINGOLEU
POPOLVS, TABOLA, POCOLOM. POLCER, FOLVIVS. ASCOLANVS.
COSO^, CONSOLTV, AESCOLAPIO et similia. Raro id usurparunt ante
M, N, cuius exempla sunt, MAXOMO, COLOMNA, NONTIARE: idem
apparet in ^OSNA*. quod, sublato s, oril KDNA; iamen ante medium sae-
culum sexlum iegimus promiscue usurpatum CONSVLVERE, CONSOLTO
in titulis venusinis ; CONSVLTO, CONSOLTO in euganeis ; eodemque
redil VERTVLEIEIS et HERCOLEI in carmine sorano liem in antiquio-
ribus pineis praenestinis M • EPO^EIO • C • F ; A • EPV^EIVS • M • F ;
M * EPV^EIVS • M • F quae ad primam pertineni dimidiam pariem saeculi
sexti. Deinde in duobus cippis Fulvii Nobilioris, FVLVIVS, FOLVIVS.
Veius exempium ti ante I est exiremi saeculi quinti vel sexti incipienlis in
cippo pisanrensi CIISVVA, et in epigraphe picta faleriensi ^^VSIIC. quae
ad fere medium saeculum sexium speciat. Videiur igitur saeculo sexto in-
coeptum scribi per u/, quod tamen passim per ol scribebanl: quasdam
vero veluti reliquias prisci sermonis mansisse puia in prima parie media
saecnli septimi cum iam vulgo per ti scribereiur, idque constat ex terminali
lapide praeloris Caecilii restituio in quo legimus CONSOLTO ; ei ex le-

25
gibus repetuDdaniin et baDtina, quae utramqne formam praeferunt, nomi-
nibus tamen qnibusdam propriis exceptis in quibus diutius antiquitas servata
esl, ut HERCOLES circa medium saeculum septimum, HEIOLEIVS a. u. 646,
NVMOLEI a. u. 648, ACCOLEIVS LARISCOLVS a. u. 71L

Vix est quod moneam veteres sic esse locutos, ul FABRECIO) OVEO,
FII^EAI, TASEOS, PAMIIHAM, VECOS, DOMETIVS, OPEMIVS, CA-
MEI^IO) COMENIA e pro t posito dicerent. Sed haec antiquissima , in
radicibus vocabulorum» neque fere ultra medium saeculum sextum usurpata.
Post eam aetatem invenies rustice SOLEDAS, CALECANDAM in titulo
alatrino, DECTVNINEBVS in sententia Minuciorum a. 637, cum iam
a. 565 OPPIDVM Paulus Aemilius poliliore scribat orthographia, BACA-
NALIBVS, SENATORIBVS, MVLIERIBVS legantur in Sen. consulto de
Bacch. a. 568. Quae qnidem certe ul quaedam siogularia vestigia pristioi
moris explicanda erunt , cavendumque ne annum 630 cum Rilschelio ( in
tit. alatr. p. 45; ad epigr. soran. p. 45) veteri huic coDsuetudini statuas
terminum. Varro meminit horum vea^ vella (R. R. I, 2. 4 4), speea (ib. 7,
42, 48); Feslus ameci, amecae sub v. amiciiia: Quintiiianus revocat Menerva,
leber, magester (L 4, 47). Privernum habes in nummo Hypsaei varie scri-
ptum PREIV, PRIVER, PREVER. Firmum in glande bellica semel legitur
scriptum FIIR-

CAP, IX.

Dc pcrmnuiionc tnbinnctiYac i In dipbtlionffit ai, ot,
ct dc dipbtbonfo ou , au in radicibns Yocabolomm.

Antiquitas non aliam diphlhongi ai oi formam novit; aelas sequior deinde
paulatim utramque commutavit in ae oe, Invenio ae inductam primum in
radice vocum, deinde in declinatione. Extremo saeculo quinto, vei prima
parte sexti legimus in poculis SAIITVRNI • POCOI^OM ; AECETIA.1 •
nOCO^OM, el in nummis eiusdem aetatis r * M.» C • SAE. Post medium
saeculum sextum in Fulvii Nobilioris litulo a. 565 scriptum occurrit AETO-
LIA, in cippis M. Aemilii Lepidi a. 567 AEMILIVS legimus. At Paulus
Aemilius a. 565 AIMILIVS- Miscet tamen utramque formam Sen. consult.
de Bacchan. a. 568, AEDEM, AIQVOM; item coranus lapis PRAITORES*
AERE, et elogium P. Scipionis Cn. f. AETATE, QVAIRATIS. Eodem
tempore nummi exhibent P.PAETVS, A'Cy€.

In saecul(v septimo rarissimus est usus oi io radicibus vocabulorum: itaque
usqae ad medium saecuium solum invenio AID- Mummius enim habet AEDEM
in litulo aedis Herculis a. 609; carmen Cn. Scipionis Hispani posl a. 645
LAETENTVR; lapis Popillii pollanus a. 622 AEDISQVE , PRAETOR ;
cippus milliarius Metelli, a. 637, CAECIMVS; tum monumenta legaiia ab

26

a. 621 ad 637 conslanler adhibent AE; iiem tituli capuani caeteraque mo-
nuroenla quae extant medii saeculi septimi et uilra eam aelatcm ; itemque
nummi, si excipias SEX • IVLI *CAISAR cusum inter a. 640-650, el M. Le-
pidi in quo AIMILIA. Quae exlant exempla ai post medium saeculum septi-
mum vel negligentiae scriptoris tribucnda , vel studio antiquioris aelatis ,
qualia sunt aetatis fere augusteae.

Serius quam in radice declinatio Al coepta est immutari in AE, cuius
primum exemplum invenio in titulo aquileiensi a. 573, ubi legitur AQVI-
LEIAE, COLONIAE, DEDVCVNDAE^ non aliler tamen tolo fe^e saeculo
seplimo declinatum in huiusmodi monumentis , exlremi saeculi. septimi et
augusteae aetatis titulis exceptis.-

OE locum Ol accepisse videlur medio saeculo septimo: prinia exempla
quae novimus sunt in lege agraria OETI, OETANTVR, POENICIO,
tamen eadem in lege manet OINO, OINA, MOINICIPIVM. liem promi-
scue adhibetur in titulis capuanis ab a. 642-3 ad 680, in quibus transitur
etiam ad simplex V in vocabulis luduSf murusy quod ante usurpatum in cippis
terminalibus a. u. 613 L. Caecilii qui praebent lOVSIT ei IVSIT. Exempla
campana sunt a. 642-43 COERAVERVNT; a. 64i6, 648 MVRVM;.iamen
adhibetur COIRAVERVNT et LOIDOS; at eodem anno 648 MVRVM .
COERAVERE, LOEDOS ; conira a. 650 MVRVM , COIRAVER, el 655
iterum MVRVM COERAVER; lum a. 656 COEraverant, et.660 LVDOS,
C ' COELIO. Fluctuat igitur scriptura per hos viginti annos et deinceps.
Posl haec lempora legimus anno u. c. 676 EVBOEAM , el an. 683 C/OE-
LIVS- In nummis familiarum ab a. 650 ad a. 670 Coelius veterem or-
thographiam retinel in C * COIL; tum in aeclanensi titulo posl tempora
sullana reviviscit MOIROS et COIRAVERVNT, quod studio antiquitatis
factum apparet. Illud notandum est, antea Ol permutatum aliquando fuisse
in OV, cuius exempla sunt PLOVRVMA in carmine Protogenis, pro quo
in titulo Scipionis filii Barbaii videmus PLOIRVME, tum COVRAVERVNT
bis adhibilum in duobus titulis vestinis saeculi seplimi; el fortasse CLOVL
pro CLOIL ab ea consuetudine manavit, quod pro certo habet Bckhelius
(D. N. V., V, 474) in nummo Cloulii. Nuperrime etiam inventus est denarius
M. Furii Phili in quo pro FOVRI scriptum legitur FOIRI. Horum aller,
nempe M. Furii , cum cusus sit paulo ante medium saeculum septimum ,
vel ipso anno 650, alter Clulii non ita mullo post hanc aetaiem, cui demum
aeiali potissimum debeamus referre hanc orthographiam opportune monemur.
Saeculo sexto sublatam videmus iu diphthonga subiunctivam V vel | in PO-
^OVCES, PO^OCES, in LVQORCOS quod debuit esse Lacourcos, in
POVBLICO POBHCO, in Poulio POLIA , scripsere enim POVHHO,
in COIRAVERVNT, CORAVERONT, in LOFERTA ex LOIBERTA, olim
enim dixerunt LOIBER, LOIBESOM; ad eum modum ex NOVNDINVM
raciQm NONDINVM in iege a. 6t4-36. Sublata etiam esse apparet prae--

27
positiva O in LVCIOM tiluli Scipionis Barbati, cum antiquissimi quique
lituli ferant LOVCINA et LOVCILIA, in FVRI quod vulgo FOVRIO, in
PVLI, rVHVS, cum habeamus ut dixi POVHHO. Fuit igitur id anti-
quioram tempomm, ut haec exempla declaranl; hae vero mutationes hoc
se ordine exceperunt ut generatim oi et ou praecedant, ex iisque ortum
sit 0 frequentius quam u, quod elementum sequior aetas magis amavit.
Consuetadini datum ut quaedam formae vetustiores durarent diu, aliae citius
obsolescerenl. Sic lOVS manel adhuc a. 683 in lege Antooia de Thermen-
sibas, OVF pro Oufentina tribu nunquam aliter scribitur: TOVA, TOVO,
SOVOM in carminibus leguntur, idque etiam posl aetatem sullanam.

Affinitatem quamdam esse inter au et o declarat etiam lingua vernacula,
qua saepius au in o versum invenimus, e. g. aurum, <>ro, ausus, oso, clavus,
diiodo, maurus, moro et similia. Uem satis constat Graecos e Latinis esse
mutuatos ui pro ACXov ^£l\oy dicerent scriberentque ; priscos vero diphlhongis
esse usos, recenliores novam hanc orthographiam in quibusdam vocibus
servasse vel intulisse. Vetustiora exempla sunt quae de osculana pugna in
proverbium deducta narrantur ex oppido quod Graecis barbaris Avfvaxkovy
Latinis Ausclam: in nominibus vero PO^A praenamen muliebre a Paula
ortom, OVV ab Aulo, ORVCVLE ab Aurunculo, OFIDIVS ab Aufidio, CO-
PONIVS a Cauponio, PLOTVS a Plauto, OLA ab Aula, nempe olla,
OLIPOR ab Aulipor> ROCVS cognomen Q. Creperei pro Raucus, COPO
et PLOSTRVM pro caupone el plaustro, AVSTIVM , pro ostio dici in
titnlo praenestino polat Mommscnius.* Singularia sunt quae mutant au in u,
ut Claudo Cludo, Raudus Rudus, et contra, si recte sum interpretatus nomen
proprium in vasculo capenate , ixlPAVRI pro SPVRl Nomen PLAVTIVS
legitur dicium PLOTIVS item PLVTIVS-

CAP. X.

Be ^iphtboiif* ei ort« ex e vel t praeter «eelinationeni.

El pro i vel e longa in radicibus vocabulorum vetustissima est, cuius
exempla nonnulla revocabimus SEIG» DEIV, LEIBER; ad horum modum
scripsere etiam DECREIVIT, OPEIMI, et QVEISTORES, et CEISIA ,
orla nomina ex QVESTORES, CESIA, sic scribi solita quibusdamin locis.
Ex longa syllaba deventum est ad brevem, scriptumque INPEIRATOR,
CREISITA quod vocabulum ortum est ex graeco accusativo XpvaifiioL; SEIBI
vel SEIBEI, FACEIVN. Caeterum El pro i longa obtinuit usque ad tem-
pora Sullana, et ultra praesertim in quibusdam vocibus ut SEIC, SEI,
EIDVS, LEIBERTVS, et in paucis aliis, ferturque Cicero itemque Yarro
hanc orlhographiam amasse.

28

CAP. XI.

De femiBaiione Yocaliain.

Primi Umbri vocales loiigas gemioarc instituerunt ; idque afflalu interiecto
ut sonarent plenius. Rxemplo sint STAHAMV. COMOHOTA. Hic nios
Iransisse videtur in Latium, habent enim et Latini similia in cognominibus
AHALA, GAHA, et in appellativis COHORS, in adverbiis VEHEMENTER,
in pronominibus MEHE flcm., MIHI, dol.. OHLproOHOL, quod prae-
nomen his accensendum olim proposui, contradictore Mommsenio, qni inter-
pretatus est ossa hic Lucius cet. Osci et Samnites, quod leniori sono forte
pronuntiabant, aspiralionem suslulerunt. Tamen ex eorum consuetudine mos
geminandi videtur in Latium inductus , eoque ita Accium po6taro saeculo
seplimo esse usum, ut deinceps eius orthographiae auctor primus habitus
esse videatur a nonnuilis grammaticorum veteruro , subscriptore Ritschelio,
qui certum putat. Quem cum lamina aenea falisca saeculi sexti dudum re-
fulaverit, Accium demonstravi consuetudinem olim tanlum incoeptam arri-
puisse tenacius, cique propagandae sluduisse. Revocare iuvat quaedocui
de consonantium geminalione huic quaestioni fere paria: nova igitur ortho-
graphia inventa et inducta muUo antequam in usum fere reciperetur. In-
terdum enim accidere videmus, ut quae parum secunde accepta initio et
oblivioni pene tradita, iterum proposita postliminio revocentur, propagen-
turque ausu feliciori. Tametsi huius vocalium geminationis exempla ipso
saeculo septimo tam pauca sunt ut aegre recepta videatur, praeterea ut
citius desereretur omni ope adlaborasse Lucilium notum est. Exempla lil-
terae a in nominibus appellativis dudum numeravi haec: AA, AARA (hoc
dubium), FAATO, HAACE, HOSPITAALITAS, NAATAM, PAASTO-
RES, litlerae e sunt EE, LEEGE, LEEGEI, SEEDES, SEESE, o dat la-
mina falisca in VOOTVM , u exempla manent haec in JVVS , LVVCI ,
PECVLATVV, ARBITRATVV, LACVVS. SVVO, VVTEI. In nbminibus
propriis duplicatas invenimus vocales a, e, u in CALAASI , MAAMIVS,
MAARCO, MAARCIVM. PAACILI , PAAPIA, PAAPVS, STAAIVS.
VAALVS, VAALA, VAARVS, VAARIVS, VAARIA — FEELIX —
FVVLI, IVVLIVS, LVVCIVS, LVVCEIVS, MVVCIVS, PVVPIVS, RVV-
BIVS, SVVRA. Nominibus adde personas verborum terlias FVVEIT, LO-
CAVEERVN , qnod extremum ab amico accepi, qui et epigraphen vulgabit,
puto. Accium non dubium est vertisse VV in diphthongum ou, quae erat
vulgaris eius aetatis orthographia ; item certum est El adhibuisse pro t
longa quam non geminavit.

Accius litteram % supra caeterarum litterarum mensuram extantem pro «
longa a Calidio usurpatam in suis denariis cum triumvir monetalis ageret,
respuisse videtur ; cuius senteniiae id argumento esse potest , quod post

29

Calidiom , qui florente Accio nummuin percussil, ab aelale gracchana usque
ad sullanam videalur non fuisse usurpala; quodque Accii adversarius Lu-
cilius, qui distingui voluit i longam pluralis numeri PVEREI qnem scribebat
per El ab i genilivi PVERI quem simplici ioto scribi praecipiebat , de /
sopereminente nihil innuisse tradator. Accium facit Velius Longus (p. 2,
S20p) geminantem semper ubicumque producitur syllaba. Aper(e igitur do-
cemur aliis non fuisse in more porrectas omnes syllabas ubicumque geminis
vocalibus scribere; quibus vero in syllabis polissimum geminarint, curque
alias aeque longas non geminarint, arduum est definire. Hoc quidem certe
apparei ex monumeutis, neminem geminasse ubicumque, id est neminem,
qoaotum scimus , Accium secutum ubique geminantem : id vero praeterea
confirmat quod posuimus, A^cium huius orlbographiae auctorem non fuisse.

CAP. XII.

De % lonfa tapereminenic caeicraruiii littcraram mcntaram.

Dixi Calidium t longam supra mensuram aliarum litterarum usurpasse
aetate acciana: modo quaero qua ralione demonstretur illud iota esse na-
lura longum, eril enim cui videatur obstare quod calidus, unde derivaverit
quis nomen Calidius, sit proparoxytonus. Sed errat qui ex adiectivis avidvs^
ealidus putat nomina propria Calidius, Avidius et similia esse orta. Constat
enim ea ex posilivis olim fuisse derivata, ul ex Avius fieret Avidius, ex
Calius , Calidius , quod ni ita esset , sequeretur totidem adiectiva nomina
esse quaerenda in Ovidius, Caesidius, Canidius, Epidius, Helvidius, Fu-
sidius, Longidius , Ummidius. Sunt vero notissima horum positiva Ovius,
Caesios, Epios, Helvius, Fusius, Longius, Ummius et similia: igitur simi-
liter oportet ut Calidius, Avidius derivent. Cuius vero mensurae i in Calidius
et aliis nominibus huius formae habitus sit, declarat usus t supereminentis,
quem longam syllabam significare tenet etiam Mommsenius (Hist. de la
monn. rom. ed. Blacas, v. H, p. 493).

PrimuSy quod scimus, post Calidium i supereminente usus est L. Piso
in denario suo, quem cudit post annum 665, cuius epigraphen FRVGl
vidit, ediditque , nisi falsus est , Cavedonius ( Bull. ed. Minervinii 4861,
p. 61): deinde usurparunt Romae vicani vici, cui nomen a lacu Fundani
a. 673-675 , nec tamen in omnibus i longis sed quater tantum , scilicet bis
io FELlCl , semel in DJCTATORI , semcl item in VlCVS LACI. Huius
etiam aetalis vel paulo anterioris feruntur esse vascula sancaesariana, quae
et ipsa praebent nonnulla novi moris exempla in DERCINA , IVANA-
LARIA, II.BET.lDIBVS.NOVEMBR- ilemque in Q-CAECILIS A-D-
VII IDVS NOV. Huic iuvabit atlexere albensem tilulum quem ponunt
HERENNIEIS [Herennii) tres qui SVPInATES dicuntur.

30

Hanc subsequitur Cnei Pisonis tilulus; obiil is a. 690, in quo sic PlSO
scribitur. Alia sunt etiam monumenta quae ad banc aetatem pertinent» sed
tempus presse definiri non potest; iuvat tamen ex allatis deducere hanc
orthographiam circa Sullae aetatero, et ante exlrema liberae rcipublicae
tempora propagari coeplam fuisse.

CAP- XIII.

Dc sono «nodam nieilio exprcMO pcr i doplicatnni,
vcl cint fonnam tnpcrcmlncnicm.

Est qaidam vocalis i sonus, cum duas vocales intercedit, quem aiunlGram-
maiici veteres eiusmodi esse, qualem daret consonans et vocalis : eam ob cau-
sam factum puto ut i in scribendo duplicarelur. Item Grammatici docuerunt
antecedentem vocalem ut longam haberi, quasi si a duabus consooanlibus exci-
peretur. Huius orthographiae exempla quae recenset Marius Victorinus (L. I,
c. 4,p.27) haecsunt: AIIO, ROIIA, GAIIVS, AIIAX (cf.p.30, ubi errore
GRAIIVS proGAIiVS) Traditur etiam lulius Caesar praecepisse sic scribi
oporlere POMPEIIVS et similia. Gicero quidem certe solitus est scribere
AIIO, MAIIVS, teste Quintiliano (I, 40). et AIIAX, iesle Loogo (^^\9p; cf.
Osann. ad Cic. de Rep. p. 449). Consuetudinem satis recentem esse docent
lapides: nam Beneventi legimus OPETREIIA, in Helvetia SABINEIIVS
(Momm. Inscr. confoeder. Helv. 43), in Felsina urbe MAIIVS (Malvas.
Marm Felsin. p. 5t8), Romae RAIIVS (Ms. in Bibl. Ducis Brabantiae Nic.
Florentii ad Laevinum Torrentium); io titulo quem edidi in Ball. neapol.
Minervinii legitur CALPVRNIAE BAIIANAI.

Notavi etiam in Pompeianis graphio scriplis MAIIVS (tab. 25, 3). Tamen
certum est mulio ante Caesaris et Ciceronis aetalem geminam u inter duas
vocales olim incoeptam usurpari, cuius indicium facit vox POB^IIIIOS in vase
fictili uarniensi sigillo impressa. Ortus igitur eius saeculum quinlum, vel
sexti initia attingit, nec facile originem aliunde habuit quam ab Oscis, quorum
IVIINW notum est in cippo nolano, il-3l1NIINnWVn, hnMfillRnmvn,
lflll3Q33 in cippo pompeiano, et similia, qoae alibi leguniur. Duplex igitur so>
nus iotae duplici t significatur quorum primus consonans, alter vocalis. Invenio
etiam expressam brevem vocalem t supereminente forma in CANVLEIIA?
(Lupi Diss. U, 188), in CAIIARO arulae avenionensis , in EllVSDEM sic
saepe scriplo in tabulis malacitanis. Transiii inde mos ad iola iam nec
inter duas vocales, sed inter consonantem et vocalem, quod etiam pridem
ab Oscis usurpatum ostendit nomen Cnaiviies sic scriptum graphio ^BIDIflM)
in vase campano, POMPVSIIES in lapide aequiculano. Latinorum sunl VIEAM
posito E pro I in lapide iergestino. ORIIONIS in lapide marruvino, tam
io castello Polignac VARIIAN, et in titulo clusino VETIIENO, VETIIENVS.

3i

Badem ratione explicabis ABIEGNIAS, PONTIENA in lapide neapoli-
lano, io puleolano VJAM, PARIES; PRECARIO in capuano; Q • NERlVS
in OoreDiino; PAQVlVS in arelalensi; VEDlO in luderlino; VETTIO in
anfidenate; MVClVS in roraano; VENNONIVS in laurinensi, aliaqoe com-
plura, quae Iranscribendi fastidio omitto. In his iotasupereminens locum
ieoei duplicis u: adde exemplis nominaiivos imminutos iia scriptos, quorum
primam in nummis exemplum praebet HOSIDI circa a. 700.

Gradum iode arbitror factum ad aliam formam scribendi in qua adhi-
bueruni i simul cum | supereminente ad t ioogum significandum ei expri-
mendom. lia legi in arula nemausensi sculptum DllOLLAi SVllS in iiiulo
romano, iiem INGENVllS, PVBLICllS: hoc vero secundum iota solvitur
interdum io El- Duplex ista orthographia invaluisse videtur praeseriim
Augusii ei Claudii aetale. Exempla haec satis sint : SACRIEIS in lapide
alinaie a. 735, SVIEIS in titulis tribus, romano nno , aquileiensi alteri ,
teriio beneveniano. Sed his antiquiora sunl quae iola supereminens inter
consonaoiem et vocalem praebent pro iota brcvi, pinguioris sonr exprimendi
caosa; quod oslendit quam morosi ei diiBciles essent ea aetate ariifices
loquendi ei scribendi . ul sibi pene nunquam satisfacerenl , et peccare potius
in analogiam, quam signa negligere quibus accurale imo putide sonus
exprimereiur.

CAP. XIV.

Dc poncle, vel tieilieo vocalibot loiigis tapcrimpoftiio.

Scripiura, qua vocalis longa per diphthongum vel per geminationem scri-
bebaiur, cum obsolesceret , paulalim et alia successit Grammaticorum do-
ctrina, quae vocalibus longis sicilicum imponere iubebat. Est autem sicilicus
virgula in lunulae modum curva. Nomen huic signo fecit Marius Yictorinus,
qaamvis is nescio qua incogitantia non vocalibus longis sed consonantibus
imposiium aflBrmet , duplicatione nondum inducta , idque dicat apparere.
Cam huius viclorinianae orlhographiae nullum in lapidibus cxtet indicium,
conira vocales longas sicilico videamus abantiquis distinctas, Cavedonium
qui poiavii se in SVLUA sicilicum Tnvenisse , et cum duplici quidem l ,
praeiereamus. Experientia etiam docuit, principio non sicilicum sed puncium
loDgis vocalibus superimposilum ; deinde etiam sicilico daium locum, ei pro-
miscue pro puncto usurpaium, donec obliteraio illo puncio, sicilicus ' et
virgttla ' in more manseruni usque ad seram aeiatem.

Latei quis huius novae orihographiae auctor extiterii, quove iempore
primom usurpari coepta sit ; nam non necessario videiur oria ex reiecta
longarum vocalium geminalione , quod olim tenui , cum etiam vocales sim-
plices ex diphthongo ortas afficiat. L. quidem Furius qui a^sem a Riccio

32

edilum percussii post medium saeculum sexlum ; ita nomen inscribil , si
credere Riccio fas est, L-FVRI, quod FOVRI a priscis saeculi quinli
scribi consuevit. Quod si ita est, novum inventum parum processisse di-
cendum erit: nam tolo saeculo septimo scriplura FOVRI mansit, nec rediil
orlhograpbia Lucii Furii ante L. Furium Brocchum , qui in denario suo
ulitur sicilico L* FVRI CN • F • BROCCHl Hiiius triumviri aelas definietur
comparatione thesaurorum montecodruzzensis defossi circa a. 672-3, et
carrarensis terrae mandati circa a. 676-77, cum thesauro roncofreddano
deposito a. 680-2. Nam nummi furiani qui asperi et recentes inventi sunt
in roncofreddano , non comparuerunt in montecodruzzensi et carrarensi.
Tamen Furii nummum ad a. 700 refert Mommsenius , propterea quod
triumviralem magistratum monetac cudendae nolat in denario, quem morem
non anie eum annum 700 putat incoepisse.

Post L. Furium triumvirum monetalem habemus Pomponium Musam, qui.
hoc munere functus esse videtur circa a. 690 ex sententia Cavedonii (Ri-
postigli p. 213]. Is sicilicum in voce MVSA constanter usurpat, cum vero
in MVSARVM nunquam adhibeat, inde suspicari possumus ea aelale legem
huius orthographiae fuisse ut superponeretur quidem syilabis per gemina-
tionem vel per diphlhongum scribi solitis, verum in arsi positis. Musam ex-
cipiunt nummi Albini, Bruti filii, cusi a. 711. Is puncto constanter utilur
in BRVTI quod scriploris indiligentia nonnunquam male translatum apparet
in extremam syllabam noroinis ALBINVS» aliquando bis positum vidi er-
Tore fabrili ALBINV BRVTI * F. ]|Ioc aono vel sequenti sculptus est tilulus
in quo coniuncla visitur ulraque orthographia t supereminens in DiVO, el
sicilicus in IVLIO. Est vero hactenus primus litulus aelatis certae in quo
sicilici usus appareat; ne tamen hoc tempore primum ortum pules monent
nummi quos supra recensui.

CAP. XV.

De omiMioBc m, $, n, t, r consoiuintiiiiii flnaliam.

Latinos priscos quasdam litteras in fine vocum pronuntiando obscurasse,
indeque ortum ut scrib^ndo etiam eae omilterentur, res est perspicua con-
sideranli originem vernaculac dialccti. Constat enim lalinos olim eadem fere
conditione fuisse qua nunc sunt ut ioquentes extremas vocales \ocum ca-
nant magis quam pronuntient: quamobrem consonantium sonus finalium adeo
attenuari oportuit utaudiri vix posset. Igitur cum declinationes nominum
per m vel s finiantur, nempe per liquidam et sibilantem, his sublatis, se- ,
cunda declinatio extitit in o desinens POVHHO, GABINIO cet. In lerlia
declinatione, omissis s, r finalibus, prodiil AIDILEi MI^ITARE* PISAVRESE
elsimilia, MATE, VXO, MAIO, MINO, quae hactenus innoluerunt. Ele-

33

menta nt in lerliis personis verboram pariter oniissas videre est in CVPA,
nROBAVERO. OEDA, raro n lanlum , ul DEDROT, CVPAT.

Haec omnia ad antiquissimam aetalem pertinent, cuius vesligia identidem
saecuio sexto et septimo apparent, versoque o in u leges COLLEGIV ,
PILARCVRV el similia, EMERV, et sublata litlera t, VIVON-

CAP. XVI.

De declinationibiif vcterum Latinoram.

Panca sane et plerumque incerla sunt quae ab antiquis Grammaticis de
declinationum velerum casibus accepimus : nec tamen satis proficere pos-
sumus ex monuraentis quae ad nos pervenerunt. Constal id experienliar,
nullum hactenus exemplum reperiri nominativi pluralis in ot, oeautdativi
el ablalivi in ois, oes, quos scimus a vetorrimis usurpatos. Apud Festum
ex lege Nuraae recitantur haec verba: Janui Quirino agnum marem caedito
quae ferme olim scripla Janoi Ouirinoi acnom marem caidUod. Alibi p. S06
ab eodem citanlur Pilumuoe jioploe ex carmine saliari, tum ab epilomatore
Paulo p. 86, Fescemnoe, et apud eumdem legimus p. 49: « ah oloes dicebant pro
a6 illis ]>. Dalivi exempla Marius Viclorinus petit ex libris veteribus, atque ex
peritorum quorumdam scriptis (de orlhogr. c. &. p. 26. edil. Gaisf.) cameloi,
caproi; sed haec recenlioris sunl aelatis in qua vaiuil graeca consuetudo
in graecis vocabulis transferendis, ut e. g. cosmoi, vel cosmoe scriberenl,
quae verba hodieque legunlur in Cic. 11 P\ep. c. 33, ad quem locum revocat
Maius ex Mela 1. 2 Heniochoe, et Osannus canephoroe ex Cic. IV Verr. 2, 5,
addasque licet Locroe ex Quintil. X, 1, 70, quod exemplum post Schneiderum
excitavit Zumptius.

luvabil hoc loco contexerc ex monumentis collecla schemata singularum
declinationum, ut statim appareat q.uam pauca sint quae aelatem tulerunt.

Dfclinalio prima.

Nom. fl, as ROMA. VALENTIA, PAAPIA, AESILLAS.

SALVENA (masc. n. pr.), VOLTA (masc. n. pr.),
POENA (masc. n. pr.).
a PRVNE, IIKOCIVVII, PABATE (masc. n. pr.).

Gen. aw, as PROSEPNAI2, EVTICHIAIS. FAMIHAS.

«, a AECETIAI. COIRA.

DEIA LIBERA.
aes, es AQVILLIAES, MONIMES.

Dat. ai, a FORTVNAI, POVCINA.

»e, e VICTORIII, VIISVNII, IIRINII, DETRONE.

3

34

Acc. am, a UOVCANAM, CORSICA.
Voc. o, e

Abl. ad, a HINNAD, AMBRACIA.

Nom.pl. ai, a TAMPlAI, MATRONA.

«. COLLECAS, quod exemplum ab amico accepi, qui
epigraphcn integram vulgabiL
Gen. asom, arom

om

um
Dat. ais, as DEIVAS CORNISCAS.

Acc. as

Voc. ew, 69 NVGES

Abl. m, es

Deelinatio tecanda.

Nom. 0», o VECOS. CASIOS. COMIO-

om, 0 nOCOLOM. POCOLO.

us, u C^AVDIVS, ALBINV.

um. u PROBVM, COLLECIV.

«, tt. i, td AIEDIES. AFARIES, AMVCES, VIBIS, FVRIS,
ALIS, MINVCI, ALID.

Gen. i, « VECI, OSTIEI, MACISTREI.

Dal. « ALEI. MADINEI, I^OVKDEI.

0. e HERCkO lOVIO. SACRICOSTII, IIRINII.

Acr. om. o DONOM. DONO, VIRO.

«m, u MOIRVM, CREMIV, DONV.

Voc. e, i Furie, f«ri.

Abl. orf, 0 OQVOLTOD, LADINOD, IDNOD, OCRlCkO-

«rf. u FACITVD. CONSOl^TV, DECRETV.

Nom.pl. oi, o< Giim«{oi, Ptlumme.

el Voc. ei, c FEILEI, PkOIRVME, FAl^ESCE, llll-VIRE.

ew. e*. i», i HERENNIEIS. PACEIS. ATIHES. DVOMVIRES.
MACISTRES, MACISTRIS, MACISTRI.

Gen. oiom, orom 0/oROM. DVONORO-

om, 0 AISERNINOM, ROMANOM,SOVOM,AISERNIO.

«m, im DEVM. SERRARIVM, AISERNIM, Procum, Patricium

(Feslus, p. 249 cx lab. censoriis).
Dal. ois lOVIOIS. hVCkOIS, i" Sulraonensi liluIo.fMomms.

I. lal. antiquiss., p. 555) polesl accipi pro casu
terlio plurati.
«M Oloei.

S5

kce.

0$

ATESTINOS.

Abl.

eis

I^EIBEREIS.

DecHMlio lcrtia

Nom. M, u$ OPOS, V.ENOS, OPVS, VENVS.

n, 0, tt. j, X NOMEN, CAPITO. CREMIO (fera.), PATER.

CERES. LEX.
». >, ei, e AIDIMS. AIDII^ES, MIHTARES, MIHTARE,
MENATES, FEIDENATI.-

Gen. u», u VENERVS. NOMINVS, CAPITONVS, PATRVS,

CERERVS. TICONV.
m, « PARENTEIS, SALVTES, CERERES, APOPONES-

Dat. ei, e OPEREI. HERCOI^EI. IVNONEI . APOI^ONEI,

PATREI. LEGEI. HERCVLE, IVNONE. lOVII.
PATRE, MATRE, SALVTE.

Acc. em, e AEDEM, VRBE.

im, i TVRRIM, PARTI.

Voc. e DITE.

Abl. erf, e NAVALED, PRAESENTED, SERVILE.

«, id, i FONTEI. SALVTEI. OMNEI, AERID, OPID.

NOMINI. SANCTIONI. MARMORI, HEREDI.

Nom.pl. eis, ei, e CEIVEIS. ALPEIS. EISDEM. EIDEM, lEI, PISAVRESE-
M PRAETORIS. lOVDICIS, TVRRIS. FINIS.

Gen. om POVMII^IONOM.

ium, um MVNICIPIVM. TERMENSIVM. PARENTVM.

TERMESVM.
H MERCATORV.

Dai.
Abl.

Acc.
Voc.

ei* EEIS. EIEIS.

eu

Deeltoatio «lurt*.

Nom. os, us MACISTATOS. SENATVS.

Gen. uos, «o SENATVOS. SENATVO-

•««, tt, t SENATV. SENATI.

Dat. »«t SENATVEI.
ue, u

36

Acc. uem,ue,um,u

SENATV.

Voc. us

Abl. ued, ue,

ud,u

MACISTRATVD, CASTVD, SENATV.

Nom.pl.
. ^ us
Acc.

Dat. ^

Abf. ^*

Gen. uam

Voc. ut

Nom. 6$

DIES.

Gen. «if. et
w, e,

i

DIEIS, DIEI, DIES, DIE, Dll-

Dat. ff, e

DIEI, DIE, FIDE.

Acc. em

Abl. ee, e

Nom.pl. . Dal. .

Gen. om, «m

SiBCotaria 'de verhornm eeniatallOBC.

Praes. 8.» pers. sing. ut SPATIARVS.

3.» pers. sing. a CVPA.

3.* pers. plur. a DEDA.

ont. m EXFOCIONT, COSENTIONT,
VIVON.

Praet. 4 .' pers. sing. et PETIEI, CONQV/ESEIVEI.

3.' pers. sing. et, e, eit DEDET, DEDE, FVVEIT, POSEIT

(POSllT, POSIT).
is COVENVMIS.

r<mt,rot,ro COIRAVERONT, DEDROT,

PROBAVERO.
re,ru,rm DEDERE. FECERE, EMEHV,
LOCAVEERVN.

8 Fut ut VTARVS.

Plus.perf. 3.'pers. plur. ADIESENT.

Inf. er OITIER-

Couj.imp. 3.* pers. sing.' VELET.

CAP. XVIL Vl^>. o

Parcrf «n de verflo Salamio.

Babemus pauca ex lola anliquilate versuum saturniorum monumenta,
quae veluli ex naufragio enataverunl. His igitur utemur; et quoniam Gram-
roalici veteres complura ex hoc genere legerunt, deque his medilali sunt
scitu digna, aequum est ut eorum iudicio acquiescamus , prjesertim cum
liiteratores nostrae aetatis certiora non videanlur proferre.

Versus quibus olim vates oracula fundebant ii sunt, quos vocant salurnios
(Varro de L.L. VIL 36); nec tamen reperti ab Italis, ait Maurus Terentianus
(p. 2439 P.; cf. Atilium Fortunatianum, 2679 P.), ideoque saturnios deno-
minatos, ut credidit vetuslas; sed est eorum origo graeca, illique metrum
istud certo modo dederunt: latini mox po^lae rudem sonum seculi, ut quaeque
res ferebal, sic disparis fi^urae versus vagos locabant. Quae recte dicta
esse putat Ritterus (Ellem. Gramm. lat, p. 66). Nam cum metrum saturnium
conslet dnabus partibus, ^rimaque sit testimonio pluriuro iambica, vel sil
senarius iambus lotus ex sententia Diomedis, iam patet, ait Ritterus. origine
latinum esse non posse;« pronuntiatio enim latina trochaica est et dactylica,
non iambica. Haec quidem recte grammaticis veleribus consentanea: verum
Herroannus, inventa anacrusi, docuit, quomodo saturnii versus possint scandi
per trochaeos; quod si verum esl, illa. quam Ritterus unice adduxit, ratio
tolletur, et itala origo versibus saturniis viudicabitur, quamvis ad graecorum
modum veteres nostri, ut pleraque omnia videantur efTecisse.

Grammatici, qui primam versus parteln per iambos scandebant, secun-
dam per trochaeos, existimarint , necesse est, latinos anliquos versus du-
rissimos fecisse , et lege identidem servata , alios tamen breviores , alios
longiores inseruisse. Et re quidem vera Atiliu$ Fortunatianus I. cit. fassus
est, vix se invenisse apud Naevium saturnios, quos pro exemplo poneret.
Idem alio loco p. 2698 passim et sine cura eo homines usos pronuntiat,
maxime in tabulis quas triumphatores in Capitolio incidebant. Pius iudicio
opUmi sunt versus quinque qui sequuntur.

Ex tabula Regilli:

Duello magno dirimendo regibus subigendis.

Ex tabula Acilii Glabrionis:

Fudit, fugat, prosternit maximas legiones.

Ex Naevio:

Ferunt pulcras craterras aureas lepistas. «

Novem lovis concordes filiae sorores.

Metellorum in Naevium:

Malum dabunt Metelli Naevio poStae

39

Hos ila scandit, ut prima pars sil iambicum dimelrum cataleclicum, sive
tetrametrum colobum , secunda Irochaicuai dimelrum brachycalalcclicum ,
hoc est tribus Irochaeis constans. Forma igilur haec esse intelligitur, ait
Hermannus (Elem. doclr. metr. p. 614):

In his versibus spondeus et tribrachus ubique admittitur pro iambo et
Irochaeo; pro spondeo vero dactylus et anapaeslus: at dactylum ab uUima
sede exclusum putat Hermannus. Originem versus saturnii naeviani aiambico
senario repetit Diomedes (p. 495 P.); itaque sic scandi vult ut sex iambi
sint, et supersit syllaba in tine:

Summas | opes | qui relgum relgias 1 refrelgit.

Conlra Hermannus anacrusi inciucta, de qua mox, sic scandit ut senarius
sit trochaicus:

Sumlmas olpes qui 1 regum 1 reg as relfregit.

Nunc ut intelligentia ad ea quae de saturniorum expendendorum ratione
diclurus sum recludatur, exponam quae de arsi et thesi, de anacrusi, deque
accentu et rythmo a grammaticis tradunlur. Aiunt igiturin quolibet voca-
bulo aliquam syllabam necessario existere, quae pronuntiando elevetur, re-
liquae vero deprimantur. Latini, elevant penultimam aut antepenultimam,
nec ullerius linguae suae proprietates progredi possunt: illa igitur syllaba
quae elevatur, arsin seu elevationem habebit; reliquae quae ponuntur, thesin,
ut in hoc: p4ter, eo quod pronuntiatio latina sit trochaica, habet arsin in
pa. In vocabulis trium aut plurium syllabarum, si penultima est brevis,
arsis habetur in anlepenultima, si longa est, eril in penullima ut p6pulus,
rom&nus.

Quaeque vox in duas parles dividilur; in eam nempe quae habet arsin,
et in eam quae hoc ictu deslituilur: illa pars quae habet arsin, arsis appel-
latur; quae arsi caret, thesis dicitur. Sic in u p6pulus romanus » po et roma
dicunlur arses, pulus et nus dicuntur Iheses: in « consilium)) et « depositi6ne »
consi et depositio sunt arscs, lium et ti^ sunt iheses. Haec grammatici. Al
Bentleius et qui eum sequitur Hermannus lenonl arsin esse in unica syllaba
illa quae arsi notatur, caeteras vero syllabas esse thesim. Praeterea partt^ni
vocis, quae aote ictum est, Hermannus vocat anacrusin, quoniam nec ab
ictu sive arsi pendet, neque arsis est.

Ilem Grammatici aiunt, ut in recitando pronuutialio trochaica est, ila in
scandendo sedes accentus in exlremani syllabam transferlur, et est pronun-
tiatio iambica; diflert igilur in qualibel vore accentus pronuntiantis ab
accentu scandentis: ille proprie accenlus dicilur, iste numerus seu rhythmus;
ille fit toni elevatione, iste gignitur brevibus et iongis. Inde consequens

est ut in pronunliando idem sit trochaeus et iambus, at in scandendo alius
in trochaeo, alius in iambo numerus censeatur.

Dixi quae de anacrusi, arsi, thesi, accentu, numero seu rhythmo tradi
solent; nunc ad leges progrediar quae feruntur ul numerus versuum satur-
aiorum inveniatur, quae quidem certe probabili conieclura et opinione
continenlur ; verum enimvero eas nosse opus est ut plane constet quae
sil receotiorum grammaticorum doctrina.

Versus salurnii in duas partes dividunlur; primam partem scandes vel
per anacrusin ct tres Irochaeos iisque pares in hunc modum

Fu|dit fulgat prolsternit;
vel per tres iambos iisque pares et semipedem

Fudit fugat 1 proslerlnit.
Secundam parteni scandes per tres trochaeos, similesve

Maxilmas legilones.

Haec est mensura saturnii, quando est oplimus, nempe inlegros habet
pedes sex et semipedem. Cum vero non inlegros habet pedes, tunc qui
^candere solent per anacrusin, sciant has ieges circumferri.

.Thesis cuiusque pedis potesl omitli, praelerquam finalis primae partis,
et initialis parlis alterius. Itaque sic scandi iubenl hemistichium primum
versus terlii carminis in Scipionem Barbati filium

LVCl|OM I SCIPl|ONE | — FILl|oS BAR|bATI
et quinlum ex elogio Barbali

TAV|rAS||a, CIS|aVNA I SAMNl|o I CEPIT

Thesis in singulis partibus semel polesl supprimi; ilaque sic scandes versum
quartum carminis sorani per iambos et trochaeos

DONV I DANVNT | HER|coTeI | - MAXSv|mE | MERETO •

Solulio arsis fil cum pro una svllaba longa duae breves ponuntur. Hiatus
esl cum m finalis vel vocalis in Hne rum vocaje sequenlis vocis non eliditur.
Caesura osl lormiiiatio parlis metri simul cum ordine vocabulorum, ita ut
nalla syllaba supersit.

Haec tria non obstant in hoc rudi carmine, quominus censeas le recte
scandere: exemplo sil versus secundus praeiiicti carminis de Barbati filio

DVONORO OPTVMO FVISE VIRO viroro
Sic scandes per iambura et trochaeum

Duono ro o plunio fu ise vi ro vi roro
Sic per anacrusin

Duojnoro 1 optu rao fu ise vijro vi roro
Si elidis ro o erit thesis omissio; si non elidis eril hiatus.

40

Hic versus sioe caesura esl; prima enim metri pars cum ordine voca-
bulorum non lerminalur, sed a fuisc syllabam accipil duasque remittit ut
pes procedal; nempe dactylus pro spondeo; quod ilem slal pro trochaeo.

Haec placita, quae nec iudicare mihi in animo est, noc lanti sunt ut oporteal,
duxi euarranda, ut quid de saturnii nalura grammalici vetercs et recentiores
dicunl non i^norelur. Placet nunc carmen naevianum referre quale nobis
servavit Gellius , reslitula orthographia eius temporis coniectura probabili.
Naevius igitur suo inscribendum sepulcro mandavit hoc epigramma.

MORTALEIS INMORTALEIS - FLERE SEI FORET FAS

DEIVAI CASMENa! FLERENT — GNAIVIOM POETAM

ITAQVE POSTQVAM EST ORCEINO — TRADITVS TESAVRO

OBLEITEI SVNT ROMAi LIN--QVA LOQVIER LATEINA

In Gellii manuscriptis legimus hodie Romani loquier latina lingua quem
locum certe corruptum, ita, ut vides, corrigendum suadoo metri causa

CAP. XVIII. .

Parcrgon S. — De fefttinaia rorma liKeraroni Uiinamni,
quam curtiirani dicimus..

Exposui initio quae de forma vetustissima litterarum latinarum nobis
innotuerunt; dixi etiam de secuta permutatione quarumdam; tum nolui
silentio praeterire lineares tres tiguras quae in latinis titulis occurrunt, id
est e et fei { sic scriplas 11, |i, Ii : indicavi eliam dissutas lineas litterae |\f\
io titulo casinate in quo recepta apparet littera |i. Nunc puto neminem
fugere posse, quam arcte haec coniuncla sint cum originibus illius scripturae
properatae quam appellamus vulgo citrsivam, Huius enim cum natuifa sit ,
ut litterae raptim cursimque stilo exarenlur, aul calamo pingantur, necessario
factum est ut veteres linearibus uterentur elemenlis.

Et de formis quidem cursivis quae aetate augustea, diuque post sunt
usurpatae, salis superque egi in opere Graflili de Pompei; hic quoniam ago
de liberae reipublicae tempore, revocabo in mcntem quod in illo libro aperte
dixi, nullum me invenisse litulum graphio scriplum litterisque cursivis, qui
saeculum oclavum iustis de causis anlecederel. Omnes illi tituli qui aetatem
cerlam produnt, nempe Pompeianus an. 675, Canusinus an. 687, el ex
Homanis sancaesariensibus qui aetatis sullanae esse putantur, charactere
quadrato conscripti sunt. Laminam vero illam plumbeam musei Kircheriani,
quutn delineatam accurate edidi in lucem in Ephemeride archeologica nea-
polilana., cur liberae reipublicae aetati fuerit qui allribueret nunquaro
inletlexi; nam neque ob litteraturam, neque orlliographiae causa illam neces-
sarro refert aetatem; imo si comparationem instiluas cum epigraphis pom-

L

4r

peianis» haius laminae ronianae alphabetum simile pene geminumque invenies
alphabelo quod in inseriplionibus annis his 770, 774, 77<£, 774 exaratis
io eo oppido deprehendas. Cum igilur haec ila essent, cumque bactenus
inscriplionibus destituerer, quae fidem Tacere possent de litteraturae cursivae
ante saeculum augusteum natura, summi procul dubio visa sunt mihi esse
prelii fragmenta duo scripturae cursivae non ita pridem ad me -allata a
Fr. Gamurrinio musei etrusci Florentiae praefeclo.' Reperit is igitor in aretino
agro duo ex argilla rubra fragmenta paterarum, in quibus scripta quaedam
Terba erant, quorum inlerpretationem ablnstituto borussico Romae insidente
firustra flagitarat. Arripui avidius oblatam fortunam, inveniebam enim quod
dia qaaesiveram, scripturae cursivae aetalis iiberae reipublicae ad quatuor-
decim litteras in brevi licet cpigraphe. Fuit tamen dolendum maxime quod
lilterae b,d, q non occurrerint, quas magnopere desiderabam.
Litterae igitur istae quae numerantur sunt eiusmodi.

m

I tt

Forma a orta esse videtur ex A ; reliquae satis nolae sunt ex his quae docui
io libro illo GraffiU de Pompei, ubi differentias litterarum singularumque natu-
ram maltis indicavi. L hic angulata effingitur: linearum formam habes in titulis
DODDuIlis» in vasculis dnobus sancaesariensibus. 0 infra hiat, sed quam facile
distinguas, cum semel arripueris singularem litterae a figuram. Leges igitur sic:

a
. . es
. . em
A)rchilavi
A]mpionis
Ep)apraes
On)esum(i

Pe
P

Is
C

b

meti
acet
pul
cim

42

Archaicae orihographiae indicia sunl i pro e brevi; praeterea digamma in
Archilaviy lenuis pro aspirala in Ampionis, EpapraeSf Meti; u pro i in One-
sumi, i pre u vel y in Cim[inum), Meli[mnaeum].

GAP. XIX.

Canonet paUeograpbici.

A in lapidibus el nummjs romanis [ excepla voce Roma ) unice adhibetur
toto saeculo sexto el deinceps: in nummis lalinis frcquenlior, in nummis
coloniarum inferi maris pene unice uno aut altero exemplo excepiis, io
tiiulis vero praeneslinis lapideis latinisque frequeniissime.

A in tilulis aere incisis iiemque piciis, in iiiulis latiuis Sabinorum, Mar-
sorum, Capenatium, Faliscorum, Pisaurensium passim usurpalur : item
in nummis Apuliae et romanis Campaniae.

A saeculo exiremo quinio ei media parie sexii est usus fere promiscui
cum A in urbis nomine Roma nummis inscripta. Ab a. circiter 560 ad &80
huius formae A maior est numerust media plus parie, quam A. Ab a. 580
ad 610 raro usurpaiur A. cessatque post eam aetatem.

A saeculo urbis quinto usurpari coepii, nec diu mansit, perraro posi me-
dium saeculum sextum adhibetur.

G , C > G litierae usus incipii circa mediura saeculum quintum, praevalente
adhuc lillera C pro k, g, c.

K incipii c. a. 500, et adhibelur fere unice anle litteram A saeculo sexio
ei septimo.

V usus solemnis cessat fere saecuio sexio: iilira eam aetaiem adhibeiur in
quibusdam titulis in Etruria insculplis et aliquando in nummis familiarum.

U mediae formae anie saeculum sextum non usurpalur.

L quadrata inilio apparet saeculi sexii, adhibeturque identidem cum l acuia

ei mediae forniae per saeculum sexium ; saeculo autem septimo sola regnal.
O, viguit saeculo quarlo el quinto, obsoleta forma, post cam aeiatem.
n quadratum raro in lapidibus usurpatur saecjalo quinlo et sexto: in nummis,

poculis, vasculis, similibusque etiam saeculo seplimo verlente adhibetur.
P lunula hianie communis est saeculo quinto, sexto el seplimo.
P clausum non raro apparet saoculo quinto ei sexto, eius frequens usus

saeculo sepiimo est.

Y adhiberi coeptus esi in paucis aelate sullana, cum anlea V eius loco
usurparetur vel |, quae consueiudo mansit.

Liiierae initiales in titulis ad aelatem usque augusleam , inle^rique ver^us
forma supcr celeras lilteras eminente, saeculo sexto et septimo nonnun-
quam usurpatur.

Numeri subtraciione magis quam addilione signali : inde ortae formae V »
^y D, U), BD.

43

PuDCta in fine versuum apposila sunl post siglas aut voces imminutas id*
que saeculo septimo reip. liberae: neque facile vocibus inlegris additum
punctum in fine versuum invenies ante annum 700.

CAP. XX.

Gauones orthofrapblci.

Coosonantes duplicaiidi usus coepil ante Ennium , post medium saeculum

sexlum exempla habet rara usque ad annum u. c. 620.
UsQs inde invaluii adeo ul ab a. 620 ad 670 consonantium duplicalarum

numerus duplo excedat non duplicatas. Leges paulutim a pristino more

discedunt, donec numerus geminatarum sii Tere duplus.
Afflaius vocalium initio vocum omissus est perraro idque posl medium sae-

culum septimum.
Afflatus consonantium adhibitus est fere promiscue ab aelale mummiana

ad a. 660: ab a. 660 ad 700 magis est adspiratum, oec tamen exempla

adspiralarum plus quarta sui parte numerum non adspiratarum excedit.
IN in composilis ante P saeculo seplimo verti coepit in IM primum aetale

mummiana: aetate vero sullana conslanler |M usurpatur.
At QV pro CV fere perlinel ad saeculum sepiimum medium.
XS apparel primo in epistola consulum a. 568, deinde adhibeiur in fragmenlis

Legum a. u. 621-36, 643. Tandem revocatur aeiate Augusti, in qua usur-

patur frequenler.
Nomina secundac declinationis in OS, OM cessant circa saecolum sextum

medium: declinatio in VS, VM circa a. u. c. 500 vel paulo ante oriiur.
Lilterae finales pertinentes ad declinalionem OS» OM in antiquioribus ser-

vaiae, deinde passim omittuniur. R finita ieriiae raro apocopen patiuniur,

ilomque T finalis verborum saeculo quinlo et sexto.
E pro I osurpani aniiquissimi ; buius usus saeculo sexto iam rarior est.
Antiqui moris fuit V vertere in O subsequenle L: V vel O promiscue iam

adhibeiur prima parte saeculi sexti : rarior deinde O, saeculo septimo

per V scripium , paucis tiiulis oxceptis , qui vclorem orlhographiam

imiianiur.
Diphlhongus AE loco Al in radicibus vocabulorum incipii usurpari bello

punico primt) : durat vero paucis cxceptis saeculo sexlo ; rarior iam in

septimo.
AE in declinatione vocum incipit parle extrema saeculi soxli. Circa finem

saeculi septimi et aetate augustea velus Al reviviscit
AV coepit mutari in O el O in AV saeculo sexto , mansitque usus in

perpaucis saeculo sepiimo.
El pro I longo in radicibus vocum ad anliquissimam linguam sic perlinet,

Qt eius consueiudo nunquam sit intermissa.

44

OE diphihongus medio saeculo septimo incipil locum lenere Ol ; fluciuai
tamen annis viginti fere promiscuus , qua aetate murus pro moirus con-

' staoter, ludus pro loidus aut loedus rarissime scribiiur.

OV diphthongus pro Ol primum exempium habet iu carmine Protogenis
saeculo fere seplimo.

0 ex OV ortum saecnlo quinto, inde manavit in sextum.

Vocalium A, E, O, V duplicatio inducta saeculo sexto excitata et adhibita
saeculo septimo, Suasore Accio, duravitque ad Sullam usque et ultra.

Duplex II ab osca consuetudine oria saeculo sexto, usurpari coepii aeiate
fere ciceroniana et caesariana , nec nisi inter duas vocales , el conso-
nantem ac vocalem.

1 prosodiacum ceteras supereminens litieras initio saeculi septimi orta coe-
pii propagari aeiaie sullana.

I euphonicum Laiinorum est proprium ponitur etiam pro i brevi pinguioris
soni exprimendi gralia: iiem ll vel lEI eadem aetate pro t longa usurpatur.

Vocalibus longis punctum imponi coeptum fortasse post medium saeculum
sextum': serius posi Sullam circaque a. u. 680 punctum vel sicilicus in
vocalibus A, E, O, V pro geminatione usurpaiur.

tt

PARS NUMISMATICA

INSCRIPTIONDlf LATINARUH ANTIQUISSIHARDM.

CAP. I.
Naainii mommnonm, tjpU dod romanif, et iotcripti Roma,

\, ^OMA in postica.

Caput deae adversum tectum galea tribus cristis insigni : ipsi
capillus intortus , et inaures ex gemmis glandis specie ; circa
collQm mouile.
Bos ad dextram pergens ore obverso; supra caduceus.
Est in Kircheriano: similes quatuor inventi suni in aquis vicarellianis.

2. (=2.) ROMA in exergo posticae.

Typi iidem, sed pro caduceo est littera l^.
Capillus deae, qui in praecedente asse est inlortus^ hic apparet so-
lutus; monile omissum. Est in Kircheriano.
Uis typis, additaque littera V, tres in aquis vicarellianis reperti. Momm-
senius dat RoMA, o minuto et cruribus litlerae m mediis ad basem de-
missis, male utrumque; o mediae est formae. In assibus his, ait Mommsenius,
cerni V hodie tradi solet. Marchius in tabula y/, neque V nisi ad margi*
nem pingi iussit: quaeritur igitur adhuc num vere V ibi deprehendatur.
Forlasse ancoram vel simile quid, neque lilteram, monetarius eo loco pin-
gere Toluit. Coniecturis his, quibus se ad scribendum accessisse probat
sine idonea monumentorum notitia, illud eliam gravius accedit, quod Talso
ait Marchium in tabula pingi iussisse y/, el ad msM^ginem addfdisse V (tab. 5,
inc. n. 45), ea de causa quod addubitaret. Marchius enim non ea de causa
omisit, verum quia nondum ei exemplum bonae flaturae occurrerat: hoc
demum cum esset naclusi delinealum dedii in supplemento n. ^t (leg.
descript. p. 38).

3. (=4.) a) RoMA in postica, triens.

Caput deae hastatae , cuius comae pars calamistro compta in
collum Quit, pars intorta el retro acta ex cervice per medium
verticem ad crislae modum frontem pertingit; frons lamina or-
natur duabus quasi pinnulis instrucla dexlra laevaque,

48

H. (=43t) a) ROMA in poslica.

Caput iuvenile laureaium coma in cervicem fluenle.
Equus efrrenis saliens.
Esl denarius, cuius exial quinarius, ei iiira aenea iisdem iypis, nisi
quod in aere equus frenalus apparei.
«3. (=13/1) ROMA in postica.^

Capui deae galea phrygia iecium, offendicibus soluiis.
Canis 'gradiens.
Aereus nummus minimi moduli, pendens gramma gali. ei semis.
hk: (=\3o) ROMA in postica.
Capui deae galeatum.

Duo cornucopiae simul iunciae ui in nummis Vibonis Valentiae ei
similibus.
Nummus aereus exiai nunc in Kircberiano, pendens gr. gall. duo
ei semis.

15. (=:13r) ROMA vel RoMA in posiica.

Capui muliebre corona turriia cincium, compiumque inauribus.

Eques eqoo admisso scuticam quassans.
Nummus aereus pendens gr. gall. 5 '/»-7.
Ex his invenii iriginia et unus in aquis vicareiiianis.
♦

CAP. II.

Nammi Romanonim lypU non romanit inscriptl

Romanomy Romano, Roamos\ Rommos. Romms.

16. (=1.) ROMANOM in poslica.

Aquila adversa volai, fulmen unguibus ferens.
Equus alalus admisso gradu tendens ad sinistram. Pendei asses
fere quinque aeris gravis.
Invenlum esi aes in agro veliterno, ainnl Fedi Miscellan. II. 19f), et
Eckhel, Syll. I. 98, illatumque in Museum Borgianum Veliiris. Post plures
annos in Aemilii Brauni nianus cum venissel, emplum Marchius in
Kircheriano colloCavii.

Inscriplio certissima: iamen Mommsenius scribere non dnbitavii p. 9:
« M reperitur post 0 in Homanomy quod et singulare esi et dubium ».

17. rOMANOM in poslica.

Typi iidem ac praecedentes.
Descripsii Lanzius Saggio II. p. 127: ignoraverunt Mommsenius el
Ritschelius. Nuper ex Museo Guadagnio transiii in .Museum Britannicum.

18. ROM. . in postica.

Fragmentum aeris cum parte lyporum n. 1 . 2 descriplorum. Inventura

49

ad Tonnarangio, quae est lurris ainaranlhiana (vicum dixil iMommsenius) :
illalum est in Museum Kircherianum a Marchio.
!9. (=43.) ROMANO in posiica.

Capul Mariis barbaii galea lecium: pone ramusculus quernus.
Proiome equi frenaii: pone spica.
Denarius esi argenieus, cuius exlai Hbella ins^ripla ROMA iisdem
iypis ediia a Fiorellio. Ann. di iNumism. 1846, p. ^3, sed mihi non visa
in qua omissus ab edilore ramusculus , in nummo deirilo, racile aciem
iDioeniis elusii : inscriplio mihi videlur imminuia defeciu meialli, aique
supplenda ROMAno.

20. (=13a) a) ROMANO in aniica ei postica.

Caput deae galeatum.
Proiome equi frenaii.

b) ROMANO in posiica.

lidem iypi. Sub proiome equi in posiica legilur SVES liiieris leviier
e&lantibus foriasse ex repercusso nummo Suesano maneniibus. Fuii Romae '
apud Depoleiii negoiialorem antiquarium.

c) X)MA05I, ROMMOC, ROMAAC lypis iisdem.
a. b. c. aenei sunl pendere solili gr. circa 6-7.

Tres hi nummi sub lillera e relali non difTeruni a praecedenie b nisi
iituli orlhographia. In primo etiam, quem accepi a Lovaiiio, accedii gry-
phus in deae galea. Cuin signia lunulae simile nunquam adhibitum sii ab
artificibus Campanis , usurpalum vero appareai in Italia a Tarentinis ei
Asculanis apulis, inde necessario deducimus ab arlificibus graecis fuisse,
vel Tareoiinorum vei Ascul&norum Apuliae aliarumque regionum , qui
barbara promiscuiiale alphabeii lalini et graeci, barbara eiiam corruptione
Tocis, insculpserini Roamos, RommoSy Romms et similia, pro Rowanos, quod
paiet eos voluisse ad graecam consueludinem nummorum inscripioruro
TAPANTINOC {yoOixiJiOi) , YPIANOI. KAMPANO^

d) In Museo Briiannico olim vidi nummum eiusmodi inscripium )IOMA
VIII T circa proiomen equi frenali: pone aslrum.

in aniica capui iuveniie diadeniaium pone meandri signum on m.
luvai his conferre nummum simili iypo el inscripium KA2IO,
quem vidi in Museo Floreniino ab aliquo principe gallo Cassii nomine
percussum.

21. (=13c) ROMANO in poslica.

Capul Herculis imberbis diaderoaium, habens spolium leonis nodo

consirictum circa collum ei clavam.
Lupa geminos lacians.
Denarius argenieus pendcns gr. ^all. amplius sepiem.
i2. (=t36) ROMANO vel ROMANO in aniica.
Caput ApoIIinis laureatum fluxo capillo.

4

50

Equus olTrenis saliens; supra astrum.
Denarius argenteus est pendens gr. gall. amplius septem.
«3. (^.\3d) ROMANO in poslica.

Caput deae galea phrygia tectum, offendicibus solntis; pone si-

gillum artilicis varium.
Victoria aj^a alis,. vesle fluenle, pene nuda, ramum palmae tenens,
pendentem ex taenia coronam rerentem: pone graeca aliqua lil-
tera modo simplex modo gemina dislinguens lypontm numerum.
Denarius argentens pendens gr. gall. amplius sex.
^i. .. MAMO.. litteris retrogradis in postica.
Caput Apollinis laurealum.

Bos humana facie a supervolante victoria coronatus.
Nnmmus est aereus , quem reperi unicum in ingenle nummorum
acervo eruto ex aquis vicarellianis. Pendet fere gr. gall. 5 ; nam est
male habitus.

25. (=13^) a) RoMANO vel (^oMAno in postica.

Caput Apollinis diadematum, capillis nodo constrictis ad cervicem.

Leo pedis sinistri unguibus pugionem ori insertum tenens: satis

absurde describitur a Mommsenio leo gradiens et pedem attollens.

b) Nummus aereus ex. 1156 repertis in aquis vicarellianis hoc lypo,
cusus in lucerino nummo, pendens gr. gall. sex, semis. Lucerinus ha-
buit in antica caput barbatum , in postica delphinum , eique subiectam
litteram |r.

c) Hi nummi pendere solent gr. gall. septem. Sunt vero ex his qui
dupium pendent, quorum exempla habeo penes me duo inventa in the-
sauro morinensi mihi descripto in Kphemerid. Inslituti an. 1860, 132-39:
aliquot etiam vidi in Vaticano et alibi. Similis ponderis, nempe gr. U, 00
est neapolitanus aereus musei Aretini cum epigraphe NEOf^OAITilN
et lypis his:

Caput Apollinis laurealum, pone E.

Bos humana facie: supra astrum, infra Mi in eXergo E*

26. ROMANO in antica et p.ostica.

Caput deae galeatum, capillum habcns nodo constrictum ad cer-

vicem.
Aquila fulmini insistens, alis apertis, pone gladius.
Nummus aereus, qui pendere solet grammala 17,00 teste Sambonio,
« Recherches sur les monnaies de ritalie, pr. part., p. 131 ». Est in museo
berolinensi et neapolitano; vidi etiam Vindobonae, habeoque ex museo
londinensi aere expressum.

5i

CAP. iii:

Raniini lypit ronaiiit cimi episraplie V, k> ROMA k ^^^■'«^ oriieiB,
vcl Laccriac flaii.

27. V io postica.

Caput lovis ad siDistram versam : infra nota preiii iacens, quae

e&t semis.
Prora navis, supra litlera V.
Semissis esl flaios pondere quinque unciarum ei semis: iradiiur in*
veolus in agro roraano. Similem descripsit ^Liccio, Repert. 30, sed ibi V
acuiam lilleram expressii pro iillera V, quod, cum possii esse verum,
subil tamen dubitaiio de homine (raclanie id lemporis paulo cupidius
nummos lucerinos.
i8. ROMA in postica.

Caput Mercurii peiaso iecium, et prelii nota,
Prora navis: ilem prelii nola.
Exiani sexlans ei uncia cusi, referendi ad assem Irientalem flatum.

29. ROMA in posiica et k

Capui lovis laureatum el nota S-
Prora navis, cuius insigne est ala ei nota S-
Semis cusus pendens gr. gall. 47, 00 ; pertinet ad assem trieptalcm.

30. (-25.) a) ^ in posiica.

(lapui lovis geminuin.
Prora navis et noia |.
As flatus pendens uncias fere ternas, eiusque semis item flaius, (ypis
romanis ei liltera V in poslica cuin nota S.

h) ROMA in poslica; el ^, (juae in argenteis nummis esi in aniica,
vel postica, in aereis in posiica.

Extal vicioriaius pondere gr. 2,90, quinarius gr. i,90 apud me,
sesteriius gr. 0,98. In quinario ei sesleriio capui deae galea phrygia
legitur cum capiie gryphi, in poslica dioscuri equis vecti.

Suni ex aere cuso reliquae divijjiones inferiores semisse: in his ali-
quando RoMA. Accedii his semnncia quae typum ropetii sexlantis sine
nota ••, cuius loco in postica esl signum pronum r\n, Vidi in Museo
Vaiicano.

c) Esi ei allera series in qua V ccmiiur in anlica ol in po>iica: haec
qooque habei semunciam cuni noia § quam vidi in Museo Vindobonensi
cum epigraphe ROMA, pendcl gr. gall. 3,439, perlinelque ad seriem
fere sextanlariam.

• d) Exira seriem est quadrans cusus cum typo Mercurii, el nola qua-
drantls in aniica ubi el liltera ^, et in posiica ROMA. Vidi in museis

52

Kircheriano el Vindoboncnsi , habei etiam los. Lovallius : lamen nemo
haclenus mem/)ravil: pendel gr, fere.deccm.
31.' RoMA in poslica lilleris incusis, vel exlanlibus, el litlera k
Caput laureatum lovis.
Victoria trophaeo coronam imponil.
Hac aetate cusus est victoriatus nummus pendens gr. gall. 3» 41 :
duplex vicloriatus pendens gr. 6» 37 : exemplar baclenus unicum. Item
semivicloriatus. Deinde victoriati nummi pondus est deminutum , et pen-
dere solet gr. i,93.
32. a) ROMA in postica , vel ROMAr ROMA, ROMA, ROMA litteris
modo incusis modo extaatibus. Semel vidi in sestertio scriptum RMA ,
omissa littera o.

Caput deae galea phrygia tectum alis inslructa, habente pro crisia

caput gryphi, pone nola quinarii V.
Castores hasta proiecta in equis currentes supra capita slellae.
His typis Romac cusus denarius cum nola X pendens gr. 4,05-28:
quinarius cum nota V pendens dimidium, sextertius cum nota IIS pendens
quartam pariem, idque usque ad annum 550.

b) Hac aetatc fusi Romae decusses uncias pendentes XL, cum nota X»
et tresses cum nota III, quorum typi sunt caput deae galea phrygia le-
ctum, alis omissis, cum capile gryphi. Prora navis.

c) Fusi sunt et dupondii cum nota II; sed caput deae galea corinthia
tegitur : falso enim Mommsenius scripsit typum geminum esse decussi
et tressi.

d) E4dem etiam cernitur galea tectum deae capul in dupondio cuso,
cuius exemplum hactenus unicum pendet gr. gall. 39, 4 50 , referesque
ad assem uncialem.

Vidi apud Depolettium. Nummus est recusus , quod Mommsenium
fugit, in semisse assis Irientalis, cuius certe superant vestigia in antica
prora navis et notae S^ itemque nomcn ROnia: insigne navis est delphin.

Igitur ab an. 486 ad 550 circiter nummi argenlei non deminuti feriri
coepti cum nummis aereis deminulis , et primo quidem ab asse librali
transitum est ad assem semissalem, deinde ad Irientalem ct quadrantalem,
qui fusi , cum tamen eorum parles etiam cuderentur; deinde transitum
esi ad assem sextantarium et uncialem, qui feriri coeptus est lege lala
an. u. 537, quo anno coepit aurum cudi, et pondus argcnli aliquanium
deminutum est; nam primo ex argenli libra cusi suni dcnarii LXXII ,
deinde LXXX , postremo circa annum 550 cx argenti libra dcnarii
LXXXIV feriri coepti sunl.

Ex ea actale etiam typus poslicac mutalus, et in locum Caslorum biga
Dianae substitula est, nnde denarii dicti sunt bigati. «

33. (=215.) RA in postica el ROMA circa annum 525.

53

CAP. IV.

Nomini ante et poiit an. 5S7 in lialia a Romanis flali, cusi,
ifpis partim suis. parlim civilalnm subieclarum, el lilleris LTR« VT RoMA>

aliisque.

34. LT in anlica, R in poslica.

Capul barbalam diademalum, coma madida, forlasse Nerei.

Aquila Ihynno insislens.
As librale, pendens uncias fere novem.

Est in Kircheriano. Aliud exemplum vidi apud Depoleltium liUeris
ilelrilis, quod ex agro velilerno sibi allalum mihi narravit.

Arfentel.

35. ( = 2t6.) a) V in anlica T> ROMA vel RoMA in postica.
h) T' in poslica el ROMA vel RoMA.

Caput laureatum lovis.
Victoria trophaeum coronat.
Victorialus nummus pendens gr. 3,37, 3,95, 2,65.
c) V in anlica, T in postica el ROMA.
Caput deae galea corinthia tectum.
Dioscorus equo vectus ad sin.
Vindobonae in museo vidi, pendet gr. fere 0,90, libellam puta.

Aerei.

a) V in antica, T in poslica et ROMA.

Caput deae galea corinthia tectum et nota •• in sextante.

Dioscori cum lanreis equilantes, manu prospere elaia.
6] V in antica, T in poslica et RoMA.

Caput dcae galea phrygia alala tectum cum prolome gryphi pro
crisla, et nota •

Dioscorus lancea proiecla equo vertus.
c; V in postica, T in antica.

Duo capita iugala Dioscororum.

Duo equi salienles slellis superslanlibus, pendel gr. 3,925.

36. a) RoMA in postica et V in antica.

Caput laureatum Apollinis.

Dioscori lancea proiecla in equis currenles: nota quincuncis •••••
Aereus quincunx pendens gr. 35,00 , rrferendus ad dextantem sexlan-
larium, quem hac aelale noiulum exlitisse ait Mommsenius ( Histoire etc.
p. 238 ed. Blacas).

54

b) ROMA in poslica el i^.

Caput Cereris spicea redimitum.

Vicloria quadrigam agens: nota dextanlis $••••
Aereus dextans pendens gr. 16,85 , 25,00 , 25,457 , 27.80 referendus
ad assem uncialem. Quincuncem modo sublatum scribit Mommsenius, et
eius loco cusum dextanlem qui repraesentaret quincuncem , et valeret
dextanlem: quae somnia mihi videntur. Confer n. 44 &.

c) ROMA in postica; V in antica.

Caput Herculis imberbis spolio leonis tectum; pone clava.
Pegasus currens et nota semunciae ^ .

Aarei , arscntei , aerel , cam ootit varilt ct epifmplic

ROMA, ROMA, RoMA.

37. (=247.) ROMA in postica et monogr. <g, j^.

Extatvictorialus pendens gr. 2,8 et quinarius gr. 2,05.

38. (=219.) ROMA in postica et CROT, vel ROMA CROT apud me.

Extat victoriatus pendens gr. 3, 05 , 2, 63.

39. (=218.) ROMA in postica et >B.

Extat victoriatus pendens gr. 3, 30 , 3, 21 , 3, 00 et semivictoriatus
cum nota S pendens gr. 1,48, 1,44.

40. a) ROMA in postica et |C.

b) (=221.) ROMA in postica et K^.
Caput Mercurii et nola sextanlis.
Prora navis et spica.
Nummus a est recusus in moneta Uieronis 11, qui morluus tra-
ditur an. u. c. 540: pendet gr. 6-8; pertinet igitur ad assem sex-
tanlarium.
e) (=220.) ROMA in postica: CA in anlica el postica.
Bifrons laureatus, barbatus.
As uncialis recusus in asse romano.

d) Semissem iu recuso nummo nondum vidi, at saepe trientem in mo-
neta Aeniadum.

e) Exlat etiam semuncia quam vidi apud Riccium. Omnes hi nurami
pertinent ad assem uncialem. Adde:

f) ROMA et C in postica, in aere ROMA. Denarium, lypis commu-
nibus edidit Dux de Blacas, Hist. de la monn. rom. t. II p. 247-8.

g) Sexlans est in Kircheriano, pendens gr. 4.

41. (=222.) ROMA in postica et H.

Series baec typis romanis est referenda ad assem unciali maiorem.

42. ROMA nota assis decimalis X et L in postica.

As unciali maior, typis romanis.

55

43. ROMA in poslica et M> C in antica.

Victoriatus pen.dens gr. 3,16; 3,05 communi lypo.

44. (=223.) a) RoMA in poslica el P; ilera P in anlica el notaS: R®MA
el P in poslica cum nola sexlantis. Nummus ulerque typis romanis.

b) ROMA in postica, P in anlica.

Caput Cereris spicea redimilum.

Vicloria quadrigam agens, et nola prelii, quod est dexlans $••••
pendet gr. 17,00.

c) ROMA in pustica, P in antica.

Capul laureatum Apollinis.

Dioscori in equis currenles lancea proiecta : infra nota quincuti*
cis ••••• Pendet gr. 6,85, 7,85^ 9,55.
Pertinent igilur ambo ad assem uncialem. Vide supra n. 366.

45. (=2£4.) ROMA et Q in poslica.

Extant hi : viclorialus pendens gr. % 54 , quinarius, semis, mihi non visi.
In Kircheriano est triens pendens gr. 8,95, pertinens ad assem uncialem.

46. a) RoMA in postica et V.

Sextana est apud me, pcndetque gr. gall. 6 ad assem uncialem
referendus.
b) (=370.) RoMA in poslica et V.

In Kircheriano est triens pondere perlinens ad assem uncialem. Ad
semiuncialem forlasse spectare putat Blacas, Hist. de la monn. !I. p. 345.

47. Habemus denique semissem lypis romanis et nota ponderis S in antica:
praeterea in postica supra proram navis S. el ad dexleram S, pendelque
gr. 2,85.

48. (=214.) a) ROMA in poslica, ^l^X in antica.

b) ROMA in poslica, XXXX in anlica.

c) ROMA in postica, XX in anlica.

Caput Martis galeatum.
Aquila volat fulmen unguibus tenens.
Aureus a pendet gr^ 6, b gr. 4, c gr. 7.

Aureus , ut dixi , coeplus est feriri a Romanis an. 537 ea ratione,
ut ex una auri lil)ra XCVI aurei scrupulorum trium ferirentur, quorum
singulorum valor essel HS LX, tum CXLIV scrupulorum duorum qui vale-
renl HS XL,eorumque dimidii CCXXCIIX scrupuli unius valenles HS XX.
Nummos a Romanis idenliJem llatos rusos exlra urbem, nullo eliam
addito loci nomine, declaranl flali soxtanlarii asses, quorum ingens nu-
merus Eugubii Iradilur cum ipsa forma reperlus : Keposati , Zecca di
Gubbio vol. I, p. 15, 16.
19. In museo valicano est semuncia percussa lypis romanis cum epigraphe
ROMA, ct infra plroraiQ ro prona iacens quae esl scmunciae nola, nec
potuit in urbe cudi.

56

Nunc progrediar ad descriplionem nummorum reliquarum lialiae ur-
bium quae annum urbis condilae 537 vel cerle antecedunl, vel anle-
cedere videnlur.

CAP. V.

Namoii flali pereiusi in lerrit Sabinorain et Eiraseorum, marc inler et Tiberim,
Itemqne In terrlt Latinorum.

50. a) Ex agro Tarquiniensi aenei laleres duo eruii, pendentes singuli
libras Tere duas, alier gr. gall. 609, aller gr. 545. Habent pro signo lu-
nulas gibbo sibi opposiias in exlremis laieris pariibus aniicae et posiicae,
ei medium iniervallum vacuum relicium.

b) Teriius later mihi emplus, cui icriia pars deesse videiur, pendens
gr. gall. 442, habei in medio duabus inieriecium lunulis gibbo sibi oppo-
siiis asirum radiorum sepiem. Alia praeierea fragmenia eodem lunularum
iypo effossa ex eo agro nec alibi adhuc visae, mihi dudum persuaserunt
veieres huius regionis incolas sibi haec aera olim flavisse. In his esl laier,
quem modo prodo , dimidius , qui loco lunulae habel liiieram A addita
iransversim noia librae. liaque, raiione longiludinis ei ponderis facia,
ex praediciorum collatione , apparei noias ponderis medium locum oc-
cupasse, fs^cile inier duo A iaceniia ad hunc modum |>li|<|. Quae
conieciura optime confirmaiur, invenlo nupeirime Tarquiniis altero similis
nummi fragmenio, in quo esi A ei irium librarum nola j ^ .

c) Uncia aeris gravis in agro iarquiniense nuper eRbssa, ferens A in
aniica ei lunulam in posiica, cum noia unciae, pondere gr. 93,00.

tl) A in .aniica, in posiica vero area vacua vel caduceus.

Uncia est aeris gravis , edila a Marchio inier inceria. Cum ex aqnis
vicareliianis allaii nobis sini huiusmodi nuiumi exempla quatuordecim ,
etl cum caduceo in postica viginii sepiem, facile inducor ut hos quoque
ad aes Tarquiniense referam: pendere auiem soleni gr. 47,50.

51. a) V\ in aniica, M in posiica.

Caput suinum in aniica.
Idem iypus in posiica , ei noia sextaniis •• : pendei gr. 56.
b) V\ supra, M infra, in aniica.
Granum hordei et noia unciae.
In posiica flos.
Pendei gr. 28. Ulerque nummus aeris gravis esi in Kircheriano ;
sedes ignoratur.

52. SAF in postica.

Astragalus ei nota unciae.
In posiica unciae noia.

num. 46

» 4

D 33

» 26

» 95

)i 581

» 361

57

Pertinet haec uncia ad illam aeris gravis seriem, cuius exemplaria
reperta sunl numero 1H6 in aquis vicarellianis, sed anepigrapha.

Assis birrons imberbis, et. nola |

Caput Mercurii petaso teclum, et nola {.. .
Semis. Ca[put deae galeatum, el nota S iacens. ..

Caput muliebre , et nota S iacens

Triens. Delphin, et nota trientis

Fulmen, et eadem nota

Quadrans. Manus aperta et elata, el nota trientis

Duo grana hordei, et eadem nota

Sextans. Concha , et nota sextantis

Caduceus, et nota eadem

Uncia. Astragalus, et unciae nota

Nola eadem in area vacua

Sftmuncia. Glans

Nota semunciae

Satis igitur conslare arbitror, hanc seriem ad populos qui lacum
Sabate olim accolebanl pertinuisse, quos sabina lingua Saiinos potuisse se
(iicere non est cur dubitemus; cum iidem in nummis bello marsico cusis
sic se inscribunt MIIMISfli» hoc esllatina litteratura SAFINIM. Videtur
etiam inde originem duxisse gentis Safiniae nomen.

53. S in antica et postica.

Caput diadematum iuvenile capillo fluxo.
Idem typus.
Extat in Kircheriano series integra horum nummorum , sed anepi-
grapha, praeterea unus hic as cui addita cernitur initialis liltera S- Huius
seriei reperta aera sane non pauca in aquis vicarellianis.
Asses anepigraphi cum capile Apollinis. 4

Semisses cum pegaso 2

Trientes cum capite equi 10

Quadrantes cum apro 10

Sextantes cum capite dioscuri 9 •

Unciae cum grano hordei 73

Igitur verosimile mihi est hanc seriem ad populos Sabinos seu Sa-
batinos pertinuisse.

54. (=14.) a) AZO) in anlica COZA\AO in poslica.

Caput deae galcalum.
In Kircheriano et Vaticano ubi ...ZANO in poslica. '

^) COSANO in ppslica.

Caput Martis barbati galeatum ad dextram.

Protome equi frenati ad dextram versa, infra delphin.
Apud ducem de Blacas qui ectypum misit.

c) C//WA20) in poslica.

lisdem typis, al equi prolome ad sinislram versa.

In museo Vindobonensi: vidique Ma^siliae in museo cum epigraphe
imminula . . . A^ . . 20^. Terlium exemplum habeo apud me reperium in
regione cluslna , in quo exlremae exlant liltcrae CW- . . ; C nempe pro
O posito.

Mira sunt quae de huius nummi epigraphe scripsere Mommsenius
et Ritschelius. llle de ieclione nondum satis constare dixit, quod Eckhelius
et Carellius in postica legissent COZA. Conslat tamen Eckhelium legisse
COZA et in poslica .. . ZANO. Hic ait omnes sibi scrupulos non esse
ademptbs, nec post accepta duo exemplaria musei britannici. Uterque
autem insinuare conantur nummos Cosanorum nunquam extilisse : sed
epigraphen COSANO pro ROMANO corruptam olim ab artificibus ,
Avellinio v. cl. iudice , qui huic causae iudicandae nummum habenlem
similem typum et epigraphen ROMANO adhibuerit. Sed haec antea
refutavi.

55. (=H.) a) SEIC interdum 2EIC in postica.

Caput Mercurii petaso tcctum alalo , infra collum delphin , ante

caduceus.
Caput Sileni nexum cum Ihorace apri et nolaarlificis varia, quae
in museo Kircheriano est ^, in Vindobonensi (.
Delphinem primus Capranesius expressit; notam hactenus nemo.

b) SEIC in postica, c in g nautata cernilur in nummo musei Valicani,
et, testante Friedlaendero/eliam in nummo Berolinensi.

c) SEIC i>i postica et signum A.

Caput Mercurii causia leclum alala, cuius cassis in phrygii pilei
modum assurgit , pendentque bucculae acu pictae : infra deU
phin, ante caduceus.
Typus posticae communis.
Duo exempla novi, quorum unum est apud me : asper nummus est,
et pendet gr. 0,55.

56. (=^12.) CORANO in poslica.

Caput laureatum Apollinis.
Eques hasta proiecta currens. ^

Vidi in museo Parisiensi: pendet gr. 6,70.

Lilram aeream typis campanis narral Riccio se vendidisse Baroni
Beher Stralsundensi cuius essel eprgraphe KORANO luculenler sculpta.
V. Repertorio p. 3.

57. (=40.) a) AkBA in poslica.

Capul Mercurii petaso alato tectum.
Gryphus.
Vidi Neapoli in museo et alibi: pendet gr. 1,28.

h) AkBA in postica.

Capul deae galea leclum.

Aquila fplmini insislens, et respiciens ad sinistram.
Vidi in Kircheriano el alibi: pendere solet gr. 0,60.

58. [-21.) A?VINO in.poslica vel A?VINO el retrograde OMIVrA,
rionDunquam ACViNQ.

Caput deae galeatum ad sinistram.

Gallus slans ad dextram : supra astrum : in nummo retrograde
scripto gallus spectat ^oislram.

GAP. VI.

Namnii GampaDiae laline inseripti.

59. (rrie.) o) SVESANO in postica.

Caput laureatum Apollinis: pone sigillum arliiicis variQm.
Bques dcsultor conico pileo tectus, palmam lemniscatam ferens.
Nummus argenteus qui pendere solet gr. 6,80, 7,28.
h) SVESANO modo in antica, modo in postica.

Caput laureatum Apollinis: pone sigillum vel littcra.
Bos humana facie a Victorla coronatus, infra lilterae monetales.
Nummus aereus.

Littera s aliquando ila pingitur ) ut pene similis i esse videatur.
f) SVESANO in antica et N. in poslica ...nOAIT, et {?.
Typis campanis in b descriplis.
Vidi Andriae in Apulia. Similem descripsil deinde Sambon ( Re-
cherches sur les monnaies de rilalie m^rid. p. 53, n. 6) in quo plenior
epigraphe NEOflOAIT. Tertium excmplum extat in museo Santangeliano
editum a Minervinio ubi in antica NEOflOAITAN, in postica SVESAN,
ut recte Minervinius expressit, et descripserat anlea Sestinius Cl. gener.
p. U. Male a Mommsenio excipitur SVESANO.

d) SVESANO in postica, CAkENO in anlica lypis campanis, de-
scripsit Sambon op. cit. p. 53, n. 6 in Calenorum nummorum serie:

«) SVESAN in postica, M1Vtia3T>l3nV>l in anlica typis campanis.
Descripsit Sestinius Cl. gener. p. 14.

r; SVE5AN0 in poslica , PROBVM in anlica. vel SVESANO ^
PROBVM , vel SVESANo PROBOM : semel vidi PR^OM in museo
March. Caroli Slrozxi Florenliae, semel (S)VE5VN0 PRBUVM.
Caput Mercurii petaso alalo tectum.
ilercules, posita clava, leonem manibus slrangulal.
Nummi sunt aerei quorum exempla , quae transcripsi , vidi omnia.
PROBOVM mihi nysquam est visum; tamen Ritsch. tab. VII, 73 pro-

w

fert ex museo Vindobonehsi , ubi certe non exlat. Contra PROBVM,
quem ex uno sibi exemplo monacensi cognitum ait, Enarr. tab. p. 100,
in Vindobonensi ego reperi duobus exemplis et stanno expressi. In iis
imminuta initio scriplura esl, at clare legitur OBVM, ROBVM. In mona-
censi vero ego legi PIOBVM.
9) SVESANO in poslica.
Caput deae galeatum.
Gallus stans, in area astrum.

Vindobonae in museo vidi nummnm carellianum recusum in quo ma-
nent astri vestigia, et scripturae Su ESA quibus superpositus est typus cam-
panus Neapolitanorum Toederatorum cum Calenis, cuius haec est descriptio:

Caput Apollinis NEonOAITilN.

Bos humana Tacie a Victoria supervolante coronatus, infra l^ : in
exergo indicium est vocis Caleno; cernitur enim umbra litterae C post
quam apparet astri vestigium quod dixi.

60. {=«1.) TIANO in postica.

Capttt deae galealum.
Gallus slans: supra astrum.
Nummus aereus est.

61. (=15.) a) CAkENO vel CALENO in poslica.

Caput deae , sigillum artiGcis et graeca litlera seriem matricum

indicans.
Victoria bigas agens.
Nummus argenteus pondere gr. 7,20.
h) CAkENO seu CAI^ENO in postica , nonnunquam in antica vel
utrinque.

Caput Apollinis laureatum.

Taurus bumana specie a Victoria supervolante coronatus.
e) CAkENO in poslica NEOnOAITil et lillera P cum typis campanis.
Nummus in thesauro Frosolonensi inventus ; immigravit inde mea
opera in museum Parisiense.

d) CAkE.-. in postica, NEOFlOAITilN in anlica cum typis cam-
panis. Edidit Carellius (Descript. n. 426). Vidi Vindobonae, in museo,
et slanno expressi. Recte Avellinius monuit (Numm. vet. n. 506, Supplem.
pag. 10] non esse recusum, quod falso putavit Carellius. In Carellii ta-
bulis enarrandis Cavedonius, ut anto Avellinius, L quadratum exhibet.
CAI^ENo datum male a Mommsenio in descriptione huius nummi pro
CAkE-'. Minervinius aliud exomplum extare putavit in museo neapoli-
tano: citavit tamen carellianum (Oss. numism. p. ^4, not. ^). Alibi non
invenitur nisi Vindobonae et in museo Parisiensi in quo exemplo unice
integra est inscriptio CAl^ENO quae in vindobonense carelliano immi-
nuta, erosa metalli superficie.

61

e) Alind esl exempluin huios nummi in rouseo Vindobonensi a me
snperius descriplum (59,^), in quo iniliatis C exlat, ceteras lilteras
Dovus obruit typus.

f) CAI^ENO in antica, SVESANO in postica cum Campaniae typis.
Descripsi in nuromis suessanis.

(=21.) g) CAkENo sic, et litlera A in antica, A in postica cum typo
capitis galeali deao, ct in posiica galli slantis, ei asiri. Vidi apud Depolelti
Degoiianlem. Aliud exeniplum habuit Minervinius qui edidil in Osserv.
oomism. lab. III, n. 2.cum epigrdpbe CAkENO» at aslrum omisii, quod
forte in eroso meiallo non apparebai. In aliis passim CAkENO iisdem
iypis, al sublatii littera A*

62. a) CAIATINO in postica.

Caput deae galeatum.
Gallus stans et astrum. ,
Vidi Parisiis in museo, et apud ducem de Luynes.
Tertium exemplum oblulii museum monacense , in quo c angulata
cernilur <AIATINO. Haec Iria slanno expressi. Avellinius in aliis esse
leslalur CAIATINil, CAIAITNO el OMITAIA): ego non vidi.
b) ...lATINO in posiica, VOKANOM in anlica.

Typi suni Aeserninorum. Caput Vulcani pileo conico laureaio iecium.
Vicioria bigas agilans.
Edidi ex museo Uar. Olivae. Supplendum Caialino.

CAP. VIL

Malies ^ namini colonianiin lalinarani In Samnio.

63. (=18.) a) MAHE5 in posiica.

Caput Apollinis laureaium.
Bos humana facic, supra cassis cum bucculis.
Nummus aereus typis campanis.
Edidit Minervinius.
h) MALIE$ in posiica.

Capui muliebre calvaiica leclum.
Bos humana facie, supra larva barbata.
Vidi in museo Viudobonensi et sianno expressi.
Habet Saniangelianum ; sed ibi legiiur MAIIES Hnea L iacente
omissa omnino.

Nummos hos aii Mommsenius omnino exlra Laiium pcrcussos, cum
laflnae ex parte cerie lilierac coloniue alicui lalini iuris adsi^neni: unum
resiai de quo cogiiare liceai Malevenium sive Malvenium quod potuil
olim dici Malvessa vel Maliessa ab Apolline fortasse M«Xo£vr<y poiuitque

nomine mutari non statim posl coloniam deductam, sed aliqaanlo post.
Quae cum legimus cupidilas nos subit sciendi quomodo epigraphae latinis
certe conslent ex parle lilleris ; nulla enim est .quae cerlissime graeca
essc non possit, praeserlim cum, non dicam Attici et Argivi, de quibus no-
tum, sed ipsi Cbalcidenses Neapolitani L quadrato aeque ac acuto utanlur
in nummis suis (Bull. Napol. I, lay. iv, 1 ). Quae cum ita sint sublato fun-
damento, ruat necessc est omnis Mommsenii argumentatio. Nec magis ipse
probavit Malies esse^decurlatum e\ Maliessa , cum analogice a (iraecis
ila polerit scribi MAHES, "t SinOES, unde 'Ztnovq Graecorum et Si-
puntum Italicorum ortum duxerunt, et Dores hac terminatibne ES pro
EIS in similibus utanlur (Cherobosc. ed. Bekk, p. 1 18); tum origo graeca
in Apolline MaAomf adsHpuUlorem ipsum Mommscnium nacta est. Sit
igitur iste nummus graece inscriptus , oppidumque MAklE5i MALIE^
per anadromen MalvetUum diclum, italica dialecto, ut similia, Tarentum,
Grumentum, cum habilaretur a Samnitibus. Et litleraturae graecae anti-
quae specimen nuper habuimus in lapide sepulchri eiTossi Beneventi ad
moenia in quo legebatur, ui mihi scripsit amicus Colle de Vita .. IPQ.
Quibus argumenlis accedil commode traditio quae Graecos huius oppidi
facit auctores.
64. (= 19.) BENVENToD in antica, PROnOM in postica.

Caput Apollinis laureatum.

Equus saliens, supra aslrum.
Latini coloni ut Tama est, vetus oppidum Malvenlum ominis causa
Beneventum Iransnominarunt. 1n nummo nomen oppidi, addila d para-
gogica, osca consueludine ul in Tiamul, Acmhmiiad alquc in Ladinod ,
Loukdei j Idnod media r m d permutalur ^ ila in propotn lalinam vocem
prohom dcbemus ajinoscere: nam his oltm diclum op ap pro ob ab et pop
posilum pro pob, quod quidem probat ab hac permutatione ialinam lin-
guam non abhorrere.

Itaque ut in Suessanis PROBVM, PROBOM , sic in Benevenlanis
PROnOM : quae si diligenler altondamus , aple inter se inlelli^imus
compsgtari; nec idoneus nos fugiet sensus. Namque ut metallum idcirco
quod valeret in emplione mercium ost diclum v6^to$, idest lcx, alque ab
aequo pondere phoeniciis bvW , graccis ^TaTh^, hoc est pondus esl ap-
pellatum, ita a Latinis prqbnm dici poluit, quod esl, prohatum, legitiniuin.
Itaqoe nuper in pondere plumbeo quod in formam amphorae eral effictum
vidi insculplum exlantibus lilleris AEQV SVME; qua comparationo posse
explicari puto islud PROBVM seu PROPOM in nummis; nec cogi nos
aestimare aliud esse PRBOVM ac simplox vocabulum. Verbum su|)p!o,
quod quidem cerle debos in VOkCANOM Aoserninorum, quo in ifummo
placet iMommsenio subaudire vules, sed vorius forlasse addelur, dedicavi-
mus, seu cives dedicaverunt, ut Graoci dnSnxAy.

t

65. a) AISERNI(NO) in poslica', VOKANOM in anlica.

Caput Vulcani pileo conico laurealo lectum, pone forceps.
luppiter fulmen vibral agitans bigas. '

Vidi in museo neapoliiano: estubi Victoria supenrolai coronam ferens.

b) AISERNNIOM in poslica. VOKANOM in anlica.

lisdem iypis, Vicioria supervolai coronam ferens.
Descripsit Longperier, Gabin. Magnoncourt p. 15, n. 140. Apud
Riccium legi AISERNNIO. ei'ex museo Parisino dedit Riischelius Enarr.
p. 10 AISERNNIO certissimum.

c) AISERNIM in posiica, VOKANOM in anlica.

Caput Vulcani, ul supra.
Vicloria bigas agens.
Edidii Fiorelli ex museo Bcrolinensi (Ann. di nunii^m. 1846 lab. III,
% p. 194). Allerum cxemplum vidi in museo Neapoliiano. Teriium ob-
lulernnt nuper ex agro anagnino.
(i) AISERNIM in postica, VOkCANOM in antica.
Capul Vulcani ul supra.
luppiler agens bigas.
Dosrripsil Adrian. do Lonppcricr, (iab. Magncncourl 18i0 p.15,ii.139.
^) M^RC fragmenlum corrupiae epigraphae in posiica , V^KANOM
in anlica.

Capul Vulcani pileo conico tecium.
luppiler in bigis folmen iorquens,
Vidi Vindobonae in museo.
f) AI2ERNINO in anlica.

Caput Apollinis laureatum, ei sigillum varium.
Bos humana facie a Vicioria coronalur: infra T.
Habeo apud me Uomae inventum in Aventino prope S. Priscam.
Similem vide apud Avell. Opusc. II, 2, 6.
9) AISERNINOM in poslica.

Typis iisdem , scd in antica*pro sigillo sculum oblongum : in
postica 1$.
Esi in museo Santangeliano: descripsii Avellinius in opusculis t. II,
15. 159.
h) AISERNINOM in postica. NEO . . in anlica.
Typis campanis el in postica |$.
Vi<ii in museo Spinelliano. Similem descripsii Avellinius ( li. vet.
nuraism. Suppl. I, iO) ex Golzio, deinde in opusc. II, 14 inspeclo nummo.
i) AiserNINO in anlica, NEofioAITHS in poslica.

Typis campanis, ei monogr. in posiica iU»
h) aiS.'^RNIOM in aniica.

Caput deae galeatum, in galea serpens, pone clava.

64

Aquila cum serpenle luclans. •
Edidi ex museo Baronis Olivae.
l) aiseRNIM in anlica.
Typis iisdem.
Edidi ex eodem museo Olivae.

Mommsenius ail noslrorum nummorum inscriplorum Aiseminom, Ai-
serniotih lectionem singularem el dubiaro non satis idoneis teslibus niti;
tum esse merum mendum affirmut. Ilaec sunt signa animi impotentis.
Cur enim non vidit quod in museo Sanlangeliano in omnium oculos in-
currit? cur non interrogavit amicos? cur sibi ipsi sine causa contradixit?
namque anlea ul certissimam et sincerissimam epigraphen habuerat apud
Fiorellium (Ann. di numism. 1846 p. 38 .

CAP. Vlll.

Noiniiii Paeslanoraiii.

66. (= 17) tt) PAISTANO in antica, M (MEC) in postica.

Caput iuvenile arrecta in Fronle coma, in cervicem fluxo et un-

dante capilio, paluslri frulice redimitum^ pone capeduncula.

Duo dioscori in equis panlherae pelle stratis cxuUantes, quorum

capitibus stellae, altera nunc detrita, supereminent. Horum inte-

rior qui est intecto verlice palmae ramum, exterior pileatus fe-

^ rulam humero reclinatam fert, ex qua corona pendet.

Vidi in museo monacensi. Edidit Aveilinius posl Mijlingenum , de-

scripsitque opusc. vol. II, p. 93 accuratius quam aere expressitin lab. IV,

9. Bitschelius tamen hac tabuia usus est ad lineam, quamobrem nescio

quam vere scripsit (Enarr. VII, o9) gypsco so exemplo Vindobonensi ila

usum ut simul Avellinianum el Millingenianum exprimerel. Ad nummum

musei Vindobonensis suum dedisse atlirmal eliam Mommsenius. In de?

scriptione errarunt omnes. Avellinius in Vindobonensi seu Carelliano hoc

monogramma esse dixit ^ (vid. animad. ad Carelli catal. ed. in Carellio

cavedoniano). Tum .Mommsenius lineam illam sinuosam, qua terram signi-

ficant artifices, cuique duo cquijes insistunt, mire pro serpenle acce^it;

quam vero dixi capedunculam cjcnum post alios appellavit. Praelerea in

antica capul Apollinis laureatum , in poslica utrumque equitem palmas

lenere , infraque esse litleram M ailirmavit. Tamen Millingenus Avelliniura

monuerat iltam in nummi antica iniaginem Apollinis esse non posse, isque

in opusculis .Millingenum sccutus , est opinalus, fluvium Silarim pos^e

referrc, quod recle conlirniavil alialo nummo Salapinorum. Hipae eerte

Siiaris sunt paludosae, inlectaeque iuncis et fruticc palustri.

65

h) PAISTANO in antica.

Caput luveDiIe, fluxo et undanle capillo, redimitum palustri frutice.
Dioscori stellis supereminentibus equitantes , alter capite intecto
palmae ramum ferens , alter pileatus , dextra prospere elata ,
cuius equus cernitur pelle pantherae instratus.
Vidi in museo Santangeliano, et stanno expressi. Qui hactenus scripse-
mnt de Paestanorum nummis posticae huius typum male cum altero su-
perius descripto permiscuerunt , atque in unum confuderunt.
Nummus argenteus pendens gr. 1 , 7,18.

e) PAISTANO in postica, P in antica.

Caput Neptuni laureatum.

Invenis nudus delphino veclus vicloriolam sibi coronam imponen-
tem manu sustinens.
Nuromus aereus in Kircheriano. Duo mei pend. gr. 7,50; 6,80.
d) PAISTANO in postica, P in antica.
Caput Neptuni laureatum.

luvenis alatus nudusque delphino veclus sinistra tridentero ienet,
dextra coronam elevat.
Nummus aereus in museo Monacensi et Kircheriano alibique : mei
pcndenl gr. 7, 70 ; 6,60. In similibus legi PASTANO, vel fill^T.i le-
statur Avellinius.

fiAIStano nummus, duobus praecedentibus c, d, similis, recusus in
nummo Salapinorum (AMIfl/^.. equus, A^; delphin.). Est in museo neapol.
«) PAIST in poslica.

Caput Nerei vel Tritonis diadematum, et nota sextantis.
Delphin et nota sextantis.
Nummus aet^eus ad assem unciali maiorem referendus. Exempla apud
me duo pendent gr. 9,30; 6,50.

f) Semissis , triens , quadrans , sextans , sescuncia , uncia omnes in-
scripti r>AlS, et ad assem pondere semissalem spectanies: additar non-
nunquam sigillum. Sescuncia in antica et posiica aeque signatur hoc pa-
cto •i, habelque caput muliebre spicea coronaium, et in postica canem
curreniem. Serius trientes et sextantes pondere deminuio PAES: inscri-
bnntur etiam Magistraluum nomina cum epigraphe PAIS-

Mommsenius operae prelium non esse ait ut Magistratuum nomina
varia reciperet in Corpus inscriptionum latinarum antiquissimarum ; quam-
quam faietur similes nummos a. u. c. 665 aniecedere. Miror el poiuisse
id scribere , cum inscripiiones quaeque aniiquissimae in Corpore illo
Mommseniano ut in nosira Sylloge maxime ex nominibus consient pro-
priis et quidem saepe liberiorum et servorum , iisque imminutis. Nec
tamen idcirco est recie dictum omnia isia nomina aetatem praecedere
sullanam cum in iis legamus quaiuorviros , ei quinquennales.

66

Nunc, ut paieat qni fuerint typi seriei, aereorum numiDorum ab se-
misse et inrra, recensere duxi semissem, Irientem, quadrantem, sextan-
tem, unciam sumpto exemplo ex magistratu Q, Va,

•

PAIS, Q \A in postica.

Caput Bacchi hedera redimitum.
Cornu copia et nota trientis.
Edidit Carellius tab. 4 32, n. 48.
PAIS, Q \A in postica.

Caput Nerei yel Tritonis diademalum, el nola quadrantis.
Delphis et nota quadrantis.
Vidi in Kircheriano. Edidit Carellius tab. 133, n. 76.
PAIS, Q \A in postica.

Caput Cereris et nota sextantis.
Sus currens et nota sextantis.
Edidit Carellius tab. 134, n. 79.
Sescuncia nondum inventa est cum nomine magistratus.
PAIS, Q \A in postica.

Caput Dianae cum pbaretra.
Spica et unciae nota.
Vidi in museo Borgiano Romae. Edidit Carellius tab. 134, n. 93.
Eaedem series conficiuntur, collectis his qui pro nomin^ magistratus
symbolum praebent. B. g. 1n tabulis Carellianis Caduceus tab. 132, 36
in triente, 133, 67, 68 in quadrante, 134, 76 in sextante, ibid. 91, 92
in uncia. In qua serie PAIS invenitur, non PAES 9 et in sextante sus
est dimidius et appingitur delphin.
y) PAIS, S, Q in postica.
Caput Neptuni, S.
Tridens.
h) PAE in antica, L-ARTVE | C-COMIN |Tl-VIR in postica, e l
nota semissis.

Aper yenabulo transverberatus.
Vas cum lituo.
Vidi in museo Parmensi, et est apud me. Editum est hactenus ARTV
minus plene, legendum est L. Artuenus, cel. Sunl et nummi. in quibus
horum duumvirum nomina, typis omissis, repetuntur in antica.

• ) PA in antica, P • ASVI llll-VIR in poslica.
Caput Cereris velatum, et spicea redimitum.
Spica.
Vidi Neapoli apud Lauriam et stanno expressi.
Hactenusmale FIASV, vel FIASVL vulgatum : Avellinius ...ASVI
praen. eius et nomine oppidi omisso ob detritum nummum. De quatuqr-
viratu dubitat Cavedonius ad Carell. p. 80 sine iusta causa.

67

*) P/t, ATI in anlica. Q • CEP | PE-III-TOL in postica.
CapDi Herculis barbali spolio leonis leciom.
Clava.
In museo Parmensi ei apud me, pend. gr. 7. Avellin. male DE pro
PE dedit. AJI esi in Parmensi, ul videiur.

/) PAS, QVIN in aniica el noia semissis S, CN l€L | M SAI vel
M SAI I CN hEL in postica.
Capui muliebre.
Corona laorea.
Habeo apud me. Edidii Carellios maie CN | MA.
») PAE, QVI ei nola semissis in anlica, CN • COR | M -TVC | PATR^
in postica.

Templum forte QVIrino dicaium.
Corona laurea.
Vidi in museo Parmensi exemplom opiimum, vidi ei Vindobonae.
n) PAES in posiica, /Vfl (MAFI) in aniica.

Capui Nepiuni com tridenie, et noia semissis.
Ancora cum iemone.
In museo neapolitano. Male in Avellinii caialogo M Fl soluium.
o) PAE in postica, ff (AVF) in aniica.
Capoi Nepioni, ei S ooia semissis.
Prora navis.
In moseo Neapoliiano ei Monacensi.
P) P>€ , L • ^ l€ vel L • \f ^e in posiica . D • FAD | EPVL | PEP
vel EPVI I P, vel EPVL I P in aniica, et noia preiii S
Temo.

Ancora ei noia semissis.
Habeo apod me: Carellios post EPVL incidit DED, Avellinios legii
EPVI-C, EPVL DEM: inmeislegi D-FAD EPVI P,inallero D^FAD
EPVL npp, liiieris infra dimidialis.
7) PAES in aniica, FAD | POlT in posiica.
Capoi rooliebre.
Sos correns ei nota sexianiis.
Dedit Carellios teb. CXXXIV, sr
*•) L* tf in antica, FA | POlT in poslica. ^

Corno copia ei globoli qoaioor •:• ad siellae modom.
Esi apod me. Collaiis doobos his nommis in qoibos Fadios Poniifex
diciiur, explicabiior forlasse EPVL P EPVLo poblice EPalatos.
M P/€S in posiica, CN TV in aniica.

Capoi Nepioni com iridente ei noia semissis.
Prora navis inter doos delpbines.
lo moseo neapoliiano linea aliqoaniom prodocia in "E ad laevam
recie accipiior pro monogr. TE ab Avellinio ei aliis.

i) PAo, CNTV in poslica.

Capul niuliebre el nola Irionlis.
Cornu copia.
Esi apud me. Nomen videtur esse Teucidius.
tt) PAE in anlica, Q TRE IIVIR in postica.

Capul Victoriae alaiae , capillo in verlice nodo conslricto : nota

semissis.
Palmae ramus cum corona.
Ex Carellio tab. CXXXII, W et Seslinio. Descr. iO, i7, et est apud
me. Male Cavedonius typum descripsit.
x) PH in antica, M • OCT | IIIIVIR in postica.
Caput deae galeatum et nota semissis.
Temo.
In museo neapolitano. Incidit Carellius M DO IIIVIJl, edidit in ca-
talogo M DO IIVIR; nemo emendavit.

y) P/cS. L- MARCI • N - GAVI IIVIR in postica, MENS BONA
in antica.

Mulier in aedificio dislilo sedens, lanam facil.
In postica nota semissis.
. In museo Parmensi. Hactenus male leclum a Carellio tab. CXXXI,
n. 32 L • MARC IIIVIR, n. 33 N CAVIL, n. 34 L MARCI M PA., ncc
emendatum. In exemplo parmensi supplevi MENS ex Carellianis tribus,
quae vox nonnunquam deest derectu metalli.

z) Pfc in antica, C * AX nitide insculplum, ||| EPVLO litteris peno
fugientibus in postica.

Taurus cursu ruens.

Duo scuta oblonga decussata ut in metopis templorum ordinis do •
rici repraesentari solent.
In museo neapolitano. Edidit olim Avellfnius nihil de tota epigraphe
exculpens praeter C * AX.

m) PA., Q* LA/^'PR in postica, MIL in antica, et supra aream SPDD
vel ..DSS, vel . PDDS infra S.

.Faber ad incudinem malleum attollens; e conspectu vir proferens

dexteram imperantis gestu: in exergo nota semissis.
Bilanx fulcro imposita, in lance dexira saccus plenus, in sinisira
pondera. Nummi in sacco appendebantur.
Ediderunt Avellinius et dux de Blacas mance ab nummis detritis.
Coniuli exempla Monacense , Vindobonense , Parisinum , Mediolanense.
Blacassianum, cum meis. Formula SPDD SPDSSr SPDDS in aliis Pae-
sianorum nummis non inveniiur. Sic vero siglas probabiliier explicabis:
Signatum Paesti Decreio Decurionum ; vel De Senatus Sententia ; vel
De Decurionum Senteniia. Tum MIL forte erii militare (aes), nempe
stipendium.

ffb} ?k in anlica, L * PA) L * SA in poslica.
Caput deae galealum et nola semissis.
Manus dexterae iunctae.
Vidi in Kircheriano et habeo apud me.
ec) PAEST in anlica et nota trientis.
Clypeus macedonicus.
Cornucopia et fulmen.
Vidi in museo monacensi et habeo apud me.
dd) Pfi:. in postica, L-AR PR vel iterum PA, in antica.
Caput muliebre suspiciens.

Sus cum nota.sexlantis, eaque omissa, ubi reperitor oppidi nomen.
ee) QLA/ in antica, LEX XXXX in posiica.

Capita Dioscororum iugata , stellis supereminentibus , in corona

laurea.
Spica et duo globuli quos pro circellis male habuit Cavedonius,
ad Carell. p. 72.
ff) PA^ in antica, L- >t MSS in postica. *

Sella cum pulvino.
Fasces cum secori.
99) MlfCIA • M • F in antica, PSSC in postica.
Capot moliebre.
Basilica, vel aedes sacra.
Est apod me.
hh) CAES-AVC-IMP in antica, M-TOR | CN • SAR | IIVIR io
postica.
Capot Atigosti iuvenili aetate.
Laurea.

w) . . ECNATI VS • Q • OCTAV circa aream ; in area fe • S S • C

Caput Augusti laurealum, lituos.
Laorea.
Vidi et stanno expressi. A barone D'Aiily haboit Cavedonios sic in-
scriptom (Momms. HisL de la monn. ed. Blacas III p.220): . . EGNATIVS
Q-OCTAVI.. IIVlR P/^^S^SC (Paesli signatom Senatos Consolto).
tt) M^EGN I Q-OCT | IIVIR^S 1 PSC in postica, vel Q-OCT 1
M-EGN hl I VIR-S-P | S-C
Capot Aogosti laoreatom, litoos.
Laorea.
Sont apod me: primom dedit etiam Morell. fam. Eg. n. IV.
«) L • CAEL • CLEM • FLA Tl • CAESAR in posUca, PSSC io antica.
Capot Tiberii nodom, litous.
Pileos flaminicos.
Vidi Parisiis in moseo et stanno expressi.

70

mm) L IVLI CL • FLA • Tl • CAESAR • AVC II • VIR in poslica, PSSC
in aniica.
Capul Tiberii nudum, lituus.
Bigae.
In museo neapolilano vidi et stanno expressi. Litlerae L. I manenl
vestigia.
nn) L-LICINIVS- IIVIR in postica, PSSC in anlica.
Capijit Tiberii laureatum.
Victoria palmam et coronam ferens.
Habeo apud me. Edidit Carell. tab. CXXXV n. 403.
oo) C • LOLLI M • DOI IIVIR in poslica, P • S • S • C in exergo.
Caput Tiberii nudum, lituus.

Mulier velata sedens hastae innixa pateram manu tenet.
Est apud me.
pp) C-LOLLI M-DOI llVh (vel IIVRI) ITE (ilerum) in postica,
PSSC in antica.
(lapul Tiberii nudum.
Diana cum pharetra, arcu et lancea.
Est apud me primum exemplum, alterum vidi in moseo Santang.
et stanno expressi.
W).A NfRGILI OPT HVIR in poslica, PSSC in anlica.
Caput virile laurealum, lituus.

Vir galeatus d. vexijlum, vel baculum, s. parazoniam tenet.
Habeo utrumque apud me.

CAP. IX.

Noiuni flatl. cnftl in lialU iranMpeimliM.

67. (=23) ARIMN in postica.

Capul Vulcani barbati pileo conico laureato tectum..
Gallus gradiens protectus scuto oblongo hastam proiectam te-
nens et gladium subalarem, nudo capile, torque circa collum
instructus.
Bst in Kircheriano, nec ullum unquam mihi visum exemplum ple-
nius scriptum.

68. (=7) a) FIR litleris ex parte delritis in poslica.

Aratrum utrinque, stiva, buri et vomere instructum : nota trientis . . • •

Acs cusum inventam in agro firmano , cuius geminum , sed epi-

graphe omnino deleta, Firmi extare didici a De.Minicis. Triens pendet

gr. 82 referendus ad assem 7 vel 8 unciarum , nam nummus noster est

detrilus.

71

b) PIR in postica.

Capul muliebre coma ad cervicem collecla el nola quadrantis.

Caput bovis obversum.
Firmi apud Moronium pendet uncias tres et octavas 5 semis, librae
firmanae, quae anliquam romanam fere aequat: referendus est igitur ad
assem unc. 42.

c) 51 R in postica.

Bipennis cum manubrio et nota sextantis.
Ferrum lanceae.
Pirmi apud De Minicis pendet unc. 1 oct. 6 semis , librae: est igitar
referendus ad assem unciarum 12.

•His typis fusus est etiam quadrans , tribus scilicet instruclus glo-
bulis ••• , qui est in Kircheriano pendetque gr. 49. Dixi supra sextantem
romanum cum capite Mercurii et prora navis fuisse cusum in Apulia cum
nota quadrantis. In serie fusa nummorum, quorum in asse picta est semel
littera Si sextans utrinque habet caput Dioscuri: idem nummus pro uncia
fusus est, uno globulo addito. In allera serie cuius as habel utrinque
caput gaiea phrygia toclum, el pone clavam, quadrans manum elatam
repraesentat: item reperitur his typis sextans. Nec tamen utraque series
sua caret uncia vel scxtanle. Haec monui ne res ut singularis quemquam
moveat. Notandum insuper est monetam firmanam ab asse unc. 42 fuisse
diminutam ad assem unc. 8.
69. (=8.) a) VEi in postica.

Concbae bivalvae striatae interior facies.
Clava et nota trientis.
Edidit Riccio in Ephem. tcatina, Vigile, 1844, 34 marzo, traditque
pendere uncias quatuor semis.
h) VES in postica.

Caput bovis adversum et nota sextantis.
Luna falcata.
Est in Kircheriano, pendelque gr. 85,90 referendus ad assem un-
ciarum quindecim.
e) VE/ in postica.

Bipennis cum manubrio, et nota unciae.
Conchae bivalvae striatae interior facies.
Est in Kircheriano pendetque gr. 44 , referendus ad assem unciarum XV.
d) VES in postica.

Calceus et a, quandoque nota semunciae l .
In Kircheriano pendens gr. 22,20 referendus ad assem unciarum
XV vel XVI.
70. (=6,8.) a) -tAH, 4 in antica HAT. V in poslica.

Caput Sileni redimitum ferula hederacea tribus baccarum racemir
distincta.

72

Canis in se convolulus cubans.
Lilleram singularem ^ quam nemo hactenus repraesenlaverat , du-
dumque nolaveram, nuper indicavit Dux de Blacas (Hist. de la moun.
rom. I, 355) duobus exemplaribus suo et HolTmanui negotiatoris periti
numismatici.

6) H H videri in asse Santangeliano, ibique legi ^ affirmat Fiorellius,
et ego vidi. In altero exemplo extare simplex H. idem notat.

Epigraphen repelitam praebel unicus noster, ut videtur, eamque re-
trogradam ab una parte, ab altera more latino ad sinislram conversam.

c) Extat assis communis , typis similibus , sed in antica tantum in-
scriptus HAT in postica vero babet notam librae i. Pendet noster qui
est in Kircheriano uncias rom. XIV semis.

d) HAT in antica.

Caput Medusae velut ex conchilio turbinato extans , atque circa

coUum spiris involutum» crinibus remulsis sparsisque: raro in

area nota S*

Pegasus et nota quincuncis.

Duplici signo notatum, semissis nempe el quincuncis habet museum

Sorricchiorum , certe genuinum, tesle Gabriele Cherubinio, cuius verba

refero ex epistola nuper ac^me scripta: « Si vede spiccatamente sopra la

testa femminile la sigla; ed il quincunce ^ di si perfetta conservazioDe

con patina lucidissima neraslra da non dar luogo ad alcun dubbio sulla

sua antichit^ ». Quincunx est in Kircheriano pendetque' uncias septem.

e) HAT in postica.

Caput muliebre ut videtur crinibus ad cervicem solutis, et nota

trientis.
Vas ansatum in quo fabae planta, ut videtur.
Est in Kircheriano pendetque uncias 6, denarios octo, semis.

f) HAT in poslica.

Rana piscatrix, Graecis Birpaxo^ ^tvq, et nota quadrantis.
Delphin.
Est in Kircheriano pendetque uncias tres semis.

g) TAH in postica.

Gallus (gallinam dixit Cavedonius) el nola sextanlis.
Calceus.
In Kircheriano pendet unc. \ el den. ii semis librae romanae.
h) TAH in postica.
Ancora.
Nola unciae.
In Kircheriano pendet unc. et den. 5.
t) H in antica, A in postica, et nota semunciae i.
In Kircheriano pendel denarios tredecim ei semis.

73

Inscriptio in asse el quincunce occupat nummi partem anticam, in
reliqois excepla semnncia parlem posticam. In semuncia H teaet partem
nummi adversam , A aversam. Marchius pro semuncia Hadrianorum hunc
nummum dedit recte. Mommsenio hariolanti littera H visa est explicanda
Hemilitron, quod Latinis rursus indicatum ait sigla i illis nota. Res per-
mira nullo firmator exemploin nummis huiusaetatis: praetereahoc posito
series Hadrianorum semuncia carebit qua tamen carere non potuit; ha-
bent enim transapennini omnes Ariminenses, Vestini, Larinales, Lucerini,
Asculani , demumRomani qui in Apulia suis typis nummos ferierunt.
Nec vero quemquam movere debent litterae initiales oppidi sic divisae
ut altera legator in antica, in postica altera: nam quid ipsi dicent si re-
vocabo epigraphen in qua Aouyoq sic legitur scriptum ut in antica sit ^A^
(AAI), MOM (NO^) in postica?

Praeterea cum hanc semunciam nonnulli male tribuant Asculanis
Apuliae quos aiunt foederatos cum Herdoniensibus Mommsenius ab Apulis
amotam Asculo Piceno dedil. At sciscitanti mihi ab Asculanis amicis,
responderunt nunquam in eorum lerris visam. Contra in territorio Ha-
triensium saepe inventam novimus. Guius rei teslem excitabo hatriensem
Gabrielem Cherubinium , doctum virum , qui nuper scripsit ad me affatim
earum esse in eo oppido , complures apud Arlinium , plurimos haberi
apud Sorricchios, egregios cives , et numismaticae cuFtores olim so-
lertissimos.
71. a) PALACNV2 in postica.

Caput Vulcani imberbis pileo conico ieclum, pone forceps.
Larva medusea alis instructa, ore hianle: infra serpentes arrecti
in diversa.

Hunc nummum Borghesius primus descripsit e museo suo ( Bull.
arch. neap. 11, p. 15). Sic ut pro serpentibus putaret se videre taenias
mento personae illius nodo constrictas, legeretque PALACINV, crederet-
que finalem litteram Z notam esse semissis. Tria vidi exemplaria, primum
Parisiis in museo Ducis de Luynes, secundum in museo monacensi, ter-
tium optimum Mediolani quod exhibeo ob inscriptioriem et imagines in
eo expressius et evidentius insculptas. Sunt qui put^nt hunc nummum
pertinere ad oppidum Aboriginum in agro reatino IlaAirioy dictum a
Dionysio Halicarnasseo ; ast ea aetate nummos eiusmodi extitisse absur-
dum est dicere; oppidum postea oon memoratur. Praeterea ex Palatio
quomodo potuit ortum ducere patronymicus PaUwnus isti docere nos omit-
tunt Gavedonius revocavit Pallanum oppidum memoratum in tabula Peu-
tingeri inter Anxanum et Histonium in Frentanis, aiioqui ignotum vete-
ribus. Nec tamen probavit quomodo ex PaUanum quod ipsum patronymica
forma est, ut lovis Palanus in aere Rapinate, ortum sit Palacinu Borghesii.
Sunt qui Palaciuum arbitrantur latere in cognomento iilius loteramnae

74

in Praetutianis, quae hodie Teramo dicilur, quod vocabulum corruplum
legilur Paletino, Palestinae in breviario hyginiano de Coloniis, p. 226,
255, 259, maleque adeo sit a Cluverio emendatum Praetutiana, sive ut
in indice scribitur Praeputiana; nemo tamen dixi^ cur iili Interamnae ad-
ditum sit cognomentum Palacinae vel Paletinae , quod re qoidem vera
causam non habet. Namque notum est Inleramnas istas urbes proprio
cognomento distingui aliquando a fluviis praeterlabentibns. Itaque dicta
est Interamna Lirinas, quae continens est Casinatibus, et Interamna ad
Narem, unde Interamnates Nartes appellantur. Quaecum ita sint nostram
Interamnam a praeterlabente fluvio Batino dici probabile est poluisse
Interamoa ad Batinum, unde corrupti codices fecere Palacinum, Palelino,
Paleslinae. Sedes Palacnorum quae fuerit ignoratur.

b) PAL in postica.

Caput deae dracone alato incinctum , cuius prominet in fronte
rostrum; supra draconem est pegasus ales, circa collum monile
ex globulis.
Coronax querna.
Est in Kircheriano-, pcndelque gr. 3,60. Fuit olim apud Millingenum,
qui sulphure exceptum Borghesio misit. Hic pro f^AL quod recte Millin-
genus delineatum et incisum erat edilunis, suasit ut lcgerct riALAClNV
comparato nummo de quo egi superius. Male igitur faclum ut pro vera
lectione nummi falsam Borghesius inferret, et ad opinionem delineatam
mitter^t Cavedonio qui vulgavit in Bull. Minerviniano et meo an. II ,
tab. 1, n. 4 cum Borghesii epistola p. 45.
72. (=24.) a) IrADINEI in postica.
Caput deae galeatum.
Equus saliens, supra stella.
Nummus aereus in quo casu patrio nomeii oppidi Larinum expres-
sum, permutaiumque r in d fortasse ex consuetudine alphabeti Frenlano-
rum in quo r scriptum legilur hac fonna Q ; namque eadem d pro r utuntur
Hyriatini Garganenses in nummis sic insculptis IDNOhU vel IDNOD:
in nummis vero graece inscriptis exhibent AAPINAN, YPIATINAN.
(=506.) h) I^ADINOD in postica.
Caput deae galeatum.
Pulmen, caduceus.
' In museo Vaticano.
Hi duo nummi cusi ad lilrae campanae modum ; nunc qui sequuntur
librae partes continent ut Etrusci et Latini , quas per globulos indicant.
Libram tamen omiserunt, incipitque series a quincunce.

c) UADINOD vel LADINoD in postica, V.

Caput iuvenile laureatum florente mala.

£ques pileo conico cristato tectus , clypeo rotundo umbone extaote

75

armatus hasla proiecla, equo admisso ruens ad sinisiram : nola
quincuncis.

d) UADINoD vel LADINOD in poslica.

Caput deae galeatum.

Idetn typus qui in praecedente: nota quincuncis.
Hactenus nemo caput iuvenile a muiiebre distinxit: V additur seriei,
quae typo iuvenis Martis conlinetur; caret illa littera, qoae typo Mi-
nervae instructa est. ^

e) UADINoD vel LADINoD in postica, V.

Caput laureatum lovis.

Aquila alis apertis fulmini insistens: nota Irientis.
In Kirclieriano sunt exempla duo, quorum unus pendet gr. 7,75,
aller 8,55.

f) UADINOD vel LADINOD in postica.

Caput Hercuiis barbati spolio leonis tectum.
Centaurus arboris ramum humero reclinatum ferens currit ad dex-
teram: nota quadranlis.
Primus est in Kircheriano, secundus apud me pendetque gr. 6,50.

g) UADINoD vel LADINoD in postica.

Caput deae Thetidis laurealum velalum.
Delphis et nota sextantis.
Est in Kircheriano pendetque gr. 4,30. In museo neapolitano vidi
alterius seriei sextanlem liltera V instrucluro.
h) UADINOD vel LADINoD in postica.
Caput iuvenile laurealum.
Comu copia et nota unciae.
In Kircheriano, pendet gr. 3,55.
Vidi apud Depolettium exemplar nolatum V in antica.
i) UADINOD vel LADINoD el L in posticae exergo; semunciae nota.
Caput Dianae cum pharetra et arcu.
Canis venaticus currens, virga seu baculus.
Habeo apud me. Vidi in museis neapol., monac. et mediol. : semuncia.
Jb) LA in postica. . *

Caput laureatum barbatum.
Luna falcata et astrum.
, Est in Kircheriano ; semuncia.
73. IDNdl- vel ID«HH, vel IDNOh vel IDN«H, vel IDN«D in postica.
Caput iuvenile lanreatum.
Bos humana facie.
Vidi in museis Parisino, Monacensi, Vindobonensi , al. Nummus est
Hyriatinorum Garganensium barbarae et corroptissimae artis, epigraphe
vero concepta modo locativo , modo sexto casu cum paragogica liltera d.

76

•

Singularis esl forma el varia litterae ® @ 0 quae habetur a doclis pro th
ex Graecorum alphabelo: at lilleratura non esl eius aelatis qua usurpa-
batur a graecis t decussalis lineis introrsus instructa, cum plene esset
scripta, nec reliquae lillerae cum litteris graecis, verum cum iis conve-
niunl quibus Larinates utuntur. Quare pulo sic ab Hyriatinis pingi coepta
O ut ab Hyriatinis campanis littera Y cui lineam addunt in media Turca "f
pro puncto, quo etiam inslruunl T: nimirum casu fit ut O formam ac-
cipiat 9 qua Graeci anliquissimi utuntur pro ih , el Y sic pingatur Y ,
qua figura Graeci achaici ps reliqui fere ch solent scribere. Erit igilur
legendum Irnoi, Irnoii, Irnod. Omnino conferendi sunt nummi Obulconis
latine inscripli ubi sic pingitur OBVLCO ut O graecum 6 imitetur
(Lorich, Recherches num. concernant les m^dailles Celtib^riennes, 57, 4).
Ipsum oppidum Irnum hac dialeclo Frentana invenimus dictum , at a
Graecis YPION, teste Strabone.

CAP. X.

Namini in Apalia llatl, cufti.

74. {rr505.) o) TIA|tI, A in postica, vel TIATI in postica, A in antica.
Caput muliebre diademalum.

luvenis nudus diadematus cqno insidens, et coronam imponens:
infra delphin.
Nummi duo argentei alter ab Avellinio editus (Opusc. II, 4, 2),
alter a Minervinio (Bull. nap. IV, 4, 6). Tertium vidi in museo Santan-
geliano in quo integra epigraphe TIATI a tergo equitis.
h) (TI)ATI in postica.
Caput deae galealum.

Hercules stans leonem suffocat, pone clava.
In museo Santangeliano ex argento, libella.

c) TIATI in poslica.

Caput muliebre velatum.
Aquila volaos ad dexteram.
Id museo Parmensi nummus aereus.

d) TIATI in postica.

Caput deae galea attica tectum.

Noctoa pene adversa stans.
Vidi in museo Monacensi, estque in Santangeliano , et meo: in Pa-
risino TIA tantum clare legitur. Friedlaenderus dedit TIAT. con6rroal-
que allerum exemplum quod est apud me.

e) ITAIT in poslica, |AI>IA-I lAOI^ in antica.

Protome equi fraenati.

77

Leo pergens ad sinistram.
Bdidil Minervinius, Osserv. Numismat. lav. I. 6-8.

f) TIATI in postica, et N nota pretii.

Caput lovis laureatum.
Aquila fulmini insistens.
Est in Kircheriano. Carelliani duo pendent gr. 34,974; 35,867.
Sambonianus gr. 32,67.

g) TIATI in postica, et nota quincuncis.

Capul Minervae galea corinthia tectum.
Noctua stans pene adversa, arbor ad dextram.
Est in Kircheriano, pendetque gr. 19,60. Carellianoruro quatuor
pondus est 49.400; 44,781 ; 14,897; 10,778.
h) TIATI in postica, et nota trientis.

Caput Herculis barbati spolio leonis tectum.
Leo versus ad dexlram, supra clava, infra astrum.
Vidi in rouseo Parisiensi, et est apud me pendetque gr. 10,50.
i] TIATI in postica, et nota quadrantis.

Typi iidem ac in quincunce.
k) TIATI in postica ad laevam, in exergo nota sexlantis ••• et se-
munciae ^ ad dextram.
Typi iidem ac in quadrante.
Esl in Kircheriano ct pendel gr. 5, 25. Avellinius (Opusc. III, p. 1 1 5, 1 1 6.
tav.1,8) putavit in hac littera $ latere monogramma W (= VM), quo com-
pleretur urbis nomen TIATI 5 pro quo imminutum legens in suo exemplo
TIA supplevit TlAiiVM. At extat nummus Romanorum Luceriae per-
cussus, ROMA, \^ cum lypis sextantis, et nota semunciae f . V. p. 51, 3O9C.
l) TIATI in poslica et nola sextantis.
Typi iidem ac in superiore /1.
Est apud me pendelque gr. 6,70.
m) TIATI in postica et nota unciae.
Typus in antica idem ac in sextante.

Noctua pene adversa stans, infra nota unciae, ad dextr. corona.
Est in Kircheriano et vidi Vindobonae. Semunciam nondum inve-
nirous in hac serie.
n) TIATI in postica.

Caput^ Neptuni laureatum.

luvenia nudus delphino vectus vas ansatum dextra porreeta tenens,

tridentem sustinet sinistra: infra nota quadrantis.

Est Neapoli in museo Sanlangeliano, et vidi in Vindobonensi. Carelliu«

male posuit globulos quatuor: pendet gr. 6,313, fere ut quadrans cum

typo Minervae et noctua, cuius exempla duo carelliana pendent gr. 5,903 ;

6,886. Est igitur extra seriem cusus typis tarentinis,

78

75. (= 6.) a) \y PVHO • ^ • F • C • MODIO • CN • F in anlica,

Caput Apollinis laureatum.

Equos saliens, supra astrum.
Vidi Luceriae apud Lombardos. Alterum exemplum prope Luceriam
nactus, mihi ostendit Franciscus Mongelli, sed iam pene sectum bifariam
a pastoribus. Caronnius legit QR* F in exemplo, quod Paesto tribuit.
b) \y SEitiO • P * BAB in poslica.

Caput Apollinis coma in verlice constricta.

Gallus stans.
Vidi Neapoli apod Lauriam.

Edidit Minervinius (Saggio di osserv. numism. p. 405), qui legit SE*
POS • n • BAB *l^, explicavilque: Sergius Postumius, Pablius Babidius ,
Luceria. Mommsenius vero sic ^^ Sergius Postumius, Publius Babbius.
litteram V el ipse pro sigla nominis oppidi habens. Al initiales nomini«
urbis aut oppidi nunquam in nummis latinis punctum admittunt. t< itaque
praenomen est duumviri praefecti coloniae, SEitii fortasse. POS a Mi-
nervinio lectum deprehendere non potui in nummo male llato.

e) Argenteum nummum adhuc nullum Lucerinorum invenimus qui cusus
sit typis lucerinis. In museo Santangeiiano lamen extat libella typis Arpa-
norum» qui el ipsi a Tarentinis sumpserunt, addita liltera J in antica.
At nomen Pulli riYAAOY aperte oslendil a Pullo , qui fuit princeps
Arpanorum et Salapinorum , cusum , litteramque i retrogradam , notam
pretii esse. Habet hic in antica caput Minervae galea attica tectum, in
postica Herculem genu nixum, clava instruclum, leonem suffocantem ; in
exergo ttYAAOY litteris fugientibus. Larinatium et Brundisinorum extat
aerea semuncia, V, U nota inscripta.

Sequitur nunc ut dicam de nummis Lucerinorum propriis, nam de iis
quos Luceriae Romani suis typis signaverunt, egi in Romanis. Series igitur
duplex est altera aeris flati, allera aeris percussi. In priori serie, quae
est ponderis quadranlalis , Lucerini inscribunt solam initialero litteram
nominis sui , eamque duplici modo. Nam modo effingunt media forma ,
modo pene quadratam, quod alibi demonstravi, et nuper in diss. de canon.
Ritschelii. Nolim tamen diutius silentio obruere quod dudum perspexi ;
neiftpe male in semunciae postica descriptores hactenus putasse polypum
effictum atque expressum ; est enim ibi thyrsus Bacchi taenia obligatus
in summa hasta, cuius infimo pedi annexa est linea obliqua litterae ini-
tialis Lucerinorum. Hi vero pro taeniae lemniscis imaginantor ibi esse
polypi pedes, et pro capile thyrsi somniarunt polypi corpus.

79
Laccrlnoraiii •eivi Daniiiii extro' Mriein pcrciton •
qai baclenai liiDOtaemnt, bi «001.

a) l^ in postica.

Caput Neptuni.

Delphis.
Nummus repercussus lypis superaddilis, in antica capite Apollinis,
in ppstica leone gradiente ad dext. epigraphe ramano non exstante de-
fectu metalli.

b) V in exergo posticae.

Caput iuvenile, florente mala.
Leo, snpra caduceus.
Est apud Baselicem biccariensem in Apulia.

c) UoVKDEI in postica.

Caput Herculis imberbis spolio leonis teclum ad dext.
Arcus et clava.
Vidi in museo neapolitano et stanno expressi.

Serics nnniiBornin qnaJDi Lncerini feriemnt iinec ett.

d) (^507.) LoVCERI in poslica.

Caput Minervae galealum, nota quincuncis.
Rota radiorum octo.
Est in Kircheriano el pendere solet fere semunciam, quamobrem
series referenda est ad assem uncialem: pendet gr. 14,00.
«^ LoVCERI in poslica.

Caput Herculis imberbis spolio leonis tectum, nota trientis.
Clava, pharetra, arcus: nota trientis.
Est in Kircheriano, pendetque gr 10,3; 44,00.
f) LoVCERI in postica.

Caput Neptuni; nota quadrantis.
Delphin, supra quem ferrum Irideutis marini.
%st in Kircheriano tribus exemplis, pendetque 8,50; 9.00; 9,80.
9^ LoVCERI in poslica.

Caput muliebre laureatum velatum: nota sextantis.
Conchae striatae facies exterior.
lidem typi sunt in sextante Larinatium.
Qui est in Kircheriano pendet gr. 6. 60.
A) LoVCERI in postica.

Caput Apollinis laureatum capillo ad cervicem submisso: nola unciae,
Rana.
In Kircheriano, pendet gr. 3,70, apud me gr. 3,50.

80

i) LoVCERI in poslica.

Capat Dianae, supra frontem luna falcala.
Luna.
In Kircheriano et apud me, pendel gr. 9,50. Videtur esse semuncia.
k) LoVCERI in poslica.

Duo capita Dioscororum pileis instructa.
Duo equi salientes.
Videtur esse semuncia.

Laueeri ea terminatione scriptum esl qua Tiati, eodem itaque est
opinor casu. Oppidum Tiatinorum quoniam dupiici forma effertur, id est
Tianum el Tiate, necesse est ut communis sit origo Tia: inde Tiate op-
pidum et civis Tiatis, Tiatinus. Ablativus Tiati ut Opi, Turri, Aeri, quae
perinde antiquissima sunt. Nec aliter Louceri ex nominativo Loueer nt
Tuder, Tudere sic Laucer, Louceri; est enim promiscue terminatus hic casus
per e vel per i. Tianum Osci Campani declinant ablativo addita para-
gogica d, 5IVMRKT: Lalinorum TIANO, quem genilivum pluralem esse
docti hodie tenent, pro Tianom, ut Romano, aeque Bomanofn; Aisernio, Ap-
semino pariterque Aiserniam, Aiseminbm; tamen ut quidam sentiunt in Osca
epigraphe genitivns est mVITRIIT. At hic non video quam recte dicatur
TIATI esse vocabulum imminutum pro Tiatiom, itemque Louceri pro
Louceriom, Non enim procedit argumentum cum constet nullum genitivum
pluralem imminutum hactenus extitisse ut in o sic in i: contra et Osci
et Latini flectunt in tm addita constanter littera m, ut Aisertiim,

NaoiHil flMi.

76. (=86.) a) \f in antica.

Tres lunulae gibbo sibi oppositae.
Conchae striatae exterior facies.
In Kircheriano, pendet gr. 39, 00 ; 46, 50 ; referendus ad assenl on-
cianim V-V|.
fr) ^ in antica.

Delphis et nota sextantis.
Idem typns.
In Kircheriano, pendet gr. 45, 90; 89, 40; referendus ad assem un-
ciarum lll-IV.
c) ^ in antica.
Luftula.

Lunula et nota unciae.
Est in tab. Carelliana XXCIX. U.

81
Naaiini cnsi.

(=508.) d) \^ in postica.

Caput deae galeatum, nota sexiantis.

Duo delphines urinantes.
Est in Kircheriano , pendetque gr. 4 0, 80 ; 14, 25 referendus ad as-
sem quadranlalem.

e) ^ in postica.

Imago dimidia Herculis imberbis clavam ferentis humero inclina-

tam, tectique leonis spolio; nota unciae.
Leo sedens lanceam bumero inclinatam portat.
Habui olim apud me, vidique in museo Ducis de Luynes, pendetqne
gr. 4,62; 6,57.

f) \£ in antica.

. Noctua ramo insistens.

Protome apri et nota $ semun^iae.
Vidi in museo Santangeliaoo pendet gr. 1 , 75.

g) \£ in antica CAQ in postica.

Imago Herculis imberbis dimidia quae spolio leoois tegitur, et

clavam humero inclinalam ferl; nota pretii N * II-
Duo dioscori equitantes lanceis proiectis.
Est in Carelliana iab. XXCIX, 1. Alibi non vidi. Pendere fertur
gr. 47, 40. Est itaque dupondius periinens ad assem uncialem.
h) \f \n antica.

Caput Bacchi imberbis hedera cinctum.

Bacchus pedibus colurnatis systide indutus, lauro coronatus, se-

dens, altero pede saxum premens, cistam prope babens , ihyr-

sum laeva ienei, botryonem ostenlai dexlra

Vidi Neapoli, Florentiae, in museo Ducis de Luynes Parisiis, landem

Vindobonae, quod exemplum esi caeleris praestantius: pendere solet

gr. 30,00; 34,00. In ingenie saxo quadrato sedeniem, cui apposita sil

stella, putavit Cavedonius: ex prava nempe delineaiione Carelliana nummi.

i) \£ \n postica.

Capnt lovis, nota quincuncis
Aquila fulmini insistens.
In Kircberiano et apud me , pendei gr. 1 3, 40.
A] ^ in antica

Caput deae velalum diadematum; nola quadraniis.
Tres lunulae sibi gibbo oppositae, in singulis stella.
In Kircheriano pendet gr. 11/70.
Triens percussus non fuisse videtur.
I) \^ in postica.

Caput deae galeaium, nota sexlantis.

6

82

«

Noctua ramo insislens.
Id Kircheriano pendel gr. 9-12.
m) \^ in poslica.

Capul adversum solis radiis cinctum clamide anle pectus conslricla.
Luna crescens inlra quam aslrum, nola sescunciae •$. ,
In museo neapolitano, pendet ,gr. 6,26. Hactenus oroissa esl unciae
nota. Est haec itaque sescuncia , quam Paestani sic repraesentant • ^ ,
Hipponienses vero globulo et lunula «C, Venusini assumplo S latinorum,
primi scribunt •$> nempe uncia semis, ut deinde Romae in argento le-
gitur I S , idest libra semis.
ft) ^ in antica.

Caput Herculis barbati laurea cinclum, pone clava, nota unciae.
Idem typus ac in uncia superius descripta.
Vidi apud Sambon. et Lauriam.
o) ^ in poslica.

Caput Mercurii petaso tectum,

Calceus alatus Mercurii et caduceus , additur in exemplis mihi
visis nola S semunciae.
Habelur in lab. Carelliana XXCIX, 42 ex editione Av6llinii.
Vidi apud Vincentium Baronium negotiatorem et in moseo Santan-
geliano» et babeo apud me, pendet gr. 3,50.
p) \£ in antica. .

Noctua ramo olivae insistens.
Prolome apri et nola ^ somunciae.
Vidi in museo Santangeliano. Igitur Venusini duplici nota signant
semunciam: adbibent onim S vel >.
g) ^ in antica.

Caput bovis adversum.
Caput aquilae.
Edidit Fiorellius, Osserv. num., tab. I, n. 7. Non vidi.
r) \£ in antica.
Pagurus.
Rana.
Est in Kircheriano.

CAP. XI.

Naaimi in SaleDtiniii , in Laeanis, el cxlra llaiiaai • RomuiU casi.

77. (=27. »09.) a) BRVN in postica et V.

Vicloria ramo palraae lemniscum imponens.
Delphin.

83

Vidi Vindobonao in miispo. Esl nninmus parvus aerous a Brundisinis
pmussus semunciae nolam, ul similis nuinmus Larinalinm. pag. 75, t,
illa sigla l^ repraesentans.

b) BRVN in anlica.

Deipbin el Iridens. •
Gonchae slriatae facies inlerior.
Edidit Avellinius, Opusc. t. II, lav. 5, n. H.
Alius nummus invenilur risdem typis cum epigrapbe T P A ab eodem
Aveilinio editus Bull. napol. t. I, tav. VIII, 8, quem vidi Vindobonae in
rouseo. Uic sub delphine pro tridento babet turbinem marinum, et delpbis
est ad dextram conversus. Ozantini eliam his typis utuntur, extatque in
iDuseo Santangeliano exemplum in quo supra delpbin est A E et corona;
in Carelliano tridens est et littera A-

c) Post coloniam deductam a. 510 seriem non integram monetae libralis
Brundisini percusserunt, sed sextantem unciam et semunciam in quibus
iidem typi ut deinceps npetuntur. Caput Neptuni laureatum et Genius
urbis deiphino veclus, modo cornu copia, modo barbito instructus ferensque
victoriolam sibi coronam imponentem, vel vas ansatum. Neptuno accedit
idenlidein victoriola coronans ettridens; in posticae area sigillum varium;
in semuncia est nota E pendetque gr. 1,334. Cusi deinde semis, triens,
quadrans, sextans et uncia pondere iam imminuto ad assem semiuncialem
et ultra. Tandem prodiere semisses in quibus primum apparent identidem
nomina magistraluum: praecipua sunt in antica C ' A' ; M - BIT, QMC *
Q-V.. in poslica AT, ARR, L-CoRN, K, A/E, Q- DE, g .

78. (=5H.) a) COPIA in postica.
Caput lani geminum.
Cornu copia et sigillum varium
In Kircberiano: pendere solet gr. 7,95.

b) COPIA in postica et nomina magistratuum dissimulata. In asse
musei neapolitani sunt siglae: M • C • M • C • U • Q. Avellinius in alio

legil L • M^L • L; Carellius habel L- L- M • DE quae corrupla videntur.

c) COPIA in postica, et p-.C-Q.

Caput deae Copiae: nota semis.
Cornu copia: nota semis. vel siglae.
Est in museo Santangeliano et Britannico; vidi etiam Vindobonae.

d) COPIA in poslica et C • l^ • O

Caput deae galeatum, nota trientis.
Cornu copia et nota trientis.
In Kircheriano. Vidi in museo Monacensi cum siglis L* • C*0; alibi
Q-lrC. .

84

«) COPIA, U-U'AID iQ poslica.

Caput Herculis imberbis spolio leonis tecloin: nota quadrantis.
Cornu copia: nota quadrantis.
In museo Sanlangeliano. Alibi L*L- omnino quadratum cernitur.
Lectio C'L'AID, teste Mommsenio^^Friedlaendero debetur.
f) COPIA Q-U-C

Capul Mercurii petaso tectum, nota sextantis.
Corou copia et nota sextantis.
Vidi in museo neapolilano : ibidem aliud exemplum est cum epi-
graphe U-U-AID. Mionnetus legil QL-C, Magnanus Q-P-C, Ric-
cius L • Q • C

Uncia et semuncia nondum apparuerunt, semissis est perrarus.
79. (=5<2.) a) VALENTIA

Caput lovis, nota librae.
Fulmen, sigillum varium, nola | librae.
In Kircheriano et apud me pendet gr \%,bO , 40,90.
b) VALENTIA

Caput deae Valentiae, nota semissis.
Duplex cornu copia, sigillum varium, nota semissis.
Est apud me, pendetque gr. 4,50 et in Kircheriano.

e) VALENTIA

Caput Minervae galeatum, nota trientis.

Noctua, nola trientis.
In Kircheriano.
d) VALENTIA

Caput Herculis barbati. spolio leonis tectom, nota quadrantis.

Duplex clava^ sigillum varium, nota quadrantis.
Est in Kircheriano.
«) VALENTIA

Caput Dianae cum pharetra, nota unciae.

Canis venalicus et nota unciae.
Est in museo Santangeliano.

f) VALEI . . .

Caput Mercurii petaso aiato tectum, pone nota semunciae C.
Caduceus, lunula, nota semunciae i.
Vidi in museo Santangeliano et stanno expressi.
Huic similem Garellius tab. CXXCVII aere incidit, omisso oppidi
nomine et nota semunciae in postica.

Cavedonius illud C posticae putavit esse extremam nominis oppidi
• syllabam male effictam. Patet Carellium recte expressisse, aliquid vero
defuisse in illo exemplo defectu metalli.

65

80. EBOS in postica.

Caput lovis laureatum intra coroDam lauream.
Fulmeo.
Est apud me. Mionnetus quidem describit, sed non recte legit
E-B-G'S (Descript. VI, 660, n. 338) in incertis ponens. Sestinius (Cl.
gen. ad % 4824, p. 8) plenius scriptum invenit ic aliis huius jirbis nuinmis
EBVSITANO, EBVSITANV. Graeci promiscue "ESoaog, et 'Efii/w$, et
'EBoOaoi.
84. CARTEIA ct ex altera parte CES | L • RAI | L • ACRI

A censoribus , ait Mommsenius , I. L A. p. 4 42, fortasse percussus.
Aediles habentur in nummo Obulconis, in quo scriptum legimus.
OBVLCO et nota CX altera parte L • AIMIL>

M-IVNI o
CN VOCST F CN FVL ChF
Nomina urbium bispani primo casu scribere solent VLI A, CARBVLA,
CARISA etc. Reperitur etiam in eorum nummis nomen neutrius generis
elhnicum ILOITVRCENSE . ILIPENSE, ORIPENSE , SACVNTINV,
et quod superius posui EBVSITANO» EBVSITANV, cui supplendum est,
metallum, quod expressum legimus in nummis imperatoriae aelatis.

CAP. XII.

Naittiiii fanilUraiii Eomaiianiiii BoflMc et extra cpsl.

Denarius qui Romae primus cusus est a 486 pars septuagesima se-
cunda fuit librae romanae (Momms. Hist. de la monnaie rom. II, p. S6,
ed. Blacas). £a aetate typus constans fuit in antica caput deae Ronrae,
in postica Dioscori.

Deinde ab a. 537, boc esl ab asse unciali lege sancito fuit denarii
pondus pars librae octogesima, coeptusque est variari typus in postica,
at modo Dioscori modo Diana in bigis , deinde etiam Victoria in bigis
repraesentaretur.

Distributionem nummorum familiarum sequor non illam quam Mommse*
oios ia historia monetae romanae primum dedit , nec quam , post Ca-
vedonii animadversiones, reperto etiam thesauro recentissime in Hispania,
abolita priore , novam instituit vulgavilque ( v. Histoire de la monnaie
romaine par le Duc de Blacas, voL II, ediL de Witte), sed edo privatam
meam, thesauro Ricciae novissimo invento, omnium antiquissimo, quem
descripsi declaravique nuper in Pmodico di numim, e sfragist, a March.
Carolo Strozzi edito. Incipiam vero a periodo secunda, nam nunomos pe-
riodi primae (a. 486-537) in romanis edidi supra c. IV, p. 53, seqq. Qui
Qummi 10 thesauro Ricciano inventi non sunt hoc sigoo ^ notaDiur.

8^

SECU.NDA PERIODIJS

Namaii aaoroin «Mis pondus napcrat aDclam ex a. c. 5S7 m4 i%9.
Den, ei vicl. ia ihes. Ricciano, qui reperti sunt pauci et valde detriti.

82. (=50.(1)) RoMA N («).

vel RoMA Den.
RoMA aer. As. :rgr. 43.

In posl. Diana in cervarum bigis falcalam lu-
nam ferens in capile.

83. (=24.) RoMA AR

RoMAaer. Typi communes.

Den. pendel gr. 3,95.
As pendel gr. 30,00.

84. (=22.) RoMA M

ROMAaer. Deu. pendel gr. 3,51.
As = gr. 40,50.
In arg. Diana bigas agit.
85.*(=23.) ROMA /W

Typi commuiies.
Den. = gr. 3,60.

86. (=24.) RoMA A/E

Vicl. = gr. 2,83.
As = gr. 30,00.
In ihes. Ricciano den. non esl reperlus.

87. (=25.) ROMA A» («/71«. Taurus).

RoMAaer. As = gr. 36,26.

In asse apud me tauri cornua infulis ornantur
pendentibus, pendet gr. 24.

88. (=26.) RoMA ^, in ae. V?

vel ROMA Den. = 3,75.
ROMAaer. As=gr. 34,00.

89. (=27.) ROMA fcP, tE, bP

Den. = gr. 3,60.
As = gr. 41,30.

90. (-28.) RoMA TOD {sigili Avis).

As = gr. 34,62.

In den. Diana bigas agil.

(1) Hic numerus refert ordinera Pilacasianum ( Hisioiro de ia monnaie romaine. Paris,
1870, tom. II, incip. :i pag. S3}.

'9) In prima et secunda periodo omne^ inscriptiones sunt in nummorum postica.
Mos inscribendi in antica nummi serius inceptus, v. n. 131.

17

91. (=29.) ROMA ? (sigilL Vicloria).

velROMA As-gr. 37,00.
9i. (=30.) ROMA 5>

As = gr. 35,00.

93. (=31.) ROMA M, Ml '

Den. = gr. 4,55, Vicl. =gr. 2,84.
As = gr.

94. (=32.) RoMA hA^

Den. = gr. 3,04.
95.*(=33.) ROMA C-J^

Den. = gr. 4,27.
96.»(=34.) RoMA A«

vel ROMA Den.

As = gr. 18,54.
97.*(=35.) ROM/^ B

Den.
98.*(=36.) ROMA C

Den. edidit Dux de Blacas (Hist. de la monn.
l. II, p. 247). '
99. (=37.) ROMA CN-C/t

Den. = gr. 4,02.
100.*(=38. ROMA D ^

Den. = gT. 3,72.
«01. (=39.) RoMA Ar. CN • DO

Ae. CN-DOMECN-DOMI
CN-DOM-CN-DO/VE
Den.rrgr. 3,00.
As = gr. 27.
102. (=40.) ROMA Ar. t, A

Ae. 7t, TL
Den. - gr.
As = med. 26,00.
In den. Diana agit bigas.
103.* (=41.) ROMA Q L C

Den. = gr. 3,95.
104. (=42.) RoMA M

Den. = gr. 3,55 delr.
As = gr. 20,00.

Unciam vidi Tibure cum capile Mercurii et •
nota pretii ; in postica prora navis supra
ROMA ad dextram M et nota •.

m. (= 43.) ROMA Ar. P • /\/t , P ' A<t , P • Wt (««;<«. Clupeus).
velROMA Ae. P-Afc

Den.=:gr. 3,87.
As = gr. 36,75.

106. (=44.) ROMA OflV

A8 = gr. 31,62.

107. (=45.) ROMA T

As = med. 28,00.
108.*(=46.) RoMA SX • Q

Den. = gr. 3,7k

109. (=47.) RoMA GR, vel CR

RoMA Den. = gr. 3,51.

110. (=48.) RoMA Ar. a) C-VAR -fc) VAR, C'\A<.0

Ae. VH,0
Den. o) = gr. 4. fc) = gr. 3,78 delr.

111. (=49.) RoMA l^-Collr

Den. = gr. 3,25 detr.
H8. (=50.) RoMA l' • ITI

Den. = gr. 4,00.

113. (=53.) ROMA Bh

As = med. 27,5.

114. (=54.) ROMA ^•MAMIH (««?i/r Ulysses).

As = med. 30,00.

115. (=55.) ROMA OPEI

As = gr. 36,00.

116. (=56.) ROMA - C-SAE

As = gr. 32.

117. (=57.) ROMA C-SA' vel S/K

As = gr. 36,38.

118. (=58.) ROMA M-TITINI

As=med. 31,52.

119. (=59.) ROMA, X Victoria agens bigas.

Den. = gr. 4,2; 4,13.

Mommsenius erroreni in pondere nolat; nam
typus Victoriae posterior esl typo Dianae qui
in quinariis eliam cernitur.

120. (=64.) RoMA Ar. PVR (sigiU. Mwex).

Ae. PV?

As = med. 26,00.

In den. Diana in bigis.

121. (=7«. ) RoMA Ok-AARC LIBo

As = med. 25, gr. 00.

148. (=403.) RoMA AV RVF

> Typus den. luppiler in quadrigis.

413. (=54!) RoMA Ar. C IVNI C-F

Ae. C-IVNI
As = med. 25,00.
444. (=61.) RoMA C-JL '

Typus arg. Victoria in bigis.

425. (=62.) RoMA SAFRA, S-AFRA

ROMA A8 = med. 23,00.

Typus arg. Victoria in bigis.

426. (=63.) ROMA SAR, SAR

ROMA As = med. 24,00.

In arg. Victoria in bigis.

UK '\ iHSlT-r

TBRTU PBRIODUS

434. (=74.

CoDtUt denariis in Ihei. Riceiano reperti* detrilis.

427. (=60.) ROMA

ROMA

428. (=65.) ROMA

429. (=67.) ROMA

430. (=70.) ROMA

434. (=72.) RoMA
RoMA

ROMA

433. (=76.) ROMA

434. (=78.) RoMA

NAT

As = med. 32,45; 23,20.

FLAVS

in den. Diana in bigis.
P • SVI^A, P ■ SV A, P'- S V.A (tigiU. Capul mulieris).

As = med. 22,00. In den. Victoria iif bigis.
Exeropium meam pendet gr. 48.

Primus in genle Corneliorum P. Comelius Ru-
finus Sibylla (= Sylla) est cognominalus cnm
esset praetor a. 542 ; eius igilur fiiius praetor
a. 568 borum nummorum est auctor.
NATA

Vicloria in bigis.
Ar. M-ATIUI; M-ATIU, in anl. SAR/V
Ae. M • ATIH

Den. = gr. 4,00.

As = med. 22,00.
C-/^STI (njia. Canis).

Den. =gr. 3,84.

As = med. 23,00.
t CV

Den. = gr. 3,85.
M- IVNI [rigiU. Caput asini).

Den. = gr. 3,85.

w

»

136.

(=79.)

RoMA.

P • PAETVS
Den. = gr. 3,85.

436.

(=80.)

ROMA

C • BLAS
A8 = gr. 21,73.

137.

(=81.)

ROMA

P^BMS, PBLAS
Ae. P BL
As = med. 23,00.

438.

(=82.)

ROMA

A^C/t
As = med. 26,00. ^
In uncia typas. Capul feminae, in posl. corona.

139.

(=83.)

ROMA

L-FWI

As = gr. 24,00.

4iO.

(=84.)

ROMA

W
As = med. 25.

441.

(=85.)

ROMA

As = roed. 25,00.
Semis = gr. 12,40.

442.

(=86.)

ROMA

CINA
A8 = med. 25,00.

443.

(=87.)

ROMA

QMARI

As = gr. 3.S,00.

444.

(=88.)

ROMA

/WIENA
*A8 = med. 23,00. ,

445.

(*89.1

ROMA

SA/

As = gr. 26,60.

446.

(=90.)

ROMA

T\«D
As = med. 22,00.

4 47.

(=91.)

ROMA

C-C\«TRIGE
C-CVR

As uncialis.

Typusden. dea in quadrigis a Victoria coronata.

448.

(=92.)

RoMA

M MELI, in anl. CoTA
M • A^ELI

As fere semiuncialis.

Typus den. Hercules in bigis Centaurorum.

4 49.

(=93.)

RoMA

CN-GELI
As medius inter unc. et semiunc.
Typus den. vir armatus cum muliere, in qua-
drigis sceptrum ferens.

150.

(=100.)

RoMA

C • RENI (sigiU. Capra).
Typus den. dea in bigis caprarum, sceptrum
in manu et scuticam tenens.

91

QUARTA. PERIODUS
Constat denariis in thes. Ricciano non raris sed detritis.

ih\. (=52.) ROMA
ROMA aer

152. (-66.) R6MA
«53. (=68.) RoMA

4 54. (=69.) ROMA

C • SCR

Den. = gr. 3,92.

As=ined. 22,00.
A-SP\«I

lu deo. Diana in biga.

C- AAiyvi

As = med. 25,00.
In den. Victoria in bigis.
U • SA^ {sigill. Lana crescens).
As = med. 24,00.
In den. Victoria in bigis.
455. (=73.) RoMA k-SE/W, USE/W, PITIO, PITIo

Den. = gr. 4,27-4,00.

As = med. 23. Hoc novum ponderis errati eiem-
plum esse volunt*, namque denarius pendere
debuit gr. 3,95.
156. (=75.) ROMA C-1ER- (LVC in aer.) (sigiU. Victoria).

Den. = gr. 3,80.
As = med. 22,00.
CN • kVCR TRIO

Den. = gr. 3,95. *

C-AVC
Ad as. = med. gr. 19,00 refer.
Typus den. statua imposita columnae ad basim
hinc vir lituum ferens (M. Minucius Faesus
augur ex plebe a. u. 454) ; inde vir panes
tenens in manu ( L. Minucius cui columna
posila est, eo quod annonam. populo provi-
derit) pede modio innixus.
Ar. SEX • PO FoSTUVS [sigill. Sinus lactis).
Nuper vidi SEX • PMO (sic) in arg. denario.
Ae. SEX POM
As uncialis.

Typus den. lupa geminos lactans sub ficu cui
insident tres aves: adest Faustulus baculo
innixus, pileo conico tectus.
Ar. Tl • \?
Ae. TL-\?V, \P B

157. (=77) RoMA

158. (=409.) ROMA

459. (=440.) ROMA

460. (-414.) ROMA

m. i^m.) ROMA

462. (=122.) ROMA

m, (=96.)

164. (=97.) ROMA

m. (=98.) ROMA

466. (=99.) RoMA

467. (=124.) RoMA

0

468. (=429.) RoMA

469. (=434.) ROMA

470. (=432.) ROMA

174. (=1.34.) ROMA

Typus den. duo armali iDucrones infigunt in

porcum, quem minister tenet genu nixus.
Typus quadr. caput Herculis.

L-i:FB/VI

Ad as. fere uncialem referendus.

Typus den. luppiter in quadrigis sceptrum el
fulmen tenens.
L MINVCI M

Ad as. semiunc. refer.

Typus den. luppiter in quadrigis sceplrum et
fulmen tenens.
L-AILI NOM XVI.

Typus den. bigae Yictoriae.
M • AF RVS XVI.

As semunc.

Typus den. luppiter in quadrigis.
C-TITINI XVI.

As uncial. semis = gr. 4 5.

Typus den. Victoria in bigis.
C • Vt vel W C • F • FLAC X vel XVI

Ad as. fere unc. ref.

Typus den. Victoria in blgis.
C • SERVEILI M • F X ^«H/t«. Laurea).

Ad as. semiunc. referendus.

Typus den. Dioscori decussatim equitantes.
l> /£S GRAG ^ (st^i{/. Graculus seu Gornicula).

Typus den. luppiler in quadrigis.

Ad as. uncial. vel semiunc. referendus.
Ar. Q • WEI H

Ae. A/E

Ad as. uncialem fere ref.

Typus den. luppiter in quadrigis cum ramo et
fulmine.

In unciae postica corona laurea.

Ad as. uncialem ref.

Typ. arg. luppiter in quadrigis cum fulmine et
ramo lauri.
M • MRCI • /W^ ¥:

Ad as. uncialem ref.
Typ. den. Victoria in bigis: infra duae spicae.

m, (-135.) ROMA

173. (=137.) ROMA Ar

174. (=11«)
475. (=H3.)
176. (=4U.)

477. =415.:

178. ;=446.)

179. (=147.)

180. (=118.)

181. (=94.)

T • Q K {siffitt. «Apex. i»Clypeus macedonius).
Ad as. uncial. ref.

Tilus Quinclius Flaminius apice flaminico ori-
ginem cognominis clupeo macedonico avi vi-
ctoriam de rege Philippo declarat.
TI-MINVC! C-F AVCVRINI X («ffttt. Li-
vel AVCVRNI [luus auguralis).

Ae. Tl -AVCVRINI
Ad as. semiunc. vel unc. ref.
ROMA C-CV* [figill' Slrigilis el Lecylhus).
As forte semunc.

ROMA S-V

As forte uncialis.

ROMA \>H \B

Uncia in cuius postica est corona.

Vidi Luci in Marsis exemplum hac epigraphe
V H-V
ROMA P • M

Quadrans rererendus ad assem fere uncialem.
ROMA A/E [sigilL Clypeus macedonius).

Semis, triens, quadrans.
ROMA Q E A^ T

Semis.

ROMA "E

Triens.
ROMA Typ. den.

in ant. comm. , in post.

Cupido in bigis aurigans.
OUINTA PERIODUS ^

Ab m. f !• md %U.

Gonstat denariis e thes. Eicciano copiosis et asperis.

182. (==94.) ROMA

183. (-95.) RoMA

184. (=102.) ROMA

185. (=423.) ROMA

Diana agitat bigas cervarum arcum suspensum
bumero ferens, et taedam manu.

L-IV.I XVI

Den. = gr. 3,85.
A^M-BA-EBI-Q-F -TAMPIP vel TAMPIL

Caput deae galeatum X

Typus den Apollo in quadrigis arcum et sa-
gitlam tenens.
PCALP M

Ad as. uncialem ref,

94

486. (=-125.) RoMA C

487. ;=126,) RoMA

488, (=427.) RoMA
RoMA

489. (r.m.) RoMA

490. (=433.) ROMA
494. (=436.) ROMA

499, (=139.) ROMA

493. :=4 40.) ROMA

ROMA

Typus den. niulier in bigis tenens scuticam a
Victoria coronatur. In semisse et quadr. in-
tegra navis cum gubernatore: in medio Vi-
ctoria cum corona.

• fiiW CEM M

Ad as. Tere uncialem referendus.

Typ. den. Mars in quadrigis.
M//^V^I -/W-GEM ^ .

Ad as. fere uncialem roferendus.

Typus den. sol scnticam quassans quadrigas agit.

Ad as. uncialem rcferendus.

Typus den. Victoria in quadrigis coronam manu

elata ferens.
Lege P. Maenius Anlias m. f.
M-ACILIVS-M-F X

M-ACILI
Ad as. lorte semunc. referendus.
Typus den. Hercules cum clava tropaeum fe-
rens in quadrigis.
CN-DOM ¥i

Typ. den. Victoria in bigis, infra besliarius cum
leone pugnans.
M (sigill. Caput elephantis).

Dea in bigis cum sceptro et ramo lauri : cum

iintinnabulo.
Ad as. forte semiuncialem ref.
Typus den. idem qui C. Augurini.
L • (vel I.) POST • A^B H (figili Apex).
Typ. den. Mars tropaeophorus in quadrigis: l
quadrata est, tamen nonnumquam ad mediam
formam accedii.
Ar. L-OPEIMI K

Ae. L-OPEIM. L-OPEI («>'«. Corona laurea)
As uncial. apud me, pend. gr. 24,50: in qua-

dranie clava intra coronam.
Typ. den. Vicloria cum corona in bigis.
L-OI^
Assem vidi Tibure in collegio nostro: is pendet

gr. 34,55.
Assem deesse in nummis ab a. n. 94 ad u. 45i
putat Mommsenius (Hist. p. 207, S08).

m. (=44<.) ROMA

195. (r.U2.) ROMA

196. (-144 -'•ROMA

197. (=183.) -ROMA

«98. (=157.) /'ROMA C

199. (=159.) PROMA

200. (-180.) PROM/K

«01. (=146.)-ROMA

201 (=150.)-ROMA

'95

M'OPEIMI ^ [sigill. Tripus).

Typ. den. Apollo cum pharetra et sagitta in bigis.
Q-PILIPVS . X
Typ. den. eques cum causia macedonica diade-
mate cincto, lancea armalus: in area causia
curo cornibus caprinis.
Ar. M -METELLVS Q-F X

Ae M • METELLVS (vel METEk^VS) Q- F
As uncialis argnitur ex semisse.
Typ. den. comm. vel caput Apollinis clupeus
macedonicus cum emblemate capitis elephan-
tis: circa clupeum corona: in aereis nonnun-
ijuam littera l est mediae Tormae.
/'T-CLoVLI alph, A-X.

Typ. den. Victoria in bigis.
Typ. quin*. in ant. Caput lovis laureatum , in

post. Victoria trophaeum coronans.
•CASSI X» S--. , S: [sigill. Urna).
Typ. den. Libertas in quadrigis pileum dextra

ostentans virgam sinistra leneL
In dodr. Caput Vulcani, prora: in besse Caput
Bacchi, prora.
SEX • li^l • CAISAR M [sigiU. Ancora)

Typ. den. Venus in bigis a Cupidine coronatur.
PN -FABhPICToR QVIRIN X

Typ. den. Vir armatus sedens, lanceam tenens
et clypeum in quo scriptum legitur QVIRIN.
dexlra pileum flaminicum.
Ar. C^SERVEIL, M,

Ae. C-SERVEILI (siyiU. Lituus auguralis).

Typ. den. comm. in quo nonnunquam { mediae

est fonnae: vel caput Apollinis.
Bques clypeo protectus, in quo inscripta littera
M hasta transfodit peditem armatumtho-
race, clypeo et gladio longo.
Littera illa M indicatur M. Servilius Pulex Ge-
minus augur et hostium profligator.
Ar. C • NVMITORI X

Ae. C-NVMITORI in sexL C • NVMITOR in
quadr. vel C • NVM
Ad ass. unc. refer.
Typ. den. Vicloria cum laurea in qnadrigis.

303. (=454.) ROMA C - A/EMMI (sigSl. loTenis alalus capat femioae

Ad ass. nnc. refer. [coronat).

«04. (=452.) ROMA C-VC

Qaadrans, lypis communibas, fuil apad Bor-
ghesiam.

405. (=153.) ROMA Q • MOLO

Ad ass. semiunc- refer.

SBXTA PERIODUS

206. (=404.)

207. (=404.)

208. (=405.)

209. (=406.)

240. (=467.)
244. (=408.)

ROMA
RoMA

ROMA
RoMA

RoMA
ROMA

242. (=449.) ROMA

243. (=424.)

244. (=428.)

ROMA
RoMA

245. (=438.) RoMA

246. (=443.)-ROMA(4)

C • CV^ • F TRIG. (tigiU- Victoria in prora).
As semianc.

Typas den. dea in quadrigaa Vicloria coronatar.
CARB, MCARBO, MCARBo (sigill. Stella
Tcl Fulmen).
Typas den. luppiter in quadriga sceplrum et
fulmen tenens.
C • PLVTI
C • CATO

Typus den. Victoria in biga.
Q-MINV-RVF
M • F/V • C • F

Typus den. Vicloria in biga.
M • TVLLI
Typus den. Vicloria in quadriga palmam ferens
supra quam laurea corona.
luppiler in quadriga palmam tenens el fulmen. U
M- PoRCI^AECA X

Typus den. Libertas cum pileo et sceplro in
quadriga, quam Victoria coronat. Emblema
est referendum ad leges Irium Porciorum de
proTOcatione ad populum (Cic. de Rep. c. 34 ).
/W- ACILI-B^BVS X

Ad as nncialem tcI semiunc. ref.
Typ. den. luppiler in quadriga cum sceplro el
fulmine, agitante Vicloria: infra clupeus.
C • /VETELLVS X (sigill. Caput elephantis).
As ferme nncialis.

(1) Inde inferibitar Roma Tel in entica vel in poftiee denariornm, et notatnm in-
veniee litlera a , ^ ( = antica , poslica '^.

an. (=445.) -ROMA

248. (=U0.) -RoMA

219. (=448.)-ROMA

220. (=449.) -RoMA

97

Typ. den. luppiler in bigis elephanlorum a vi-
ctoria coronatus.
Q MX. Q A^ ^

As ferme uncialis.

Typ. den. comm. vel caput Apollinis.
Cornu copiae et fulmen: circa coronae duae.
Q-FABI LABEo

Ad assem semunc. ref.

Typ. den. luppiter in quadrigis cum sceptro
et fulmine: infra rostrum navis.
CN-COR^EL-L-F SISENA X

Typ. den. luppiter in quadrigis giganlem ful-
mioans; supra sol, luna, slellae duae.
A-AA^LI-a-F SER X .

Typ. den. Sol in quadriga, parteaversa luna
et stellae duae.

SEPTIMA PERIODUS

224. (=455.) -ROAA

222. (=466.

I */C\ arg.
Ae.ROMA

223. (=458.) «jj^

224. (=460.)-ROMA

In epislylio arcus : A/V ' AEMILIO • LEP X
In antica caput mulieris laureatum diademalum.
In poslica stalua equestris Manii imposita arcui
tribus fornicibus instructo.
L-PHILIPPVS (|) ^ (5i(/iH. Gallus).
Typus den. in ant. vultus hominis causia regia
macedonica tecti, nempe ^(tXiTtnov)] in post.
statua equestris ramum lauri portans.
Uncia babel capul Salurni. In prora navis canis,
vel canis solus.
T-DEIDI ^

Typ. den. Yir armalus flagellum intorquens in
hominem armatum se clupeo protegentem ,
et ensem vibranlem.
(€RVA X (sigill. in sem. Mulier libal, in quadr.
Capra?).
Typ. den. in anl. Thorax feminae galeatae scu-
tum el lanceam ferentis , in area luna et
astrum : in post. saepta fori ubi rogator dat
sorticulam civi qui in cistam deponit : in
medio funiculi duo, supra in area, sella.

7

225. (=464.) pR^Mk

226. (=462.) -ROMA

227. (^^^a.j/^ROMA

228. (^^ei.^/^ROMA

229. (^^^S.j/^ROMA

230. (=466.)«ROMA

234. (=467.) «ROMA

R^^MA

232. (=467.) ROMA

C. Licinius Crassus populum primus a. 609 ad
leges accipiendas in saepla forensia e comitio
eduxil (Varro R.R. I, 2, 9: ex emendalione
Goettlingii ) , primusque instituit in forum
versus agere cum populo (Cic. pro Lael.
25, 96).
«M-CIPI-M-F X [sigill Temo).

Ad as. uncial. ref.
Typ. den. Yictoria in bigis , in uncia caput

Herculis: temo.
Primus est M. Cipius , cuius nomen in arg.
anticam teneat.
Pd ' L>rATI • Q • "CER^O ^ [sigill. Pilei
Dioscur.).
Typ. den. in ant. Caput iuvenilc Martis stellis
duabus ornata tectum galea, in post. Navis,
cuius prora desinit in caput galeatum, in co-
rona querna.
^ In unciae postica corona querna.
-CN-BLASIO-CN-F X

As unc. = med. gr. 2?, 00.
Typ. den. in anl. Caput Scipionis galeatum ,
in post. Tres dii capitolini , in assis posl.
Vicloria aptans arma tropaco.
^C • FOlT ^ [sigiU, Ancora).

As unc. = med. 26,40.
Typ. den. in ant. Caput lani geminum, in post.

Navis instnicta.
In unc. post. Mars in quadrigis.
/^a-AAV-C-F-L-R vel C-F^L-M-Q^M X, X

Typ. den. Victoria in quadrigis.
/'M-^ALlDR-A/Ec^FL vel C|f Oli M-CA.-a-A;E
vel M-CALlD R- A/E .CN=L
Typ. den. Victoria cum corona in bigis.
Ae. "CN-DOMI- a^M •SILA-Q-CVRTI X
Ar. pQN DOMI
Ar. «Q-CVRT ^M-SI^
Ad as. unc. ref.

Typ. den. Caput muliebre galeatum: luppiter
in quadrigis modo cum lauri ramo et fulmine,
modo cum sceptro et fulmen vibrans.
In semis. post. Clava ; in Irien. Clupeus cum

99

vullu medusaeo ; in qaadr. Clava , sagilta ,
arcus; in sext. Caduceus; in unciae anl.
Caput Veneris, in post. Lyra.

233. (=168.)«ROMA /'M • SERGI • SILVS Q X

EX S • C Typ. den. Eques clupeo el ense instructus caput

hoslis ferens capillo suspensura.

234. (=469.) «Ro/\A /'L-TORQVA^Q X («>U Torques).

EX S • C Typ. den. Eques lancea proiecla currens.

i«M A^vRELI-SCA/?l velj
\«L-COSCO-M^Fvel/

235. (=nO) «ROMA ^' L LIC^CN •DOM ^C • MALLE • C • F vell X

)«L-POMPONI-CN= vell
[«L^PORChLICI )

Typ. den. Mars in bigis.

236. (=171.) PROM/K a^/W • AQVIL X

Typ. den. in anl. Caput radiatum et diadema-
tum solis : in post. Diana in bigis cum luna
et slellis qualuor.

237. (=472.) «ROMA «P-L/tCA PROVoCo

Typ. den. Homo armatus praecedente lictore
cum fascibus, qui manum imponit capiti civis,
cui provocandi ius a magislratu militari per
legem aliquam Porciam faclum est.

238. (=173.) -ROMA /'L- FLAMINI • CILO X

Typ. den. Vicloria in bigis.*

239. (= 174.) pL • VALERI • FLACCI ^ [sigill Apex, spica).

Typ. den. in ant. Thorax alalus Victoriae: in
post. Mars galeatus cum Iropaeo et lancea.

240. (=175.) /'L-MEMMI ^

Typ. den. in ant. Caput iuvenile corona quema
redimilum: in post. Dioscuri cum equis.

241. (=176.) /'C^PVLCHER

Typ. den. Victoria in bigis.

242. (=177.) /'/W^FONTEI X

Typ. den. in ant. Bifrons imberbis, vel PP et
duo capila iugata Castorum slellis superemi-
nenlibus: in post. Navis cum gubernalore.

243. (=178.) PL'C/SiS\

K vel A, A5

Typ. den. in ant. ApoUo fulmen vibrans : in
post. Lares duo sedenles innixi hastis, pone
canis: in area Caput hominis.

100

244. (=479.) PROMK ^CETEQVS

EX*S*C Typ. den. in ant. Caput deae pileo phrygio
iectum: in post. Puer Atlhis? pileo phrygio
tectus equitat in capra ramum humero incli-
natum tenens.

245. (= 181.) 'ROMA Roma sedens lupam nulrientem geminos intuetur:

duo Yolant vuUures: alph. X

246. (-482.) -ROMA -M-FOVRI (vel FOIRI ) • L • F • R.!

Typ. den. in ant. Caput lani geminum : in post.
Roma sceptrum tenens Iropaeum gallicum
coronat.

OCTAVA PERIODUS
Bx a. a. c. ••• a« ■. •?• : mh m, ••> miniiiii ■rsentei Berrali ca«i coepti ■nnt.

247. (=184.) /'RoMA -C • EG/irVlEI • C • F «•''• Q

Typ. quin. in ant. Caput Apollinis : in post.
Victoria in tropaei clupeo scribit.

248. (=485.) PP SABIN Q, in ant. el post. S

Typ. quin. in ant. Caput laureatum lovis: in
posl. Victoria tropaeum coronat.

249. (=<86.) |d?S-S| pT\ -Q' in alph. Y, Z (sigilL Mus).

litt. incusis Typ. den. in ant. Thorax Herculis clavam ho-
mero inclinatam ferentis : in post. Desultor
laureatus agitans equos desultorios.

250. (=f87.j ^L-SCIP-ASIAG

Typ. den. in ant. Caput laureatum lovis: in post.
luppiter in quadrigis.

251. (=488.) /'L-THORIVS-BALBVS l-S-M-R alph.A-X-

Typ. den. in ant. Capot lunonis lanivinae: in
post. Taurus carsu ruens.

252. (=489.) /'C-ALLI BALA Q

Typ. den. in ant. Caput diadematum muliebre:
in post. Diana in bigis cervarum.

253. (=190.) «ROMA /'L-SATVRN, L • SAT alph. A-X.

Typ. den. Saturnus in quadrigis.

Uncia in ant. Caput deae galeatum: in post.

L • SA^ in corona. Vidi Matriti in museo et

stanno eipressi.

101

254. (^^g^O/^ROMA a) -L- METEL A- ALB-S-F /'C-MAL X
-ROMA b) /^C-MALL X ( si(/iH. Malleus).

c) /'C-MAL X vel X

-ROMA d^ej/^A-ALBINVS-S-F X
vel R Typ. den. a, h in ant. Capul laureatum: in post.

Roma cum ense et lancea seden^ in armo-
rum congerie a Victoria coronatur.
Typ. den. c in ant. Caput Martis : in posL Vir
nudus stans prope tropaeum clamyde in hu-
merum reiecta ensem manu tenens et dub
pede thoracem. Pone prora, vel tabella bi-
patens , in altera pagina litleram P vel P , in
altera interdam nomen ferens C - MAL*
d,e\ii ant. Caput Apollinis: in posL Dioscuri
equos ad fontem adaquantes, vel Diana in
ant. et in post. tres equites lanceis proiectis
currentes in peditem prostratum. Supra ap-
parent vexilla duo.
265. {=m.)pEX'S< -PISO CAEPIO Q /'AD • FRV • EMV

Typ. den. in ant. Caput Saturni : in post. Duo
quaestores sedentes. Q. Caepio, ait Auct. ad
Heren. I» 42, 2i, qui id temporis quaestor
urbanus erat (654-694), docuit Senatum ,
aerariiim pati non posse largitionem tantam,
nempe ut aboliretur recognitio a populo pendi
solita, pro frumento emendo.

256. (=193.) PL • CASSI • C>tlCI>V

Typ. den. Caput Cereris spicis redimitum. A-X.
Tauri aratro adiuncti.

257. (=494.) /'AP^CL-T-AA.-Q-V^ A-X.

Typ. den. Caput muliebre galeatum.
Victoria in bigis.

258. (= 495.) PC • COIL • CALD A-X-

Caput Romae galeatam.

Typ. den. Vicloria in bigis celeribus.

259. (=496.) Den. /'C-FVNDAN Q

Quin. /'C^FVNDA ' Q
Typ. den. Triumphator in quadrigis triumpha*
lihus, puer in uno ex equis insidet ramum
laureum inclinatum humero ferens. Q in hoc
quinario est Quaestor, ut in denario.

261.

(=198.)

262.

(^499.)

263.

(^200.)

261.

(^201.)

102

260. (=497.) ^M-hERENNI -PIEAS

ae./^ROMA /'M-I-ERENNI

Ad as. unc. ref.

Typ. Jen. Capul Pielalis diadematum.

Homo cursu praecipili ruil hominem humero

ferens. .
In uncia Duplex cornu copiae.
pL'\yL\

Typ. den. Vicloria in bigis.
A^L- IVLI-L-F- «CAESAR
Typ. den. Capul imberbe galealum.
Yenus in curru sedens, quem duo Amores irahuDt
per liquidum aelhera.
^Q EERM • n

Typ. den. Capul iuvenile galealum.
Romanus el barbarus circa prostratum miliiem
pugnanles.
-L-PoMroN-MoLo pNMNK -Po/WIL
Typ. den. Caput ApoIIinis laureatum.
Numa lituum ferens ad aram dat thura: adstat
minister agens capram , quam graeco ritu
Apolllni sacrificet.

265. (=202.) /'M-SERVEIU-C-F alph. A-6)

Typ. den. Duo armati equis relictis pedeslri
certamine pugnant.

266. (=203.) -M -CATO "ROM ''VICTJIX, ST

In quinarii post. VICRIX.

Typ. den. Caput muliebre diadematum.

Viclorla alala sedens cum palma, altera manu
coronam vel pateram ferens.

Typ. quin. Caput iuvenile hedera cincium. Po-
slica ut in denario. Sub capite littera mo-
netalis graeca S apud me. ST Borghesius
STipendium, Cavedonius interpretatur STata,
STabilis: ego ROMA VICTRIX STat col-
lato plumbo in quo legi: ROMA STAT
AMICA (Diss. arch. vol. U. p. 138).

267. (=204.; ''L-COT X

Typ. den. Caput Vulcani.
Aquila fulmini insistens alis apertis.
Typus iiparensis in memoriam revocans a Cotta
Liparam captum a. 502.

103

268. (=205.) «ROMA /'L • MEMMI • GAL

inae.posl. As = nied. 23,00. '

Typ. den. Caput Saturni.

Venus curru vecta biiugo, quam Amor coronat.

269. (= 206.) ac/^ROMA ''C • SVPICI • C • F «D • P • P (sigUl Palma).

As = gr. 28,00.

Typ. den. Capita Penatium iugata.

Duo homines lanceis innixi manum protendunt

in scrofam lactantem catulos suos in area

media.

270. (=207.)ar.«P-E-S-C /^LEIST • AAV • F [slgill. Triquetra);

vel^ROMA As = med. 25,00.

Typ. den. Caput Herculis imberbis.
Roma stans a Genio populi coronatur.

271. (=208.)ar.-EXAPV pQ • FABI • C • F (sigilL Ciconia aut Ibis).

ae. /'ROMA As = gr. 22,00.

Typ. den. Caput muliebre velatum, turritum.
Victoria in bigis.

272. (=209.] «PV /'M^LVCILI RVF.

Typ. den. Vicloria in bigis.
273.(=210.)ar.«/RG-PVB pL •SENTI • C • F

ae. /'ROMA Typ. den. luppiter cum sceptro et fulmine in
quadrigis.

274. (=211.) /^P PP • SERVILI • M • F «RVLLI

Typ. den. Caput galeatum Minervae.
Victoria in bigis palmam tenens.

275. (=212.) /'ROMA /'L^ PISO-L-F^FRVGI, vel FRVG, FRV (semel

semel/^RA FRVGI), vel /'L^PISO-L^F -FRVGI, vel

«PISO /'FRVGI, PB'L'P, in sest. FRVCI,
in quadr. L • PISO ^ notae num. 4f, ^
(sigill. Victoria cum palma).
As semunc. E Lege Plautia-Papiria a. u. 665. -
Typ. den. Caput laureatum Apollinis.
Homo equum agitans, palmam vel lampada

ferens.
Typ. quin. in post. Victoria cum corona et palma.^
Typ. sest. in post. Equus currens.
Typ. quadr. Caput Apollinis; in post. Temo,
ancora.
276.(=213.)den.«ROMA /'D-SILANVS L^F vel D-SILANVS, -SALVS
sesl.«ROMA alph. A-X.

vel«fep As semunc.

104

a) Typ. den. et sest. Gaput muliebre galeaium.
Vicloria in bigis.

b) Typ. den. in ant. Caput Salutis; in post.
Vicloria in bigis.

' c) Persona Sileni. Vicloria in bigis.

277. (=2i4.) PQ.' TITI [sigill. Luna, vel palma, vel pilei

As semunc. [Dioscuror. ) .

Typ. den. a) Capul barbatum diademate alis

instruclo redimilum.

Pegasus.
b) Caput mulieris bacchae.

Pegasus.

278. (=215.) -A-PV- Ar. ^L-TITVRI «SABIN «»

Ae. /'L-TITVRI-L-F-S/^NVS

(sigill. Victoria cum palina et corona).
As semunc.

Typ. den. a) Caput Tatii regis.
Raptus Sabinarum.

b) Idem.

Tarpeia in scutorum congerie manibus passis
dirimere pugnantes laborat. Supra lucei
^ astrum inler cornua lunae.

c) Idem.

Vicloria cum palma in bigis.

279. (=r216.) ae.A^ROMA Ar. /'C- VIBIVS-C- F «PANSA in alph. Y.

Ae. /'C-VIBI-PIS vel /'CVIBIVS vel C-VIBI
vel C-PANSA
As semunc.

Typ. den. a) Capul Apollinis laureatum.
Pallas cum hasla et Iropaeo in quadrigis.

b) Ulrinque Pallas in quadrigis.

c) Caput Apollinis laureatnm.
Ceres laedifera, praecedit porcus.

d) Persona Sileni.
Persona Panis.

In assis post. Tres prorae.

In ant. quadr. et sext. Thorax Victoriae.
m (=217.) /'ROMA /'VNI

Quin., vel semivict. pendel gr. 1,78:1,34.
281. (=218.) /'ROMA IS (idest seslertius, semis).

Typ. semivict. Caput Apollinis.
Victoria tropaeum coronat.

106

m (=249.) ^L-P-D- A-P

As semunc.

283. (=220 ) /'ROMA ^M • FABRINI

Ad as. fere semunc. pertin.

Bellam Mciale ••«-•72.

284. (=m.)a) «ITALIA

• 6)«/'ITALIA X vel XVI
(=222,)e) /'ITALIA >-inNftn->, X

d) /'ITAHA nomine osco, > • IflNNn • >, sublato.

veHlTALIA Typ. a) Caput muliebre laureatum minister

genu nixus ante vexillum porcum tenel in

quem ensium mucrones infigunt octo armati.

h) In post. Italia sedens iu scutis a Victoria

coronatur.

c) In ant. Victoria palmam tenens sedet.

d) In post. Capul galeatum imberbe. Dioscuri
decussatim equitantes.

285. (=224.) -ITALIA /'Q-SILO

Caput Italiae laurealum.

Octo armati muj^ronem in porcum infigunt ,
quem minisler tenet ante se: in medio ve-
xillum. Vidi in museo Parisiensiy et stanno
expressi.

286. (=226.) -EX-S-C /'L-C-MEMIES L-F-GAL

Typ. den. Caput Saturni.

Venus in bigis quam coronat volans Cupido.

Duo fratres Memmii aote an. 672 hunc dena-
rium ferierunt;'inventus est enim in thesauro
Cingulano, quem ostendi defossum anoo ipso
672, quo, vere ineunte, Q. Pius ad Aesim
fluvium cum Carinate legato Carbonis dimi-
cavit (Liv. ep. 86. cf. App. 6. 4. 87.). No-
tandum est a. 669 a Carbone et Cinna cons.
missos qui colligerent pecuniam et frumen-
tum, et militesex tota Italia.

287. (=227.) Ar. o)«L-CENSORIN /'P-CREPVSI C-LIMEA

B = 500, 1 = 50.

b) /'L-CENSOR

c) /'C-MAMIL LIMEXN

Typ. den. a) Caput muliebre diadematom.
Dea io bigis.

)06

b) Caput Apollinis laurealum.

Marsyas ulrem ferens, manumque allollens,
ponestaluaincojumna: veiequescumlancea.
c, Capul Mercurii pelaso teclum.

Ulysses a cane cognitus.

288. (=228. ' /'L-RVeRI «DOSSEN (si<;i//. Ara cum omphalo

As scmunc. |et serpente).

Caput laureaiiim lovis, vel luuonis^elatum dia-
dematum, vel thorax Minervae supra quem
Victoria volat cum corona.

Typ. quin. Capul Nepluni.

Victoria cum palma pergens, ante quam ara
rotunda in omphalum desinens et circa
scrpens.

Typ. assis. Caput lani geminum cum ara de-
scripla, vel capila gemina Uerculiset Mercu-
rii ; in post. Prora : ara anlea descripla in aede.

289. (=^229.) Ar. /'CN • LENTVU, in quin. as. et sem. CN •

LENT (sigilL Triquelra).

Au. /'CN-LENTVL.
.As semunc.
Typ. den. iiaput Marlis imberbis cum hasla.

Victoria in bigis.
Typ. quin. Caput lovis laureatum.

Vicloria tropaeum coronans.
Typ. au. Caput lovis in laurea.

Aquila fulmini insi^tens.
Unicus est aureus in museo Parisiensi pendet-
• que gr. 7.80.

290. (^^SO.jae./^ROMA Ar. /'C-CENSORI vel /'C-CENSO

Ae. pQ • AAVCI • CENSO vel C • CENSORI vel

C • CENSO
Ae. -NVMAE-POMPILI, ANCI MARCI vel
NVMA-POMPILI, ANCVS MARCI
As semunc.
Typ. den. a) Capila Numae et Marcii iugala.

Eques desuUor scuticam quatiens.
b) Caput Apollinis.
Equus currens: nonnunquam a Victoria co-
ronalus.
Typ. assis. Capita Numae et Anci iugata.
Columoa in qua Victoria cum palma et co-

107

rona inler duas proras, vel prora el Vi-
ctoria sub arcubus.
m. (=234.) «S-C /'TI-CLANO-TI-F-AP-N 1 = 50

Typ. ileu. Caput Dianae cum pharetra et arcu.
Victoria in bigis palmam et coronam ferens.
Thesauro Cingulano a colono , qui inveDii ,
additus est hic denarius, alibi inventus, ut
dixi in Bull. 4865, p. 474. Est igitur hic
nummus hac aetate posterior.

Naaiiiii a Salla ciisi tM-tlS.

292. (=232.) Au. ar. a) /'L-SVLLA • IWP, vel IM, i vel T,

-L-MANLI PRO-a
Ae. A^L-S^A- IMPE
Au. ar. 6) -L • SVLLA (vel SYLLA ) NMP •

ITERVM (vel ITERV)
Au. c) «A-MANU-A^F^Q a^L-SVLL FELI
DIC
As fere semunc.

Typ. den. et aur. a. Caput muliebre galea alata
tectum.

luppiter laurum ferens curru invectus a Vi-
, ctoria coronatur.

b. Caput Veneris diadematum, pone Cupido
cum palma.

Guttus et liluus inter duo tropaea.

c. Caput muliebre galeatum.
Statua equestris.

Nammi mootecodroixcosci defoMi a. a. t?!.

293. (=233.)ar.«EX-A^P «/W • FONTEI • C • F «A («»»«. Duo pilei

ae./^ROMA -/W • FONT' LDioscur.).

As semunc.

Typ. den. Capul ApoUinis.
Eros capro insidens: supra pilei duo Dioscur.:
infra thyrsus : in unciae post. quadrigae.

294. (^S^i.^ar.A^EX-A-P «L- IVLI • BVRSIO Not. num. i alph. A-X.

Typ. den. Caput iuvenile galeatum alatum, pone
cervicem trideus altero accedente symbolo
e. g. lampade, vel alio aliquo.

108

Victoria cam coroDa in quadrigis palmae ra-
mum tenens.
Typ. quin. Id.
Eros cum tridente, vel fulmen genu illidens.

295. (=235.) PP'IK ^M • FAN • L • CRf (vel CRT) -AED-PL,

vel M • FAN • U • CRf
Typ. den. Caput Cereris spicea coronatum.
Duo magistratus in biselliis sedentes; ante
spica.

A. n. c. €72.

296. (=236.) «S-C /'Q • ATO • BA-B • PR A-X.

Typ. den. Caput laur. lovis.

Victoria in quadriga.
Q. Antonius Balbus praetor a. 672 Sardiniam

adminislravit.

297. (=237.) pEX'S'C a^C • W • FLAC • IMPERAT, /'H P alph. A-X.

Typ. den. Thorax Victoriae.

Aquila legionis inter duo vexilla Hastatonim
et Principum. ^

Valerius Flaccus ante aestatem a. u. 671 im-

perator appellatus est.

298. (=238.) «EX-S-C a) «C-ANNIVS Lvel ANNI) T^F^T-N PRO^

COS /'L^FABI^L^F^HISP^Q
h) K^TARQVITI -P-F^Q
Typ. den. a. Caput muliebre diadematum; in
area caduceus et statera.
Vicloria in quadrigis.
b. Victoria in bigis.

Hi denarii a duobus quaestoribus Annii a. 673
in Hispania cusi sunt.

299. (=239.) A^OCVL-^fR-GAR

As semunc.

Typ. den. Caput lovis imberbis querna co-

ronatum.

luppiter in quadrigis fulmen intorquens.
Cognomina triumvirum vario ordine disposita

cernuntur. Nomina cum praenomine hac ae-

late scripta sunt ; separatim , vel sine cogno-

mine, nunquam.

!09

300. (=240.) pC • LICINIVS • L • F • MACER

Typ. den. Thorax iuvenis aversi diademali ful-
roen vibranlis, el ad laevam aspicientis.
Minerva in quadrigis scuto protecta, hasta
pugnat.

301. (=444.) -C-NORBANVS

Typ. den. Caput Veneris diadematum.

Prora, fasces cum securi, caduceus, spica.

Norbanus Proconsul Siciliae a. 671 Ilalicos, qui
Regium obsidebant, ut capta urbe inde in Si-
ciliam bellum inferrent , coacto exercitu de-

^ terruit: huius filius id symbolis expressisse
in denario ereditur, nave classem, fasce im^-
perium , caduceo et spica pacem et pacis
commoda.

302. (=242.) /^P-FOVRIVS-CRASSIPES- (vel CRASSVPES)

AED CVR («^7/. Ingens pes).

Typ. den. Capui turritum Cybeles.
.Sella curulis.

303. (=243.) ^D-S-S K-CASSIVS L-SALINA (vel SALIN) vel L-

SALIN C-CASSIVS
As semuncialis.

304. (=244.) ae. ROMA ^C • RVF

Extat quadrans.

305. (=245.) -MAGNVS ''PRO-COS

Aur. = 1/36 librae romanae.

Typ. Caput Africae tectum spolio elephantis

inler guttum et lituum: circa corona myrtea.

Pompeius in curru triumphali palmam ferens,

quem Yicloria coronat: luvenis equo in-

sidet virgam et palmam ferens.

Pompeius augur ex Africa triumphaturus au-
reum percussit, in quo se proconsulem ap-
pellavit et Magnum : nam Sulla cum imperio
miseral ante praeturam et consulatum: trium-
phans vero se propraelorem dixit.

luvenis in equo sedens ,et palmam ferens est
fortasse Sextus Pompeii frater. Dixi guttum
quem praefericulum hic et alibi appellat
Mommsenius , non recte ; cum praefericulum
vas aeneum sit sine ansa patens summum ,
ui pelvis (Fest. p.249. ed. Mull. coH. Paulo).

IfO

NaBiiiii in tHMsaro C.arrarensi defotti ■. o. €7 5- €79.

306. (=246.) pQ

Aur. et den. Ab aliquo quaestore cusi.
Typ. Caput muliebre diademalum.

Duptex cornu copiae lemniscis vinctum.
Q fortasse est Quaeslor Legati.

307. (=247.) ''EX-S^C (sigill. Miles hastae innixus).

Den. et assis semiunc.
Typ. den. Caput Veneris diadematum.
Cornu copiae lemniscatum.

308. (=248.) ^Q-C-M-P-I (vel IMPER)

Typ. den. Caput diadematum Pietalis: pone

ciconia.

Elepbas, insigne familiae Caeciliorum, vel
lituus et guttus in laurea.
Melellus in Hispania nummum percussit, in-

gressus in eam provinciam a. 675. Hic pri-

mum PIVS est appellatus.

309. (=249.) /^S-C -C-MARI-C-F CAPIT Not. num. i.

Tj*p. den. Caput Cereris spicea redimitum.
Bubulcus arans, duobus bobus ad iugum iun-
ctis, quos agitat stimulo.

310. (=250.) a) /«A-POST-A-F- S • N • A-BIN

b) «HISPAN
^ Typ. den. a) Caput Dianae ciim pharetra ei

arcu: supra bucranium.

Vir in summo monte aote aram accensam ei
bovem feminam ramum attollil. Mons esi
fortasse Aventinus in quo antistes romanus
fani Dianae bovem miranda magnitudine ei
specie est immolaturns. Ramus declaraty qua
astuiia sii usus ut Sabinum deluderet; dum
enim illo se flumine vivo perfundit, ut rite
immolei, ipse bovem, imperium populi im-
molantis praesagientem, sacrifical. Itaque Po-
stumius Albus victis Lalinis ad lacum Regil- .
lum imperium Romanis asseruit (Liv. I, 45).

b) Caput feminae velatum passis capillis el in-
comptis.

Yir togatus manu extensa medius inter aquilam,
^ legionis insigne, et fasces cum securi.

3n. (=251.) fL-RVTILI -flac

Typ.den. Caput deae galealum: in galea pinnae.
Vicloria in bigis.

IVQiiinii In Transylvania defoBsi circa a. n. 680.

312. (=25?.) pL-CASSI-Q-F

Typ. den. Caput Liberi palris hedera vinctum.
Caput Liberae pampinis redimitum.

313. (=253.) «S-C PQ-N/^ B/LB Nola num. ±

Typ. den. Capul Veneris diademalum.
Victoria in bigis.

314. (=254.) PL-PAPI. PAPl in labella.

Typ. den. Caput lunonis lanivinae.

Gryphus currens.
De actu privato , noh de publico , caius symbo-

lum est scrinium, agi iudicat Mommsenins.

315. (=255.) i»C-POBLICI'Q-F «ROMA in alph. Y, Z.

Typ. den. Caput deae galeatum cum pinnis.
Hercules leonem strangulat : pone claya et
pharetra.

316. (=256.) «S-C ^L-PROCILI-F

Typ. den. Imago lunonis lanivinae, vel capuldeae.
luno lanivina in bigis: infra draco.

317. (=257.) S-C-D-T ''M • VOLTEI • M • F

Typ. den. a) Caput lovis laureaium.
Tcmplum t^trastylon doricum.

b) Caput Herculis imberbis.
Aper currens.

c) Caput Liberi hedera redimilum.
Ceres in curru draconum cum taeda.

d) Capul Apollinis.

Tripus: D^T (de Thesauro?).

e) Caput galealum (Corybantis) sine crista.
Cybelo lurrita in curru draconum.

His nummis indicantur quinque ludi antiquis-
simi Romani, a. lovi, lunoni, Minervae fa-
ciendi, b. Plebei, Herculi, c. Cereales, Cereri
Libero et Liberae, d. Apollinares, ApoIIini,
e. Megalesia, Cybele.

318. (=258.) -KALENL HO' VI"R ''CORDI lA. RO

Typ. den. Caput laureatum Honoris cum <?apite 9
galeato Virlutis.

H2

Italia el Roma dexiras iungentes: fert illa cornu
copiae, ista sceptrum, et pede orbem calcat:
pone Italiam caduceus. '

Forte est hic Q. Fu6as Calenus qui a. U..693
fuit Irib. pl., praetor a. 695, consul a. 707.
Cordus ignoralur.

Ilommi Boncofreddanl et Frascarolentes defossi a. a. 68* -85.

319. (=259.) a)pCN-LEN Q «G-P-R

i-EX-S-C b) PLENT CVR ^ FL

Typ. den. Caput barbatum diadematum Genii
populi Romani cum scepiro.
Sphaera mundi ornata quinque lunulis ad
oram se excipientibus, sceptrum cum lau-
rea, et temo.
Hic temo indicai classem imperatam a Senatu
pro Asiae praesidio contra Mitbridatem et pi-
ratas a. u. 680.

320. (=260.) «S • C "P • LElT • P • F • L • N • Q

Typ. den. Caput Herculis barbati.
Genius imberbis popuH Romani in sella cu-
ruli sedens, pede spbaeram orbis premens,
a Victoria coronatus.

321. (=261.) /'C^ECNATIVS^CN-F^CN-N «MAXSVMVS

(673-685).
Typ. den. a) Thorax Veneris cum Cupidine hu-
mero matris insistente.
Libertas in bigis a Vicloria volante coronatur.

b) Thorax Cupidinis cum pharetra et arcu.
Templum distylon cum imaginibus lovis et

Liberiatis.

c) Caput Libertatis: pone pileus.

Roma galeata pede caput lupae premit: Venus
scepiro innixa, cui advolai Cupido: hinc
prora navis rostratae , inde prora navis ,
utrinque temo.

322. (=262.) «S-C /'L^FARSVLEI «MENSOR Notanum.>P.

Typ. den. Caput Libertaiis.
Vir armatus bigis insistens, quas yir togatus
esi ascensurus.
». 323. (=263.) pL • LVCRETI • TRIO Nota num. 1.

Typ. den. Caput solis radiis cinctum.

113

Luna cum septem slellis.
Caput Neptuoi cum iridenle.
Eros delpbino veclus.
m. (=264.) «S • C 'L • RVSTI X (673-685).

Typ. den. Caput galealum Martis.
Aries slans.

325. (=265.) pp • SATRIENVS ''ROMA Nota num. ±.

Typ. den. Caput galeatum Hartis.
Lupa pergens.

HnnBi i« tkMavro GMrlani «cfoMl ante m. Th vel 7»5.

326. (=466.) -S • C pP' GALB • fiiD (vel /t) Q\fi (a. 685).

'Typ. den. Capul velatum Vestae.
Gultrum, simpulum, securis.
3«7. (=467.) a.e.d.e. ^M^PLAETORIVSlveiPLAETOR.PLAETORO^
i-EX-S-C M-F- AED^CVR

.yf^\a.b.f.g. -CESTIAIVS (vel CEST) ^SORS

S • C Typ. den. a) Caput turritum Cybeles, sphaera,

leo dimidius, sella curulis.
h) Caput iuvenile galeatum cum corona com-
posita ex spicis papaveribus et loto.
Aquila fulmini insistens.

c) Caput iuvenile coma soluta et promissa ,
caduceus.

d) Caput muliebre, caduceus vel guttus et taeda
acceusa vel tempH aetoma cum gigante an-
guipede.

e) Caput mnliebre.

Sortis imago adversa dimidia imposita tabellae
securiclatae infra duo sortium condendarum
foramina.

328. (=«68.) -• S-C i-L-PLAETORI-L-F^Q -MONETA(ante688).

Typ. den. Caput lunonis Monetae.

Athleta cesto instructus palmam ferens.
L. Plaetorius per quaesturam in Senatum coo-

ptatus est; namque, ait Mommsenius, a. u. 688

memoratur inter Senatores a Cic. pro Cluent.

c. 60, 105.

329. (=««9.) -FAVSTVS 'FELIX vel FEELIX nomen

\ adscriptum patri SuUae (c. a. 690).
Typ. den. a) Caput Dianae diadematum luna
superstante, pone lituus.

8

IM

Sulla FELIX in curuli sedens Bocchum audii
supplicem geou nixum ramum olivae praeten
denlem, pone lugurlha genu nixus.

Id annulo, quo signalorio utebatur Sulla, erat
Bocchus. genu nixus tradens SuIIae lugur-
iham : Sulla ingeniculalum accipiens ( Plui.
Sulla, 3).

330. (=870.) /'C-PISO-L-F-FRVGI (vel FRVG, FRV, FR).

Nota num. 1 (c. a. 693).
Typ. den. Capul Apollinis diadematum vel lau-

reatum nonnunquam cum arcu , pharetra ,

vel iridenie.
h ) Thorax iuvenis diademati, spolio leonis iecti ;

pone FEELIX.

Diana in bigis lituum ferens ; in area lona

ei slellae ires.

331. (=274.) -S • C -SVFENAS ''SEX • NONI • PR -.L • V • P • F

(c. a. 597).
Typ. den. Caput Saiurni , pone cervicem barpe
et conica monelae cudendae forma.
Sulla in armorum congerie sedens hastae in-
nixus a Victoria coronaiur.
Sextus Nonius praetor ludos Yicioriae primus
fecii, forte a.673,cuminstituti essenta.u. 672
ob vicloriam Sullae ad portam tollinam.
333. (=272.) Nomen moneiarii omissum.

Typ. den. a) «BRVTVS, pone caput Marci

luni Bruli.
^ AHALA , pone capui C. Servili Structi Ahalae.
b) •LIBERTAS, pone caput Libertalis.
Consul cum duobus licioribus fascem cum se-
curi ferentibus , praecedente accenso , infra
BRVTVS.
333. (=273.) -EX-S^C «M^SCAV? AED-CVR REX ARETAS ''PHV-

PSAEVS (vel HVPSAE) AED CVR ''C-
HVPSAE • COS • PREIVER (vel PREIVE.
PREIVI) CAPTV (vel CAPTVM , CAPT)
(c. a. 696).
Typ. den. Rex Arethas camelum babcna tenens
genu nixus ramum praelendit olivae.
luppiter in quadrigis fulmen inlorquens.
Arethas Nabataeorum Rex circa a. 692 vel 694

115

H. Scauro praesidi Syriae se dedidil. Scaurus
cum P. Hypsaeo aedilitale functus est circa
a: 696.

334. (=274.) -S-C -P-YPSAE "C • YPSAE • COS • PRIV (vel

PREV) CEPIT (c. a. 696).
Typ. den. a) Gapul Neptuni cum tridente.

luppiter in quadrigis: infra scorpius.
b) Caput Leuconoes Neptuni filiae, et Hypsaei
neplis, Hyg. fab. 157: pone cervicem delpbin.
Post. praeced. similis: subesl scorpius.

335. (=275.) -S-C -'i-^^S (a. 700).

Typ. den. a) Caput Veneris diadematum cum

sceptro.

Tria tropaea: hinc guttus, inde lituus.
b) Caput Herculis iuvenis.

Spbaers^ terrestris') circa tres coronae, aplu-
stris , spica, infra quarla corona gemmis
el lemniscis ornata.
Faustus Sulla Pompei gener quaestor urbanus

in nummo coronas tres triumpbales soceri

expressit, el quartam illi decretam a. 691,

qua coronatus ludis interesset.
Tribus Iropaeis io sigillo signatorio Pompeius

est usus. Nummus cusus yidetur circa a. u. 700.

336. (=276.) -S • C a) -CN • PLANCIVS • AED • CVR

b) A • PLAVTIVS AED • CVR ^^BACCHIVS •
IVDAEVS (a. 700).
Typ. den. a. Caput muliebre caosia tectum.

Ibex, pharetra et arcus.
6. Capul turrilum Cybeies.
Bacchius iudaeus genu nixus trahens came-
lum habena, et ramum oiivae tendens.

337. (=877.) /'S-C •MESSA. ' F PAl^E COS (a. u. 701).

Typ. den. Thorax mulieris galeatae cum spiculo.
Sella curulis cum diademale et sceptro.

338. (=478.) ''CAESAR (a. 698-704).

Typ. den. simpulum, TrepippoLyriiptw, securis cui
impositus est pileus pbrygius redimiculis pen-
dentibus, pileus flaminicus, idest apex.
Elephas in quem se erigit draco.

Caesar pontificatu maximo functus est ab a. 696.

m

339. (=279.) ''/W-ACILIVS-III • VIR, SALVTIS, VALEV

(a. 700).
Typ. den. Caput laurealum Salulis.

Valetudo stans serpentem in maou tenet.

340. (=280.) a) -PAVLLVS LEPIDVS (a. 700) «PAVLLVS

LEPIDVS ''LIBO (vel LIBO lanlum)
' «CoNCoRDIA ''PAVLLVS-TER
b) «CONCORD ''PVTEAL • SCRIBON
e) -BoN-EVENTLIBo ''PVTEAL-SCRIBON
Typ. den. a. Caput Concordiae velatum.

Tropaeum.
Paulus imperalor III, Perseus captivus manibus
post tergum yinctis cum duobus filiis , vel
in post. h. pulcal scribonianum.
c. Caput iroberbe Boni Eventus cuius rroutem
mitella conslringit.

Tropaeum ut supra, vel Puteal Scribonianum.
Puteal videtur Vulcano sacrum; insuot enim
sculpta iostrumenta malleus, forceps, pileus,
dei iosigAia.

341. (=281.) Nomen monetarii omissum.

a) «ALEXANDREA (vel ALEXSANDREA)

pM • LEPIDVS • TVTOR • REG • S • C •
POlT^MAX- (a. 693?).

b) PM • LEPIDVS • AIMILIA • REF • S • C

c) /'M-LEPIDVS-AN^XV^PR-H-O-C^S
Typ. den. a. Caput turritum diadematum Ale-

xandriae.
Lepidus diadema imponit capiti pueri Ptole-
maei V Epiphanis regis Aegypti.

b. Caput muliebre velatum , in area nonnun-
quam vas et corona.

Latus Ba^ilicae Aemiliae refectae.

c. Caput muliebre diadematum, laurealom, in
area vas, corona cum palma.

Eques puer coma promissa bullatus tropaeum
ferens. Is est IVI. Lepidus qui ANoorum XV
PRogressus Hoslem Occidit, Civem Servavit.
344. (= m) /'/W • AQVIL • /W • F • /W • N • -III • VIR

«VIRTVS ''SICIL (c. a. 700)
Typ. den. Caput galeat^m Virtulis.
M. Aquilius consul a. 553 deficieotem feminam

.»7
(Siclliam) manu sua sustioet a. 653-655 servi
in Sicilia rebellarunt, quos Manius Aquilius
oppressii.

343. (=283.) -S • C ''L • AXSIVS • L • P • NASo (a. 680-704).

Typ. den. Capul Martis galeaium cum plumis.

Diana in axium bigis (Longp^rier, M6m. de

la Soci^t^ des Aniiq. de Fr. t. XXI p. 357).

344. (=484.) a)'«^Q-CASSIVS «VEST ''A^C (a. 680-704).

6) -LIBERT ''A-C
e) Q-CASSIVS
Typ. den. a. Capul Vestae velaium, vel b. Ca-

put Libertatis diadematum.
Templum , in eo sella curulis ,, extra hinc si-
telia , inde sorticula cum notis B,(bsolvo) ,
c(ondemno), .
6. Caput iuvenile cum sceptro.
Aquila fulmini insistens , binc lituus , inde
guttus.
c. Thorax iuvenilis sceptrum humero inclina-
tum ferens.

Aquila fulmini insistens , hinc lituus, inde
guttus.
Aespicit postica nummi a. causam aciam a
Cassio contra Vestales a. u. 641 , ait Momms.,
non legem cassiam a. 647 qua senteniia fe-
rebatur per verba, anliquo, uti rogas.

345. (=«85.) ''LONGIN • III • V ; ''V inscr. sorticulae.

Typ. a. Caput Vestae velatum, pone cervicem

sitella vel crater.
Civis sorticulam cum inscriplione V(ti rogas)

in sitellam immittens ut supra.
Nummus pertinet ad L. Cassium Longinum

triumvirum (a. 700).

346. (=«86.) a) ''CAIVS^III- VI R «C -COEL^CALDVS

COS L^D, S (fere a. 700).
b) «CCOELCALDVSCOS,HIS ''bCALDVS^
VII->fe-EP^^ (velEPV,EP) C^CALDVS^
IMP-A (vel A/) X
Typ.. den. a. Caput C. Coeli Caldi consulis:
pone cervicem sorticula cum inscriptione
L(ibero) D(amno).
Caput solis radiatum , in area scutum oblongum
com littera S et clupeus.

116

b. Gapal idem : pooe cervicem vexillum com

iDscriptione HlSpania, el altenim com apro,

vel iaculum hispaoum.
Vir laclisterniuni parans; duo Iropaea alterum

hinc cum scuto oblongo, altemm inde cum

clupeo.

347. (=287.) -S-C 'C-CONSIDI • NONIANI ''ERVC (a. 680-704).

Typ. den. Caput Veneris diadematum.
Tempium Veneris Erucinae.

348. (- 288.) P L • COSSVTI • C • F • -SABVLA (a. 680-704).

Typ. den. (>aput Medusae.

BellerophoD pegaso inequitaos yolanti ad dext.

349. (=289.) 'QCREPER-M-F^ROCVS vel Q-CREPEREI

ROCVS (a. 680-704).
Typ. den. Thorax obversum (Thalassae) soluta

coma et cirrata: pallio infra humeros reiecto:

pone piscis.
Vir stans in bigis hippocamporum, et tridentem

vibrans.

350. (=290.) a) -p. FONTEIVS^PF^CAPITO III VIR-

''/W-FOlT-TR-MIL
''/W^FOlT-TR^MIL
b) •P.FONTEIVS^CAPITO-III-VIR

''CONCORDIAT-DlDI-IMP-VIL-PVB
Typ. den. a. Caput iuvenile mala florente, ga-
ieatum , trophaeum ferens humero inclinatum.
Eques iaculum intorquens in virum clupeo
et galea gallica indutum qui in prostratum
hostem ensem vibraL
b. Caput Concordiae velatum.
Villa publica a T. Didio Imperatore refecta.

351. (^29!.) 'L-FVRI CN • F 'BROCCHI •llhVIR

(c. a. 700).

Typ. den. Caput Cereris spicea redimitum.
Sella curulis inter fasces cum securibus.

Ad an. u. c. fere 700 refert Mommsenius ob
tilulum triumviratus in nummo expiressum.
Sed eius nummi inventi sunt asperi recentes-
que in thesauro Frascarolano , quem terrae
mandatum aiunt circe annum 682. Vide Ca-
▼edonium in Bull. Minervini 1864 p. 57.

119

352. (=291) PQ HOSIDI 'C-F- •QETA III -VIR

Typ. den. Caput Dianae cum arca el sagitta.
Aper iaculo transverberatus a cane morsus.

Hosidium ab apro ( vi) calidonio voluisse nomen
derivare putat Longp^rier (I. cit. p. 354 seq.) :
Osci scribunt ill5IUVB nempe Hosides^ quod
ab Hosius pronum est deducere.

353. (:r293.) -S'C ''P -CRASSVS • M • F (a. 695?, 699-700).

Typ. den. Capul Veneris myrlo coronatum.
Eques romanus thorace, galea, hasta armatus^ •

clupeum pone habens et equum manu ducens

censorem aditurus.

354. (=294.) '^LTORQVAT III VIR «^IBVLLA (vel

SIBYLLA) (c. a. 693).
Typ. den. Caput Sibyllae.
Tripus supra guttus? inter duo astra, circa
aream torques.

355. (=295.) ''PHILIPPVS «ANCVS ''AQVA AA^

vel AAVC vel AAVCI (a. 680-704).
Typ. den. Caput imberbe Anci Marci diadema-

tum: pone cervicem lituus.
Aquae Marciae ductus, supra quem statua

Q. Marcii Regis.
Q. Marcius Rex a. 608 aquam Marciam ab

Anco in urbeni inductam ad Capitolii arduum

perduxit.

356. (=296.) a) -C • MEMMI • C • F - ''C- MEMMIVS- IM-

PERATOR (a. 680-704).
6) «QVIRINVS ''MEMMIVS AED^CERIALIA
PREIMVS FECIT
Typ. den. a. Caput Cereris spicea coronatum.

Tropaeum cum captivo genu nixo.
b. Caput barbatum Quirini.
Ceres sedens tres spicas dextra, taedam si-
nistra tenet: ante Cererem draco.
Liv. XXX , 39 : Cerealia ludos diclator ei ma-
gister equitum ex senatus consulto fecerunt
a. 552, pro aedilibus plebis.

357. (=297.) a) pQ POM (vel POMPEI) RVFI (vel RVF)

-RVFVS COS ^SVLLA COS (c.a.695)
6) «Q POMPEI Q.FRVFVS-COS
''SVLLACOS

180

Typ. ien. a. Yultus Rufi avi paterni consulis
a. 666.

Vullus Sullae avi materni eodem anno cum
Rufo consulis.
b. Sella curulis; binc sagitta, inde lauri ramus.
Sella item curulis: hinc corona laurea, inde
lituus.

358. (=298.) a) -Q.POMPONI MVSA ''HERCVLES MV-

. SARVM (a. 680-704)
b) Q.POMPONI MVSA
Typ. den. a. Caput ApoIIinis laureatum.
Hercules leontea indutus clavam et arcum
ferens canit lyra.
b. Caput ApoIIinis laureatum : pone cervicem
symbolum unius Musarum.
Una ex novem Musis ita ut eorum numerus
• expleatur.

359. (=299.) /'C • POSTVMI • A

Typ. den. Caput Dianae cum pbarelra et arcu.
Canis currens.

360. (=300.) -L- ROSCI • FABATI (a. 680-709)

Typ. den. Caput lunonis lanivinae.

Virgo draconem nutriens.
364. (=301.) ''C-SERflL-CF «FLORA.-PRl/WS(a.680-704)

Typ. den. Caput Florae inauribus, monili, co-

rona cum floribus comptum : pone cervicem

lituus.

Duo armati clypeo et galea enses exertos
sibi, contra, sistenles.
Florae templum dedicatum est a. 514 ludis^

qui annales sunt constituti a. 581.

362. (=302,) -SER • SNLP (a. 680-704)

Typ. den. Caput iuvenile laureatum.
Tropaeum ex partibus navium, rostro, temone,
ancora, chenisco, malo aptis et antennae,
stanle captivo nudo , petaso tecto , el ad
palum alligato: ad sin. cernitnr vir pallio
involutus causia tectus.

363. (=303.) /'TVETTIVS- -SABINVS, A 'IVDEX

(a. 680-704)
Typ. den. Vultus Tatii barbatus.
Vir toga indutus bigas agit sceptrum tenens.

Qnae de curru ex qao oliro reges iudicabani,
disserit Moromsenius , reiicienda videntur :
nec enim est hic sella, nec vir sedet in sella
ea curuK, unde sella magistratuum dicta esse
curulis ferlur. ,

364. (=304.) A^LVINICI «CONCORDIAE (vel CONCOR-

DIAI) (c. a. 696)

Typ. den. Caput (^ncordiae laureatum.
Victoria volans quatuor coronas fert, quae
sunt quatuor Pompeii coronae.

365. (=305.) /'L-\iO.L-F-Sl[/ft (a.. 680-704)

Typ. den. Caput lovis iaureatum.

JSuropa tauro vecla, cuius a tergo fulmen.
Legendum ne sit L-Yol, an L-Ylo, non constat.

366. (=306.) o) «LBVCA

b) ^L-AEMILIVS BVCA
Typ. den. Caput Yeneris, nonnnnqnam additur
globus , in quo nummo omittitur monetarii
nomeo.

Homini in solo strato dormienti dea e inonte
apparet lunam falcatam in capite gerens,
et velum in orbem distensum supra caput
manu tenens, vestis inferiora tegit, cetera
intecta. Ad latus bominis puella alata tu-
nica cincta velo in orbem distenso supra
caput dextram elevat, virgam sinistra tenet
Typ. sest. Caput muliebre lunam in vertice fal-
catam ferens.
Stella.
Nolui loco movere» quamquam probabilius pu-
tem eundem bunc Bucam esse cum quatuor-
viro monetali Caesaris (v. n. 399).

367. (= 307.) ''M • PISO • M • F • FRVCI

Typ. den. Herma iuvenilis diadematus: in area
diadema et lepesta , vel caput bermae iuve-
nile diadematum: ilemque in area diadema
et lepesta.

Sella curulis e latere visa rotam sustinens»
quatuor radiis decussatim ab axe ad orbem
positis. Falso pateram pro rota, cnltrom
vel secespi4am pro sella numismatici tnt'
duAi. Girca aream corona.

868. (=308.) 'MARCELLINVS '^MARCELLVS-COS-QVINQ

Typ. den. Vultus Marcelli qui Siracusas cepil:

pone cervicem Iriquelra.
Marcellus Iropaeum inferens lemplo, Virdumari
devicli spolium.

369. (=309.) «S-C ^Q-POMPONI -RVFVS

Typ. den. Capul lovis laurealum.
Aquila sceplro insistens et unguibus coronam
lauream tenens.

370. (=340.) -VIBIVS NORBANVS

Typ. deu. Caput laureatum Apollinis-
Hercules sedens clavam lenet: ad pedes leo
iacens: in area luna.

Nmiiiiii e«si ab a. a. e. 7»5 ad 711.

374. a) /'CAESAR (a. 705 seqq.)

b) ''CAESAR

c) ''CAESAR IMP, III

d) ^CAESAR

Typ. den. a. Caput Veneris. Aeneas, Anchisem

el Palladium ferL
b. Id. lypus, Araor additus velAmor el sceptnim.
Trophaeum, hinc mulier moeslasedel, inde
caplivus nudus barbatus, capillo horrido,
manibus post lergum revinclis vel sedet
vel genu nititur et trophaeum suspicit.
e. Caput Veneris.

Trophaeum , hinc duo clypei el hastae duae
et carnyx, inde petorritunr gallicum.
d. Caput Veslae velatum, pone symboi.
Trophaeum, inde corona, hinc ancile.

372. ''MAGN PROCOS «CN PISO PRO Q

(a. 705 seqq.)

CaputNumaediadematum:indiademateNVMA.
Prora navis.

373. ^ ''MAGN • PRO • COS «VARRO • PRO Q

Herma homiuis barbati diademati.
Sceptrum inter delphinum et aquilam.

374. a) «LLEISrC-MRC COS '^Q (a.705seqq.)

fr) '^L-LENTVLVS M vel C • M COS
0) /'LEI^ AAV • COS

m

a. Gapai iuveoile crinibus a4 coUam demisBis
in fronte flactaantibus.

lappiler slans falmen el aquilam ienei, binc
ara, inde astram.
6. Capal barbaiam diadematum.

Diana ephesia.
e. Triquetra cum spicis ei capiie Medusae.
luppiler slans fulmen d. ei aquilam sin. lenei.
'L LElT CAARC COS -r€RI-Q'>«B (vel Q)
(a. 705 seqq. )
Caput Salurni barbatum, pone harpe.
Aquila legionis inier duo vexilla; quorum
uni inscriptum H alleri P.

375. ^CCOPONIVSPR -Q-SICINIVS III -VIR

*S-C (a. 705 seqq.)

Capui Apollinis diadematum.
Clava cum spolio leonis , hinc arcus , inde
sagilta.
''Q SICINIVS III VIR -FORT P-R

Caput muliebre diadematum.
Caduceus ei ramus palmae cum lemnisco de-
cussaii, sapra laurea.

376. •MCAToPRo.pR in nonnullis ROAA

/'VICRlX aliquando addiiur ST
Typ. den. Capui muliebre.
Victoria sedens pateram et palmae ramum
ienet. Sub sella aliquando additur ST-
'M • CAO in nonnullis PR PR vel liliera alpha-
beii latini graecique.
Typ. quinarii. Capui iuvenile hedera cincium.
Victoria sedens ut supra.

377. a) «Q METELPIVS SCIPIO vel SCIP, IMP

b) PP CRASSVSIVNLEG-PROPR

c) «CRASSIVN LEG-PROPR ''METEL-

PIVS SCIP.IMP
' a. Mulier capui habens leonis imminenie globo
dexira delia fert : supra G * T * A .
Mulier alaia , exeria mamma d. caduceam
sinisira roiam radiis quaiuor decussaiis
instructam ferens.

b. Capui yirile barba ei capillo cincinnaio, infra
capui aquilae ei scepimm.

m

Bilanx , cornu copiae , infra sella curulis ,
, hinc spica , inde manus stringens lobum

auriculae.
e. Caput muliebre turritum , hinc spica, inde
caduceus, infra prora, supra inslrumentum
incertum circa aream laurea. .
Tropaeum, lituus, guttus.

378. •Q-METELL SCIPIO-IMP ''EPPIVS-LEG-F-C

(a. 706-708
Caput Africae tectum spolio elephantis , anle
spica, infra aratrum.
Hercules stans innixus clavae impositae modio.

379. 'CCAESAR IMPCOSITER ''AAUUIENVS-

PROCOS (a. 707) '

Caput Veneris.
Vir nudus pallio sinistrae involuto proram
navis pede premens dextro, in manu dextra
triquetram lenens.

380. -CAESAR-DICT ''ITER

au. Securis simpulus.
Lituus, gutturnium, in laurea.

381. •COSTERTDICTITER ''AVCVR PONT-

MAX (a. 708)

Caput Cereris.
Instrumenta pontificalia simpulus , 7t£(nppay'
Tiipioy, secuxis, gultus.

382. 'C • CAESAR • COS • TER '^ A • HIRTIVS • PR

(a. 708)
au. Caput muliebre velatum.
InslrumentapontificaIiaJituus,guttus,securis.

383. -C • CAES • DIC • TER ''L • PLANCVS PR

vel PR.VRB (a. 708, 9)

au. Thorax Victoriae.
Gnltus.

384. -CCAESDIC-TER •''EPPIVS LEG (a. 708,9)

ae. Caput biceps. '
Prora.

385. -MAGN PIVS IMPF ''EPPIVS LEG

ae. Biceps.
Prora.
^86. ''CN-MAGNVS^IMP -M -POPLICI • LEG-

PRO PR (a. 709)

m

Typ. den. Caput mulieris galeatum.
Gn. Pompeius f. proram pede premens pal-
mam praebens roulieri ferenti clypeum ei
hastilia duo.

387. •CNMAGNVSIMP-F (vel CN MAGN IMP)

''MMINAT-SABIN-PR-Q
Caput Pompeii.
Cn. Pompeius fil. e navi descendens mannm
porrigit feminae stanti super arma, hastam
ferenti , capite turrito ; vel inter duas fe-
minas caput turritum habentes stat, qnorum
altera genu nixa ei scutum offert; vel ab
una earum ferente trophaeum coronatur»
> ipse haslae innixns , dum allera caduceum
fert hastae imperatoris manu admota.

388. o) PQ . ANTIVS • C • F -RESTIO vel DEI •

PENATES (a. 705-9)

b) «C-ANTIVS ^ /'RESTIO
T;p. den. a. Capnt virile imberbe vel
Capita dno deorum penaiium iugata, dia-

demata.
Hercules incedens cum clava, tropaeo et
spolio leonis.
Typ. quin. 6. Bucranium vitla ornatnm.
Ara accensa.

389. SC^ a) ^TCARISIVS^IIIVIR -MONETA

Caput Monetae.
Incus, pileus Yulcani, forceps» malleus.
6)^TCARISI 'ROMA

Caput Deae Romae.
GrlQbus cgelestis quatuor zonis cinctus, hinc
sceptrum , inde temo , globo incumbit
cornu copiae.
Mancinius putat eodem anno cusum , quo Caesar
annum ad cursum solis accommodavit inter-
calari mense sublalo (Suet. in lul. XL, Carm.
Mancino , Sloria della moneta romana dalla
« morte di G. Cesare pag. 33).

Esl ct sesterlius in postica repraesentans cip-
pnm globum sustinentem, in area vero co*
ronas quatuor,

iS6

390. ' a.6) •CCONSIDIVSPAETVS vcl C-CON-

SIDI-PAETI

c) ^C-CONSIDI -PAETI

Typ. den. a.b. Caput Veneris laureaium.

a. Sella curulis.

b. Victoria in quadrigis.
Typ. quin..e. Caput Veneris.

Vicioria iropaeophora gradiens, ad sinisiram
respectaos.
Typ. sesi. Capui muliebre galeaium (Cohenius
puiai capui Cupidinis).
Globus cum cornu copiae duplici.
894. a) /^A/V-CORDIVS -RVFVS- III • VIR

S • C h.e) p/^' CORDIVS -RVFVS in quin.

nomen in aniica, cognomen esi in posiica.
a. Capiia Dioscororum.

Muiier sians bilancem dexira ienet,\8ceptrum
sinislra, Capidine dorso eius baerenie.
h, Caput Veneris.

Cupido delphine yecius frenato.
e. Galea cui insidei noctua.

Aegis cum capiie Medusae.
Typ. quin. Capui Veneris yel galea.
Cupido palmam ei coronam ferens.
39«. a.b.e) PL' HOSTILIVS SASERNA

d) ^..HOST -..ERN (a. 705-9)

a. Capui deae qnernam coronam fereniis.
Victoria caduceum ei irophaeum ferens.

b. Capul mulierie comis solutis, demissis, pone
carnyx.

Di^a iaurica ceryum cornibus ienens ei

hasiam.
e. Capui yiri barbati crinibiis hiriis ei remulsis,
pone scuium.
Vir nudus ex bigis iaculum iniorquens.re-

irorsum» scuto armatus, auriga nudus 6a-

gello equos adigens.
d. Capui mulieris comis sohiiis ei demissis
pone ceryicem carnyx.
Tres iuyenes sianies ad dexiram yersus in

septorum ponie inira funiculos.

m

393. a) -ALICINIVS, FIDES ''NERVA III VIR

vel ^A-LICINI-III VIR ^ -NERVA,
FIDES
b) ''A-LICINI -NERVA

Typ. den. a. Caput Fidei vel Apollinis laureatum.
Equcs capillo hominem rapit, modo hasta,
nunc hasta et clypeo armalum.
Typ. quin. b. Caput Minervae vel Apollinis ca-
pillo calamistrato.

Eques desullor palmam ferens equo admisso,
vel Vicloria cum palma et corona.

394. a) ^PALIKANVS «HONORIS vel 6) Lh

BERTATIS vel e) FELICItatis
S-C d) ''PALIKANVS

Typ. den. a. Caput Honoris laureatum.
Sella curulis, hinc et inde spica.
b. Caput Liberlatis.
Porticus rostrata, sella imposita.
Typ. quin. c. Caput Felicitalis.

b, Victoria in bigis coronam Terens.
Typ. sest. d. Vas.

Cippus globum sustinens: in area coronae
quatuor.

395. a) -L • PAPIVS • CELSVS • III • VIR

b) ^L-PAPIVS-CELSVS

Typ. den. a. Caput Triumphi florente mala lan-

reatum: pone tropaeum, infra TRIVMPVS»

vel caput lunonis Sispitis.

Lupa fomitem ferens, ad lignorum struem,

aquila adslat atque alarum agitatione ignem

excitat.

Typ. quin. b. Thorax.
Virgo draconem nutriens.

Typ. sesl. c. Caput Mercurii pone caduceus.
Lyra.

396. a) -l' PLAVTIVS ^PLANCVS (a. 705-9)

b) -PLAVTIVS

a. Persona Medusae similis serpentibus capillo
intortis.

Aurora quadrigas equorum ducens.

b. Persona fluio et inlorto capillo.
Aurora equorum bigas aut equum duciL

397. a.b.e) ^LVALERIVS -AClSCVLVS inquio. P

a. Caput iuyenile laureatum cincinnaluin in
corona laurea, additur aliquando astrum in
vertice, pone acisculus taeniis vinclum.
Caput muliebre in corona.

b. Caput iuvenile florente mala, cincinnatum
diadematum in corona laurea, pone acisculus.
Europa tauro vecta velo supra caput distento,

vel avis capite humano, galea, scuto et
duabus hastis armata.
Typ. den. c. Caput lovis, pone acisculns.

Siren.
Typ. quin. Caput Victoriae.

Acisculus in corolla laurea.
Typ. sest. Cornu copiae duplex cum lemniscis.
Acisculus.

398. CAES-DIC-QVAR (a. 740)

COS-QVINC

au. Thorax Veneris.
Laurea.

399. a) ''LAEMILIVS BVCA -CAESARIM P M

(a. 7H)
b)PL'By(HK -CAESAR DICT-PERPETVO
c) LAEMILIVS-BVCA-IIII-VIR 'PAXS
Typ. den. a. Caput Caesaris laureatum, pone
cervicem luna falcata.

Venus stans hasta vel sceptro innixa, victo-
riolam manu tenens.
b. Caput Caesaris laureatum.
Caduceus et fasces decussati, globus coele-
stis, manus iunctae, securis pontificalis.
Typ. sesL c. Caput Veneris.

Dexlrae iunctae.
d. Idem typus.
Venus slans tunica induta, vel sedens ad me-
dium corpus velata, sceptrum tenet et
dextra victoriolam porrigit.

400. a) i^LFLAMINI-CHILO -llll-VIR-PRI-FL

(a. 744)
b) ^L-FLAMINIVS llll-VIR

a. Caput Veneris.

b. Victoria in bigis coronam ferens.

Caput Caesaris laureatum.
Mulier hastae innixa caduceum dextrf
rigens.

401. a) -CAESAR IM (vel IMPER ''M-ME •

b) «CAESAR DICT QVART ''M • METl i
Typ. jden. a. Caput Caesaris laureatum.
Venus victrix dexlra victoriolam tenens, sioi-
slra sceptrum vel hastam et clypeqm globo
impositum , quem quatuor ambiunt zonae
sese intersecanles , vel circuli segmenta
circa orbem se excipientia.

b. Caput Caesaris laureatum.

luno lanivina hastam vibrans in bigis.
Typ. quin. Caput lunonis lanivinae.

Victoria agitans bigas.
Typ. sest. Caput muliebre.

Virgo draconem pascfDS.

402. a) -CAESAR IMPER vel (a. 744)

b) DICTPERPETVO vel

c) PARENS PATRIAE ''P SEPVLLIVS-MACER

d) -CLEMENTIAE CAESARIS '^P SEPVLLIVS

MACER
■ e) /^PSEPVLLIVS MACER

ar. o. b. Caput Caesaris laureatum.
Venus victrix sceptro innixa victorioiam ha-
bens in manu , infra sceptnim stella vel
clypeus. ^

c. Caput laureatum velatum Caesarifir.
DcsuUor, io area palmae ramus vel corona.

d. Tetrastylum.
Desultor, ut supra.

e. Caput Anlonii barbatum velatum, ante lituus,
pone cerviceffl guttus.

Desullor.

403. a) «CAESAR-PARENS-PATRIAE (a. 74 4)

^C-COSSVTIVS-MARIDIANV$-(IIIIV)
AAA FF
Quatuorviratum acute collegit Mancinius iunctis
radiis quatuor e litleris nominis decussatim
ea de eausa, ul videtur, scripti.
b) «CAESAR DICT PERPETVO vel DICT-IN-
PERPETVO ''C • MARIDIANVS

9

130

a. CapQt Caesar^s velalum, laareatum.
Postica sine lypo.

b. Caput velatum, laureatum.

Venus viclrix stans , clypeo brachium innixa,
sub clypeo globus segmenlis circa orbem
se excipienlibus.

404. S • C au. a) -C.. NORBANVS L • CESTIVS PR

(a. 710, ii)
au. 6) -NQRBANVS
au. (?) /'L-CESTIVS C • NORBA PR
a. Caput muliebre.

Cybele in bigis leonum tympano innixa.
6^ Caput Veneris, pone cervicem numerus.
Cheniscus, fascis cum securi, caduceus, spica.

c. Caput Africae spolio elephanlis teclum.
Sella curuiis, galea imposita.

405. ♦ a) ^ALBINVS BRVTI F - PIETAS

b) ^ALBINV BRVTI F 'POSTVMIVS COS
e) ^ALBINVS BRVTI F
a. Caput Pielalis.

Duae dexterae iunctae, caduceus.
h. Caput Postumii consulis.

Corona spicea.
e. Caput galeatum florente mala.
Carnyces duo decussati ^ sculum gallicum ,
parma.

406. ''ALBINVS BRVTI F -C PANSA

Persona barbata Satyri, pone pedum.
Dexterae iunclae, caduceus.

407. a b. e) pQ • VIBI VS • C • F • C • N -PANSA

e) ''C-VIBIVS-C-F-C- N lOVIS AXVR -PANSA

d) PC • PANSA • C • F • C • N -UBERTATIS

e) /'C-PANSA

o. Capul Bacchae.
Ceres spicea redimita in bigis serpeotiQm
taedam in manu ferens.
6. Caput idem.
Ceres graditur duas in manu taedas ferens,
ante aratrum.
6. Persona Satyri, pone pedum.
luppiter Axur iuvenili specie, capite radiaio.

d. Caput muliebre .Libertalis laurealnm.

iSl

Malier galeata exerta mamma, io congerie
clypeorum sedens, sceptro inmxa, Ihoracem
habens ante se, pede orbem premit et a
Victoria coronatur.
Typ. sest. Caput Mercurii.
Tesludo, caduceus. ^

408. -P-ACCOLEIVS-LARlSCOLVS (a. 711)

Caput muliebre.
Tres virgines lariscae in conspectu stantes
baculum, virgam, asciam manibus tenent,
laricis ramo exstante e capite singularum,
et ramis duobus in intervallo.
Cavedonius in nolis ad opp. Borghesii 1, p. 371,
hunc unum esse putat ex quatuorviris a Cae-
sare institutis.
*09. a.6) /'PETILLIVS -CAPITOLINVS non-

nunquam a j S - F vel F • S

a. Capul lovis.

Templum hexastilum ordinis dorici.
h. Aquila alis expansis fulmini insistens
Templum hexastilum ordinis dorici.
i<0. a. b) -M • ARRIVS -''SECVNDVS

a) F-P-R vel SECVNDVS in post.
au. a. Capul muliebre Fortunae populi Romani,
basta pura, laurea, phalefae.

b. Caput iuvenile Oorente mala, idem typus.

c. Idcm typus.

Miles gladio et hasta armatus, exerto e tunica
brachioi rapil a signifero unam e daobus
signis.
4n. •C-CLODIVS-C-F ''VESTALIS (a. 711)

Caput muliebre florea corona cinctum.
Mulier velata sedens, simpnlum tenens.
"«. '•C-NVMONIVS VAALA

Caput Victoriae, vel Numonii.
Miles vallum castrorum oppugnat, intns duo-
bus militibus defendentibus.
*«. %o. a.b) -L-SERVIVS-RVFVS ''TVSCVL

a. Duo capila Dioscororum.
Moenia Tusculi.

b. Caput barbatum Servii Sulpicii Rufi.

Duo Dioscori stantes gladio et hasta armati.

m

lU. ''C • CASSI • PR • COS vel IMP (a. 710-712)

-M-AQVINVS LEG-LIBERAS
au. Capul muliebre diadematum , addita epi-
graphe Liberlas.
Tripus cum corlina.
«5. . «C^CASSI vel CASSEI • IMP

''M-SERVIUVS-LEG-
au. Caput muliebre laureatum.
ar. Acrostolium , vel au. Pagurus acrosloliQm
stringens, infra diadema et balaustrium.
M6. a.ft.c) -C-CASSI IMP ''LENTVLVS SPINT

a. Caput Libertatis addita epigraphe LEI-
BERTAS.

Guttus, lituus.
h. Tripus cum cortina et infulis.

Id. typus.
c. Caput Libertatis velalum addita epigraphe
LIBERTAS.
Id. Typus.
417. a) -M • BRVTVS IMP COSTA LEC

^L-BRVTVS PRIM-COS
b) ^BRVTVS IMP -COSTA LEG

au. a. Caput Bruti in corona querna.
Capul Bruti senioris in corona querna.

b. Caput muliebre laureatum.
Tropbaeum.

i<8. a) ''CAEPIO-BRVTVSPROCOS -LEIBERTAS

b) ''Q-CAEPIO BRVTVS IMP
a. Caput Liberlatis.

Ljra, plectrum, ramus lauri lemniscatus.
6. Caput muliebre laureatum. *

Trophaeum , infra aversae sedenl in solo
duae mulieres.

419. LEIBERTAS (omisso nomine)

Typ. quin. Ancora.
Temo.

420. •BRVTVS '^LENTVLVS • SPINT

Securis, simpuluSj cuILer.
Guttus, lituus.
441. ''Q-CAEP-BRVT-IMP (a. 710-12)

•C • FLAV • HEMIC • LEG • PRO • PR
Caput ApoIIinis, lyra.
Vicloria trophaeum coronaL

193

4M. «)-BRVT-IMP L-PLAET CEST^EIDMAR

b) ^BRVT-IMP «L-PLAET-CEST

a. Capat Brali.

Pileus inler doos pagiones medius.

b. Capal laurealum, velatum, modium ferens.
Securis, vas simpulo simile.

«3. ^Q . CAEPIO- BRVTVS • IMP ^M • SERVI-

LIVS LEG
ao. Caput muliebre laureatum.
Trophaeum.
48*. ^BRVTVS IMP -CASCA LONGVS

Caput Neptuni laureatum, pone triiiens.
Vicloria graditur sceptrum infractum pre-
mens, palmam ferens ct diadema discindens.

485. ^Q CAEPIO BRVTVS PROCOS (a. 740-42)

•L SESTI PRO-Q in quin L-SEST
vel SESTI
Typ. den. au. Capul muliebre velatum.

Tripus, culter, simpulus.
Typ. quin. a. Tripus, hinc pileus flaminicus, inde
simpulus.

Sella cum hasta et vase ansato conicae formae.
b. Caput miiliebre velatum.

Victoria palmam et coronam ferens.

486. ''Q-CORNVFICI AVCVR IMP

Typ. au. Caput lovis Ammonis.
Vir togae lacinia velalus lituum tenens augu-
ralem a lunone Sispita coronatur : haec
sculum ancile tenet cui insidet cornix.

487. ^MVRCVS IMP

Caput Neptuoi, pone Iridens.
Tropaeum» virtogatus mulieri supplicideitram
porrigit.

Naninii in proTlncU m maKislratikas rooiaiii» cati.

488. ''T-QVINCTI (u. c. 556-560)

au. Caput barbatum.

Vicloria palmam el coronam ferens.
Stater aureus pondere philippei gr. 8,50.
4S9. . . ae. In post. Q

Caput Bruti iunioris.
Sella et scrinium. «

134

W9,a. : ac. -PRINCIPI FELIX ^COLON IVL

^ F II VR

Caput Brali.
Boves "^ratro iuncti.

Edidit Fr 'dlaender, Bull. Inst. 4870, n. XI. Sic
legens. (Bruto) principi felix. Colonia Inlia.
Duumv fi VE, TE P.
489, b, ar. -Q . LAWENVS ' PARTHICVS • IMP

Caput Labieni.
Equus pelle instratus, frenum mordens.

Labienus, post pugnam pbarsalicam, cum Par-
thorum manu, Palaestinam, Phoeniciam, Sy-
riam , Ciliciam , Cariam occupans, arobitioso
vocabulo parthieum se et imperaiorem ap-
pellavit.
499,c ar. -REX-IVBA P^y^XXH aOXI

Thorax lubae cum sceptro.
Aediiicium hexastilum.

luba Biempsalis II filius Mauritaniae rex partes
pompeianas secutus, ad Thapsum a Caesare
vicius, muluis cum Petrcio vulneribus con-
fectus, morluus est a. 708. Lingua phoenicia,
nDteon 'ymns est, lubai regnum.

430. ae. -Q.A-M-F-C-V-II-V ^D • D

Caput iuvenile Sardi patris cristam in vertice
ferens, pone lanceam.
Aratrum.

Coloniam Vsellis in Sardinia, quae Colonia lulia
Augusta in tabula hospitali (De laMarmora,
It. Sard. IL p. 466) appellatur, per daom-
virum Q . A . Marci Filium , Decreto' Deca-
rionum, aereum hunc nummum flasse patat
Spano, Bull. Sardo, 1861, p. 4 45.

431. ae. M • ATIVS • BALBVS • PR

SARD PATER
Caput Balbi.

Caput Sardi patris.
M. Atius Balbtts , praetor in Sardinia hic est

Atiae pater, quae Octavio nupta, Octaviam

Turinum genuit , nempe Caesarem ex ado-

ptione lulii, Augustum.

135

432. C/E • PR AESILLAS • Q . (aiilc a. 672)

Telradrachma macedoQicam.

433. Sl AESILLAS Q

Gaput imberbe cornu e capillis exstante, for-
tasse Alexandri, ex coniectura Friedlaenderi,
BuII.Inst. 1870. p. 499. seq.
Sella el scrininm.

434. SVVRA LEG PRO Q (u. c 665-7)

Tetradrachma macedonicum.

435. LEC

Tetradrachma macedonicum.

436. D

Telradrachi^a maoedonicum.

437.

GUtovhorl.

Q
Aera iacipit an.Varroniano 620, nempe aulamno.

438. C • FABI • M • F • PRO COS (u. c. 697/7 )

439. . T • AMPI • T • F PRO COS (u. c. 697/7)

440. C PVLCRI • AP • F PRO COS (u. c. 699-701)

C PVLCHER PRO COS

PVLCHER PRO COS
Id cislopboris trallensi et pergameno.

444. C-FAN PONT PR * («• c. 706)

In cislophoro trallensi.

44«. Q-METELLVS^PIVS^SCIPIO-IMPER (u.c.706)

Iii cislophoro pergameno.

443. P LENTVLVS P F IMPERATOR{u.c.698.701)

P LENTVLVS P F IMP

In cislophoris laodiceno, apameno.

444. AP PVLCHER AP F PRO COS (u. c. 701-703)

PVLCHER PRO COS

In cistophoro laodiceno.

445. M • CICERO PRO COS (u. c. 703, 34 lul. 704)

M T V LL • I M P (u. c. 703, i 3 Ocl. imperaior

In cistophoro laodiceno. [appellalus esi)

•

thiauii IB Bldlia cotl.

Sicalorom nammi latine loquenies cum alii nomen ethnicnm, alii prae-
lerea yel anice Qomen romani magistratus prae se ferant, liberaeqae reipa-

136

blicae aelate percasei appareanl, hanc sibi vindicaDt locum. Post principem
de Torremuzza et Landolinos et Riccium postremus de his disputat Momm-
senius p. 1 43 seq. , nihil lamen addens de suo , quippe qui faleatur ad
archelypa editionem exigere sibi parum licuisse. Ego hanc lacunam sup-
plercconabor, quamquam Siciliam non adierim , ex quantuiacumque ope
quam mihi altulit noster losephus Romanus, apud quem quos ego accurate
examinavi describo. Horum copiam in duas classes dislribuendam puto:
nempe in eos qui probabili coniectura Lilybaei sunt percussiv et qui Pa*
normitana ex officina prodierunt.

Panormitanorum typus plerumque in maioribus nummis est caput lovis
et in postica miles haslae innixus , pateram dextra porrecta (enens. In
area visitur monogramma urbem designan6 FP nunquam non graece. Nam
quod monogramma inscribitur ni., lectumque est aliquando R, ab aliis
hactenus pro P(anjor(mo] male , a Mommsenio pro Par{to) imprudenter
acceptum est. Siquidem quod in media n visitur, non est circellus, quem
pro littera O sumere liceat, sed globulus ea forma, qua unciae solent si-
gnificari in. nummis. Lilybaelanis fuit persaepe usurpatus bifrons pro typo
nummi maioris et fere partium subiectarum , in postica vero laurea, cuias
in medio quo loco nomen magistratus inscribi solet, iisdem.typis mono-
grammate ethnico, instructus nummus mihi visus X facile indicium prae-
buit loci AIAY. Hoc igitur uti licebit, iure puto, utseriem Paoormilanoram
a discretam a serie b Lilybaetanorum exhibeam.

Series a cuius typus in posliea miles.
I>(uinmi quos ego expendi detriti erant fere omnes.

446. C«CALP in postica; pondus gr. 6,80.

Torremuzza, Iscr. di Pal. p. 192. tab. 41. n. 20.

447. a. Q«FAB in posl. gr. 4, 10.

Intra pp

Torr. op. cit. n. 16.
b. Q«FAB in post. gr. 1,40.

Caput Herculis imberbis spolio leonis tectum.

Arcus et clava.
c- Q*FAB in posL et mon. PP gr. 4,10.

Torremuzza, Iscr. di PaL p. 192. tab. 11. n. 16.
rf. Q-FAB- in post. gr. 1,40.

Caput Herculis iuvenis spolio leonis tectum.

Arcus et clava. •

448. CRASSIPES (P. Fourius? 670-673 aed. cur. V. num. 301).
• ^ Edidit Cohen , MM. Consui. p. 357.

449. L-M in post. et mon. FP gr- 4,80.

450. L* A/E i« post. et mon. FP gr. 3,85: asper.

187

454. P • AA^c in posl.

Gapal Herculis iuyenis spolio leoois leclum.

Lancea nodosa.

Est apiid me, Torremuzza edidit uociaiD, sive litram, dicas, cum
epigraphe A/^ loc. cit. n. 24. '
Iv^ in post. et mon. FP gr. 5, 45.

Torremuzza, Iscr. di Pal. p. 493. lar. 4 1. n. 1 4. male descripsit AV.
452. Aa/ in post. et mon. FP.
453 l^ in posi. et mon. t gr. 5/35..

Pone militem temo.

454. A/AS in posi. gr. 3,50.

O

Torr. op. ciL n. 22.

455. A POM in post. gr. 5,85.

Torr. op. cit n. 24 .

456. L POS in posl. *gr. 8,40.

Torr. op. cit. n. 47.

457. C • "E in posl. gr. 6, 45.

Torr. op. cit. n. 49. qui male pinxii B; Mommseoius cum aliis
prave solvunt TRI : cum sii legendum TEREN . '

Series b cuias typus in postica laarea.

458. AA/ ACILIQ in posl. gr,5,20.

Bifrons.
Corona.
Hunc Acilium puiavit Bor-
ghesius aetate augusiea
vixisse (QEuvres epigr. III
p. 520).

459. a. /C in post. gr. 4,4 0.

Bifrons.
Corona.
6. A, in post. gr. 2,70.

Caput muliebre velalum.
Corona.

460. Q-A/l (Q. Avi) in post. gr. 4,85.

Bifrons.
Corona.
464.11. Q*B in post. gr. 7,70.
Bifrons.
Gorona.

i^. Q • B in post. gr. 4,80.
Caput muliebre laureatnm .
Corona.
462. a. NA in post. gr. 5,85.

SO
Bifrons.
Corona.

b. NA in post. gr. 2,70.
SO

Caput lovis.
Gorona.

c. NA in post. gr. 1,80.
SO

Caput muliebre velaiuni.
Corona.

d. NASO in posi. gr. 8,70.

Bifrons.

Corona in medio globulus.

m

463. FR 10 post. gr. 6,85.

Bifrons.

Corona, in medio 11 glo-
bttlas male pro circello
hactenas acceplus.

AliU tfpit.

464. a. /W-ACILI in post. gr. 5,30.

Caput Aesculapii laar.eat.
Bacalo serpens inlortas.
b. /W-ACILIinpost. gr.4,40,
Caput lovis laarealum.
Aquila fulmini insistens.

465. M • ACIUI in post. gr. 8, 36.

Caput lovis laureatum.
Aquila fulmini insislens.

466. p •*£ in post. gr. 6, 1 5: asper.

Bifrons,

Lupa gemioos lactans.

Sldlia cnsi mUIc •agattea
pCBtfcrc tolcnt franiiii. ftU. Itore oeio.

Horam in namero lant

A. Laetorii, Q. Terentii Cnlleonif ,

M. Pacci Macxnmi, Siteonae proconsnlia.

467. HISPANORVM in poslica.
N in antica.
Caput Minervae galeatum.
Miles hasta proiecta in sa-
liente equo. Pendetgr. 7.

ae^ Ineertac.

468. AAf 10 post. SCAEVA io ant.

Caput deae galeatum.

Centaurus manibus supra

caput elalis ramum fert

cursu ruens ad dextram.

Male expressit Cohen , Med.

cons. t. VI, lunia, 4. Vidi

in museo Vindobonensi.

469 /W • AVF in post.

Thorax obversus Herculis
barbati clavam ferentis,
et in humero sinislro
spolium leonis.
Homo tonica indolus cur-
reos ad laevam sinistra
exlensa aliquid incer-
tum ferens homero in-
clinatum.
Vidi.
470. CAI in post.

Capot Bacchi imberbis he-

dera redimitum.
Panthera tyrsum ferens
armo inclinatum.
Vidi in museo Parmensi et
stanno expressi. Legitur
passim CAP vel CAI, sed
est monogramma littera-
rum CfiP vel (Al. Momm-
seoios in postica leonem
describit gerentem bacu-
lum vel Ihyrsum: sed be-
slia in nummo insculpla
non est iubata, et aures
pantherae habet. Similem
numroum de^it nuper Reg.
Poole (A Catalogue of Ihe
Greek Coins , p. 84) com
epigraphe A- Nomen esse
magistratusCANP,CAN,
TA videlur persuadere
comparatio nummi Mar-
ruvinis male atlributi, de
quo infra n. 472, in qoo
clare insculptum C * RVB
vel RVB.
474. M FOVRI in ant.

Caput deae galeatum.
Scylla versa ad laevam.
Vidi. M. Furius Crassipes

praeior in Sicilia fuit an.
U.C. 587(Liv.L.XLIIJ).
Hanc hoias nummi aacto-
rem puto.
472. C * RVB iD post.

Caput Herculis barbali dia-
demalum: pone clava.
Cerberus triceps gradiens.
Nummus aeneus musei Kir-
cheriani pendens gr. 5,30.
Semissem dixit Sestinius,
male accepto diadematis
leibnisco pro Httera S. Ex
museo Millingeni primus
edidit Sestinius ( Class.
Gener. p. I^) sibi sit le-
ctum MRVB* Millingenus
in opuscuio ConsidiratiMB
sur la numism. p. 233, in
dubium revocavit epigra-
phem : nihil legi posse in
detrito nummo affirmans
praeter • RVB antecedente
punclo et vestigio litterae,
putavitque magistratui ro- '
mano tribuendum. Num-
mus Millingeni, in Kirche-

139

riano asservatur et C -
lilt^ram habet apte RVB
sat clare expressam. In
exemplo quod vidi, in mu-
seo Florentiae, in quo ex-
tant vestigia ^ ; Parisiis
in museo Ducis de Luynes
iegi RV^, omisso praeno-
mine , nan) locus ante va-
/^uus est et levis.
Haec quae congessi satis esse
reor : plura non addam ,
quae edila , plerumque
male describuntur, vel quae
extorri absque libris et
museis nunc plene descri-
bere non est , qaorum io
numero ponas velim aereos
nummos a magistratibus
romanis in Bithynia cusos
cum epigraphe C-PAPI-
RIVS CARBO (a. 693-
695),OCAECILIVSCOR-
NVTVS (a. 698-702).
item civitatum liberarum
nummos latine inscriptos.

-^AAAAAfWvw

140

PARS EPIGRAPHICA

INSCRIPTIOMUM LATINABUM ANTIQUISSIMARUM

"HllOlHli-

473. (=38, XIX VI A). — Romae in tabnla.

ENOS LASES IVVATE

INOS LASES IVVATE

ENOS LASES IVVATE

NEVE LVAE RVAE MARMAR SINS INCVRRERE IN ILEORES.
5 NEVE LVE RVE MARMAR SINS INCVRRERE IN PLEORIS

NEVE LVE RVE MARMAR SERS INCVRRERE IN PLEORIS

SATVR EV EERE MARS LIMEN . . . E STA BERBER

SATVR FV FERE MARS LIMEN SALI STA BERBER

SATVR FV FERE MARS LIMEN SAII STA BERBER
40 ..MVNIS ALTERNEI ADVOCAPIT CONCTOS

SEMVNIS ALTERNEI ADVOCAPIT CONCTOS

SEMVNIS ALTERNI*» ADVOCAIIT OS

ENOS MARMOR IVVATO

ENOS MARMOR IVVATO
45 ENOS MARMOR IVVATO

TRIVMPE

TRIVMPE

TRIVMPE

TRIVM..

....MPE

Carmen arvale ut pervenil ad nos in Actis fralrum Arvalium non ea est
orthographia , qua olim priscos Lalinos usos scimus, neque distributam ut
oportttit sed conlinenler scripluni. Ilaque sic dividendum carmen censui ut
a doctis viris dudum est faclum. - V. 1-3 Enos Lases iuvale , est Nos ,
Lares, iuvate : eztremum vorbum veleri orthograpbia aliter scribi non poluit
nisi itmate : Lases anliquis dicebantur qui recentius Lares (V. Varron. de
L.L. I. VI). - V. 4-6 Luae ruae vel Luerne Mommsenius in duas veces dispe-
scens legit Lue rue, et, collata glossa cyrilliana, Lues, m&eti; inl oixciofifii,

141

rae pro ruina scriptum coniicil. Mannar nomen Martis esse putainr, quasi
Hamar seu Mamars , quem Mamertem Osci appeilabant. - V. 7-9 Satur fu-
fere Mars ex Berghii coniectura est Satur fue fer, Mars. Limen sali sta
berber. Verba haec Arvales, ait Mommsenias, non ad deos sed alter alteri
dicunt: iimen sali, sta, verbera. At quomodo fieri poloerit, uti Arvales, qui
clusi in aede tripodabant, iimen salirenl, ad id se mutuo hortarentur, nos
intellegere non possumus. Marlem Aryales horlari videnlur, ut, praedae satur,
templi sui limen saliat, idest intret, slet berber. Vox berber habenda for>
tasse pro appellativo , collata graeca voce Tiipnapoq , quae est akako^coq ,
iki^aov. Sic e Graecorum xipxctpog Latini querquerus fecere. - V. 40 pro-
vocanl se fralres Arvales ut alternatim deos invocenl omnes: nam vetus fuit
mos» ait Servius, omnia generatim numina invocandi post speciales deos.

474. (=495, XCV). — Romae tabulae marmoreae fragmentum in aedibus
capitolinis.

ANO
U-EXEMET-LECIONES
XIMOSQVE • MACISTRATOS l
OVEM • CASTREIS • EXFOCIONT • M ACEL
VCNANOOD • CEPET • ENQVE • EODEM • MAC
^ EM NAVEBOS • MARID • CONSOL • PRIMOS • C
LASES • QVE • NA VALES • PRl MOS • ORNAVET • PA
CVMQVE • EIS ' NAVEB0S • CLASEIS • POENICAS • OM
VMAS • COPIAS • CARTACINIENSlS • PRAESENTE
DICTATORED • OLG OM • INALTOD • MARID • PVCN
10 TQVE • NAVEIS T • CVM • SOCIEIS • SEPTER

OSQVE • TRIRESMOSQVE • NAVEIS- X
M-CAPTOMNVMEI^ ® © © DC
TOM • CAPTOM ' PRAEDA • NVMEI • ® ^
• CAPTOM • AES •®®QD®Ci)aik)ap®Q

)QVE • NAVALED • PRAEDAD • POPLOh
CARTACINIE IS NVOSO

EIS CAPT

Latinis veteribu:^, ait Quintilianus (Instit. 4,7, M) , d pluribus in verbis
adiectum ultimum, quod manifestum est etiam e\ columoa rostrala, quae
est Duellio in foro posita. Roslratas coiumnas Duellio positas memorat
Servius (Georg. 111, 29) e quibus una in rostris , altera ante circum vi-
debatur' sua aetate a parte ianuarum. u Ea quum sub tinem saeculi v. c.
sexti, ait Ritterus (Blem. gramm. lat., Rerol. 1834 p. 409) fulmine in Ca-
pitolio icta et discussa esset (cf. Liv. 42, 20), postcM de iotegro facta et

i44

479. (= 46, A Dd). — Ex agro Volcenlano allalum. Nunc in museo Valicano.

KERI • POCOUOM

Puer alis inslructus atque hypolhymiade comptus duas inflans libias.

Descripsi. Littera p quadrala est , o mediae formae , l pene normalis :
male igitur titulus est hactenus editus. In carmine saliari/ait Feslus, p. 422,
Cerus manus intelligitur creator bonus. A Graecorum Kript ortum Kerum
potius puto : nam Cerus sic nuda voce dici poluisse non constat qui Cerus
manus est. Nota litteram K ex graeca consuetudine : nam prisci Latini non
usurpant.

480. (= 47, X E e). — Ex agro hortano allatum: nunc in museo Vaiicano.

UAVIIRNAI-POCOkOM

Puer alaius ramum et pateram ferens.

Descripsi. Extremae duae litterae o sunl mediae formae, Hnilio mediae
ilem est formae. Laverna lucum habuit via Salaria et fures sub tutela,
qnam ob causam {ures olim dicti sunt laverniones, Fest. 147. Verba deam
precaniium leges apud Horalium Ep. 4, 46, 60:

pulcra Laverna
Da mihi fallere, da iuslum sanctumque videri
Nociem peccaiis et fraudibus obiice nubem.

484. (-48, X A a). — Oiim in museo Campanae.

SAIITVRNI-POCOkOM

Descripsi primus edidique in Bull. neap. meo an. 4, p. 86, inde Ritschelius.
Vascolo urceoli forma est ansam unam habentis; quam poculi sive sim-
puli speciem Mommsenius oenochoen dicit, Bilschelius ollam. De Saturni
nomine quaestio est. Bitschelius multa commenlus est de supino saitus, unde
putavii Saelurnum derivandum. In epitome Paulli codices scrvarunt Sa-
leurnus , Sainrnns. At Salurnus habet codex farnesianus Festi , quo loco
proxima ordine vocabula cum a syllaba Sar ordiantur, Merckelius (in Ovid.
Fast. CCXXX ) scribendum iegendumque putavit pro Saturno Satumus ,
origine a Sarpendo ducta. Hae tamen merae nugae sunt: cum enim coo-
iinuo posi Saiurnus legatur: Saturnia Italia Saturni dies festus» et id quidem
ante vocabula syllaba sar incipienlia manifestum est eliam Sarturnia et
Sariumi dies, quod sar syilabam ei ista praecedant, fere legendam. Aliam
ineamus viam. Varro (de L.L. VI) ait in pluribus verbis a ante e alios

145

ponere solilos, alios non: ul quod parlim dicunt scaeptrum, partim sceptrum,
alii faenus» alii fenus. Contra hic videmus e post a ab aliquibus posilum
ut alii Saturnus, alii Saeturnus dicerent, ea ratione, qua Paniscos Painiscos
pronuntiarent , Asclepius, Aisclapius.

48S. (:= 49, X Ff). — Ex agro hortano allatum: nunc in museo Vaticano.
SAI^VTES • POCOI^OM

Puer alatus tibiis canens.

Descripsi. Notabile est P clausum in voce pocolom quod tamen male
apertum repraesentavil Mommsenius. Salutem coluere antiqui, inane figmen-
tum, ut Fortunam, quibus fidem nullam habendam esse praedicat plautinus
Argyrippus in Asinaria III, \\\, 137 illis verbis:

exoptata obtingent
Ut consuevore, homines Salus frustratur et Fortuna.

483. (=50, X Cc). — In agro tarquiniensi inventum.

VOKANI-POCOI^OM
Puer alatus alabastrum sinistra tenens: pone herma barbalus.

VaM, sopelkx Ysria.

484. (- 166, X H). — Ex Ardeate Romam advectum vasis testacei Iragmen-

tum, et per me in museum Kircheriauum illatum, v. tab. I, 3.

)MO-l>AMIIHAI-DONOM-\{

Esl ori vasis illitus penicillo titulus colore albo, os patuit centimetris
decem et octo cuius fere dimidia pars hodie extat inscriptionem non inte-
gram ferens. Edidi primum in Bull. neap. meo litteras et formam litterarum
reddens ex raemoria, cum describere non licuisset: quo factum est ut dono
pro donom dederim. Decem annis post cum Romam venissem venalemque
adhuc prostantem vidissem ab illo homine tandem ut emerem impetravi
eramque editurus ex delineatione quam mihi conficiendam curaveram. Prae-
verlit Ritschelius , annuente mei depositi custode , inscio me. Epigraphen
primo supplevi sic : Dromo fameliai dono urnam dat pro quo deinde donom
eram emendaturus. Ritschelius vero ( de fictil. litter. 26 ) in hunc modum
supplevit : Promos fameliai donom votum dedit : aliter Mommsenius : Eros
Marci homo fameliai donum dat: et deinceps ex meliore apographo, ut ait,
donom lubens dat. Nota litterae extremae partem superstitem non expleri
nisi per V; quare Mommsenii supplementa reiicienda sunt.

10

146

485. (= 1 543). — Ex Halria picena in ventre urnae ficlilis graphio inscriptum.

T OBIH *
MIII^-M'OB-DA

Circellos pro punclis repraesenlavit is qui Mommsenio descripsil: cum
vero mihi constaret circellos nunquam punctorum loco ab antiquis adhi-
bitos Gabrielcm Cherubinum possessorem urnae per litleras interrogavi qua
illa puncta essenl forma: ille vero respondit in baec verba litteris huma-
nissimis: •> L'iscrizione non ^ publicala esaltamente nel Corpus inscriplio-
num latinarum. Si ^ voluto dar fanl^sticamente la forma di cerchietti a
que* segni , che neiroriginale non sono che piccoli punti inframessi a cia*
scuna parola ». In epigraphe nomina sunt imminuta pro arbitrio supplenda.
Mommsenius legit: Q .Obilius.Melantus . M . Obilius Dasius.

•

Nomlna artincam In vaMolis.

486. (= 51, 1 Cc). — Collo Medusae aeneae musei Kircheriani insculptum,

V. tab. II, 2.

C-OVIIO-OVI'-l'IICT

Descripsi , delineavi etiamectypumque impresso stanno confeci. Saepe
roeditatus formam litterarum apicumque, nunquam, fateor, mihi persuadere
polui, quod contendit Mommsenius. Sub litlera C scilicel vocabuli PIICT
additam ab artifice virgulam, quae videatur esse I fere ut postea pro nu-
mero VI scribi solel G. Ritschelius vero in eandem sentenliam scribens ait
(Enarr. tab. p. 2) vereri se ne non sil IMICT, sed |l|ICIT legendum, « I
litlerae indice, nisi fallor, hamulo illo, in quem C sublus desinit». Al hae
nugae merae sunt. Litterae C nec virgula nec haraulus ullus additus est,
peque hac aetate potuit, qua Latini monogrammata nunquam adhibuerunt
nisi in nummis, ex spatii defeclu. Levissima quae sub C nola apparet, non
scalpro, ut debuit, nec alte, ut oportuit, insidel, verum vix superficiem
scaipit, idque casu factum esl, non manu arlificis. Tilulus anno 436 liberae
reipublicae posterior est, quo tribuS Oufentina est inslituta.

487. (=52, I Bb). — Aeneae icunculae musei Kircheriani pallio inscul-

ptum: ea in agro orvielano traditur inventa.

C POMPONI QVIRi OPOS

Descripsi tractavique anno 1847 in Academia herculanensi Neapoli cum
agerem de titulis artificum nomina referentibus et vocem Opus. Ritschelias

147

(Di8s. de ficlil. litler. p. 16} deinde lahnius (in opusc. die Ficorou. Cist.p. 64).
huius lectioDis (nam antea legebatur C. Pomponio Virio Cos) Brunnio suo
honorem dederunt, ego Marchio vindicavi. Lineola posl R visa est Ritschelio
esse littera, legendumque QVIRI. At virgula illa iustae litterae modum non
attingit et eo aspectu est quo esse solent lineolae interstinguentes in titulis
graphio scriplis, aliisque. In eleganti poculo musei Kircheriani litteris ex-
tantibus legitur DA'VINA*:

DAiVINAi

488. — lo pyramidio testaceo reperto prope Orbetellum, quae vetus Cosa esi.

OkV Prodiit in Bull. Instit. Bqruss. Romae 4866, p. 244,

descriptore» ut videtur, Helbigio. Nomen figuli est, gen-
tilicii locnm tenens.

489. (-1558). — In fragmento pyramidii testacei musei berolinensis.

ES Nomen integrum esse videtur : editor Helbigius 1. c.

QVRAI nihil monet. Figlinas habuit haec femina quae Yocilata

esi Esqura, nempe Escura, graece 'I^vpi: nomen
ignotae deae sive divae esse aliqui putant.

490. — In latere testaceo musei Kircheriani lalo digitos quatuor/ alto duos,

capite perforato, uti pyramidia testacea omnia.

ANCA[<.-irPVI

Descripsi et charta expressi. Angarus est Silvii 9ervus, vel Silvius, qui
figlinas exercuit. Graeca imo persica origo vocis ancar, vide Hesychium.
Nota s retrogradum et angulosum, I perquam acutum.

t

491. — In pyramidio testaceo veleiate, quod nunc extat in museo parmensi.

AIT Charia exprimendum mihi curavi edidique in Diss. dei

lOC Canoni epigrafici di Federico Ritschl, ubi et interpretatus

VS'FI sum : Antiocus fi(n)xi te. Figulus opus suum cum al-

XITE loquitur non minns belle id facit quam cum opus in-

ducit alloquens emptores spectatoresve. Fixi pro Finxi
n omissa scribitur.

148
i9i. (=1557). -*• In dolio narniensi.

<N * IVNIO Ab Erolio, qui invenil, edidilque (Opusc.

<*lf POBkllllOS 'Miscell. Stor. narn. vol. 1) didici, non uno

exemplo repertuin. Tractavi saepius et docui
legendum : Cn . lunius . C . L . Pobleiios . A poblo Pobieius, ul a poblico Po-
blicius» a plebe Plebeius. Nota duplex ii, de quo vide grammaticam Syl-
logae praefixam, p. 30.

i93. — In parallelepipedo testaceo Castagnetae.invenlo, lilteris Ferro alte
insculptis per quatuor latera roaiora.

SICN Desccipsi el cbarta expressi. iMemoriae et notitiae

C'OAA causa inscriplum puto : quemadmodum in parallelepi-

CAL pedo mulinensi signatum videmus annum 694. Vide in*

ONV ferius suo loco. Puto probabiliter sic legi posse: Si-

gninum C. Om. . . Caloni.

Vaseola ereucea.

i9i. — Poculum ex creta tenuissima , quae caolina vocatur, ramis et foliis
eleganter ornatum , in agro caeretano inventum.

CAkONI Descripsi'. Nomen servi esse videtur, collata epi-

graphe superiore.

i95. — Patella cretacea nigra apud Valerium tuscanellensem.

^API Prodiit in BuII. Inslit. Boruss. 1866, p. Uk editore

Helbigio. Nomen figuli esl, puto graeca ex origine, Mno^,
quod, Hesychio interprele, est &f)$, ioiXos.

i96. — Paiera cretacea foliis et anaglyphis ornala in agro volccntano re-
perta: nunc in museo vaticano.

C* POPIKI Descripsi. In Ephcm epigr. berol niale edilus esl

hic litulus, descriplore Kohene, sic ut liltera prima
p sil clausa, secunda p angularis, l vero sic j[ eflSngalur.

i97. — In vasculo ex crela coolina Caere effosso.

OCRICKO Descripsi edidique in Diss. sui Can.

C-POPIKI epigr. di Fed. Ritschl, p. <2. Ocriclum

Domeo est urbis in qua C. Popilius oflEl-

149

ciDam vasculariam habuit. Supple igitur: Ocriclo fecit. Slalus in nominibus
secundae passim sexto casu efferebatur aetate hac : Ocriclo igitur pro Ocricli
positum puta.

498. (=53, XLi XXVH). — In vasculo Caere reperto: nunc in museo

parisiensi.

JNOI^EIVI |eCIT CAkEl

Kramerus exscripsit plenius CANOkEIV ECIT-CA^ENV. Calenus
ne cognominis loco habeas moncnt nunc Mommsenius et Ritschelius, priore
sua opinione reiecta. V. Ephem. epigr. berol. p. 9. A graecis artificibus
sumpsit Canoleius, qui, qua ex urbe orti sunt, interdum post verbum scri-
bunl. Exemplo recentiore utar ex manubrio vasis vitrei a me edito in Diss.
Archeol. vol. I, p. U1 : 6IPHNAIOC | CnOIHCEN | CIACONIOC

499. — In vasculo Caere reperlo, colore nigro.

Ianoi^eiX Icit-cai^enos

Emi Romae. iMoneo locum vacuum siglas non recipere praenominis pa-
terni. A litlera, duplici forma esl: habel enim pro lineola transversa primo
punctum, secundo lineam obliquam dexlrorsum.

500. — Tarquiniis inventum.

V • CANOPEIOS • k • F • FECIT • CAI^ENOS
Prodiit in Ephem. Inslit. boruss. 1866, p. 942.

501. — Tarquiniis inventum.

RETVS • GABINIO • C • » CAPEBVS • FECIT • E '

Prodiit ibidem pag. 942. Tractavi ego in Dis.s. sui Can. epigr. di Fed
RitscbK P- H, et interpretalus sum docens esse legendum in fine FECI • TE
collato pyramidio Veleiate in quo legi ANTIOCVS FIXI TE. Vide supra
n. 491.

502. — Lociis noD indicatur.

■ETVS-GABINIVS-C-S CAVEBVS • FECIT

150

Prodiil in Ephem. Inslit. boruss. 1871 p. \b3 edenlc Ariod. Fabrello, qui
patavil inde colligi posse , me non recte esse interpretatum Feci le. Hunc
abunde refutaTJt ab Henzeno propositus simiiis vasculi tilulus, in quo ille
clafe legi testatus esl IMIC Tlh Vide infra. Gabinius loco praenominis habet
cognomen sive patronymicum Retus subdilque posl gentilicium siglas C * S ,
quas nullo negotio explicabis Cai Servus: dudum enim est intellectum, eos,
qui liberti facti sunt ex manumissione, interdum anlerioris conditionis nomen
usurpare fuisse solilos.

503. — Tarquiniis.

RIITVS • CABINIO • C • S • CAHI BVS • |I|1C Tll •

Confirmari hac nova epigraphe interpretationem meam FECI TE recte
adnotarit editor Henzenius , Ephem. Instit. 1871 p. 153. At Mommsenius
non putat veteres olim sic esse locutos (Ephem. epigr. berol. p. 10) eam-
que, ait , magis ab artis legibus recedere , quam si quis interpretaretur
feci(t] te(stam). Artis epigraphicae leges nimirum id potius poscere putat
Mommsenius, ut, artifices inscribant pro opere quod fecerunt, se laterem
coctum fecisse , vel aes , aurum , argentum flasse , pro opere quod ex ea
materia confecerint. Apage nugas.

504. — Caere repertum.

L-GABINIVS-L-F-FIICIT

Descripsi. Minus plenum apographum confecit Brunnius ediditque in
Ephem. Instit. boruss. 1865 p. 2^1, id monens: quare frustra est enarrator
Ephem. epigr. p. 10, qui affirmat lacunam in tituli initio se primum indi-
casse. Errat quoque ibidem cum scribit me dedisse L*GA6INiO^ si quidem
in Diss. Can. epigr. di Fed. Ritschl p. 10, 11 dedi L-GABINIVS.

505. — In insula Sicilia repertum.

L * GABINIO Tractavi in Diss. saepius citata dei Can. epigr.

p. 10, ex Caylo, Recueil p. 85, tab. IH 22, 4
an. 1759.

506. — Calibus repertum.

C GABINIOI-T-N'CALIINO

Titulum hunc similesque conceptos esse casu tertio. putavit olim qui
edidit Mommsenius (Inscr. neap. lat. n. 6307, 23). Tractavi in Diss. sae-
pius citata p. 11.

. !51

507. (Suppl. II, lab. II C). — Neapoli apud negolialorem.

•<• ATIHo Edidit Rilschelius loc. cil. ex delinealione Del-

lefseni. Lillera O esl mediae formae. Praenomen
Kaiso, cuius caus» Lalini lilteram K receperunt, ut a praenomine C sive
Cavio quod tunc pro Gavio scribebatur sive Caio dislinguerent. Elemen-
tum K Graeci aeque ac Latini aliquando ita scribunt ut lineam rectam
linea allera seu curva ea sit , sive in angulum fracta , non tangat , sed
prope accedal in hunc modum IC K. Punctum siglam praecedens exemplis
caret aetale hac liberae rci publicae. Saeculo octavo incipiente T. Clodius
in aureo nummo siglam praenominis sic scriptam praebet •M*P- Cave
tamen ne hoc tamquam exemplo utaris: nam punctum initio appictum est,
indicio ut esset leclionis continuandae cum versu superiore.

T • CLODIVS

•M-F

508. — Calibus reperlum.

K^ATILIO Prodiit in ludicaL arch^eol. (Archaeol. Anzeig.)

4863 p. 79: Iractavi in Diss. cit p. 10.

509. (c=U99, XI K). — In manubrio vasculi ex crela caoiina. Exlat in

museo Kircheriano.

n '^AISI Descripsi edidique in Epigr. pomp. graphio scriptis

p. 25, unde sumpsit Ritschelius. Integrum vasculum,

eodem sigillo, Vulcis vidisse se narravil Brunnius, el forebatur eo in hypo-

gaeo inventum , ex quo mea opera Mastarna.cum duobus Vibennis Aulo

et Caelio prodierunt in lucem.

510. — lo vasculo capenate litteris extanlibus sub sigillo delphinum referenie,

V. L II, 3.

<Ek . Vasculum graphio inscripium quaere infra in epigraphis
capenaiibus. Qui descripsit graphio notatam epigraphen
Henzenius nomen Celeris figuli non vidit, est enim litleris impressum mi-
nutissimis aique aciem fugientibus.

51 1 . — In formae iestaceae parvulae postica, litteris siilo impressis. Aniica

capui habet egregii operis hedera ei lemniscis redimitum.

V' M Descripsi. Siglas k * M nomen artificis referre puio.

i52

512. — Iq formae iesiaceae Faleriis inventae lalere sinistro , caius cava
pars caput habei lunonis velatum speclans dexlram versus, liiieris
siilo impressis.

T • FOVRIOS • TT' Dplineavi edidique inOlss. archeol. vol. I,

lav. VII, 1, abc, pag. 68. Quo praenomine
fuerii hic Furius, Tili fie an Publii, deiiniri non potest.

Striffiles.

543. (=1556). — - In manubrio sirigilis musei Kircheriani.

V' POV^I^IO DelineaiumedidiinDiss.archeoi.voI.l, tav.XI,

16, p. 140. In museum admissi Detlefsenus et
Mommsenius perperam legeruni atque edideruni, alter t'*PO('IVO, alter
(f* POVI^IMO) et hic quidem fassus cognomini MO locum in tanta vetu-
siaie esse non posse ( mirum ni ei obversatum est BovXifAog , quo nomine
Graeci vim quamdam famis appellant , non tollerabilem , quam in diebus
frigidissimis accidere ait Erasisiratus , Gell. XVI, 3j. L. Poulilius recte a
Poulio derivaiur. Exemplo sini geniilicia Aiiliorum, Babbiliorum, Leviliorum,
Metiliorum , Pobliliorum , Quincliliorum , Spuriliorum ceterorumque , ab
Aiiis, Babbiis, Leviis; Meiiis, Pobliis, Quinciiis, Spuriis, derivatorum.

5H. -^ Sirigilis Praenesie reperta: nunc in bibliotheca Barberinorum.

loT^V^^V^V^ Delineaiam edidi loc. cii. n. 1 5. Inversam resu-

pinamque edidii Deilefsenus. Vide Ephem. Insiit.
boruss. et Diss. meas archaeol. Similem olim vidi apud Patturellum Capuae
sic inscripiam LVLVLLVTOI. Quo in titulo nomina profecto suni artificis
quaerenda , L. UIul , monente duplici L ne continuetur Lutoi. Quae vox
Luioi foriasse pro Luiois ex graeco livTTbstg orto a' Ai/xt4$, Avttos ui Uv-
^bu<; a Tivijbq.

515. — Strigilis Praeneste effossa: nunc in bibliotheca Barberiniana.

la^OklA Edidi delineatam in Diss. arch. Uv. XI, 13. Deilef-

senus perperam legerat IfllOMA. Facile nomen esl
fabri aerarii. o mediae est formae.

546. — Strigilis Praeneste effossa: nunc in bibliotheca Barberiniana.

)A * AM Edidi loc. cii. tav. XI n. 14. Male Detlefsenus exire-

mam litteram omisit. Lectio est Navios Acilios, nam
Acilii Praenesie noti sunt, sive Navios Acios pro Accios.

153 ^«^^
5n. — Slrigilis Praenesle inventa: nunc in bibiiotheca Barberiniana.

AMATA Edidi loc. cil. tab. Xi, 42. Alana nomen est grae-

cuni Minervae dorica dialeclo, et poluit huic slrigili
inscribi ul in alio slrigili <ilTEIPA.

518. — Slrigilis Praeneste effossa: nunc in bibliolheca Barberiniana.

AIMATA Edidi loc. cit. tav. XI, H. Perperam Detlefsenus

sic descripsit AliSSSkilAIX. Atania eodem pacto di-
cilur a". Alana iota vel omisso vel addito exlrinsecus. Sic *At»j« el ^Armia,
Sleph. de Urb. s. v.

CUtae ftive arcac balnearet.

Cistae, quas aiunt, arcae sunt condendis instrumentis balnearibus, quah'a
sunt strigilrs, alabastra, specula, discernicula, pectines, spongiae, Ihecae,
pyxides , linteamina » quae nonnunquam in arcis his praenestinis inventa
sunt. Uarum cislarum corpora saepe figuris ornantur incisis , pedes ana-
glyphis, manubria vero constant sigillis. lahis quaedam etiam inscribuntur
more apud Graecos recepto, nomina heroum praesertim deorumque.

510. — In iamella operculi manubrium sustinente.

/ of rn:-

I) ^\ Descripsi. Artifices nonnunquam litleris veiuli

signis uluntur, memoriae causa, ut qui pedes,
quaeve manubria, quaeque eorum partes simul iungendae et quibus cistis
aptandae sint faciie^ reminiscantur.

520. — In trium pedum cislae unius parte postica.

/^, A, I Descripsi. Eiusdem naturae ac superiores litterae

sunt ab artifice supradicti indicii causa insculplae.

A litteram an pro V inversa forma scripla sit mihi non constat. Litterae a

forma quidem latina est, sed in his titulis permixtae litterae inveniuntur,

ut in SnTEIDA pro ^nTEIPA.

524. — In pedis cistae praenestinae , quae in Kircheriano est, parte po-
stica inscriptum.

AM4^^^C^W\ . Testibus adhibilis viris probis et harum re*

rum peritissimis pedem a cisia amovendum cu-

154

ravi alque his palam inscriptionem in postica delineatam ostendi. Formam
gypseam expressi, ipsum vero monumenlum edidi in Diss. archeoi. vol. 1.
Ceterum Marchius, cui epigraphen illam a me detectam ostendi, primum
repugnavit , tum quasdam litteras rocognovit , memoravit etiam in cistae
enarratione. Ritschelius a me editam in Opere Inscript. pompeian. graphio
notat. excepit, laudavitque in Enarr. tilul. p. 2. Tamen Mommsenius edixit
me aliud nihil reperisse in pede cistae n nisi spatium vacuum rubigine ob-
ductum facile nugis talibus implendnm ». Haec ille. Legi ego Maquoulna
sive Maquolna pro Macolnic^, dixique in cit. op. et in Diss. archeol. p. i4i
nomen hoc ab artifice signatum inibi. esse , memoriae causa. Haec a me
dudum scripta ignorat adhuc Enarralor Ephem. epigr. berol. , qui p. 12
Schoenum Tacit huius observatioVis auctorem.

522. — In lamina cistae Kircherianae sustinenle sigilla aerea tria.

• 4.ia^a • iv^iN • viNiuDVN • viaNia

NOVIG^ • PPAVTIOS • MED • ROMAI • FECI D

Narrat cista de se Novium Plautium artificem Romae fecisse, Dindiam
Macolniam Praeneste filiae dedisse. Cum inscriptio exarata sit in cislae ma-
nubrio, quod constat sigillis tribus laminae scriptae insistentibus, et pedes
et manubrium Praeneslae corpori cistae addita sint, manifestum est, Plau-
tium admirandi operis corpori cistae insculpti auclorem fuisse. Olim ede-
batur FI^EA' ubi vero conslitit sublata aerugine, quae obruebat, legendum
tertio casu FI^EAI , patuit simul a Dindia Macolnia nomen filiae omissom ;
verosimili e ratione » quod ipsa Plautii uxor erat , et filia Plautia nomina-
balur. Plautiorum gens Praeneste bac aetate ex titulis praenestinis nota
est: verum Mommsenius Novium putat libertum familiae romanae plebeiae
Plautiorum: at praenomen Novios romanum non est, nec in ea Plauliorum
gente plebeia quisquam quod scimus, eo praenomine usus est. Fecid pro
Fecit singulari exemplo scriptum.

523. (=4500). — Arcula ex agro praenestino Romam allala: nuoc in

museo Vaticano.

>

^^RCV^S DI^SPTR IVNO

70

<

^ IA<OI^

MlCOi ACIV^J S O

< AIAt VENTVS

Diespiter adstat medius lunonem inter et Herculem : Mercurius bilancem

155

in qua fala pensantur tenel: Memnon, hic lafor, sive lacor, nuQCupatus,
ralum audit. Ad sini^ram teotoria sunt Achillis qui sibi ocream induit ,
adstantc Victoria, quae galeam tenet: e stabulo Micos equos iugalcs educit.
Ad dextram Aiax armis se instruit, cui adslat Virtus.

Edidi delineatam in Annal. Instit. boruss. 4861 lab. LIV. Dixi iacor an
lafor sit nondum liquido constare, magis autem ibi lafor mihi apparuisse
in detrito loco et aerugine obducto, non recte igitur tabula oo loco lille-
ram C videtur repraesenlare. Contuli in hanc rem iaconicum dBiip , iidg
loc. cit. p. 156. In pugna Achillis cum Memnone Aiacem etiam conflixissc
nemo velerum praeter Daretem narrat: et Aiacis quidem tantam virtutem
in eo conflictu fuisse ul sculum Memnonis irruens impelleret verteretque
in ialus : quo viso cum barbari accurrerent , Achillestiugulum Memnonis
nudatum hasta Iransfigens victoriam Aiaci praeripuit. Virtus igitur Aiacis,
Acbiliis vicloria in historia illius pugnae ceiebrabatur , quam scite artifex
Victoriae et Virtutis heroas ad pugnam armantium praesagio significavit.
Qoam ego Virtutem dixi in tabula scribitur VEMTVS , littera R sic festi-
nanter scripta, ut speciem N habere videatur. Monui litteram R sic ali-
quando efl^ormatam a veteribos ut obliqua linea inferior non demissam sed
modo erectam nunc iacentem , niotlo etiam arrectam et repandam reprae-
senlent, vel in infima linea verticali , ut hic in voce VICTOQlA. Varias
doctorum hominom lectiones addam hoc loco. Nam Ritschelius cogitavit
Verilus fuisse scriptum pro Vertus, aut fortasse operarium voluisse scribere
Venus. lahnius legit Vepilus. Momrasenius primum in tabula contendit in-
cisum Lapitus , deinde edixit huius nominis formam lectiones admittere
Vepitus, Latitus, Lantus, Lapiis, Velitus, Venlus. Moneo, ne quem decipiat
lahnius, qui alas Vicloriae oculalas esse dixit: qui enim oculi visi sunt illi
esse , signa sunt ex parvularum bullarum ferrumjnalione relicla. Veleres
vero catenulis e butlis his dependentibus arcam suspendere in more ha-
buerunt cum itarent ad balneas. Nota in voce Diesptr omissionem voca-
lium iy Cy nota etiam digamma ^ retrogradum pro ai&atu scriptum in
^ercles, atque litteram V in hac voce et in Aciies a littera V non distingui.
Mircurius est pro Mercurio, Micos originem habel a dorica voce Mcxxo^.

524. (=450t). — Cista Praeneste effossa.

WTNaiA) OINVMAMA AH + ENThj ATl^kCTA FEl^ENA

CRISIDA AIAf AISES AHIR

VENVS AVCENA

Paris Alexander ramum oleae ferens et verbenam aditum ad Helenam
pelit a puellis Ateleta et Alside quae tunc forte lautum ad fontem cum

i56

Helena descenderanl. Altera ex p^rle cislae Chryseis Aiace comite duabus-
que puellis equitantibus , Unimainma et Cassandra , dona ferens templum
adit ApolUnis Sminthii, cuius in iimine conspicilur Aeses iuvenis. In oper-
culo Venus in trigis , ductanle equos charidum una , insequilur Augenam
puellam, quae, trigis inscensis, ad iuvenem properat, qui ea conspectaTu-
gam inhibere videtur.

Edidi i.n Ann. Instit. boruss. loc. cit. nec tamen simul cum ea inventam
dixi, quam dedi supra: quod temere aflSrmat Mommsenius. Alexandri no-
minis extrema syllaba sub pede cistae latet , lege Alixentros. Romae in
vetnstis urbis operibus Alixenter se legisse lestatur Quinlilianus (Instit.,!,
IV^ 6). Ateleta pro Atalanta scriptum habuit lahnius, praesumens comites
ex Heroidum genefe Helenae datas: Alsir laconica forma videtur dicla pro
Alsis, "Akotq, 'Akamif ni Crisis pro Criseis. In Helenae nomine digamma
litlerae afflatae locum tenet, ut in Fercles, Fasia, Fata. Crisida pro Cri-
seida per anadr^men ab accusativo (Priscian. 1. IV, 5, 25) dicla; Chryseis,
Xpvam esi: ex comitibus altera Oinumama, quam scite lahnius esse Uni-
mammam dixit , nomine appeliativo, Amazon, posito loco nominis proprii,
altera Casenter nuncupatur, quae in vetustis urbis operibus , eodem Quin-
tiliaoo teste, Cassantra appellata est. luvenis Aises, quem Mommsenius
legit Teses, mihi videtur Aesios esse. Aeses vero pro Aesis, idque pro
Aesios , Atato^ , ut Mercuris , Vibis. Augenam puellam graeca ex origine
Auroram appellatam puto , quae Graecis olim Avyri dicla esl. Artifex in
corpore cistae pro Ulysse Aiacem scripsisse videtur.

525. — Cista Praeneste effossa, inde Romae apud Pasinatium.

SII^ANVS DOXA kADVMEDA AIAtolHOS PECES SORESIOS
ACMEMENO ISTOR kAVIS

EBRIoS

Legibus certaminis equestris in columna propositis Aiax Oileus cum Aga-
memnone videntur certaturi, comitibus Soresio alquc Istore, Lavide atque
Ladumeda spectanlibus. Locus certamini campus est silva circumscriptus,
quem Silanus cum Doxa significant. In operculo Silenus, pronomine Ebrios,
sedet, femina et vir monstris insident marinis.

Descripsi apud Pasinatium: prodiit deindc in Ann. Instit. boruss. 1870,
tav. XXII , XXIII , pag. 335 seq. Leges in tabella praescriptae , Aiax et
Agamemnon cum equis paribus opinioncm mihi fecerunt agi de certamine
equestri. Lais et Laomeda, Istor et Soresius {- ^apvctoq), demum Doxa
indicio mihi sunt his quasi personis allegorice significari primum certa-

f57

minis spectatores popolum Achivorum (Xai^, Xao^) tum eius laudeselho-
Dores a poetis celebrandos ("lormp, ^a>pfiatos, Ao^a). Deciinatio in us et os
promiscue in monumenlo adhiberi coepta est exeunte saeculo quinto, qua
aetate usus litterae g a Signinis primum inductae nondum percrebuerat. Hinc
Silanus, Ebrios, Oiiios et Soresios; hinc Leces et Acmemeno. Moneo ^II^IOS
non IPIOS legendum, quamvis vetercs scripserinl othoq ot tXiog ut notum
est, et dudum in Ann. Instit. ostendi. Litterae o tres modulos novit anti-
quitas, maximum nempe ceteris litteris parem, medium, cuius species est
in ACMEMENO, et minimum cuius exempla habes in ^I^IOS et EBRPS.
Ludunt qui minimam hanc formam pro puncto habent in voce ^II^IOS»
qnam puncti (iguram ne Rilschelius quidem novit, qui studiose varias pun-
ctorum formas collegit. Magis miramdus Corssenus qui leces , nempe leges,
habuerit pro nomine equorum, l^AVIS pro l^AIS inserto digamma notissi-
mum ; Ladumeda pro Laumeda poni videtur , ubi littera u pro o posita in
nomine composito revocat in menlem Alumenlum pro Laamedonte corruptam
vocem , tamen manenle u. Sic Alcumenam dixere et Tecumessa(p constanter
ante litteram m, contra ante lilteram l, cum inseritur syllaba, antiqui ut
in Hercole praeferunt o.

526. — Cista Praeneste eflTossa.

acii^es 5imos oreste tondrvs sec|o|.vcvs creisita

Iei^ena

Achilles barbatus sedet auditque Simum: ex parte altera Orestes, Ton-
dms et Seciolttcus equum ducens, qui ad fontem videtur accedere» ubi
lavant Helena et Chryseis.

Descripsi fragmenta cum primum Romam sunt allata , praeter Oreste ,
Tondrus et extremam a in El^ENA lilteram, reliqua omnia. Prodiit in Ephem.
Instit. boruss. 487$, p. 4 07. Redit hic eliam o minimi moduli in Seciolucus,
quod pro puncto male habuit editor, legitque SECI-LVCVS9 Secium pntans.
esse nomen viri, Lycum equi. Hic editor eliam legit ORESTE pro ORESTES»
quod cum verum esse possit propter simile HERCEkE pro HERCEl^ES,
tamen cavendom est donec constet. Tondrus idem vult esse Tindareum, at
sine causa. Origo nominis fortasse graeca, in ea enim lingua Tovbpig est
fremitus, quod labiorum motu fit. Ex eodem fonte derivanda radix nominis
compositi Seciolycos, cui suffragatur OcA&oco^, quem ita vocatom dicit Hero-
dotus (IV, 449), quod pater eum dixisset "Oh ev Xifxotai xctTaXetfbnaia^eu,
Lobeck, Pathol. 332.

158

527. — Cisla Praenesle effossa.

JASTOR ^ Castor haslae innixus; pone equus. Vir bar-

I- batus , obesus , nianibus et pedibus , ad modu-

oc lum pygmaeorum , brevibus , falcem ct clavam

^ tenet\s leonina pelle indutus.

> Prodiit primum iu Ephem. Instit. boruss. 1869,

p. \3% deinde in Annal. eiusd. 1870, p. 344 seq.

Aiunl pro Poumilionom posse quoque legi Pol-

milionom: nugae. Ceterum ou ex u ortum est:
O ex pumilo enim pumilio, u vero cx Graecorum v,

collata voce nvy/x^ et nomine proprio aflBne
Pygmalionis, nvyfjMkimvo^.

528. — Cista Praeneste effossa.

o

iOVOI APOI^O < AV5I3M3M g

I S ^E'BER g AMIAia 3
O m > MARS >

luppiter dexlra lunonis humero imposita sedet fulroen manu tenens: ad-
stant Apollo, Liber, Mercurius, Hercules cuius nomen artifex caelare omisil,
Mars Minerva Diana Victoria et Fortuna.

Prodiil in Ephem. epigr. beroi. p. 4 4, n. ^l. In lovos ut in Herclo tituli
navelliani metaplasmus est declinalionis tertiae in secundam. Mercuris ut
Vibis raro in Praenestinis exemplo. De Diaina tabulae pro Diana nihil mo-
nemur. Itaque si recCe ductus exceperunt erit hic inserta vocalis subiun-
ctiva ut in Saeturnus, Painiscos. Menerva pro Minerva constanter Elrusci,
rarius Latini, quam Minerva. Mars et semel Maurs hac aetate, Marmar,
Mannor in carmine Arvalium.

Specnte.

539. (=55, 1, E). — In cista ficorooiana iliventum: nunc in museo Kirch.

POI^OCES I^OSNA AMVCES Pollux sUl, Amycus sedet,

ambo armati caestibus, in medio
Luua hastae innixa, pone astrum falcatum.

Descripsi. Quod affirmavi in cista Kircheriana inventum speculum , id
Cecconio teste dixi , viro gravissimo, cui etiam debemus quod in agro prae-

159

nestino ad aedem S. Rochi repertam cisiam scimns, St. di Palestrina p. 90.
Moromsenias quaesivit a Btunnio esset ne speculum vere antiquum, et Brun-
nius respondit, non liquere sibi sincerae antiquitajiis iudici imperilissimo,
recle. Qui Graecis UoXvisOiouc,, Tuscis 3)V+^V'I, priscis Latinis PO^OCES
nuncupatur. Castoris , ait Yarro (de L.L. V, 73) , nomen graecum et Pollucis
a graecis in latinis litteris veteribus nomen , quod est, inscribiiur, ut
lloXvieixjiq , Polluces, non ut nunc Pollux. Losna s inserium habet, nam
veteri more scribebant cesna , poesna , pesna , pro cena , poena , penna.
Amuces Oscorum more pro Amucos.

530. — Praeneste reperium.

Q Castor habitu discedentis a pu-

*q AMVCOS POLOVCES gna, hastam humero reclinalam ,

O pileum e nodo suspensum manu

73

fetens. Amycus arboris trunco vin-
ctus loris, PoUux basiae innixus: pone leontochasma aqnam vomens.

Prodiit in Ephem. Instit. boruss. 4866, U et in Annal. 4869, tav. VII,
3, p. 498. Qui in speculo superiore est Amuces, hic Amucos, qui Poloces,
hic Polouces: sic lovis et lovos, corare et courare, poublicom et poblicum.

534. — Praeneste inventum.

T^HS AIAX AKVMENA Thelis Aiacem armis inslruit,

^ quibus se ille induit adstante

Alcmena cum lyra et plectro, pone Silenus.

Prodiit in Annal. Inslit; boruss. 4870, tav. XXIV, XXV, p. 354. Tclis
antiquis Thetis est. Ennium citat Varro (de L.L. VII, 87): Diciiur a lympha,
Nympha , ut Thelis apud Graecos, Theiis apud Ennium : Ea Thelis ilii maier.
Item Varro (de R.R. III, c. 9): Antiqui ut Thetim, Thelim dicebant, sic
Medicam , Melicam vocabani. Alcumenam passim Plautus in Amphitruone
usurpat. Arlifex pro Achille Aiacem scripsit.

532. (=56, I, G). — In museo Kircheriano.

IVNO lOVEI 3^3))I3H luppiier in solio^sedet: hinc

virile membrum et Hercules clava
instructus, inde muliebre secus et luno ramum ferens manu dimissa.

Descripsi. luno et Hercules lovi iamquam generationis humanae auctori
honorem dant, ipsi adjniflistri. lovei Ritschelius primo nominaiivum dixit
(in tit. mumm. 4853, p. XVI) adstipulatore Uenzenio: Deinde lahnio au-
ctore intellexisse se ait pro dativo habendum (Enarr. tab. I, p. 3). Iterum

m

igitor rectus casus est; cum vero Vibius praenominis et nominis vicem prae-
stet, non facile dixeris utrum hic gentilicium sit an appellativum personae,
gentis nomine omisso, ut saepe in nummis familiarum, e. g. Q. HelellQs,
Q. Pilipus, M. Metellus, C. Varro, Q. Maximus, Q. Molo, C. Talna, P. Sula,
L. Philippus, P. Nerva elc. Cum vero, si praenomen omittilur, cognomen
hac aelate praeponi genlilicio solet, uti e. g. Retus Gabinio; tamen raris-
simo exemplo invenitur in nummis familiarum AVrelius RVFus, ut hic VIBIS
PII^IPVS videri possil dici pro Pilipus Vibis. Ceterum praenomen aeque omit-
titur in titulo praenestino CAMEI^IO • N • l^» itemque in falisco )|| HVJItll'!.

539. — In agro praenestino speculum inventum.

ME+IO FASIA ACII^A

Prometheus uxorem Asiam gre-
mio fovet adstante ancilla, quae
speculum tenet.

Asiam Promelhei uxorem vo-
cat Herodotus, de ea orbis parle
locutus quam Asiamappellarous:
'H }{ 'Affiff £7rl Ttig TlpofjJiidioq yv-
yaixo^ riv i7ra)vv[May. Herodotum
secutus est artifex praeneslinus
qui Prometheum amplexanlem et
sinu foventem Asiam fecit eam-
que intectam. Serius Apollonii
Scholiastes ad v. 444, Lycophronis
et Apollodori auctoritate motus,
qni Asiam Promeihei matrem di-
xemnt , suadere videiur , ui in
Herodoto pro '^^auxig scribatur
liiiTpoq, Quod in aliquibus codi-
cibus factum dicendum est, aut
memoria lapsus esl Euslathius ,
qui in notis ad Perieg. v. 270,
620, Herodotum citat, quasi ma-
trem Asiam Promcthei dixerit ,

UJ

c
c

c

>

<
<

>

c

<

c/>

non uxorem. Prometheus more
praenestino prima syllaba mul-^
catus est dictusque est Metius.
Fasia digammate instryitur, quam-
vis ea vox ne afflelur quidem a
Graecis , nisi forlasse Aeolis ,
quod non conslat. Scimus in Latio
quosdam praeter morem afflasse
ut holum pro olo dicerent , ei
afflatum aliquando muiaium vi-^
demus in digamma, ilaque le-
gimus Felena, Fercles pro He-
lena, Hercle, Fircum Fedum pro
hlrco hedo, idque a Sabinis, teste
Varrone, de L.L. 1. IV. Acila pro
Ancilla scribiiur, nec satis con-
siai, utrum sublata liltera n,.vel
alterac, aique adeo quo poslea
modo scribi iussil Accius aggulus
pro angulo, sic veieres scripse-
rint acula pro accula, acila pro
accilla : nam et Aucus Marcius
legiiur et Acca Larentia. Ad spe-
culi dextram inscriptio conlinenti
versu addita est, nomina referens

mulieris el viri : in mulieris vero peculio fuisse eamque inscribendam ius-
sisse, saiis probat nomen feminae primo loco posiium. Fuit forlasse haec
Caesia Lucilia lunii Setii uxor. Quae vero in urbe per a ei e scribiiur
Caesia, ea, ui in Faliscis, Cesula, Ceso, in Praenestinis addiio t Ceisia.

i63

Nec aliler Marsi fecisse videnlur, qai pro Quaeslores in lilulo Supinate
scribont Queislores. In Lalio genlilicia quaedam nomina eliam praenominum
loco fuisse alibi dudum docui , cuius moris exempla alia deinde accesse*
runt. Ex his quaedam iia frequenlari coepta sunt ul in numerum praeno-*
minim habeantur. Ceisia iamen forina geniilicia videtur esse pronominis
loco quasi Caesula. Uuic feminae appellaiivum Faiae datur itemque mariio,
qni Atos audit; ambobus vero vox imminula Rel addiia esi, qua Retos se
esse, hoc est Rhetia oriundos affimiant. Quaeres in Fala, Aios quae lateat
significaiio? Et forlassc erit aliquis qui ob simililadinem vocis eos putet
ita. appellari, quod fatidici essenl, vaiicinaiionem facereni. Veri eliam spe-
ciem facit in Latio vox fatuus, faiua, quo nomine fatidici vocabaniur, qui
et vates dicti sunl: cuius vocis radicem in fando quaerendam indicat Varro:
Sed huic opinioni asserendac id obsiat quod in voce fatum, fata, fatuos,
ut in fari , littera F sit radicalis , quam huius naiurae non esse in voce
Fata luculente demonstrai moiio masculina Aios , quae ea , uipote adven-
titia, caret. Illa igiiur opinione reiecta relinquitur comparatio huius vocis
cum Graecorum thessalorum dcrra, ea reverenliae significatione, qua etiam
in Laiio et in Sabinis usurpaiam olim novimus, to &Tra. yXdoTm^ (piat
&erTaX&y ol naXAtoi Trpoa^ojYtifta Sv Ix Ttvos yBooripov ob^ npig Tpofia (Eustath.
ad lliad. 1, 603); a iunioribus nempe ad senes honorandos adhibebatur,
quasi patres et avos compellaniibus ( Fesl ). Eadem ratione sacerdotes
npscBifT£pot olim appellaii sunt. Itaque arbitror hoc nomine significari sa-
cerdotem marem et feminam , genere per paronymiam moto. Confero aiahus
appellativum nomen apud Volscos hoc certe sensu usurpatum : agiiur enim
in ea lamina de sacrificiis [esaristram). Nasciiur autem nomen femininum
noB a masculino, verum a se, eodem pacto ac sacerdos non gignit sacerdam.

540. — Praeneste repertum.

•9 Vir thasius gladio exerlo irroeos

TASEOS I^VaORCOS ^ in Lycurgum , qui crinibus hor-

^ rens ad aram confugiens ut tha-

r\ sium deterreat filium eius Philo-

S nicum opem patris implorantem

^ minaiur se cohfecturum.

>

Dedit Ephemeris Instit. boruss.'

!I? 1866, p. U, inde Annal. eiusd.

2 1869, tav. VII, 2, p. 197. Ego deli-

■01 ** neatum habui a possessore. Enar-

rator Ephem. epigr. berol. p. 15 eo

errore , quem supra notavi , pulans o minimi moduli esse punctum , circelli

forma, legit Pilonicos Tasei . filios. Sed legendum Pilonicos Taseio(s) filios,

graece ®aamoq vfo^, Thasus insula esi vino nobilis thracio littori obiecta.

164

cuius eponymus Tbasius, ®aL(sto(;. Lycurgus erit rex ille Thraciae notissimus,
qui Baccbi orgia evertit: is igitur tradebatur et in insulam Thasum viles
excisurus et orgia deleturus advenisse : ibique Thasios , a se persequendo,
caedem pueri Philonici minitatus, exlerruisse. Nota litteram 9 loco c adhi-
bitam ante 0 in Lucorcos, ut in Maquolna, nisi quod ibi oroittitur u, ut
in Proqilia.

541. — 8peculi'praenestini manubrio insculptum.

S ^ P Delineatum dedi in Diss. dei Can. RitscbeL tav. n. 7.

Nota rormam singularem littera r. Ser nominis proprii
primam syllabam puto explendam pro lubitu Servilia , Sergia , Sertoria ,
aliierve.

543. — Gemma in qua Acbilles ocream induit.

ACI^Et Habeas pro nomine latino, ut alibi dixi. Conlra

Fabrettus in Lexico p. 54 etruscum nomen esse af-
firmat, cui adstipulatur Conestabilis. Atqui Etrusci, cum Achillem scri-
bunt, S finale constanter oroitlunt: nec enim quaeslio est utrum scribant
Acile , Acele , Acle , in quo erravit Conestabilis , putans me ea de causa
latinum dixisse, quod t pro e legeretur in Aciles. Accedit buic alia etiam
ratio satis certa: litteran» A, media linea ad basem oblique demissa, cer-
tum est non esse Etruscorum propriam , nec ad Etruscorum litteraturam
vnqaam pertinuisse: S vero retrogradum, quod Falisci semper, Latini iden-
ttdem scribunt.

543. — In gemma ubi duo sacrorum ministri ferunt ancilia tria vecte
suspensa.

APPlVZ' Dedit Fabrettus in Lexico p. 76 et tab. n. 44 4.

AkCE Appius, ut Yibis, de quo supra, etiam praenoroinis

loco habetur. Alce , vel nomen mulieris est casu da-
tivo, vel legendum Alces, nempe Alcius, Alceus.

544. — Lamina aerea musei vindobonensis habens parle postica caput
arielinum.

ATIVHIS In Atiliorum genle saeculi sexti noti sunt

SARAA/IIS • C • M * F Caius Atilius Saranus consul a. 538. Marcus

Atilius Saranus monetae praepositus circa
a. 560*580. Item Marcus Atilius Saranus praetor a. 608.

545. (==488, II, F .— - Lamina aerea in museo berolioensi.

II^IO*M*F*C-AN Olim a me descriptam edidi supplevique

TORIS'PRO-PO in Actis Acad. Hercul. 4851 p. 8, praeioris

Tl* DIOVE* DEDI pro pop. nempe pro poplod vicesma parii

diove dedroDt. Mommsenio placuit supplere

V. i pro potestati : quo deinde repudiato , amplexus est pro poplod dili

diove dedront. liota praetoris nom. plur.

546. (=205, II, o}. — Lamina aerea in museo Neapolitano

IV/VONEI Nil magis varium: oam quod hic dativus casus

kOVCINA esl lunonei Loucina, in alia lamina scribilur lu-

none Loucinai. item in alia lunone Loucina.

547. (-407*, Suppl. U). — Lamina aerea olim apud lo. Bapt. De Rossi

coactorem argentarium. V. tab. I, n. 4, 9.

^ IV/VONE • I^OVCI N Al ^. ^ ^ iL ^^c^^^^ii'^^ ^

® DIOVIS.CASTVD-FACITVD ® t^TQ^C^^^^^^^S^

In Secchii schedis accurate delineatam inveni , hodie dimidia pars extat
in museo bononiensi altera dimidia aut latel aut periit. Dimidiam bono-
niensem edidit Fabrellus in LexicO; unde hausil Ritschelius et commentario
instruxit. Suppiementa Fabretti fuere: lunone Loucinai-arnud castud fa-
citud. Ritschelius restiiuit sic : lunone Loucinai-... castud facitud , hoc
est, casto facto. Terlius operi accessit Mommsenius, atque, ut solet, alio-
rum supplementis repudiatis novum hoc dedit: lunone Loucinai-die ne-
fastud facitnd. Sed operae pretium esl rationes eias in raedium afferre.
Tenet itaque in add. et corr. ad Inscr. iatin. antiquiss. p. 564 castud facitud
ne potuisse quidem ita scribi : « offendit enim , hac aetate tituli , facilus
pro factus ». Sibi vero multo magis displicere castum, idest a ieiunium
Iranslatum ad sacra deae, si qua alia est, plane romana, quem, ait, non
novimus nisi in sacris Romanorum graecis, ut sunt Isiaca, Cererisque ».
Haec Mommsenius , oblilus sciiicet Magnam Matrem , cuius gratia Romani,
ut Tertulliani verbis utar, exceptione certorum eduliorum se purificabant.
His Iribus quarta accedit a Romanis ieiunii reiigione culta, luno Lucina.
Quae quia aliae ferebantur lunones, eaeque Lucinae, ferme nt apud Graecos
Ilithyae , dicitur esse Lucina lovis, illa nempe, quam obstetricasse lovi
aiebant parturienti , quo tempore Minerva e cerebro eius armata prosiluit,

t66 ^

cuius fabulae historiam effictam vidi in speculo elrosco Praeneste eflbsso,
in quo mulier fasciis caput lovis conslringens effingitur. Parte laminae
aversa b inscriptio quae fuit, aere dissecto, ila periit, ut ne ipsae quidem
voces, quarum reliquiae .superant, restilui tulo possint , adeo ut nimiae
fiduciae arguendus sit Rilschelius, qui v. 8 supplet sACROm. Forma lit-
terarum ea cum sit , quam quae anliquissima , hoc monumento usus sum
prae celeris in origine latini alphabeti enarranda.

548. (=8H).

CERERES CA Supplebis, ail Ritscheiius, Enarr. tab. p. 90.

aut cum Mommsenio Canistrom sive Canom vel
Canistellom malueris, aut Calalos aut Calino vel Catillo, aul forlasse Calix,
Caliculos inlerpretabere ad similitudinem poculorum tab. X, XI composito-
rum. Novum deinde supplementum est amplexus Mommsenius putans ne/ces-
sario hic duas Cereres nominari, (>ereres castae. Aliter ego. Namque cum
menti obverselur anliquus mos de quo Varro in I. VU de L.L., 84, lestaiur
in aliquot sacfis ac sacellis scriptum hab^rr a ne quid scorteum adhibea-
tur ideo ne morticinum quid adsit » , et in porta Anagniae scriptum olim
fuerit, Sume samentum, et simile quid moneat, omnium sententia, lamina
volsca , arbilror potius in lamina olim scriptum . Cereres castus , nempe
Cereris, ut Salules, Erones. pro Salutis, Eronis.

549. (=206, XCII, b). — Tibure olim inventa, nunc in museo parisiensi.

C-ri^ACENTIOS- HER- F Haec lamina singulare praebet

MARTE • SACROAA exemplum duplicis orthographiae ,

non promiscue, at separatim adhi-
C- Pl^ACE/VTIVS-HER- F bilae. Auclor Placentius , quo pri-

MARTE * DONV DEDE mum tempore a declinatione in os,

om transilum est ad declioationem
in U6\ u vel tim, dativos lertiae declinalionis docet adhuc e servasse pro t.
et t tertiae verborum personae omissum ; ne quis ea de causa maiorem
aotiquitatem prodere putel.

^hO. — Beneventi apud virum nobilem Vincentium CoUc de Vita.

• FORTV/VAI • Delineatam edidi in Diss. archeol. vol. I, lav. IX,
POB^ICAI ' 2, p. 97. Cum Beneventum colonia deducta sil

• SACRA • anno urb. 486, constal saeculo exlremo quinto hunc

titulum antiquiorem non esse. Sacra, plurali nu-
Q)er6 puto, formula vetustior, quam sacrom, sacrum.

•167
554. (=:S09, II, i). — In museo Kircheriano.

T Fragmentum laminae qoadratae , cuius laeva pars

ID amissa legem aliquam ad sacra fortasse pertineniem

AT videiur praeiulisse. Litieram ^ v. 4 numeri loco

V habenda non est , hac enim aetaie duas habuit in-

V A D feme lineas ad anguluro flexas, vel lunulam, ^, X'

VEI^IT erit igitur nota qua liberius significatur, idque etiam

C O D confirmat spaiium vacuum praecedens.

I^EIBER

552. (=193, VI b). — Lamina musei Golhani utrinque scripta.

^INID-M-OC

III

EPIOM-FV^

VIT

/I^ATVD

\S

T PONT

VOM

Videtur v. 3 posse suppleri conlaiud nempe airid: cetera incerta..

553. — Laroina aerea rotunda utrinque scripia Romam ei agro allaia.

>/n\rA :5PE<I

I^AIVAH-M KAM:</>

I^VAD-MA EI<0M:5\

yAJ:Or5
OM P

Lilterae in titulo primo loco posito graciliores sunt et gyrus apparei
roalleo percussus , qoi ei aliquam lilleram foriasse obliieravii, in laminae
roedio puncium factum apparet ad excipiendum pedem circini , qui circulum
laminae secandae signavit. Lamioam rotundam eo pacto excisam olim in-
ventam in regione pedana prope Gallicanum vidi et cbarta expressi. Graecae
efal epigraphae fragmentum, quod edidi in op. I Piombi aotichi a. 1847.
Vpeim fortasse pro Opeimio : Upis osce eadem quae Opis. - laeva p m
videtur esse male insculpium pro laevad m . . confer CVDIDO pro CVPIDO
eadem p ei d permuiaiione. - Load ma. casus sexius esi , coniinelque oo-
men Luae Mairis sic enim appellabatur. Aliera ex parie litierae suui cras-
siores , angulosae , verba punctis ideniidem intersiincia , non integra , et
pro lubitu supplenda. • speci 1 ram • co 1 vjeicom , su 1 vas • ope | om p .

554. (=194, II, c). — Lamina plumbea musei Medicei Plorenliae.

PI^^SPECIOS Nola praenomen IMaulios cuius allerum exem-

plum praebet tilulus praeneslinus. Singulare est

MENERVAI donom portat, quod iuvat conrerre cum IMIRT

DONOM inscriptionis marruvinae.

PORT

555. (=4491, II, a). -* Patera aerea in museo Berolinensi.

A • SEPTVA/VLEA^A • PETR • MAISIO • DONO •

A pro A est , Aula nempe , feminae pracnomen : eo utebantur hac aetate
nobili genere natae el liberlae. Seplunolena ex Seplunula idque ex Sepluna,
etrusco more , in na desinente nomine gentilicio , ul Caecina , Spurina ,
Detrona, Salvena. Petr vel praenominis loco ost, legique debet Petronio,
vnel praenomen Pelro. Maisio. Mesium diclum rustice, scribit Varro, de L.L.
VII, 96: Rustici pappum Mesium, non Macsium. Pappum praenomen Maesii
esse, non nomen appeliativum , scribendumque adeo Pappum non pappum,
ut Varronis editores ante Mullerum scripsere: idque eliam suadet inscriptus
grapbio titulus in patella rubra: PAPR^ ^AAUIO^» et Ilinnog Atiiiho^
apud Appianum, De reb. gall. l,%. - Dono: conferre suadeo titulum Spo-
letinum MINERVAE«bo frustra sollicilalum haclenus a doclis.

556. (=4345, IV, c). — Lamina aerea rotunda olim addita fundo vasis

aerei miri artificii , quod ex Orvietano agro in museuro Kirche-
rianum illatum est.

CN AFREIVS MAGISTER DONVM DAT TANIAE DETRONE VEIrF

Delineavi ipse, cl Uilschelio misi: puncta interslinguentia non recte ad-
didii Ritschelius. - Taniae praenominis loco esl , Detrona genlilicium ,
etrusca origine: Pater Taniae Velius Detrona nuncupaius esl.

557. — Faleriis in municipio reperta lamina ulrinque scripta.

GONIrEGIVM-QVODEST-ACIPTVM AETATEI AGED
«OPIPARVMAt VEITAM QVOI^VNDAM FESTOSQvc uiES
. QVEI SOVEIS ' A \'TIEiS • OPIDQVE • VO^GANI

GONDCCORANT SAI •*'VME COMVIVIA I^OIDOSQVE
QVQVEI • HVC • DEDERV NPERATO-RIBVS • SVMMEIS
'4f VTEI • SESED • I^VBENT "NEIOVENT OPTANTIS «

169

Huins laminae pariem posticam dedi in Aclis Societ. Anliquar. Londin.
et habes inferius : hanc antiquioris aetatis hic primum edo. Constat versibus
saturniis sex qui ex longo carmine superant, lamina Iransyersim secla, ut
breviorem titulum a tergo reciperet. Sed hi versus pene integri ad nos
pervenerunt , paucis tanturo litleris amissis , quae facile , puio , possunt
suppleri. Laminam ipsam accepi , ul invenla esi , rraciani , et fragmenta
cpmposui. In litteratura et orthographia saeculum sextum sine dubio agno-
sces, d paragogico sermonis vetustioris excepto, quod tamen auctor car-
minis revocavit non meiri causa, sed ex ingenio. Singulare est etiam lit-
terae g usus loco alieno : scribit enim Gonlegium , Volgani, Gondecorant.
De quolundam non eadem est ratio , eios enim scriplurae vestigium in
Urbe praebet lamina de bacanalibus in voce oqooUod pro occullo. De lit-
tera t retenla pro e \\\ pariicipio Aciptum velerem consuetudinem agnosce.
qua dicebanl cons^tnm, dissiptum, distisum, perlisum, Fcst. s. vv. Macrob.
Saturn. lil, 6. N omissae interdum ante dentales (, d, ut in agedae, ex-
tanl exempla, quae collegit Ritschefius (Enarr. lab. p. 46), ex tilulo So-
rano , lubetes , ex stela pisaurensi , dedrot , ex columna atestina , Veice-
linos, quanquam id postea in Suppl. Enarr. tab. p. 105 repudiavit» obsequens
Mommsenio. His adde cupat , pro cubant , in tegulis faliscis , Cetur pro
Centor, in lamina Antinate, et saeculo etiam septimo faciedapro facienda
in iapide Narbonense , Sequda pro Seconda in tegula Cetonae reperta ,
quod est oppidum in agro Clusino. In Ququei v. 5 omissa syllaba est errore
fabrili, itemque in inperato-ribus punctum interiectum. Sententia carminis
haec esse videtur. Collegium illud , cuius prae foribus lamioa afiBxa est ,
esse constitutum agitandi aevi causa, opiparum ad vitam et dies festos co-
leodos , idque omni urbanitate atque hilaritate et ludorum et conviviorum,
luminibus atque artiticio Qammarum. Imperatores etiam summos se digne
accepisse atque omnem operam dedisse optantes, ut hi libenter adessent
et bene se iuvarent. Haec insunt carmini , Veliqua periere. Versum se-
cundum et tertium pauluni ab inilio scalpro pene obliteratum esse mooeo,
sculptoris opera fortasse , qui ut tituium aversum scriberet ferreum scal-
prum voluit acuerc. Socii Romanoinim tunc erant Falisci , quibus licebat
milites iubere, iis imperaiores praeGcere, bellumque suis aospiciis gerere,
auxiliaque imperata populo romano mittere iisque adesse si quod bellum
ingroeret. Qui summi er-ani sociorum duces a Latinis praetores nuncupati,
eos Falisci quamquam a Praetoribus , ut Latinorum urbes , regebantur ,
Imperatores appellant, more, puto, ab Oscis translalo, quoque et Romaoi
utebantur.
. . Versus quos saturnios esse dixi , supplebis scandesque sic per anacrusin .

Gonl^giiim quod ^st aciptum aet4ti agM(ae)
Opfparum 4(d) veit^ro quolundam f^stosqu^ dies

Quei s(Hieis a(st)i:itieis opidque V61g&ni
Gond^corant sa((pis)ume c^mvivfa loidbsque

Qu(ei)que( hiic ded6ru(nt f)nperal6ribus siimmeis
lllef ses^d lub^nt(e b^ne) iovi^nt opl&ntis.

Pleno commentario cum haec epigraphe esset condecoranda, neque huius
loci sit fusius disserere, aliquem auguror^futurum doctum virum qiii meas
vices praestabit , dum constet , quam multa de statu Faliscorum deque
eorum litteris hoc reperto monumenlo lucremur.

558. — - Pars postica laminae faliscae Faleriis repertae.

lOVEI • IVNONEI • MINERVAI »
FAI^ESCE • QVEI • IN SARDINIA • SViST
DONVM-DEDERVNT € MACISTREIS
l^-I^ATRIVS^K-F -C-SAK NA^VOKAhF
8 COIRAVERONT « ®

Delineatam edidi et interpretalus sum in Diss. dei Can. epigr. di Fed.
Ritschl tav. n. ^ p. 33 seqq. Falesce sunt Falisci quo se nomine appeUant
Faleriorum cives in planitiem ab anliqua sede montana deducti a Romanis
circa annum u. c. 546. Templum lunonis Quiritis Faliscorum prislino loco
in oppido Falisco mansil propter religionem, coloniaquc a Romanis in eum
locum deinceps deducta nomen sibi coloniae lunoniae Faliscorum fecit.
Qui modo in Sardinia Falisci traduntur,. hactenus ignoti erant. Qui si ne-^
goliorum causa in ea insula morabantur non recte se in Sardinia esse di*
cerent, sed ut Italici illi qui negotiabantur Argeis, magis dicere debebant
qui in Sardinia negoliantur. Neque vero licel opinari, quod Mommsenius
proposuit, eos peregrinantes in ea regione tunc temporis fuisse, quo diis
patriis donum miserunt. Quae enim ratio commoda reddi potest cur non
potius , ut peregrinantes solenl , reduces in patriam diis obtulerinl dona ,
quam miserint ex longinqua regione ipsi propediem reversuri? His igilur
reiectis opinionibus causam idoneam non habentibus manet-illa sentenlia
quam ut vero simillimam posui. Eadem scilicet aetate qua Romani Faliscos
subactos in planitiem co^gerunt descendere ibique novam sibi sedem con-
dere, cum Sardiniam iusulam occuparent, visum, eorum iuventutis partem
in Sardiniam deducere , ut ne domi rebellarent , et foris esseht praesidio.
Falesce, uti et, coiraveront, veluslioris orthographiae vestigia sunt: erat
enim hac aetate scribendum Falisceis uti hac eadem lamina scribitur ma-
gistreis, et coiraverunt, quemadmodum dederunt, sunt, et in anteriore la-
minae facie dederunt. Nota magistrorum templi nomina: L.Latrius Kaesonis

1^1

filins, G. Salvena Voltai filias, qnornm alterum more Lalinornm, alterum
etmsca forma declinatur. Volta praenomen patris C. Salvenae pro Voltio
esl, quod saepius occurrit in tilulis faliscis.

559. — Lamina aenea Faleriis in municipio reperla, nunc in museum
Kirche.rianum per me illata.

V5i>;is 'f\ynBv\Bm
30 • ao+3jn 'A^'f\A' ;?M3+o') • f\s

mVTOOV • a;il+M3+M3S • o\/-tmBi

a3+)3Ji • v+fla • oaM;iv> • +3a3a

wiv+i;i)MV)

Duabus dimidiis partibus constat baec lamina, quarum prima decem totis
annis anle alteram reperla est, atque anno 4860 edita a me est in Annal.
Inslit. boruss. quanquam sex fere mensibus antea furtim ab Henzeno cui
edendam commiseram, fide prodita, ad Mommsenium missa est, qui pu-
blicavit. Integram epigraphen , parte nempe altera dimidia inventa, edidi in
dissertatione quam in anglicam linguam versam habes in Actis Socii antiq.
Londinens. Iterum vero de ea disserui in Academia Ponlificia (Diss. sui Can.
epigr. di Fed. Ritschl) et in labOla delineatam dedi. Fabrettus (Primo Sup-
plemento alla racc. delle iscr. etr. 4872 p. 4 43] non ex mea editione quae
sibi nolissima esse debuH, protulit, sed ex novo ectypo, quem conficiendnm
sibi curaverat ope praefecti musei Kircheriani , ipso monumento, ut puto,
inspecio. At hic novus eciypus charlaceus, quem praebuit Fabrettus, gra-
vissimo errori causam dedit ; omissum enim est praenominis Cotenae ele-
mentum , cuius inferior pars extat in lamina luculentissima. Itaque pro ^4
edidit f\, et interpretaius est Aulus.

In Faliscorum litleratura haec esse nolanda olim dixi. Lilteris hi utuntur
partim suis partim latinis ei etruscis. Faliscorum sunt f\, a, quam con-
stanler distinguunt a littera 51 , f, cuius linea cutva mediam verticalem
non iangil. Cum vero retrograda scriptura ad Etruscorum morem uiantur,
tamen litteraro S conslanier servani ad dextram versam. Liiieram "f loco F
Laiinorum soli adhibent. Ab Etruscis sumunt \M, fn, pro M Latinorum, quo
carent, I, s, pro S, Hcet raro, et, ut videtur, sine iusta causa, muluantur.
Formam litterae t , 1 , Eiruscorum more efiingunt : ab his etiam duplex
punctum imitantur aliquando, quod maioris antiquiiaiis signum cave ne cum
Deifelseno, quem refutavi in Diss. arch. I, 70, 74, puies: iidem Italicorum II
pro E usurpant promiscue. Orthographia huius tituli ad eam, qua sexto sae*
culo Latini usi sunt, perlinet: cuius in censum venit eliam litterae J media
forma. Litteris latinis q, g, b carent: pro quibus c et p adhibent: Grae-

172

corum k, i)on utunlur: diphthongo ae, etiano in vocabulorum radice, absti-
neni, ut ruslici latini, scribuntque Pretor, Ceso, Cesula. Vocales duplicaDl
longas, 0 non exceplo, de qna orthographia v. prolegomena. Senlenlia ti-
tuli haec csl. Lars Coiena, Lartis filius, praetor, votum, quod conceperat,
dedil, ex sehatus sententia, qui iudicavil non vitio conceptum, sed recte
ea de causa datum. Vide dicta in Diss. edita a me Romae.sui Canoni epi-
grafici di Federico Ritschl.

560. (= 187, U b). — Prope Lugnanum reperta, nunc in museo Monacensi.

M-MINDIOS-^-FI In pede candelabri ferentinensis

P • CONDETIOS • VA • Fl M. Mindius nominatur , nuc alibi

AIDII^ESVICESMAPARTI gens Mindia occurril. P. Condetios

APOI^ON ES * DEDERI pro Condenlios dici sunt qui autu-

mant, conferunlque Placentiuro» Lau-
rentium , Terenlium , luventium aeiale liberae reipublicae ; potesl enim a
condente originem ducere, ut nomina praedicta a Piacente, Laurente, Te-
rente, luvenie orta esse dicuntur. Huius Condeiii paler praenoininatus est Va,
quem dubites Valerium ne an Varium dicas. Vox filius sic imminuta, Fl,
in primo et secundo versu, praeseriim cum tertius et quartus versus aeque
in I desinant, suspicionem niovent sini ne potius si^na, quam litterae, quibus
artifex pro ingenio suo voluit uti in fine versuum. De vicesima parle Apol-
iinis . aliud exemplum non suppetit , nec magis cur aediles eam dederint ,
qaibusve de bonis.

56f. (=<81, Suppl. l, p. 94 a). — Firmi reperta in monle Geronio.

V TERENTIO • k • F Laminam traduni reperlam cum va-

C-APRVFENIO -C- F sibus lestaceis XVII, in quibus erant ar-

l^ 'TVRPIklO 'C^F genlei nummi ponflo librarum trium ,

M • A^BANI • V • F semis. Quae si vera sunt, nummi argentei

T*MVNATIO-T-F certe ad aes mullaticum non magis per-

QVAISTORES linent, quam icstae ipsae in quibus re-

AIRE-MOLTATICOD perti dicuntur. Firmum colonia a Ro-

DEDERONT manis deducla esl a. 490 quatuor annis

posl quam argenlum Romae feriri coe-
ptum est. Quinqueviri quaeslores extra ordinem creati videnlur.

56^. — Antini Marsorum apud Ferrantios, lamina.

PA*VI'PACVIES'MEDIS Vidi et stanno expressam edidi in

VESVNE-DVNOM-DED Ephem. neap. 1852, p. 40 seq. For-

CA • CVMNIOS * CETVR mula ipsa latina est et dialectus ad

173

latiDam linguam proxime accediU Sic vero latine legeodam puto: Paccius,
Vibii filius , Pacuvius , Meddix , Vesunae donum dedit. Cavius Cominius
CeDiurio. In lertio versu Cetur interpretatus sum collato litulo vici supi-
natisy in quo vici quaestores nomioantur, sublato omnino verbo curavit,
quod in similibus titulis addi solet. Nomen magistratus , hic est centurio.
In vico supinate vero eo munere funguntur quaestores , Albae , Faleriis ,
alibique magistri vocantur. Cenlur casu recto pro CenCurio olim dictum ex
analogia sumo, collato nomine Decur, quod pro Decurio olim usurpatum
tradit FestDs. Dunom pro Donom redit in lapide navelliano.

LapidM.

563. — Locus in Aequicolis ubi inventus est lapis hodie dicitur Tor di Taglia.

PO-CA-nOMPOSIIES-MEDD Dedit Caietanus Riccius qui

ISS • TAHI • STATE • M ^ DD descripsit. Tituli formula latina

est , at dialecto latina Aequico-
lorum scribitur, quae ad latinam Antinatium accedit. Lege: Poblius, Cavii
filius, Pomposius, Me-ddix Talii, Statae Hatri donum dedit Id Aequicolis
praeter Cliterniam et quam Virgilius memoravit Nersem , confirmavitque
iapis oscus, innotuit municipium Aequicum ex lapide aetatis imperatoriae,
quem vulgavi in monum. aequicol. « II Cicolano ». Accedat nunc oporte)
Talium, in qua urbe meddix, Oscorum lingua, magistratus summi locum'
tenet. Hater Stata seu Yesta , religiose ab Aequicolis culta est. Poblium
praenomen sic aliquando imminuunt veteres ut integram syllabam PO pro
iittera singulari P scribant: cuius moris exempla alibi coilegi. Pomposiies
duplicat t de qua orthographia egi in prolegomenis. Ea usi snnt Osci cam-
pani, cuius exemplum luculentum dat inscriptio graphio notata in vase,
quam delineavi mihi Neapoli; edidit vero Hinervinius:

•mV<-«IR-|flM)-aD1V^

Scilicet, Lucii . Cnaevii . Sum. - Talii genitivus est ex nominativo in ium
ortus: Rilschelius post magnam, quam ipse vocat Bentleii virtutem, pro-
Duntiat, de declin. recond. p. 47, « substaDtivorum in iu$ et ium desinentiu«i
genetivum antiquior lingua nunquam finivit geminata u, sed una simplici »
vocali ». Addere etiam oportet ex tabola puteolana OSTIEI ubi secunda
vocalis i resoluta apparet in ei ad longae modum.

174

564. (=<90, L, D. — Florentiae in mnseo Mediceo basi?.

NAISIO MAR// ' Primam litleram posse legi a com

antecedentis litlerae vestigio testatur

M TEREBONIO'C' k Mommsenius, qui dei nomen putavit,

DONVM* DAT'HBEN fatetur taroen se explere non potuisse.

MERITOD / Idem MAR f^upplet Marti. Eranligitur

eius senlentia duorum nuroinum icun-

culae basi parvae impositae , quoi*um nomina memorat lapis. Mea opinio

est nomen Maisio eo loci fuisse scriptum, quo nomine potuit luppiler no-

minari, ab Oscis, qui Maius in basi Tusculana appellatus est a Lalinis,

lOVI

MAIO

SACRVM

P-MVCIVS-PATER

Maesiom vero mensem, Latini Maium appellarunt, a maioribus, ut scribit
Varro (De L.L. VI, 33), quemadmoduro a iunioribos lunium. Inscriptio
supplenda yidetor Diovei Maisio Marti. Nola Terebonio pro Trebonius aevi
recentioris, com quo simul in iim, coniuncla terminatio monet basim saeculi
ease facile sexti incipientis, praesertim cum diutiu^ d sexto casui, adeoque
adverbiis de eo natis, addere non consueril antiquitas.

565. — Nazanip qui pagus est in Sabinis.

r MENATS-P-F Exscripsit Ab. di Coslanzo, citavi ego in

AID PL Ephem. Instit. 1860 p. 97 memoria lapsos,

// // XXX TR pro AID. Menates pro Minatius adhibi-

tom dixit Ritscbelius, de declin. recondita

p. 17. exempla hoios motationis hac aetate praesertim perrarae vere si-

milia , iodice Mommsenio , afferens nulla. Is vero pulat Menales esse pro

MenaUs, caso primo contractionem nondom admittente ad saeculum usqoe

sextom septimomve: Meoas vero sivc Menatis gentiliciom nomen idem ac

Maenas ot Sofenas, Maeceoas, Folginas, ctc: perperam vero, Menas con-

fndi com cognomine graeco contracto lAmdis, Latinis Mena, non Menas.

Haec ille. Qoae si ita sont, Menas adnomerandum erit exemplis supra al-

latis e Faliscorum orthographia, Pretor/ Cesida, Ceso. Maenas cerle legimus

in titolo venafrano. Vide meum opos, Venafro itlostrata, p. 92.

C-MAENATI-C-L-EROTI

C-MAENATI-C-L-BALBO

ET-SORORIBVSEORVM

175

566. — Romae in vinea Grande ad circum Maxentii cippus ex lapide albano.

AID'CVR-VE Descripsi. Lapis inleger esse videtur nec

* ITE R/VS ' VC amissae litterae esse ullae praeter dimi-

AVIT * EISDE dium b versu ultimo. Ceterum in Bull. Instit.

M-AID*Pk*nROB 4869 p. 268 sic repraesentatur ut putes la-

tere dextro litteram amissam vel imminutam :
male v. % nullum intervallum di\idit ITE ab RNS* Henzenius nomen inilio
amissnm ait , reliqua supplet sic : Aid. cur. Velilernis locavit eisdem aid.
pl. probavil. Nescit vero quid hic faciunt Veliterni, cum nec probabile vi-
dealur municipium Veliternum opus suscepisse, nec mancipes Veliternos
sic potuisse nominari. An rem sic expedies: nomen in VE ITE (=Vebius
Iteus, h. h. Itius), in rns nomen aul quid aliud incompertum pulans latere.
Quod vero dignitas nomen ipsum magistratus antecedit, id non magis ob-
stat» quam in inscripiione praenestina n. 586 Magisteres coraveront C. Anicio
L. St. . . quamvis antiquitas soleat passim praeponere nomina propria.

567. — Via orliensi milliaris XII in vinea Malafede, columna.

V / \ II

C-CI/VCI o
AIDII^E PVb
PI^EIB iPRORAVbMO

Descripsi) iterum charla expressr, tertio eclypum gypseum absluli, ipsum
lapidem diligenter delineavi edidique in Diss. dei Can. Ritscbel. tab. n. 5,
p. 40 segg. post Henzenium, Bull. Insl. 1869, p. 267. Lectio Henzenii fuit:

V/jji
C'CINCIC
AIDII^E Pll
PI^EIB-PRO^AVLQ

Liltera illa prima quae male exhibelur ul V, cum sit supra et latere sinistro
imminuta» polesl accipi pro N vel V. V. 2 linea suprascripla nihil facit
ad epigraphen. Ibi perperam O addilur versui secundo, cum inrerior sit,
et ad Cinci pertinere non possit. V. 3 male Pll ubi post P certa vestigia
snnt litterae V, et S fere dimidia pars conspicialur. V.^4 quod post Pleib
perperam ut punclum ab Henzenio repraesentatur est crassa linea verticalis,
cuius vim cditor non inlellexit. Idem male omisil litteram inter V et L
sublato etiam spatio quod in lapicle est manirestum ; tandem ultimo loco' Q
pro O posuit, quamvis integerrima illa littera sit et superficies circa nec
rimam nec rugam habeat ullam, quae pro cauda illius O accipi vel a ti-
rore possit.

m

Nomen alterius aedilis initio periit: videlur tamen aliquis V vel N MIN
Tuisse ex apicibus qiii supersunt; alter est C. Cincius: hi aediles plebis im-
plent paginam : quae enim deinceps scripta sunt ad secundaro paginam
speclant, cuius verticalis illa linea crassa indicium est. Ibi leges OPVS
PROBAVERO. Nota finalem s omissam in Aidile el ni in tertia persona
plurali, ut in DEDRO' item litteram A ea forma, quae a Graecis inventa,
mature a Latinis recepta est.

568. (=8U]. — Romae trans Tiberim in columella.

DEVAS Lege deivais comiscais. Corniscarum divarum,

CORNISCAS ait Festus in epitome p. 64, locus erat trans Ti-

SACRVM berim cornicibus dicatus quod in lunonis tutela

esse putabantur.

569. ( = 61, XLIX e). — Lanivii, lapis albanus muro inserius.

AIDI^//S Descripsi. Videtur legendum v. 2 Airid et v. 3 sup-

AIRID plendum conlalod faciendom coiraveront. Airid est

AV aere. Conf. in lamina falisca OPID. ~

570. (=63, XLIXb). — Tusculi ante sepulcr,um Furiorum parva columna.

M FOVRIO-C-FTRIBVNOS
MILITARE • DE • PRAIDAD • M AVRTE • DEDET

Militare pro Militaris accipitur, Maurte pro Mavorle. Nemo nonrvidet.
ait Ritschelius, viditve, ita instauralos titulos nunchaberi, ut antiquissimi
exempli cuiusdam et sermo et litteratura religiose servaretur.

57r (:!=64, XLIX c). — Tusculi cum supra allata loco indicato.

M • FOVRIO • C • F • TRIBVNOS
// // RE-DE-PRAIDAD-FORTVNEDEDET

Supple V. S (Milita)re.

Tascali io tepalero Forioram tiioii ioscqucolet rcpcrti
cl ■ Pctro Saotc Barioiio dcliocati Romac 17f8 fol. tmh. 15.

572. (=:65). — - In arca et in operculo.

<\ TVRPI^EIo.CF

573. — A Pollidoro habnit Muratorius 1757, I.

M • TVRPI^EIO • Q • F • l' • N

574. (=66). — In fronle arcae et m operculo.

P-1'OV^C^I'

575. (=67). — 1d arca, ul videtur.

Q-liOVRIO-Ali

576. (=68). — In arca. A-1'OV • P I'

577. — A PoUidoro habuil Muratorius t678, 8.

ANl'OVR-M-1'

578. (=69). — In fragmeBto fortasse minio picto.

CI'OVR

579. (=70). — In titulo forle mioio picto.

C HOVR
I • M • I'

580. (=71). — In titulo forte minio piclo.

l"OVRIO
M • |i • C • I'

Pollidoras rectius C • N pro C^l' Mural. 1678, 8.

581. (=72). — Id titulo forte minio picto.

CN^FOVRIO

582. — Pollidorus misit Mnrat. ib.

C • FOVR • A • F • MARCIA COIVNX

Bactenas titnli^Farioruin. SeqnantaT AletrinalM.

583.' — Aletrii lapide calcareo.

M • DECVMI

C-DECVMIVS Desoripii.

584. — Aletrii lapide calcareo.

C • CORA/V
CORA/VA • C • F
CORA/VA • C • F
^•SVEIS-VICI

/

Descripsi. Ultimam versam legas: Liberleis sueis Vici (fecerani]. Ale-
Iriom vel lanc vicas fuit, velje ita appellavit.

19

i78

585. (=H83, XXXVI E). — Praenesle corona laurea o saxo calcareo.

loco gemmae tilulus legitur:

FORTVNA-PRIM4^ Prodiil in Ephemeride Civ. Caihol.

l^-DCVMIVS •M- F Charla expressum misi Rilschelio, qui

DON'DEDIT legii in Enarr. p. 30, v. 3 DEDI puians

forte fuisse DEDIT. Forluna Primgi est
Foriunai Primiginiai, omissa lillera » post m.

586. (=73, 554, Suppl. II B). — Praeneste in Domo Cecconia, lapjde al-

bano, ara.

A P O l^ O N Descripsi quatuor primos versus qui extant

METII^IO^ chartaque expressi. Ritschelius a me didicit

MAGISTERE qui citaveram coraoero in Annal. Instit. ecty-

CORAVERON pumque per Henzenium a Cicerchia praene^

CANICIOl^S stino sibi paravit. Plenius deinde legii Momm-

^ I A N D O senius , qui mortarium quo extrema littera

obruebatur excussit. Ultimos duos versus Cec-

conio episcopo debemus, nam perieruni. Dimidiam fere inscriptionem hodie

desiderari nonnulli opinaniur. Leciio mihi haec est: Apolloni . Metilios . Magi-

stere(s) coraveronj^ C . Anicio . L . Si(atilio), revocaia T ex versu superiore.

RIANDO exiremum versum liiieris infra imminutis dedit Cecconius: inde

Mommsenius fecit pRobaROnique ; vaRIANDOm supplevit Riischelius,

nempe pingendum. Mihi videtur levi permuiatione litlerae n in m posse ve-

rosimilius restitui aRIAM DO, ut magistri illud quod Metilius Apollini

dedit curariniy aream vero ipsi donarint.

Slelae praenettloae.

Praenesiini , cum sepulcra haberent in solo defossa ei ierra obruta, si-
gnis quibusdam usi suni, supra terram posiiis, unde qui locus iam esset
occupatus dignosci posset. Bases signorum rotundae sunl, vel quadratae»
in quibus tiiulus inscriptus esi. Signa rotunda passim in poma desinunt
ad instar pinearum afficla , ei ex capilulis corinlhiis nonnunquam assur-
gentia: vel thoracibus praesertim mulierum subiiciunlur. Vide Diss. Archeol.
vol. I p. 156 seqq. Locus varius est qui inscripiiones recipit. Modo eiiim
in infima base modo in summa nunc in media insculpuni: mos etiam esi
scribendi in pineis et in basibus quadraiis, quae omnia nolavi diligenfer.
ne quem decipiat error Mommsenii iudicantis ex loco inscriplo de ma-
iori minorive aniiquitate tiiulorum. Vide eliam dicia mihi in Diss. Archeol.
p. 457. Conieci in hunc locum iilulos omnes eliam saeculi seplimi , ne
dispescerem, quae ad easdem familias pertineni.

587. (=555). — In margine superiore basis.

'^^IHO Descripsi.

588. — In basi media. I^-ACVTI Descripsi.

589. — In basi quadrala. MACVTI-C-F Descripsi.

590. — In basi quadrala. SEX-AFIUIVS-T-F Descripsi.

594 (=44 44).. — In basi media. C-ANCILI-TF

Descripsi. Male Mommsenius ponit in pinea, et V acutum exhibet.

593. — In margine basis striatae.

I^' ANICIO Ephem. Ep. S9.

593 ( = 75, XLV, 2). — In margine superiore basis striatae.

I^-A/VICI-V-F
Descripsi. Male in pinea Momms.

594. — In margine basis slriatae.

V • A/VICIO • V Descripsi.

F

595 (=77, XLV, 4 ). ^ In basi media.

ANICIA-M-F
Descripsi. Male in pinea Momms.

596. MAIO*ANICIA'CF Ephem. Ep. 36.

597. (=78, XLVI, 25). — In basi quadrata infra thoracem feminae.

//INO • A/VIA • < • F
Descripsi. Male Homms. in basi columnae. Supple mlNO-

598. — In basi quadrata. ANTESTIA

BOSTA

Descripsi. Cecconius POST pro BOSTA male.

599. — In margine superiore basis.

C- ANTON lO • /W • F Descripw.

600. (=80, XLYI, 47). — In basi quadrata.

I^- Al lONI-P AC^i

Lectiones duae sunt, quae feruntur, altera Ritschelii ^* AENTONI 'l^*
AC » HeDzenii altera \ • A//IOIV • I • k • AC , malae utraeque.

i80

601. (=82). — lo margine inferiore basis.

APTRO/VIA
Descripsi. Male in pinea Momms. : idem p xlausum perperam dat.

602. (=81, XLVI, 26). •— In marginc superiore basis.

M-APTRO/VIO-A/V-F.

Male in pinea Mbmms. : idem in add. p. 555 pravam lectionem M * F
praebet.

608. (=83). C-AQVTI C-F

604. — In basi quadrala. ARACILIA'C-F Descripsi.

606. (=84). N-ATILIA-P-F

606. — In basi quadrata. ATLIA'A'L

LAIS Ephem. Ep. 33.

607. (=85). — In margine superiore pineae.

<-AVIHOi
Descripsi. Male Momms. in basi.

608. — In margine inferiore basis.

AVHA

609. — In pinea. AVLIA-C-F Ephem. Ep. 37.

«10. L AVLI

ORCIVIVS

6H . — In picea. L • AVLI • L • L Ephem. Ep. 35.

612. (=86). — In margine superiore basis striatae.

A//BOVFIHO

Descripsi. Locum inscriptionis omittil Momms. : idem addit punclum post
A quod periit.

613. — In margine superiore basis.

/V\ C I Descripsi.

. 6U. (=87). — In pinea ordinis corinthii.

/V\-/W-CAUTIVS-/V\-F

Descripsi. Male Momms. io basi : idem vestigia M non notavil , et in
add. emendavil CALTIVS-

^81
615. (==88). — Id margine inr. basis, cijii pes supponitur ordinis corinlhii.

M • CAUTI • M • F

Descripsi. Momms. in basi: idem V aculum dat.

646. (=89). — In pinea. CAUTIA-MF

Descripsi. Male in basi Momms. : Idem V acutum dat, et in add. p. 554
V angulatum, non satis certa ratione expressum.

617. — In margine inferiore basis.

V * < Descripsi.

648. — In margine inferiore basis.

V*CAICI Descripsi. Ephem. Ep. 40.

649. — lo pinea. CAMELIA-C*F Ephem. Ep. 44.
630. ~ In pinea. C • CAMEUI - C • F Ephem. Ep. 39.
624. (-74). — In margine superiore basis.

^AMEHO-A'-^

Descripsi. Sub pinea Momms.: idem. legit C. Amelio perperam. In add.
Henzenium ait bene transcripsisse CAMELIO errans et hic in L.

622. (=4504,a). — In margine superiore basis.

C • CAMEHO • l^ • k
Descripsi. Momms. locum inscriptionis non indicat: idem male A pro A dat.

623. (=90). ' In basi quadrata.

C'CARMEI-C-1

Descripsi. Formam basis non indirat Momms. : idem postremam litteram
mancam omittit.

624. — In basi quadrata. V - CARO'// Ephem. Ep. 42.

625. (=94). — In inferiore margine basis.

S • CASIOS
Descripsi. Locum inscriptionis non indicat Momms.

626. ( = 92, XLVI, 28). — In basi quadrata.

V • CAVCI • M • F

Descripsi. Male Ephem. Ep. 46 ponit in basi rotunda. Praenomen initio
ab Henzenio omissum indicat Ritschelius in lacuna csse quaerendum.

)82

627. — In pinea. A • ClinOHII • M • I' Ephem. Ep. 43.

688. — In pinea. C • CEST Ephem. Ep. 45.

629. (tr93). — In margine basis inferiore.

C CEJTI • M • F
Descripsi. Locum inscriptionis non indicat Momms.

630. — In basi quadrata. //STIOC-l«-C- N . Ephem. Ep. 44.
634. (Suppl. III, 0). — In basi quadrata.

CESTIA 'Q- F. Descripsi.

632. (=94). — In basi quadrala.

EVCLESIS

CESTIA'Q-L

SALVE-VALE

Descripsi. Male in basi Momms. rormae oblitus: idem puncta perperam
addit in fine versuum 4,2.

633. (Suppl. III, E). — In basi quadrata sub thorace feminae.

CINCIA-G-F
Descripsi. Perperam Rilschelius C • F*

634. (-97). — In margine basis superiore.

MI/VO • COHO/VIA • ARTORO-MAI

Descripsi. Sub pinea Momms. : idem punctum ante MAI omisit. Lege
Artoromai (uxor).

635. (=98) — In basi quadrala.

COHONIA-M F Descripsi.

636. (-96). — In margine basis inferiore.

<-<OMENIAI<Vj
^R

Descripsi. Locum inscriptionis non indicat Momms. : idem dat lectionis
monstrum AICVF quod tentat emendare NOV • F*: putatque OR cogno-
minis initium el puncta omiltil. O infra hiantem Henzenius notavitprimo
loco tantum. Trendelenb. in Ephem. Ep. 49 pessime pro < • VS legit K • M.

637. (=95, XXXVI, 54). — In margine inferiore basis.

C • COMEA/I • /V • F Descripsi.

183

638. //OMINIA-M-F

639. — In margine superiore basis.

C • COM lO • PES • F Kphem. Ep. 50.

640. (=99). — In basi quadrala.

GEMNA-CORDIA

Descripsi. Locum inscriplionis non indicat Momms.

644. (=98). P • CORDI • MATER

VALE

642. (=100, XLVI, 30). — In margine superiore basis striatae.

CCORIARIO^^-I^

Descripsi. Sub pinea Momms., Henzenius el Ritschelius omitlunt duas
posiremas. litteras.

643. — In basi quadrata. TERT-CORIARIA Ephem. Ep. 54.

644. (=101). — In margine superiore basis striatae.

CORHCIA

Descripsi. Sub pinea Momms. : idem punclqm , quamvis non suo loco ,
omittit.

645. (=4 52). — In basi media.

CO//TIHA^OV^SAMIARI

Descripsi. Locum inscriptionis don indicat Momms. : idem totam corru-
ptam et incertam affirmat seque excepisse sic COIII^IA^V * Ml^. Heoze-
nias, Scavi di Palestrina n. 65, pessime sic TITIA • QV • AM/////. Forle
est Coutilia, vel Contilia, quae fuil Ovii Samiarii (uxor).

646. — In basi media. CCRA^P-F Descripsi.

647. — In inferiore margine basis.

TIRRI»CRAISH»TIR*F
Descripsi. Errorem Henzenii emendavit .Trendelenb. Ephem. Bp. 53.

648; — In pinea. M I NO • CVM I A • L • F Descripsi.

649. (=402). — In basi qaadrala.

KVPI-^-F
Descripsi. Momms. in basi columnae: idem dat P qiiadratum.

650. (=103). — In basi qua^ata.

STA-CVPIO
Descripsi. Monims. in basi columnae.
654. (=104). CVRTIA ROSCi

652. ~ In margine inferiore basis.

CDlNDi Epbem. Ep. 55.

653. — tn basi quadrala. CNDINDI'CN

F Descripsi.

654. — In pinea. GN- DINDINDI • ARISl • F
Descripsi. Henzen. el Trendelenb. ARIS * kF perperam.

655. — In margine inferiore basis.

kOINDIO-^F Descripsi.

656. (=105). — In basi quadrala.

bl^uLEIA//C/ F
Descripsi. Mancam initio dat Ritsrhelius : Uenzenius vero excepit sic
bl /LEIA C F.

657. — In basi quadrata. M-EPOkEIOCF

658. — Tn basi ^uadrata. AEPOI^EIVS-M

659. — In pinea. M • EPVLEIVS • M • F
Ephem. Ep. 61 EPVkEtVS

660. — In basi. ETRIHA • W F
Ephem. Ep. 62 ETRILIA.

661. ETRILIALFLONGA
Ephem. Ep. 63 ETPIHA -V-P- ^ONGA .

662. — In basi quadrata. ' .

LETRILIC-FRAVC Descripsi.

663. (=108, XLV. 10). — In basi media.

MAIO • FABRICIA
Descripsi. Momms. male in pinea.

664. — In margine superiore basis.

MARIA • FABRiCIA //

665. (=406, XLV, 8). —An margine inferiore ba&is.

C • FABRECIO
Descripsi. Momms. in pinea male: idem C angulatum dat.

666. (-407, XLV, 33). — h\ margine inferiore basis.

/W'FABRICI-K-F
Descripsi. Momms. in pinea male.

667. — In basis margine inferiore.

L-FEIDENATI-L-F Lege: L. Feidenalis L.f.

668. - In pinea. C • F^AVIO • ^ • F

669. P . FI^AVI • P • F

670. (=159, 555). — In margine inferiore basis.

MAIO rohTVM
Descripsi. Momms. male in pinea: idem excepil sic MAIO • FORIVM.

671. — In margine basis superiore.

M-FOVRI .

67«. (=460, XXXVl, 55). — In margine superiore basis.

CAIA^HRI

Descripsi. Locus inscriplionis a Momms. non indicatur: idem punctum
omisil, habetque HRI. Modo recle Tren^lelenb. Ephem. Ep. 69.

673. (=109, XLVI, 33). — In margine inferiore basis.

OEMEIAI
Descripsi. Momms. in pinea male.

674. — In basi media. GMiriA • M • F Descripsi.

675. — Sub thorace mulieris.

GEMINIA-C-F
GN-VATRONhVXOR

Matzius legit A pro A et CN pro GN» Ephem. Ep. 71.

m

702. (=122, XLV.ll). - In basi quadrata.

//•MTORIAI
MOPIAI^BI

Descripsi. In basi ponit Momms.

703. C-OCTAVI-k.l^

704. " In basi quadrala. OCTAVIA-Q-F Ephem. Ep. 84.

705. — In roargine ioferiore basis.

OPI

Descripsi. Male in pinea Momms. : idem mancam utrinque exhibuit per-
p^ram in add. et emend.

706. OPIA-^.F

707. OPIA

708. (=1S4). — In basi media.

C-OPIO

Descripsi. Locus inscriptionis a Momms. non indicatur: idem P clausum
male dat.

709. M-OPIO-M-F
740. (=-129, XLVII, 50). — In basi quadrata.

M OPPI- II M-F-ALB

Descripsi. Momms. in basi: idem addit: Vir dicitur extare in medio rudi
scalpro hcisus. Ritschelius e duabus unam verlicalem lineam exprimii:
. hiilc Momms. IMF perperam.

7H. (=425). M-OPIO-M-F-L-N

742. — In margine inferiore basis.

P • OPIO • CES F

Descripsi. Ex ectypo CEST Heuzen. excepit perperam , Ephem. Ep. 86.
Lege Gesonis filios.

743. (=x 426). P-OPIO -P-F

744. (=t27, XLV, 42). — In basi quadrata.

SEXTO-OPIO-C-F
Descripsi. Momms. in basi.

m

715. (::<28, XLV, 14). — In margine superiore basis.

T • 0P//0 • C F
Descripsi. Momms. in pinea male: idem exhibet OP// omissa finali.
746. (=130, XLVII, 51). — In basi quadraU.

L-OPPI-L-F
FLACVS
PATR

Descripsi. Momms. male in pinea: idem P clausum exhibel.
7i7. (=431, XLVII, 52). — In basi quadrata.

L-OPPI«LF
FLACVS
FILIVS

Descripsi. Moromsr in pinea male.

748. (=465, 555, XLVI, 46). — In basi quadrala.

ll0llll\O-C'V

Descripsi. Momms. iocum inscriptionis uoo iodicavit. Henzen. et Ritschel.

danl lO ' C * l'. Errat Momms. hic esse scriplum ACII^IO * V • \r et

se.legisse affirmans, in add. et corr.

749. — In margine superiore basis.

ORCEVIAC-F
720. M-ORCEVIO-M-F

724. (= 4"36). //ORCEVIVS • M • F • NASICA

722. (=436, XLVII, 19). — In basi quadra{a pedibus fulU.

MAIO^ORCEVIA-M^F
Descripsi. Momms. male in basi pineae. Ephem. Ep. p. 46 in basi protomae.

723. (=433, p. 555, XLVI, 37). — Tn margine superiore basis.

^•ORCVirZ
Descripsi. Momms. male in pinea: idem in add. Lege, ail, V ORCVIO
C^F, perperam. Ritschel. exhibet I^^ORCVIOS male.

724. — In margine inferiore basis.

^•ORCVIVS-a-k
Descripsi. Piincta pro lineis duobns extremis locis ridc!!. Gphem. Ep. 89
male puncta his eliam exhibel in locis.

190

725. (=462, 555). — lo margine iDferiore basis.

6-0VII6-T-II

Descripsi. Male Momms. in pinea: idem in add. Lege, ait, Q. Oveo T. f.
Prima liltera mihi visa est essc O non Q. Moneo in basi quamquam in-
ferius fracta litteras integras esse; O tetragonum et apertum.

726. PACIUIA»A»F

727. — In basi rotunda. ^''PAPI^ Ephem. Ep. 94.

728. (=1501 C). — In inferiore margine basis corinthiae.

PATOHIIA-V-F

Descripsi. Locus inscriptionis a Momms. non indicatur: idem punctum
post V omisit. V. Bull. Instil. 1864, p. 133.

729. — In basi rotunda. l^-PTRONIOC l^ Ephem. Ep. 92.

730. (=137, 555, XLVI, 38). — In margine superiore basis.

PEJC/VO • V

Descripsi. Momms. male sub pinea: idem in add. legit PESCNC|v|
perperam.

731. (=139 p. 554, XLV, 19). — In pinea. In basis corinthiae margine

inferiore.

P^AVTIA

P V Deseripsi.

732. (=138, XLV, 18). -~ In basi quadrata.

(;-P^AVTIO-C-F
Descripsi. Momms. in basi: idem A exhibet.

733. (=Suppl. III f). — In basi quadrata.

//^AVTIO • M • F • k • N

Descripsi. Male in Ephem. Inslit. 1864, 124 exhibetur FI^A itemque a
Ritschelio. Haec errata silentio obruit enarrator Ephem. Ep. 94 tantum ad-
notans in Gne F tabulam dare Ritschelii, M Henzenium. Idem addit prae-
nomen V- de suo, et p inilio nominis.

734. — In basi media apud roe.

M-P^AVTIO N\/'^'ll
Descripsi edidiqoe in Ephem. Instit. 1866 p. 63.

735. PO^DIAC-F

191

736. (=U0. XLVl, 39). — In pinea.

M • POMPONI • M • F Dcscripsi.

737. (=rU4. XLVI, 32) — In pinea.

POPILIA-M-F Descripsi.

738. (=4 42, 555, XLVI, 32). — In inferiore margine basis quae esi

quadraia.

PROaiHA-CF

Descripsi. Male Mouims. in pinea. Henzen. dedil PROQIIIA. Momms.
recle coniecii PROQlklA , al P clausum dedil , A pro A , punclamque
posi C omisii.

739. — In basi quadraU. C-PVLLIVS-L-F'

740. — In basi roedia. P • PVUI • U • F

741. — In basi raedia. Q-PVUIVS-U-F "

742. TRPVPI-M-I^

743. — In basi quadraia. //OSCI-C-F Ephem. Ep. fOO.

744. (=:U3). — In margine inferiore basis.

A • ROSCIO ^

Descripsi. Locum inscripiionis Momms. non indicavii, A pro A dedii.

745. (=144). RVTIHA-C^F

7i6. -^ In pinea. L • SAMIARI • C • F Ephem. Ep. 104.

747. — In basi. C • SATRICANI • K F Ephem. Ep. 102.

748. K • SATRICANI • K • F Ephem. Ep. 103.

749. — In piuea. // SATRICANI

LF Ephem. Ep. 104.

750. //xlCANIA Ephem. Ep. 1«9.

751. (=:Suppl. III c . — In basi quadraia.

SAVFEIA Dcscripsi.

752. — In basi media. M -SAVFEIVS-C^ F

753. — Basis quadrata.^ SAVFE Ephem. Ep. 106.

754. (=145, XLV, 17). — In superiore roargine basis siriaiae corinihiae.

V '' JAVn

Descripsi. Male Momms. in pinea: idem dai SAVFI nolans in iabula
Rilschelii exhiberi // SAVEL//.

m

755. (=U6. XLV, 16). — In marginc inferiore basis corinlhiae.

OPI-SAVFIO l^k

Descripsi. Momms. male sub pinea: idem O parva forma ut debuil non
exhibuit.

756. — In margine superiore basis.

TRTIA-SAVFIA
Descripsi. Ephem. Ep. 407 male A ubique exhibel.

757. (= U7). SEHIA • k • l< • OPI Lege Opi (uxor).

758. — In basi. . k- SHklClu NV • F Ephem. Ep. 109.

759. (=449, XLV, 24). — In basi media.

MARIA SEUICIA

Descripsi. Momms. in pinea male : idem k angulatum exhibet prO U
mediae foxmae.

760. M-SELICIVS

C-F

761. (=448, XIV, 21). — In pinea babente basim ordinis corinthii.

SEUCIA'P-F
Descripsi. Male Momms. dedit P forma quadrata.

762. - In pinea. , SERVIA • M • F

<INSI-VXoR Ephem. *Ep. 444.

763. — In inferiore mafgine basis.

l^-TAMPiO

764. — In niargine superiore basis.

M • TAMPI • C • F

765. — In basi media. M TAMP • F • M

Descripsi. Male Ephem. Ep. 4 45 dal M-F pro F^M , quod errore ve-
teris fabri factum puta.

766. (=4504, 6). — Iii superiore margine basis.

PAC // TAMPIO

m

Descripsi. Locus inscriptionis a Momms. non indicatur. Praenomen male
omisit editor Ephem. Instit. 4864, 423.

19S

767. (=150, XLV, 22). — In inferiore margine basis slrialae.

ClO-TAPlOS-M-k

Descripsi. Integra est. Male Momms. in pinea: idem initio detritam exhi-
bet, ut Henzen. a quo accepit, et P clausum dat. CIO Momms. supplet
LuCIO. Libertus cognomine utitur loco praenominis. Cio est Ghius, ab in-
sula, abi emptus olim est. V. Varron. de L. L. VIII, 21.

768. (=Suppl. III I). C • TAPIO • SEX • l<

769. (=151, XLV, 23). — In inferiore margine basis striatae.

TAPIA-a-VESTORI
Descripsi. Male Momms. in pinea. o est mediae formae.

770. — In margine inferiore basis.

Q-TEREBVNI-M-F

771. — In basi media. TERENTIA-C-F

772. — In pinea. TITIA • P • F Ephcm. Ep. 118.

773. TITIA-QV-AMI//

774. - In basi quadrata. TITOUEIAI-M^F

Ephem. Ep. 119 exhibet male TITokEIAh M-F nempe o parvo et
M mediis cruribus ad basem demissis.

775. — In basi quadrata. V-TO/VDI •M

L

776. MAIOTVTIA-Q-F

777. (=153, XLVI, 41). — In basi media.

MI/V-TVTIA
Descripsi. Momms. in pinea male.

778. (=153, XLVI, 43). — In superiore margine basis.

MVAR
Descripsi. Male Momms. in pinea.

779. (=155, XLVI, 43). — In basi quadrata.

CRAECA^VATRONIA .

Descripsi. Male Momms. in pinea.

13

\

194

780. — In basi quadrala. ///ATRONIC//

Descripsi ex forma extante litlerisque retrogradis in mortario impressa.
Eam Cicerchiae donum dedi: is male VATRONIVS exhibuit.

781. — In basi media. V • VATRONIVS

782. VEHIHA-M-F

783. (=1501 d). - In basi media. RVDIA • VERCEILIA

ANTVLAI-L

D^scripsi. Momms. in add. Nec Vergiliae liberlae, ait, nec Patroni Pa-
tronaeve nomen exlrico. Antulam pro Antulla, Antilla occupavit Henzen.,
Rudiam dicam cognomen esse positum loco praenomiois ex oppido, unde
orlus Ennius, quem Cicero, pro Archia iO, Rudium hominem dixit. VER-
CELIA pro VERCEILIA exhibent Momms. Henz. traduntque locum esse
delritum ante vocem Antulai, ulrumque male.

784. VETTEIAI-T-F

785. — In superiore margine basis.

C • VOkNTIH CV

786. — In pinea. MAIO • VO^E^TI HA

787. (=158, XXXVI, 60). — In margine inferiore basis.

< • VSORO

Descripsi. Locum inscriptum Momnis. non indicat: idem Q pro C male
exhibet. Caius Usorus est Caiae Comeniae, n. 636, maritus, et ea forma
scribitur, qua UiXcopoq.

788. IIS'[r'F

789. //\-Q^F

Titali Paliscorain.

Oppidum, quod nunc Civitas Caslellana vocalur, fuit olim caput gentis
faliscae ct Falescum, sive Falerium, nam synonvma ^^unt, est appellatum.
Cum vero Falesci e monte in planitiem coacti a Romanis victoribus de-
sccnderunt, ibique novam urbem condiderunt, eam Falerios nominaverunl.
Romani post aliquot annos coloniam in antiquam Faliscorum sedem de-
duxerunt, quae Colonia lunonia Falisca dicta est, qua aelate Falerii Mu-
nicipium Faliscum dici coeplum esl. Origo Faliscorum a Sabinis, dialectus
latina, at lilteratura promiscua e latinis elementis, etruscis, propriisque.

195

Monumenla dialecti faliscae birariam dividenda putavi , cl primo loco ,
posui , ut par erat , quae Falisci in oppido reperta ; secundo loco , quae
Faleriis. Inscriptiones edidi primum in Annalibus Instituti a. 4860, ex apo-
grapho , deinde iterum in Diss. archaeologicis , cum animadvertissem sub
albario , quo inteclae tegulae erant , alias inscriptiones lalere. Has ergo
magna cura ct diligentia calce sublata detectis, novi tituli extitere qui
magno mibi emolumento fuerunt. Inde enim factum, ut paleographiam Fa-
liscorum evidentius solidiusque, refutato abunde Detlefseno, constabilirem.

Tilali CiviUlis Gaslellanae, qnae fnit olim FaliMain.

790. — Supra sepulcrum rupi insculplum.

fl>l3): // »iK:iVfl)

Descripsi edidique in Annal. Instit. iterum in Diss. archeol. I tab. III,
n. 4 p. 59. Lege: Cavi T(i). .pi. .. cela.

791. — Supra sepulcrum rupi insculptum.

fl>l33 :ior3v ii^Mir

Descripsi edidique, ut supra, tab. III n. S p. 59. Lege: T. . pi Vetthi cela.

792. — Ad lalus sepulcri rupi insculpli.

VMO>ir

Descripsi , ut supra , n. 3 p. 59. Vel est genitivus tertiae TiconuS; ut
Capitonus, vel uominalivus per anadromen ex Tvx^v,

793. — Supra loculum sepulcri in rupe insculpti.

sir5nnoN3vi3>i

INOV
Descripsi, ut supra, n. 4 p. 60. Fortasse Leivelius Purtius Volti fil.

794. — Infra Itculum sepulcri in rupe insculpti.

m<o -msiv >i3v

Descripsi, ut supra, n. 5 p. 60. Lege: Veli Visni Olna. Ut supra, cellam,
sepuicrum, ita hic loculum olnam Falisci appellant.

795. — In tectorio minio picto supra sepulcrum rupi insculptum.

;i//////v :;\C
m\f{o:^^f\ii\llvi:;\:>

m

h. Titalas poslerior, induclo albario suprascriplus.

f\\m:>\\\/:mf\:>

Kjinv^ VI H

Descripsi edidique lab. VI n. 2 p. 66 op. cit. Legendum: Cavia Vecinia
Voitilia Marci Acarcelini Uxor - iterumque : Marcio Acarceli&io, Cavia Ve-
cinea heic cuba(n)t.

804. — Titulus minio pictus in tegulis calce iilitis

•OIMN
f IO-2IINV5ltllP

omN3)5i;i);i oti+

lOPit :m

VD3

Descripsi edidique tab. VI n. 3 p. 67 op. cit. Titus Acarcelinius Marci
iilius, poplilia. Petronius Cesonis fiiius. Sic in Diss. cit. legendum duxi,
cum aliter antea legissem neglecto puncto post Fi. Pop non esse praenomen
Petronii deciarat locus, orthographia alque paleographia huius secundi
tituli. Praenomina, raro licet, lamen aliquando omissa sunt. Eo ccrte caret
n. 624 CAMEl^lO • N - k et in nummis familiarum n. 422 AV-RVS-

80o. — Titulus in tegulis calce illitis minio pictus.

mni/D-yi

Descripsi edidique tab. VI n. 4 p. 67 op. cit. Dellersenus, qui q accipi
voluit loco B scriptum a Faliscis, hoc exemplo refulatur: nam Clipea est
non Clibea in epigraphis laline scriptis. Adde 00+3511, WV+nfl^MV),
quod olim prolatum Bretod, Cuncabtum temerc diceres. Lege: Luciae Clipiae.

806. (=4 34 4). — Tituius minio pictus in tegulis calce illitis.

C-CLIPEAI- HEIC PLENES-Q-F

M-F-HARACNA CVBAT
SOREX-Q-CVII

Descripsi edidique tab. VI n. 5 p. 67. Lege : C. Clipeae ((Juae), Marct
filiae , Aracna, Sorex , Quinctusque Plenes , Quincti filius , heic cuba(n)t.
Pienes casum fortasse obliquu^i putat Momms. Plenes mihi idem est ac
Plenius , ut Petrunes est Petronius. Hac declinatione Osci atque Etrusci
usi sunt, et hi quidcm syblata s finali littera, cuius exempla sunt gencris
item masculini Hatile, Pabate. Haracna, Sorcx cognomina raulierum sunl,
etSus, quod retuli supra. De his Yarro , ut antiquatis, puto, scripsit
(L.L. IX, ^2): Quotusquisque iam servos habet priscis nominibus?

m

807. (-1342). — Tilulus minio piclus in legulis.

M'CLIPIIARIO'M'//J
H^RISP AM 0)MA
SOR II CFNSC (OR)

Descripsi edidique tab. IV n. 3 p. 63 et in App. p. 488 op. cil. Momms.
repelit editionem primam, quae prodiitin Annal. Inslit. tab. 4 n. 15 p. 279.
Fuit haec inscriptio in sepulcro illi proximo, e quo eruti sunl tiluli a me
relati nn. 798-806. Tegulae nuda in teslaprimum litteras acceperunt, iterum
deinde pictae albario inducto : quod in albario reperi scriptum linea cir-
cumducta notavi. Legendum probabili coniectura: M. Clipeario. M. (fil.)
Harisp(ex) (cenjsor II (vir praet)or. Vox pene.integra CFNSO quomodo
coniungi possit cum retrograda epigraphe, Anco Ma, latet me, nisi si
exemplum esse vis tituli bustrophedonscripti. Nota praenomen, Anco, quod
fuit olim Marcii regis e Sabinis oriuudi. Forma aspiratae H accedit ad 8
elementum Oscorum Tuscorumque.

808. — In pavimento aediculae operis musivi Faleriis reperlo : inerant

delphines et quo latere olira limen Tuit, scriptura legebatur nigro
colore, litteris fere palmaribus.

-35n-tO-03MIT5l3l'-3) W1 -OIWSIH •//

Descripsi edidique in Diss. dei Can. epigr. di Fed. Rilschl tab. n. 6 p. 33^
nunc periit. Post praenomen patris nullum indicium apparuit lilterae de-
perditae, nisi quod tessellae ibi erant temere positae. Lege: Hirmio M. (f.)
Ce Tertineo. C. f. Prei . . : hoc est : . . Hirmius Marci fil., Ceso Tertinius
Cai fil. Praetores. In alphabetum Faliscorum littera K non est recepta :
adhibent vero, cum latinis elementis utuntur. Littera M item carent Falisci,
eius loco perpetuo M1 Oscorum Tuscorumque usurpant. Recte igitur mo-
nuit me Carmelus Mancinius non Manium sed Marcum fuisse legendum.
Diphthongum at sive ae mutant cum simplici littera e: itaque scribunt, ut
monui, Cesula, Ceso, Pretor, Mecius et Cesilia.

809. (=255, XXXVI). — Parva aenea basis trigona Faleriis reperta. .

X

CAVI:TERTINEI:

t

Descripsi edidique tab. VII n. 2 p. 69 op. cit. Brunnius qui apud nego-
tiatorem antiquarium viderat, delineatam Ritschelio miserat, qui praene-

200

stinam fortc putavil: reclius Momms. terris etruscis altribuit. Ego faliscam
esse cum pro certo haberem, ita esse reapse ab Angelo Sebastianino di-
dici, a quo reperta erat Faleriis, in fundo suo. Apparet ex femiminatione,
cuius vestigia manent, olim aeream icunculam sustinuisse. Inscriptio refert
Cavium Tertineium Posticnum , cuius nomen supra basim insculptum legitur
casu recto. Nota S omissa in Posticnu et confer Ticonu n. 792.

810. — Faleriis in oppido aenea lamina reperta cum laminis supra relatis
nn. 557 = 558, 559.

//)-ONI//
Habeo apud me. Nominis proprii fragmentum esse facile perspicis.

VascuUi Capeniliain cmii epigrapbU sraphio inMriptit.

8H. — In vasculi fundo. V. lab. II, n. 4.

-7 —

5> ^

A I

Descripsi. Henzen. in Ephem. Instit. 1864 p. 149 hariolatus est tres fi-
gulos Aiedios fratres : Kesonem , Publium , Aulum in vase adhuc crudo
nomen suum inscripsisse : idem f pro P habuit : utrumque male. Figuli
vasibus testaceis sigillo nomen imprimunt, non graphio inscribunt, in aliis
operibus hac aetate stilo etiam utuntur. Legendum: A. Aiedies. K. f , est-
que nomen hominis mortui.

812. — In veritre vasculi. AT-FERTRIO

Descripsi. Edidit Henzen. Ephem. Instit. I. c. p. 147. Lege: At. Fertrio,
nomen hominis mortui. At. est Attos, Atta, quo praenomine fuit Atta Clausus,
Sabinus, qui Romae appellatus est Appius Claudius.

813. — Intra vasculum. . F-PA<IOi

Descripsi et delineavi. Edidit Henzen. I. c. p. 146 male sic: F-PACU
Vera lectio, quae esset, ego monui, qui descripseram. Lege: F. Pacios. F est
Fertor quo praenomine appellatus esse traditur Resius rex Aequicolus (Auct.
de nomin. Roman.).

814. — Intra vasculum. A-MRPIOJ • E$>P

Descripsi. Edidit Henzen. I. c. p. 148. Videtur legendum: A. Srpios. Esc,

20!

/

pula Sirplos Escharus? Lillerae M salis cerla vis esl: originem ducere vi- \ tjktt vi \^\
detur a M, sigma prono, quod elementum a Graecis Doris muluati suni \Ac ^^, ^
Etrusci, ab Elruscis vicinis Falisci, quibus Capenates accensenlur. "^

815. — Inira vasculum. V. lab. II, n. 5.

T-<-V6MANIO

Descripsi et delineavi. Edidit Henzen. 1. c. p. U7. Qui videbalur prlus
mos Yolscorum esse, ut praenomen paternum gentiUcio anteferrent suo, id
aeque videmus identidem usurpatum ab aliis populis Sabini generis. Lege:
Tito Gavii filio YomaDio. In scribenda ultima vocali graphium aberrasse
palam esl, scriptoremque nil voluisse nisi 6 aperlum effingere.

816. — Intra vasculum. Y. tab. II, n. 3.

C-PKNI

Descripsi et delineavi. Henzen. qui edidit 1. c. p. 4 47 perperam legit
C'PICNI. Legendum: C-PSCNI qaod est C. Pesceni. Pescno habes in
stelis praenestinis n. 730. Intra vasculum quater est cum signo delphini
impressum nomen figuli CEi^ litteris minulissimis, quae aciem Henzenii fu-
gerunt. Habes hic n. 540.

817. — Exlra vasculum. OI5IOT3J

Descripsi et delineavi. Habai ab Hectore Balmes, qui se Romae emisse
affirmavit. Puto originis esse sabinae, et fortasse Capenatem. Habe& Praeci-
liam Setorianam, e Municipio Falisco, in Diss. archeol. di vario argom. I, p. 54.

818. — Circa vasculum testaceum nigri coloris. Y. tab. II, n. 6.

/W-lxlPAVRki I Hh
in medio

Y<

Descripsi et delineavi , habeoque apud me. Diu haesi , tandem putavi
legi posse: M. Spauri(os) . .i. Pro Sporio seu Spurio dici potuit Spaurius.
Signa in vasis fundo Y< quid significent nescio : neque certo apparet,
quae sit vis secundi elementi.

849. — Intra vasculum graphio inscriptum.

A1A

202

Descripsi el delineavi , habeoque apud me. In vase aretino Romae nuper
efTosso graphio notatum legi: TAIA*

In •liit vaKolit ibidem efltottit Domina tani imminnla,
vel tolit initlalibat tcripla, vel nnmeri.

820.

CCA

exlra vas.

821.

'lA-EjjhSA exlra vas.

822.

C-Vlll'

• extra vas, J inlra.

823.

CVO

exlra vas.

824.

tl+

intra vas.

825.

^CA

exlra vas.

826.

T:N0

extra vas.

827.

TK. • Ml

intra vas.

828.

a
b
e
d
e
f
9
h

C'

C-

D

D

E

K
N

T
V

P

exlra

exlra
exlra
intra;
inlra.
extra

vas.
vas.
, ^ exlra

» 1 , in altero vascnlo P intra.
* P • V piclum exlra.
i V inlra.
m V'0 exlra.
n h extra.
vas. 0 II e.\tra.
P XI extra.
? XIV extra.

. (=H48, L, b). — Corae.

Q-POMPOA/IVS-QF
U-TVUIVS-SER-F

PRAITORES-AERE

MARTIO-EMERV

Aes martium dicitur hic pecunia ex venditione praedae militaris redacta,
cuius pars Coranis cessit, quod essent populi romani socii. Littera l est
hic mediae formae, et perperam Momms. acutam maxime affirmat. Ai in
radice iam miscetur cum ae in aere.

20»
830. {=H59, L, b). — Corae.

U-PACONIVS-TI-F-'PR
DEDICAVIT

Nola lineolas pro punctis et / mediae formae.
83«. (=Suppl. III, a). — Caleni.

C-HI/VOkEIO-C-^
APOkO/VE-DO/VO-DED

Edidit commentario instruclam Baro de Guidobaldis.

832. (=1200, Suppl. III, a). — Pyramidion lapide aibano in vico S. Leucii
agri capuani inventum.

IV/VO/VE

UOVCI/VA

TVSCOUA/VA5

UOVCI/VA g

Descripsi. luno Lucina bic Tuscoiana vocatur nempe a Tuscolanis culta,
ut Venus, quae in plumbea tessera TVSCulana cognominatur, Diss. Arch.,
vol. II, pag. U6. l vix mediam formam attingit.

833. (=1201, XXXVI e). — Pyramidion ibidem cum praecedenti inventum.

OUE Descripsi. Imminuta est latere sinistro nec certo

OkA/VA dici potest cui deae sacra olim fuit. Momms. cogi-

SACRA tavit primo lolem , ea deinde repudiata, quod reli-

gione culta unquam non sit , supplevit Palem , ap-

probante Rilschelio, qui cogitaverat de lunone covele, duce Varrone (L.L.

VI, 27), potius, quam de februle vel februale, collato Festo Paulli (p. 85,

14). At in lapide litterae O dimidia fere pars adhuc sculpta apparet; quam

ob cansam antea suppievi Hercole, cogitabam enim de sacris tuscolanis.

Cum vero luscolana, monente Mommsenio, non ad sacra sed ad deam re-

ferenda vox sit propter locum Varronis recenter emendalum (de LX. VI,

16), ubi pro tuscolanis sacris, reposuere, hortis, ex meliore codice, fateor,

me assequi non posse cuius deae tuscolanae nomen hic supplere oporteat.

Fortasse Partolae , quae partui praecral cum lunone Lucina cultae , aut

Ancolae, luoonis nempe ministrae, locus esse poterit potius, quam Belolae

ant Vitolae, nempe Victoriae. •

204
834. (=485). — Tilalus Venusiae olim effossus.

' Q • R A VELO legil Mallhaeus Aegyplius

^ el V. 5 SENATV D. Spalium vacuum

anle D Avellinius non curavit, arbitratus

Q * RAVEI O accusalivum esse senatuom vel senatud

P * COM I NIO ' P * F ex terminatione paragogica quae in aliud,

L • MALIO • C • F istud, et similibus visitur. At senatus hac

QVAISTORES aetate declinalum babuit accusativum in

SENATV D uem vel ue, m sublato: d vero paragogicum

CONSVLVERE noninveniturinndminibussubstantivisadie-

lEI- • CENSVERE ctivisque, extra ablalivum. Diuturnas Ittes

AVT-SACROM (vide Momms. ad hunc locum) dirimemus

AVT^POVBLICoM forlasse, collato DE quod plenius scriptum

ESE in titulo insequenti , adhibito insuper sup-

plemento R ex legum notis, ex Senatus
coosullode Bacchan. (DVM E)A RES COSOLERETVR; QVOM EARES
COSO^ERETVR,etexaereMinuciorum: SEI QVOI DEEARE INIQVOM
VIDEBITVR ESSE, legamus: Senalu(m) D(eeare) consuluere. Venusia co-
loniam latinam accepit a. u. 462.

S35. — Venusiae.

. . NATV
CbNSOLTVDE.
AVTSACROM
AVTPOVBLIC
LOCOM-ESE-
CENSVERE

Lege: Senatu consoUu de(eare) aut sa-
crom aut poublicom locom esse , quei
censuere.

836. — In luco lunoois Quiritis prope Beneventum circa columnam in-
sculptum.

V-CERVIO^A-F-COSOL Edidi ex scheda (Diss. archeol.

DEDICAVIT vol. I p. 95 ) , in qua titulum sic

descriptum offendi : LV • CERVIO •
A*F-COSO I DEDICAVIT. Summos magistratus olim in coloniis muni-
cipiisve consules appellatos viri docti cum pernegarent, locum Plinii (H.
N. VII, 43) de consule tusculano ad alia omnia vi detorquentes traheotes-
que , hoc titulo et insequenti prolato , ostendi summos extra Romam ma-
gistratus, olim consules etiam fuisse appellatos et Plinium vindicavi.

205

837. — luxta Benerentum in laco lunonis Quiritis fronti roensae quadratae
insculptum.

IVNONEI-QVIRITEI-SACRA

C-FALCILIVS-L-F-CONSOL

DEDICAVIT

Latere dextro

Tl

LEIVS-L-F-PR

Edidi ex schedain Diss;ar-
cheol. I p. 96. Praeler con-
sules etiam praelorcs in hac
colonia faisse demonstrat in-
signis hic titulus. Benevenlum
colonia deducta est anno 486.

838. (=182, III o). — In Marsis loco dicto Monle di Vico.

Latinam epigraphen potius putat Ritsche-
lius quam Sabinam Marsamve, Mommsenio
iudice, Enarr. p. 6. Lege: Vibius Aiedi(os)
Vibii filios Vesune Erine et Erine Patre
donom fert Iib(en)s. Momms. mutat Aiedi
in Atiedius: at Aiedii noti sunt, vide supra
n. 8H: adde in Inscr. neap. lat. n. 4023.
buas extremas litteras separavi ab Aiedi
de praenomine palerno interpretatus, putans id verosimilius. Litteram etiam
h magis esse F quam S est manifestum, nec tamen constat fuit ne in la-
pidc altera linea omissa scalptoris oscitantia, an temporis iniuria amissa.
Nota dativum in e Erine Patre pro Erinei Patrei. Postrema verba Momms.
legit DONO * MIIRI I^IBS» omisso verbo dat aut simili. P.ulo rectius emen-
dabitur DONOM PIIRT klBS> collato simili titulo C. Dimi n. S\%

V-AII1>IVA

VIISVNII

IIWNII-IIT

IIKINII

PATMI

>ONO-AAIia-l//

LI&5

839. (=1174, XCIII k). — Marruvii (S. Benedetto di Pescina).

TITI Dl A • TIT ' F Descripsi. Momms. affirmal Philippum Pla-

B0*C10 cidi habuisse hunc titulum apud se et ven-

D • D * D • D * U didisse mihi et Sorentino : quae sunt fabellae

merae. Idem • Bo«cio, ait, duo esse voca-

bula iam constat , quid significet ignoratur » , Dei Deaeve nomen latere

opinatus in D • D, quae siglae varie explicari possint, Deae Dianae, Deae

Diae, Dis, Deabus. Puto punctum in medio vocabulo casu accessisse, ul

identidem factum novimus ab artificibus. Bocio cognomen esse leneas a

graeca origine, /So?^, quae piscis maenadis species, forma diminutiva.

206
840.

(=183, p-
Fucini.

Suppl. XCVIII). — Transaquis (Trasacco) in ripa

VECOS SVP/VAS
VICTORIE • SEI/VQ
DO/VO-DEDET
I^VBS-MERETO
QVEISTO RES
SA • MACIO • ST • F
PAC-A/VAIEDIO ST

Uescripsi el charla expressam Ritscbe-
lio misi. Momms. scliedas nescio quas se-
quutus neglecioque meliori Brocchi apo-
grapho legil, primo versu, VECOS SVPM,
explicavilque pro parle, VEbius COSsu-
lius. Veram ego ieclionem ostendi in
Borussico Inslit. 1861, Bull. p. 46, quae
esl: VECOS SVPNAS explicanda Vecos
Supnas, nempe, Vicus Supinas (Cf. Bull. archeol. Neap. 1852 p. 13). Ex
hoc seu vico sive oppido originem duxere Ires illi Herennii qui Supinaies
se esse dicunt. Supinalem vicum ibi olim fuisse docui, quo loco hodie vicus
esl Trasacco, quod didici a charia quadam donationis edita a viro doclo
ab. de Costanzo (Acta S. Rufini p. 364), in qua sunt baec verba: Consiat
me loannes filium quondam loannis el ego Dodo sum habilator in terri-
torio marsicano in transaqua in ipsa civitate supino marsicano terriiorio.
Memoravi superius veram me leclioncm eruisse , inspecio lapide et charia
expresso, at Henzen. illam leclionem , ait, praetulisse me. Nempe insinuans
rem dubiam esse, quod non est verum. Lapis eo loco est nilidissimis in-
sculptus litleris, me teste, qui vidi, ei charia expressi. - Quaeslores: supple
fuere: collala epigraphe Vibonensi n. 1714: MAG • FVERE HELVIA • Q • F
ORBIA-M^F.

841 . — In ianua sepulcri marsicani insculpium ciim anaglypho lunae ralcaiao.

llkOOlWII

luna crescens
buUae valyares

(AIISIA Vk

Descripsit Carm. Mancinius, cdidi ego in Diss.
dei Can. epigr. p. 12. Lege: Elogime Vibii liberta
posuit. Caesia Vibii liberla.

84«. (-1770, Suppl. XCVIII).

C DIMI Delineavit homo Aschiensis, ad mensuram lapidis

JOVII et littcrarum; dcdi ego Ritschelio. Lege: C. Dimios

SACRI love Sacricostc ferl. Prodit in scaenam Momms. ei

COSTM tilulum aii esse mancum muiilumque, Sacri corru-

|i||[^T pium, Costii esse C. Ostilius foriasse. Quac merae

nugae sunt. Novis appellaiivis accensebimus Sacri-

cosium, collato tricosto Verginii cognomine. Nolandum hic verbum Tert pro

vulgari verbo da/.

207

843. — Navellis olim in ecclesia S. M. in Gerulis lapide calcareo.

T*VIITIO Repcri donoqae mihi concessum inluli in museum

D V /V O neapolitanum meum. Inde immigravit in museum pu-

D I D II T blicum neapolitanum. Editionem parabam, cum Ro-

MIIRC^O mam ad Instilutum Borussicum allalum est commen-

I 0 V I 0 * tarium Baronis de Guidobaldis. Legit is versu primo

^ R A T Veti , male pro Velio : emendavi ego in consessu

D A T A hebdomadario Instituti ex apographo, quod mihi con-

feceram , charla expreseo. Leges itaque : T. Vetio

Duno didet Herclo lovio bral(ra) data. Brat mibi olim vox visa est confe-

renda cum graeca roce 'Pir(^a) sive FPAT(RA) communi lingua 'Pwt/)»

explicabamque : ex oraculo. Henzen. contulit brat cum Oscorum Embralur,

unde ortus Latinorum imperator, revocavitque huc bralom tituli lucani.

Nola Herclo e reclo Herclus el confer lovos pro lovis.

844. -~ Galiani prope Superequum.

//^VkAI\// Descripsi. Supple probabililer .. pulaius .. mag.

MAG// iterum, aedilis, nempe pagi aut vici alicuius.

///M-AE//

845. (=<274, IV, e). — Boviani (Pietrabbondanle) invenlum, fragmentum

tegulae incisum sic:

/

SJ^VK^ Descripsi apud Cremonesium, et cretacea forma

TVK \iV/\ expressi. Ritschelius primum dedit tab. III y, ex

V l^l'A//IO Cremonesio; ilerum ex apographo meo quod edi-

^TA ' SV/v\0 deram in Graff. de Pompei p. 26, is tab. IV e,

quod et Mommsenius praetulit.

846. (rr<297, XLIX g). — Preturi in Aprutio.

PROTOCENES-CUOVU Descripsi. Littera / est formae

SVAVEI-HEICEI-SITVST pene quadratae, adhibenturque

MIMVS-PUOVRVMA-QlVE fere ubique lineolae supinae in-

FECIT-POPVUO-SOVEIS ' terstinguentes pro punctis. Pro

CAVDIA-NVGES carmine dactilico omninm an-

tiquissimo habuit Ritschelius ,
nempe cum Ennius forlasse adbuc in vivis agerel. Momms. contra: nam
syncope usi m situst longe post ea tempora usurpari coepta est, iudice
Lackmanuo : qua etiam aetale heice adhibitum , cum antiquior consuetudo

208

non noverit nisi heic. Manel prima ralio, secundam Ritschelio non obstare
palam esl, cum is olim proposuerit a. 1852 in Ind. Schol. p. xvi beic ei,
ut ei interiectio essel dolenlis: quod cum tandem Momms. animadvertisset
in add. et corr. p. 562, acule excogitalum cl fortasse verum esse affir-
mavit. Versus sic leguntur a Rilschelio:

Prologenes Clouli suaveis heic ei situst mimus
Plouruma quei fecil populo soveis gaudia nugeis.

847. — Teate Marruccino.

V-AklllS-k Prodiit in Ephem. Instit. a. 4847 p. 154.

SAAHIISAS

Stclae PiMiarciiMt.

Titulos pisaurenses aetatem bello hannibalico vel anteriorem vel certe
supparem clare arguere, ait Momms., neque rerum memoriam permittere,
ut ante saeculum quintum extremum reiiciantur. Vix recte: nam usus lit-
terae l quadratae el acutae declinationisque in o et u magis suadent haec
monumenta saeculum scxtum non antecedere.

848. (=167, XLIIl, 6). — Prope Pisaurum in luco.

APOUEN Ex recto Apolo declinat antiquitas Apolones,

^ Apolone,. vel ut hic Apolenei.

849. (=168, XLIV, 1). — Pisauri in luco.

CIISVkA Cesula, praenomen muliebre, pro Caesulascri-

ATIl^lA bunt etiam Falisci , Diane rustici pro Dianae.

DONV Lege: Cesula Atilia dooum dat Dianae.
DAT DIANII

850. (=169, XLIII, b). — Pisauri in luco.

FERONIA

STA"TETI0 Lege: Feroniai Statios Telios dedet.

DEDE

851. (=170, XLIV, m). — Ibidem.

FIDE

852. (={71, XLIII, b). - Ibidem.

IV/VO ' I^OVCI/VA * luno Loucina bic pro lunonei Loucinai

posilum suadel ceterorum lilulorum colla-
tio: imminuitur vero luno ut Dei, Mat, pro Deivai, Malrei.

853. (=tl2, XLIII, f). — Ibiilem.

IV/VO/VII
lunonem niatrem inlellige, quae el Sispita et Regina dicta esl.

854. (=172. XLIII, c).

IV/VO/VE*RE Specimen babes prisci sennonis vulgi ,

/\AATRO/VA extremas vocabulorum litleras non enun-

PISAVRESE tianlis. Lege: lunonei Reginai Matronai Pi-

DO/VO DEDROT saurenseis donom dedronl.

855. (=474, XLIII, o). HIBRO

Olim Loibes , Loiber , Lober . Leber , dein Leiber , Liber scriplum. In
aliis vocibus ubi oi oritur ex ou non Iransit in et sed in u: e. c. Plouruma,
Ploiruma, plurima, Fourius, Foirius, Furius.

856. (=175. XLIV, l). — Ibidem.

DEI • AAARICA Lcge: Deivai Maricai.

857. (=176, XLIV. o). — Ibidem.

/\AAT • AAATVT Lege: Matrei Matulai.

858. (=177, XLIII, a). — Ibidem.

AAATRE

/NAATVTA Malrei Matutai donom dedront Matronai.

DOA/O-DIIDRO Mania Curia. Pola Livia dedant. Scilicel Ma-

/\AATRO/VA tronae obtulerunt; quibus accessere Mania

/W • CVRIA • Curia et Paula Livia, Nota, dedaal, pro sim-

POI^A-HVIA plici dant.

DEDA

859. (=178, XLIV, k). — Ibidem.

DEIV • A/OVE • SEDE Deivei novemsedes, ait Momms. prae-

T • POPAIO • POP • F ter grammaticos a quibus venit carmen

14

210

quoque Livii VIII, 9, nusquam commemoranlur. Hic igilur oblilus eslti-
tuli Marruvini in quo redil divorum novesedium memoria: Aisos novesede
pesco pacre.

860. (=179, XLIV, n). — Ibidem.

SALVTE Fdrmam quadratam litterae L apparere primum

initio saeculi septimi olim docuit Mommsenius: deinde

mulala sentenlia, ad medium affirmavit altingere saeculum sextum. Modo

ad hanc epigrapben ait L quadratum non impedire absolute quominus ti-

tulos hos quinto saeculo tribuamus.

861. (=180, XLIII, b). — Ibidem.

/VOMEHA Exlremae Ires lillerae, lia, periere: supplentur

DEDE ex schedis oliverianis, quae servarunt.

862. (=1427, XLIV, f). — Pisauri.

M • PI^ETVRI • PE*S/V Incertae iectionis tres exiremas lil-

teras esse monet Mommsenius, qui et
punctum omitiit, eo quod ab artifice insculptum sit sine caui^a.

Titalis aelalis ccrlae.

863. (= 29, XXXVII, a). — In sepulcro Scipionura lcctorium rubricapictum,

nunc in Mus. Vat.

rOR/VEHO • CA/ • F • SCIPIO cos. a. u. 495, ces. a. 496.

Contuli quod superest. Servant Scbedae Agincourtianae in Bibl. Vati-
cana, item edidit Piranesius sive hic ab Agincourtio accepit. sive ipse
descripsit. Enn. Quir. Visconlius dat initio imminutam sic: O^CN -F*
SCIPiO: hunc sequitur Mommsenius. At fides habenda est Agincourtio
qui formam litterarum qualis esse solel in veluslissimis praesertim V acuti
supplere ex ingenio non potuil, quam ne novit quidem : praeterea in sar-
cophago inscriptio, quae cst, U habet pene quadratum. Adde absentiam
praenominis, quod cur non suppleverit Agincourtius ex carmine sculpto in
sarcophago , nulla causa est. Denique cur rrpraesentassel initio C dimi-
diatum qui veterem inscriptionem simulare nec voluit nec potuit. Pro hac
sententia Rilschclium eliam esse docet Enarralio iab. xxxvn.

864. ( = 31, XXXVIII. d). — In sepulcro Scipionum rubrica teciorium

pictum, nunc in Mus. Vat.

^•COR/VEHO-^-F-SCIPIO cos.a. 495, ces. 496.
AIDII^ESCOSOkCESOR

21 i

Contuli. Litterae initiales primi et secundi versus cum.lilulus in museum
illatus est amissae, tesle Pisanesio. C^terae recenti rubrica resiitutae. Ad
hunc titulum retuleris carmen insequens.

865. ( = 32, XXXVIII, e). — E sepulcro Scipionum eruta aetale Sirniondi.

HO/VC OI/VO • PI^OIRVME • COSE/VTIOA/T R posl a. u. 494.
DVO/VORO • OPTV/V\0 • FVISE • VI RO
PVCIO/V\-SCiriO/VE-FIHOS BARBATI
CO/VSOI^ • CE/VSOR • AIDIHS • HIC • FVET • A
HEC • CEPIT • CORSICA • AI^ERI AQVE • VRBE
DEDET • TE/V\PESTATEBVS • AIDE • /V\ERETO

Vidi in aditu Bibliolhecae Barberinianae el descripsi. Pertinel ad L. Cor-
nelium Scipionem Lucii filium (Inei nepotem consulem a. u. 494 qui de
Poenis et Sardin. Corsica Iriumphavit an. CDXCIV V id Mart. ( tabul.
triuroph. ) cum contra Sardos et Corsos et Ilannonem Poenorum ducem fe-
liciter pugnasset (Epit. Liv. 17). Hic victis ad Olbiam Poenis et in mari
tempestale iactatus aedem tempestalibus vovit, cum pene cst Corsis obruta
classis aquis (Ovid. Fast. IV, 193). Tabula manca esl laterc dextro, facile
tamen suppletur metro saturnio duce. Orthographia carminis est velustis-
sima, qualem non scrvant celeri Scipionum tiluli hoc melro conscripti.
Auctor cur non memoravit bellum in Sardinia geslum, unde el triumphavit,
nec Poenos ad Olbiam et in mari viclos , argumentum nullum potest in-
•stitui. Nota Luciom tam mature non per diphlhongum scriplum, quo modo
hac aetale et priore Loucilia, Loucina, Louceri, Loucetios scribitur. M vero
^ola in voce Luciom adhibitum cum accusalivi ceteri careant. Versus prae-
eunte Ritschelio supplebis. Excipe, romai^ quod is intulit in fine versus
primi : pro quo praetuli, romayio. Nempe non plurimi Romae, verum plu-
rimi consentiunl hunc virum romanorum fuisse oplimum , quod lestimonium
est aliorum quoque, non maioris Romae partis tantum. Scandes vero sic,
eodem duce:

Honc oino plofrum^ cosenti6nt romano
Duonoro 6plum6 fufse vir6 vir6ro
Luciom Scipi6ne. F]'li6s Barbati
Cons6l cens6r aidilis hic fuet apiid vos
Hec cepil C6rsica Alcriaque urbe pucnandod
Dedel Tempeslalebus aide mdrelod v6tam.

Versum terlium, sublata Ihesi pedis primi posl anacrusin, sic scandes:

Luci6m Scipione nii6s Barb&ti.

Vide parergon de versu saturnio.

2i2

866. (=41). — Romae olim.

a. u. 518. In gente Cornelia Lucios el Pubiios floruisse

P*CORA/ quidem invenimus , Vibium aulem nullum. Cum

V • F • COSO vero litlerae l aculae identidem ita lincae parili

PROBA ratione producantur, ut videri possit V» et eo

MAR modo a dcscriptoribus , quamvis peritis, accipi

poluerit, nullum negotiuro habemus, in reddendo

praenomine Lucii patri huius Cornelii Consulis. Praesertim cum et P. Cor-

nelius Lucii filius consul fuerit qui triumphans anno 518 causam habere

potueril cum Marti illud, quodcunque Tuit, probaret sacrandum. Titulus sup-

plelur sic: P. Cornelio L. f. Cosoi probavit. Marli sacrom.

867. (pag. 556-8, Suppl. I). Ara, reperta in campo Verano, lapide gabino,

nunc in Mus. Capitol.

latere sinistro in fronte

I.-I-XXVI HERCOI^EI a.537,

SACROM
M • MI/VVCI • C • F lalere dextro

DICTATOR-VOV|lT

Descripsi. Disseruerunt Rilschelius et Mommsenius: ego ad Mommsenii
sententiam accedo, quae sic habet in summa. M. Minucius magister equi-
tum fuil a. u. 537. Quod dictatorem se appellat id facere credendum est
legis Metiliae causa, qua diclatoris et magislri equitum ita ius est aequa-
tum, ut Polybius scribere potuerit duos dictatores esse creatos (ill, 103]:
KaS ih ivo itXTdiTopss eysyoyetaoLv erkl ri^ &vrks npil^eis, b npoTepoy ov^bkora
cvvsBeByixei 'TTApa. '^Foifjux.iotg. Cf. Liv. XXII, 25. Marcus hic Minucius Luci
filius consul fuit anno 533 : consulares autem diclatores creati inveniuntur
inde ab a. u. 433, tribus tantum exceptis vel per tumultum vel per con-
iumeliam in Senatum a consule diclis. Miratus cgo de legionibus prima el
vicesima sexta a Hitschelio repertis in siglis l^*!* XXVI laleri sinistro in--
sculptis, paraveram ostendere quid hae nolae olim significaverint, praeverlit
Henzenius. \f\' est locus primus, XXVI est numerus lapidis caesi, illius
loci, ubi lapicidina fuit. Ritschelium confutavit Mommsenius, nec lamen ipsc
sanior, qui putavit aliquid illis siglis subesse ad dictatoris volum pertinens
e. c. loricas inlatas XXVI : hac tantum de causa laudandus , quod se id
lusus causa scripsisse afSrmat.

868. (=40). — Priverni. APPIOS CONSO^ a. u. 542.

Ex Sirmondo, qui se Privemi legisse afiirmat. Ad aliquem ex Appiis con-
sulibus saeculi quiuli qui in eo magistratu fuerunt a. u. c. 447, 458, 483, 490

213

lapidem perlinere necessario pulat Momms. propler os scripluram posl bel-
Inm hannibalicum obsolelam. Conlra oslendi in Diss. dei Can. epigr. p. 5^2
ad saeculum quintum referri non posse, propler consonantis duplicalionem,
quam saeculo primum sexto incepisse conslal. Igilur eril is consul Appius,
quem a. u. 542 eum magislratum gessisse fasli leslanlur. Ea aetale os,'om
scriptura non omnino obsoleverat, teste sacrom in titulo a. u. 537.

^69. (=530). — Romae olim.

AA

CI^AVDIVS-M-
CO/VSOI^
HI/V/VAD-CEPIT

Diu dispulatum de accusalivo decli-
F a. 540.' nalo in ad, cum docli putabanl in titulo
scripturo M. Claudium cepisse Hinnam
sive Hennam urbem in Sicilia. Tandem
* paluit haec et similia nomina ablalivo
efTerri et titulos hos praedae apponi solere significandi causa , quis , qua
ex regione , oppidove praedam lulisset. Hinnad igilur slatus in loco, ut
grammatici dicunt, casus est, cui ablativo d paragogicum accessit. M. Clau-
dius ^Marcelius consul a. u. 540 Hennam expugnavit el praedam egil (Liv.
XXIV, 39).

^70. (=531, L, a). — Romae, lapide albano, nunc in Mus. Neap.

AAARTEI a.543.
/V\-CPAVDIVS-/V\-F
CO/VSOI^ • DEDIT

Descripsi. Lapis repertus est ad por-
tam Capenam ubi olim fuil lemplum
Martis. Scimus vero Marcellum quae ex
praeda sicula deportavit omnia sacrasse
per lempla deorum.

874^ — Roroae.

Saeculo sexto tres Aemilii praelores nu-
merantur, horum antiquior esl L. Aemilius
Papus qui eo magistratu functus est a. u.
549, Paulus in eo fuit a. u. 563, Regiilus,
qui polius M. f. quam L. filius fuil, a. u. 564,

Ad priorem refero propler at diphthongum in radice vocabulorum con-

sianter servatam.

aVIRINO a.549.
L-AIMILIVS-L-F
PRAITOR

214
872. (=532, II,

k). — Laminae aeneae pars cum parte delphinis exiant&

in postica.

a. u. 532-46.

riptes-.cose-t-f;

lAIFECTVRA-TOT

FECEREQVOM Tl C

/V-EIVSFIDEM OM

COVE/VVMIS CO

M-CI^AVDIO-M-F

Descripsi ul primum allata esl Nea-
polim, edidit Avellinius. Supplementa
a iMomrasenio proposita fere baec sunt:

coscriples cosesu T. Fa praif. et

praifectura tota hospilium fecere cum
Ti. Cl. . . el in eius fidem omnes co-
venumis cosesimusque. M. Claudio M. f.

-. cos.

Sacculum sexlum M. Claudios M. f. cansules habuii ab a. 532 ad 571^
588, 599. Mommsenius qui mirum apicem (punctum) imposilum litlerae V
in Yoce QVOM invenissc se nobis nunliavit, monuit eliam se abiecisse
quod olim magis posuerai, quam probaverat, iesseram hanc scriptam posi
ius suffragii Fundanis lege valeria permissum a. 566, Liv. XXXVIII, 96.
Mansii enim praefectura ad bellum iialicum usque. Idem aflirmai Ritsche-
lium non recie negasse eam posse pertinere ad consulem a. 588, 599, 602.
Ad primam potius quam ad secundam partem saeculi sexti atiribuendam
iudico propter l maximc acutum, qua aeiaie M. Claudius M. f. fuii consul
quater 532. 540, 544, 546,

873. (^533). — Halaesae in Sicilia.

a. u. 561.

ITALICEI

L-CORNELIVM SCHIZIAM

HONORIS CAVSSA

Dedii Germanus Gualterius, sic
ui vides; emendavil cognomen
Momms. pro Schizia Scipionem ,
divinans, eum Cornelium fortasse,
qui praetor a. 561 Siciliam pro-
vinciam administravit. Causa pro caussa scribe, non enim est probabile
ea aetaie , qua adhuc consonantes plerumque non geminabantur, causam
duplici s scrijptam fuisse. Haec orthographia in voce caussa circa medium
saeculum septimum cocpit adhiberi.

874. (r.534, XLVIII, e). — Tusculi.

Hic ille Fulvius Nobilior est, cui ut
probrum Cato obiecii, quod in provinciam
poStas secum duxissei; duxerat enim En-
nium in Aetoliam (Cic. Tuscul. I, $). Hunc
titulum restiiulum el saeculo sexlo recen-
iiorem his praecipue dc causis asserii Mommscniu.':. Quod COS legalur pro

a. u. 565.
M-FVLVIVS-M-F

SER-/VCOS
AETOLIA CEPIT

2i5

coDsul, quod Aelolia cfferalur ablalivo, quod L sil quadratum. Cui respon-
demus L quadralum loto saeculo sexto fuisse usurpatum. Ambracia vero
ablativo debuissfe efTerri hac ^tetate, locum enim indicat ex quo praeda acta
est, non provinciani caplam. Quod vero COS legalur id nihili esl, et a S. C.
de Bacchanalibus a. 568, praeterea et a sequenti titulo confulatur.

875. — Romac reperla columna.
a. u. oGo.

M • FOUVIVS • M • F
SERM/VOBIUOR
COS-AMBRACIA
CEPIT

Prodiitin Ephem. Instit. 1869, 8. Quem
hic vides appellari M. Folvium is idem
ille est, qui tilulo superiore Fulvius nun-
cupatur. Serius, in uno etiam titulo, pro-
miscue o et u in radice vocabulorum usur-
patur, e. c. Poblicius et Publicius.

876. — In Hispania in loco Sierra de Ronda inler Oba et Alcal^ de los

Gazoles.

a. u. 565.

U-AIMIUIVSUF INPEIRATOR-DECREIVIT

VTEI -QVEI -HASTENSIVM • SERVEI

IN • TVRRI • UASCVTANA • HABITARENT

UEIBEREI • ESSENT^ AGRVM • OPPIDVMQV

QVODfA-TEMPESTATE-POSEDISENT

ITEM • POSSIDERE • HABEREQVE

lOVSIT • DVM • POPUVS • SENATVSQVE

ROMANVS • VEUUET^ ACTINCASTREIS

AD^XII*K FEBR

Prodiit Parisiis in Actis Acad. Inscr. et hum. litter. enarratore Renierio
(4867 p. 267-75). L. Aemilius L. f. Paulus in Hispaniam ulteriorem praetor
missus eam provinciam proconsule rexit duodecim fascibus ei decretis a
Senatu (Plut. in Paulo, 4). Hastensium servos qui in turri, cui nomen
lum Lascutanae erat, habitabant, libertate donavit, eisque agrum oppidum-
que proprium esse iussit, quod decretum tamen auctorilati Senatus popu-
lique scito monet subiiciendum.

877. (=535, XLVHI, a). — Cippus in via Aemilia ad Castrum S. Petri

(Castel S. Pietro).

a. u. 567.
M-AEMILIVS-M-F^M N
LEPIDVS COS
CCl- XI IX

XV

Praenomen nomenque recenti ar-
tificio refectum ait Franciscus Roc-
chius.

Mommsenios cippum restitntum

220

S82. (=34, XLI, K a}. — In sepulcro Scipionum tabula, nunc in Mus. Vat.

L • CORNELIVS • CN • F • CN • N • SCIPIO • MAGNA • SAPIENTIA
MVLTASQVE • VIRTVTES • AETATE • QVOM • PARVA
POSIDET • HOC • SAXSVM • QVOI El • VITA • DEFECIT • NON
HONOS • HONORE • IS • HIC • SITVS • QVEI • NVNQVAM
VICTVS • EST • VIRTVTEI • ANNOS • NATVS • XX • IS
L////EIS • MANDATVS • NE • QVAIRATIS • HONORE
QVEI • MINVS • SIT • MANDATVS

Conluli. Poyia sapienliam virtutesque huius Lucii Cornelii laudat, ma-
gistratus vcro ait se refcrre non posse , quod is morluus sit aetate parva,
nempe nondum ad honores matura. Lachmannus ( ad Lucr. iV, 602 ) sic
explicandum esse vcrsum tertium cum quarto pulat, laudante Mommsenio:
Quoei vita defecit non honos honore(m] , ut sensus prodeal , quem ail se
intellexisseRilschelius: cui brevilas vitae non indolis honos destituit honorem
magistraluum. Lusit igitur auctor carminis in vocis honor, duplici nolione,
aeque ac infra in voce mandatus : Is est loceis mandatus, ne quaeratis cur
minus honori sit mandatus.

Versu quinto pro dileisl , quod supplementum RUschelii est, supple lo-
ccis: praeter onim quam quod prima littera cst l.eiiin fine non apparet,
hac aetalc coniunctio verbi est per crasin nondum est usurpata, sod diu
post. Hunc L. Scipionem Cn. f. Cn. n. Gnei Hispani praetoris a. 615 non
filium sed fratrem commode haberi posse coniicil Rilschelius in Enarr.p. 31,
quando, Mommsenio auclorc, ex capitolinis lapidibus constat filium non
L. f. L. n. sed Cn. filium L. n. fuisse.

Carmen sic scandit Rilschelius omissis nominibus:

Magn^ sapi^ntia multasque vfrtiiles

Aetate qu6m parva p6sidet hoc s^xsum

Quoiei vita def^cit non hon6s hon6re

Is hic situs quei nunquam viclus ^st virtulei

Ann6s gnatus vigfnti is l(oc)eis mand^lus

Ne qua^ratis hon6re quei minus sil mandalus.

883. (=35,XLa). — In sepuIcro-Scipionum, nunc in Mus. Vat. cum tribus seqq.

LCORNELI- L-FP Conluli. L. Cornelius , quaeslor qui fuit

SCIPIO • QVAIST a. u. 587 (Liv. XLV, 44), morluus est an-

TR- MIL- ANNOS norum triginla Irium, nempe circa a. u. 593.

GNATVS XXXIII Quod praeter morem aetalis logilur, Antioco,

MORTVOS • PATER cave ne cum Ritschelio excuses praetexens

REGEM ANTIOCO graecum nomen. Veleres formae, ut saepe

SVBEGIT dixi , identidem ex sermone vulgari litulis

immixtae cernnntur.

884. (=36. XL H a).

INELIVSLF-LN
riO ASIAGENVS
COMATVS ANNORV
GNATVS. XVI

221

Gonluli addidique ex apographis lilteras
primas , quae periere. Nepos is Cornelius
illius Scipionis iilius esse videlur, qui Asia-
genes primuin, deinde Asialicus nominalus
esl propler Anliochum subaclum.

885. (=37, XL, H).

PIONEM
OADVEIXEI

Conluli. Supple v. 3 quoad veixei collalo
Gellii loco, VII, 21 : quoad vivet, quoad
morielur: vel, quo-ad veixei, duce Scaevola
in Dig. 33, 3, 28: donec advivel: 34, 4, 30
quamdio advixeril.

886. (=38, XLU). — In sepnlcro Scipionum tabulae tres locnlo occludendo
adhibitae.

(Utt.iiiaior.) C N

II

CORNELIVS • CN
PR-AIDCVRQ-

III

VIRTVTES GENERIS MIEIS MORIBVS ACCVMVL

PROGENIEMI GENVI FACTA PATRIS PETIEI
MAIORVM oPTENVI LAVDEM VT SIBEI ME ESS
LAETENTVR STIRPEM NOBILITAVIT HON

SCIPIO • HISPANVS
III TRMILIIXVIRSt IVOIK

XVIRSACRFAC
AVI

E CREATVM
OR

Contuli. Cneus Comelius Hispanus ad consulatum non pervcnil, practora
functus a. u. c. 6<5; quo tempore mortuus sil ignoralur. Praecessil tamen
eius decemviratns sacris faciundis illam aelatem, qua eius collegii numerus
ad quindecim est adductus.

887. (=39, XXXVII, c]. — In sepulcro Scipionum lapidc tiburlino.
AVLLA • CORNELIA • CN • F • HISPALLI

Contuli. Paulla (sic olim supplevi in Ann. Instit. 1860 p. 261) Cornelia
Gnei Cornelii 6Ka, Hispalli uxor, consnlis ne anni 578 ignoratur: non quia
ab illa aetale longe abscedat usus liquidae duplicandae, ut pulat Momms. ;
nam secus esl: quod enim pars secunda dimidia saeculi scxti a duplicandis
liquidis non abborreret ostendit L. Aemilii tabula a. 565 in qua legimus,
turri, Tellet.

222

888. (=538, XLIII, d. — Aquileiae.

L-MANLIVS-L-F
ACIDINVS TRIV-VIR
AQVILEIAE-COLONIAE
DEDVCVNDAE

Aquileia coloniarum poslrema lalinarum deducla est a. 573 per trium-
viros P. Cornelium Scipioncm Nasicam , C. Fiaminium , L. Manlium Aci-
dinum (Liv. XL, 34). Titulum non multo post coloniam deductam positum
putat Momms., ea de causa, quod nomen viri honorati primo casu elatum
non invenitur post saeculum sextum. Haec ille non recte. Nec enim ad
saeculum sextum unice pcrtinet haec consucludo in tilulis honoris causa
ponendis , verum et ad sequentem aetatem porrigitur , aut certe probari
non potest usum tertii casus ante sullana tempora invaluisse: primi enim
hactenus tituli sunt SuIIae dicati in quibus viri honorati nomen tertio casu
«ffertur. Italici Halaesae a. 561 L. Cornelium Scipionem honorantes casu
quarto non latina sed gracca consuetudine id Taciunt. Titulus igitur ad-
ditus imaginibus formula ca scribebalur, quae declarandi causa, non con-
secrandi , slatuis picturisve apposita vidcretur.

889. (-=539, XLVIII, f). — Lunae in capitulo.

M • CLAVDIVS • M • F • MARCELVS a. u. 599.

CONSOL-ITERVM

Lunae coloniam conJitam Tuisse a. 574: novos etiam colonos additos
a. 577 certum esL Demum acccpimus a. 586 disceptatum per legalos de
finibus inter Pisanos Lunenscsque (Liv. XLV, 13). M. hic Marcellus eius
est Marcclli nepos qui Syracusas expugnavil, fuil autem consul ilcrum a. 599.

890. (=540, LV a).

S • POSTVMIVS • S • F • S • N a. u. 606.

ALBINVS-COS
X GENVA C
XXVII

Litterae VMIV versus primi scalpro delctae refeclaeque sunt in nu-
merum VIIIL Exemplum chartaceum, ait Ritschelius (Enarr. tab. p. 48),
haud ambiguos llll numeros ostendit sub litteris VMIV latenles, uti Bor-
ghesio VIII potius interlucerc visi sunl praeler verum , ut pulo. Via Po-
^tumia quae cx Genua Placcntiam , inde Cremonam duxit sterni non

223
potuil anle Ligures subaclos: memoratur vero a. 637 in Minuciorum sen-
tenlia: auctorem igilur habuit Spurium Postumium consulem a. 606 qui
in fastis appellatur Albinus Magnus.

891. (=541, LI, a). — Romae lapide tiburtino.

L • MVMMI • L • F COS • DVCT a. u. 609.

avspicio-imperioqve

eivs • achaia • capt • corinto

deleto romam redieit

Trivmphans-ob-hasce

res-bene-gestas-qvod

in-bello-voverat

hanc-aedem^et-signv

(mi.maior.) HERCVLIS • VICTORIS
IMPERATOR-DEDICAT

Contuli. Mummius quo anno consul fuit bello in Achaiam illato Corinthum
cepit, eaque delela, Achaicus est appellatus. Is ex manubiis aedem volam
Herculi victori dedicavit idipsum narrans versu saturnio, quem sic scandes,
addita, duce Rilschelio, in Tine carminis clausula trochaica:

Ductu aiispicio imperidque ^ius Achdia capta
Corinto d^Ielo Rom4m redieit triiimphans
Ob hasce res bene gestas quod in b6llo vbverat
Hanc a^dem et signu Herculis vict6ris
Imper^tor d^dicat

Habes hic prima consonantium aspiratarum exempla , de quibus egi in
grammatica huic syllogae praemissa.

893. (=54^). — Reate. Lapis albanus rotundus pedes altus duos circiter,
imagines habens sculptas diversa conferentium ad aram , medium
autem titulum hunc.

SANCTE
DE • DECVMA • VICTOR • TIBEI • LVCIVS • MVMMIVS • DONVM
MORIBVS-ANTIQVEIS-PRO VSVRA HOC DARE^SESE
VISVM • ANIMO • SVO • PERFECIT • TVA • PACE • ROGANS • TE
COGENDEI • DISSOLVENDEI • TV • VT • FACILIA • FAXSEIS
PERFICIAS • DECVMAM • VT • FACIAT • VERAE : RATIONIS
PROaVE • HOC • ATQVE • ALIEIS • DONEIS • DES • DIGNA • MERENTI

224

Exscripsere Pomponius Laetus Accursiusque. Planissimttm carminis sensnro
obruerunl docti sophismatibus suis. Leclionem PRO VSVRA damnavit
Moroms. , excogilalo in eius locum verbo PROMISERAT, satis absurde:
nam quo modo dicere potuit Mummius visum sibi esse dare quod voto
promiserat? immo debuit reddere quod sine scelere, sine piaculo, omiltere
non potuit. Quid sit hac in re, donum dare pro usura decimae, hoc loco
dicam. Mummius donarium quod huic basi rotundae superposuit ait sibi
visum esse dare et perfecisse , ut deus concederet sibi decumam verae
rationis perficere, facultate facta praedae cogendae et dissolvendae: nempe
visum esse de decuma adhuc cogenda aliquid praesumere, pro sacris fa-
ciundis, ut usus decumae concederetur a numine. Hoc vero ait se fecisse,
more antiquo, scilicet ut deo donum daret de decuma adhuc cogenda, pro
usura decumae, et deus pacem rogatus daret cogere et dissolvere pracdam,
perGcerelque hoc pacto, ut decuroa esset verae rationis.

Cogendi dissolvendi, Bernays persuasit Ritschelio, hos genitivos pendere a
subslantivo, pacero: quasi Mummius diccret, rogare se deum pacem cogdndi
et dissolvcndi. Quum veteres olim pacem deum petebant, pacem rogabant,
id quaerebant scilicet, ut dil benigne acciperent , adiuvarenl, mala aver*
terent, ne irati essent , placarentur precibus hosliisque. V. Plaut. in Am-
phitr. a. V. 7*. 5, in Curcul. a. II, II, iO.

Facilia dici pro faciliam, mihi certum est, hoc vero vocabuium ea ana-
logia a facile, ut facultatem, derivare potuit antiquitas, qua ex volupe fecit
volupiam et voluptatem, ex aequo aequiliam et aequitatem, ex famulo fa-
miliam el famulitatero.

893. (=r543). — Trebulae Mutuescae duobus excmplis.

L-MVMMIVS COS
VICO

L. Mummius non Ituliam modo sed ctiam provincias exornavit statuis
Corintho ablatis (Front. Stratag. IV, 3, 15; Viclor de Vir. ill. 60). Haec
quae trebulae Mutuescae in Sabinis, ubi nunc Monteleone, duobus exemplis
reperta est, ostendit vico illi Mummiuro tunc ex praeda corinthiaca dedisse.
Trebula tunc fuil vicus vel si roagis vis vici nomen non mutarat, quem
ad modum urbs Italica sexagesimo anno postquam condita est adhuc vicus
appellalur.

894. (=544). — In agro nursino.

L-MVMMIVS
COS-DED N

Sigla illa n quid significet monet locus in quo inventus est titulus. Lege
itaque: dedil nursinis.

2i5
8«5. (s5iS, LIV, D). — Parmae.

LAAVMMIVS
COS • P • P

Rsymanihis Gnarinias primufl ei solus recte srglas P • P est interpretatas,
Popolo Parmensi, sobscribente Ritscbelio. Borghesius male Primipilas, quem
lamen sequitor Henzenius, monito lectore ad Orell. 111, 5349 his verbis:
cave ne le moveat , ot Ritschelium , qoantolacumque Guarinii aucloritas.
Mommsenios restitutum titulum autumat, at Guarinio in siglarom interpre-
tatione consentit.

896. (=546). — Ilalicae in Hispania.

IVS • L- F • IMP a. u. 609.

RINTHOCAPTA
ICENSI

Huebnerus supplevit ex Cortina (Antiqued. de Ilalica, 4840), qui inte-
griorem titolum vidit. Italicam civium romanorum inilio vicum fuisse apparet,
urbem deiiide ab Africano maiore conditam circa a. u. 549 (App. Hisp. 38).
Mansit in municipii conditione ad Hadrianum osque, qui ius coloniae dedit.
Haec .Momms. qui lamen sine iusta causa restitutum putat.

897. (-547, a, b, LVIII, a). — Ad radices Euganei paontis qoi dicitur

Venda.

S Q F PROCOS a. u. c. 613.

TERMI/VOS • FIA/ISQVE EX

SENATI • CONSVLTO • STATVI

lOVSIT • l/VTER • ATESTI/VOS

ET • PATAVI/VOS

Ezeroplum recentius infra positom

LCAEICILIVSaF PR

OCOS-HX TERMINOS

FINISQVE • EX SENATI

CONSVLTO STATVMVSIT

INTERATESTINOS

PATAVINOS QVE

Duos Lucios Caecilios Quinti filios novimus consules, allerum a. 612,
alterum a. 637: primum esse auetorem horum lerminorum staluit Bor*
gbesios. Namque com pro cotisule anle Sullam ii sint el nominentur,
quibus post consulatum imperinm prorogator eios provinciae, quam in ipso

15

2f6

consulatus adilu sibi delegissenl , apparei L. Caeciliuin Q. f. co»8ul(lm
anni 637 in Italia iranspadana proconsulem non fuisse: eius enim provinciae
regimen tenuit collega Q. Marcius Rex , qui de geoie alpina Sloenomm
triumphavit. Ille L Caecilius Q. T. qui terminos euganeos siaiuit consul
fuit a. u 611. Absentiam cognominis, addii Momms , ui alteruni argumeniam
pro hoc Gaecilio. Ai hoc reiicies. columnam Fulvii Nobilioris sopra relaiam
in menie habens.

898. (-548 a, b» LVUI, c, b). -- In colle eugaoeo qui diciiar Teolo iil

columna minore maiori superposita.

SENATI cOnsuLTO STA
IVSIT

In columna maiore sustinente minorem

LCAICILIVSQF

PROCOS

TERMINOS

FINISQVEEX

SENATICONSOLTO

STATVIIVSITINTER

PATAVINOS

ETATESTINOS

Servarunt anliqui quod supererat ex titulo vetere cum novum reGcerent
Nola (lonsolto maioris columnae pro Consulto serius usurpato in minore.

899. (-549, LV, b). — In confinio agri vicetini el aiesiini.

SEXATILIVSM-FSARANVS PROCOS a, u. 619.

EXSENATI CONSVLTO
I NTER • ATESTI NOS • ET • VEICETI NOS
FINIS • TERMI NOSQVE • STATVI • I VSIT

Sextus Aiilius Saranus consul a 618 lialiam iranspadanam proconsule
administravit , prorogaio imperio, a. 619, opusque a L. Caecilio Meiello
roeptum finium terminandorum prosecutus , Atesiinos a Viceiinis delimi-
tavii. Noia Saranus, item deinceps, a verso in e, Serranos appellator, cuius
causam quaerit Momms. post grammaticos et scriptorcs veteres in Atilio
consulc dcsignalo, quem nuntii missi a Senatu serentem, nempe spargeniem
senien, invencrint. Falsas etymologias plerumque novimns ab aniiquis in-
ducias; quae enim raiio reddi poiesi de retenia r dapltci ? quae de sSrente
cuius prima syliaba brevis? Sii igitur e\ Sarrano, Serranus, ui ex Tarra-
cina, Terracina.

90(L (7649, b). — Glaii& bellica ad Eniiain Siciliae urbeoi reperia.

UPISOUF a. u. 6Sr

COS

L. Calpurninm L. f. Piaonem consnlem Ennam obsidione pressisse a. 649,
quod esset firmissimum fugiliyorum praesidium, coiistat ex glandibus bel-
licis eo loco reperiri solitis: nec tamen ipse cepit sed consul insequentis
anni Rupilius.

904. — Ibidem.

L- PUF-
COS

Misit delineatam de Minicis.
904. (=643). — Ennae reperta.

nso

Morem glaodium inscribendarum a Graecis Romani videotur accepisse.
Vetustissima quae ferunlur exempla pertinent ad obsidionem Ennensem ,
inscribunturque nomine consulis Pisonis.

903. (=550, LIV, A, a). — Prope Hadriam padanam tabula.

P- PDPILLIVS CF a. u. 622.

COS
iXXXI

Gonsul P. Popillius aliqoot Italiae vias aut stravit primus, aut continuavit.
Tria ab eo fora condita numeranlur, primum quod hodie corrupto vocabulo
Forlimpopoli nuocupatur sex passuum millibus a Caesena, secundum prope
Capuam quod serius coloniae ius et cognomentum accepit, tertium in Lu-
caniae finibus , Polla hodie dicitur. Via ad quam hic terminus sletit ab
Hadria lendebat Ariipinum. Est vero formae quadratae in acutum infra
desinens, ut appareat terrae infixum olim fuisse. Citabator propter t super
ceteras lilteras emineolem io Popillio : modo scimus errore id factum edi*
toris, cui in lapide detritus locus speciem praebuil i supereminentis.

m

904. (^^51, Ll, b). ^ Pollae in Lucania ubi oliin Forum Popilii fiiiL

VIAMFECEIABREGIOADCAPVAMET
I N • EA M^IA • PONTEIS • OMNEIS MILIARIOS
TABELARIOSQVE • POSEIVEI • HINCE • SVNT
NOVCERIAMMEILIA-vLICAPVAM XXCIIII
MVRANVM^4.XXIIII COSENTIAMCXXIII
VALENTIAMCJ.XXXB- AD-FRETVMAD
STATVAM • CCXXXX I • REGIVM • CCXXXVII

SVMAAFCAPVA- REGIVMMEILIACCC
ETEIDEMPRAETORIN ^CXII

SICILIAFVGITEIVOSITALICORVM "

CONQVAEISIVEI • REDIDEIQVE
HOMINES-BCCCCXVIh EIDEMQVE
PRIMVS • FECEI • VT • DE • AGRO • POPLICO
ARATORIBVS • CEDERENT • PAASTORES
FORVM • AEDISaVE • POPLICAS • HEIC • FECEI

Eum qui Pollae Torum viamque ab Regio ad Capuam fecisset fuisse Man.
Aquilium, cuius nomen ferebatur lilulo superscriptam , Fonga aetate credi-
dimus. Et nostro quidem in numero fuit ille Ritschelius, qni propter hanc
causam tituluma.u.654 assignavit (de lit.Mumm. ubi Orellium citat n. 3308).
Poslea, duce Mannerlo, sibi, Mommsenio et Henzenio persuasit, nomen Manii
Aqoilii veteri tilulo ex descriptorum ingenio accessisse, quaesitusque auctor^
non .Man. Aquilius, sed ille visus cst esse, qui Foris nomen fecissct Po-
piliis, tum huic quod subPoilae nomine latel, tum illi, quod prope Capuam
extitissc dixi, quem ad locum Popillius ait se viam perduxisse.

Quae hic se fecisse in Sicilia praedicat opportune enarrat Mommsenius.
Cum onim praelorem ibi ageret fugitivos Ilalicorum conquaesivit , nempc
latrones ex aratoribus et pecuariis, qui equilum romanorum praesidio per
agros et urbes caedibus et rapinis grassabanlur. Hos ille reddidit magi-
stralibus, qui poenis adigerenL Insuper omnium primus fecit ut ex agro
publico pastores cederent aratoribus: nompe quia lege sempronia a. 621
adimebalor ager publicus ultra legitimum modum occopatus et adsignabatnr
colentibns, vectigali imposito, fecit ol huic legi possessores parerent. Haec
satis de elogio. Nunc ad rem grammalicam.

In apographo quem mihi confecit amicus, quemque in Antiqq. Ligurum
edidi, notavi primus quid rei essent illae scalpturae qnadnitae additae nu*
meris in versibus 6,7, 9: de quibus Momms. pronuntiaverat ignorare se
quid signiftcarent. Eas ego esse dixi indicia snblati numeri, qnam expli-
cationem Momms. tunc amplexus est in add. el corr, verom sibi videri
esse fassus, quod proposueram, ct modo etiam ad hunc titulum: apparet,
inquit, errorem commissum a lapicida emendatum esse sublatis I singolis

m

pUunbosque. Pimies dmses » ftit Popiliius , miiliarios Ubellariosqne posui.
Quaesitum est quae essei liuius loci sententia. Et Orellius quidem post
GraienuD, quamquam subdubitans, afiirmat tamen, hos esse pontes e tabulis
sire asseribuB structos mille pedum loogitudine. Mommsenio haec rerba
miliarios iabulariosque poseivei visa sunt rem, novam tunc» indicare et reeens
repertam, nempe formam lapidum miliariorum columnariam: nam tabellaria
fuit vetuslissima, columoisque, ait, quibuslibel anliquior. Al quae de novo
inveDio formae columnariae dicit Momms. evertit illa quam nuper publicavi
columna ab aedilibus plebis in via oatiensi posila. Verum, absque id esset,
quomodo, si forma tabellaria fuit vetustissima et uoica, potuit Popillius simul
de ea praedicare quod de columnaria tunc recens reperta? An quia utraque
simul usus est? ergo is nova bac commodiore rcperla veterem non dimisit?
utramque aeque se gloriatur adhibuisse? Hoc neque Mommsenium ipsum
velle existimo. Denique cur non potius Popillius scripsit columnas el la-
bellas? nam milliarii nomen cur columnariae formae dederit , easque a
tabellaria hac ratione distinxeril, cum utrique apte conveniat, ut milliaria
sint columnae et tabellae , non intellegimus. Praelerea voce^, tabellarius,
milliarius, hoc sensu latine numquam sunt usurpalae. Quibus de causis aliam
ineundam esse rationem putu, qua milliarii ponles et tabellarii constet qui
sint. Ego enim arbitror latinum auctorem tituli pontes hos voluisse dicere
milliarios tabellariosqne a Popillio factos , non propter eam causam , qua
Gruterus sibi persuasit pontes olim ligneos qui fossis et rivis iniiciuntur
in viis exlitisse publicis mille pedum longitudine , qui nec tabellarii dici
propterea potuerunt, non enim tabellis, at trabibus, subliciis, tabulis atque
asseribus fuissent constructi , sed quia millibus passuum numerandis co-
lumnas, slationibus mansionibusque indicandis tabellas, quo ex genere haec
pollana esse censenda est , posuit , el quia pontes , nempe crepidines et
margines, columnis ei tabellis sustentandis subiecit; ea de causa pontes
se fecisse, recte milliarios tabellariosque in ea via narrare videtur.

V. 9 magis legi PRAEITOR quam PRAETOR teslatur Ritschelius: ad
dubilandum quam ad credendum , inspectis cctypis chartaceis , proclivior
est Mommsenius.

905. (=552). — In pago S. Angelo iu Formis agri capuani.

Circa colamnanL In vertic«.

CSeMPRoDittS ii f grac
AP CUAVDIVSC FPOUC
PLICINIVS- P- FCRAS ^ J^^

lll-VIRAIA

Descripsi Neapoli in Museo et charta expressi, rogatusque ab Henzenio
Ritschelii gratia, ad quem a Minervinio exemplum missum allaium uon fuii,

delioealum conceasi. Errat ilaque MominieQius qoi rilscheliauum exemplum
Mioerviaio adseribit, cum Ritschelius ipse ciare affirmet Mioervioii ectypum
ad se perveoisse ouoquam, « sive is miserit, seu potius mittere iostituertt » .
Praeterea lectio Mioervioii quam ipse vulgavit io Eph. oeapol. voi. VII ,
p. 8, quo loco laooellium emendavit, has fert vertice inscriptas litteras

Q \' quas cerle Ritscbelius ne oovit quidem. Aliud exemplum babuit

Mommseoius, quod affirmavit sibi ab amico missum» et Ritschelio dedit. Hic

verticem tituli sic exscripsit: :''^ *" » V. Ritschelii eoarrat, p. 49 et

p. 95, ubi ait sibi formam chartaceam ab Eugeoio Peterseoo missam, qui
amicus ille esse videtur Mommseoii. Nec tameo haoc edidit Mommseoius,
sed exemplum meum, quod Ritschelius expressit tab. XCVIII Bb. Ex qua
rerum memoria patere arbitror oemioem io vertice columoae Kardioem et
Decumaoum iotellexisse, nemioem descripsisse. lo columna qui tresviri
uominantur hi lege sempronia creati agro publico termioando, deinde etiam
controversiis iudicandis inter agrum privalum et publicum, eoque atlri-
buendo. Campanum agrum ab iis etiam limitatum, ait Momms., vel propter
colooiam futuram, vel locatioois causa. Quamobrem terminus hic habet in
verlice siglas indicantes Decumanum et Kardinem. Ex lege sempronia
primi hi triumviri creali a. 631 duo Sempronii Tiber. et Caius, terlius
Ap. Claudius. Tiberio eodem anoo sufTeclus est P. Licioius Crassus.

906. (-1504). — Prope Arieozo.

CSEMPRONIVS- F
AP • CLAVDIVS • C
P- LICINIVS P- F
lll-VIR

Latebat io Uistoria Suessulaoa a Leltierio scripta: iode ego protuli
edidique io Eph. neap. testatus me adhibitis amicis frustra loco a Lettierio
indicato quaesisse.

907. (=553). — Sub oppido Sala Padolam veriius.

Af • CLAVD

ruciNivs

IIIVIRA-IA

Vulgavit Gaita p. 9p fragmeotum. Terminus hic Salanus, et Aeclaneoses
qui s^quuutur, pertioeot ad agrum publicum a Iriumviris limitatum discre-
tumque a privaio.

908. (554, LV, C, a, b). — In agro Aeclaoensi.

231

Circa columMm..

M- FOLVIVS -MFFLA

CSEMPRONIVSTIFC-

C PAPERIVS • C • F • CARB

IIIVIREAIA

lo vertice.

FRV

z /

P. Licinio Crasso in Asia inlerfeclo a. u. 624 inilio, et Appio Claudio
aliam ob causam magistratum deserente, triumviri M. Fulvius Flaccus, C.
Papirius Carbo in eorum locum creati. Litterae. quae leguntur in vertice
ex eo genere sunt, quae a gromaticis exponuntur.

(-555, LV, D, a, b). — lo agro Aeclanensl.

Circa columaam. In vertice.

MFOLVIVSMFFLA

CSEMPRONIVS-TIF G

C PAPERIVSCFCARB

IIIVIRE-AIA

Lege V. i: Iriumvireis agris iudicandis altribuendis.
940. (cS56, LY, E). — In verlice columnae:

Inscriptio quae erat in columna periit.
9t<. (-558, LVi, a). — In via Venafro ducentc Neapulim, columna.

LCORNELIV
S • L • :i/VA • COS

:iii

a. u. 627.

Descnpsi a me repertam et Borghesio misi, a quo Momms. accepit.
RitscheKi gratia Brannio indicavi locnm : ille charta expressit. Mommsenius
me accusat perperam qaasi scripserim banc columnam extare Camposacci

832

qui locus est Venafirum inter et AeserDiam. In hiftoria illa, quais cital,
Aeserniae, columnam AugusU milliariam describo, non Gnnae columnam,
idque patel evidenler ex verbis quae subiicio: « Colonna Ailliaria di Au-
gusto veduta da me a Camposacco sulla via che da Venafr» mena ad
Isernia ». Cinnanam diu posl inveni. Rilschelius in tabula integram C Qo-
minis Cinae dedil, ego extremos litteraeapices tantum, quos servatos io
detrito lapide vidi. Idem omisil vestigia numeri C quae extant in columna.
Nec leve est quod a Roma Venafrum usque numerata siot olim millia
passuum cenlum. Consul igitur L. Gornelins Cinna viae a se refeclae eo-
lumnas milliarias addidit. Nota litleram S separatim initio versns secufldi
a, Corneliu, sculptam.

91%. (=197, XIX). — Bantiae reperta aerea labula ulrinque scripta,
nunc in Museo Neap.

' dEQVE PROVineiam u. c. 6S1-e36.

' IN SENAtn seivE • IN • POPLICO • lOVDICIO • NE • SENteallaa rafato
' neive is testnmonlVM DEICITO- NEIVE- QVIS • MAC • TESTVMONI
VMPOPLlCEEIDEferri neive denONTIARI

• sinito neive iondiceia enm neive arbitran aeive reenp-
ERATOREM • DATO • NEIVE • IS • IN POPLICO • LVVCI • PRAETEX
TAMNEIVE SOLEAS HabetO NEIVE QVIS MACIBEI P
RAETEXTAM

» MAC • QVEI QVOMQVE • COMITIA • CONCILIVMVE • HABEBIT •
EVM • SVFRACI VM • FERRE •

• NEILECITO

' QVEI EX HACE LEC E PLEBEI VE SCI TOFACT VS-ERI T-
SENATORVE • FECERIT • CESSERITVE • QVO • EX • HACE •
LECE

• ex h I faCERE • OPORTVERIT • OPORTEBITVE • NON • FE
CERITSCIENS^ D^ M • SEI VE • ADVORSVSHANCE^ LECEM-
FECERIT-eam pe-

♦QVNIAM-QVEI-VOLETMACISTRATVSEXSICITO-

SEI • POSTVLABIT • QVEI • PETET • PR • RECVPERATORES
"» opoRTEAT • DATO • IVBETOQVE • EVM • SEI • ITA • PARIAT •

CONDVMNARI • POPVL • FACITOQVE • lOVPICETVR • SEI •

CONDEMNATVS
" ... E ' AD • Q • VRB • DET • AVT • BONA • EIVS • POPLICE POS

SIDEANTVR • FACITO • SEI • QVIS • MAC • MVLTAM • INRO

CARE • VOLET
" dnm \ . PARTVS • FAMILIAS • TAXSAT • LICETO • EIQ • OMNIVM •

RERVM • SIREMPS • LEXS • ESTO • QVASEI • SEI • IS • HAACE • LECE

ts

m

'♦ . . . q«EI • NVNC • EST • IS • IN • OIEBVS ♦ V • PROXSVMEIS • QVI8VS •

QVEIQVE • EORVM • SCIET • H • L • POPOLVM • PLEBEMVE
" ... OIC-COSPRMAGEQ'CENS^AIDTR-PL-Q-II1VIRCAPIIIVIR-

A • 0 • A • lOVOEX • EX • H • L • PLEBIVE • SC1TO
•• pOST • HAC • FACTVS • ERIT EIS • IN • OIEBVS • V • PROXSVMEIS •

QVIBVSQVISQVEEORVMMAGINPEPIVMVEINIERITIOVRANTO
"... pr» aeOE • CASTORVS • PALAM • LVCi • IN • FORVM • VORSVS •

ET- EIOEM • INOIEBVS- V- APVD^ Q lOVRANTO • PER • lOVEM» DEOS

QVE
•• ... «portEBIT • FACTVRVM • NEQVE • SESE • AOVORSVM • H • L •

FACTVRVM • SCIENTEM • D • M • NEQVE • SEESE • FACTVRVM •

NEQVE • INTERCESSVRVM
" ... qoEI • EX • H • L • NON • lOVRAVERIT • IS • MAGISTRATVM •

INPERIVMVE • NEI • PETITO • NEIVE • GERITO • NEIVE • HABETO •

NEIVE • IN • SENATV
•• neiVE • QVIS • SINITO • NEIVE • EVM • CENSOR • IN • SENATVM •

LEGITO • QVEI • EX • H • L • lOVDICAVERlT • IS • FACITO • APVD • Q • VRB

neBcn pericRlPTVM • SIET • QVAESTORQVE • EA • NOMINA • AC

CIPITO • ET • EOS • QVEI • EX • H • L • APVO • SEO • lOVRARINT • FACI

TOIN TABOLEIS^

tf

•• ... teoteatiAM OEIXERIT • POST • HANCE • LEGEM • ROGATAM
EIS • IN DIEBVS • X • PROXSVMEIS • QVIBVS • QVISQVe

'♦ i«VRANTO • APVD • QVAESTOREM • AO • AERARIVM • PALAM • LV
Cl • PER • lOVEM • OEvsqVE • PENATEis

*• neqne sesE • AOVORSVM • HANCE • LEGEM • FACTVRVM ESSE •
NEQVE • SEESE QVOMINVS SEI

•• ... Se HOICE • LEEGEI T . . ANODNI . . VRAVER • .

t9

t1

ti

if

QVIS MACISTRATVS D

•• ... uTI IN TABOLEIS POPLlwU
•* ... trlNVM NONDINam
" IS ERIT VV . . .

CoDiali. Baniia ad Aamen Bradanam prope eam urbem faii, quae hodie
Oppido diciiur in dioecesi Acberoniina (Acerenza): naosii eius memoria
mona&ierio ei eeclesiae diciae S. M. de Bancio (S. M. di Banzi), ei ca-
siello cui nomen Bancimn. Fragmenium laminae aereae quo in loco quave
in parie ierriiorii invenium fuii ignoraiur. Apparei vero ea aeiaie scripia
lex ei proposiia, qua Romae III viri agris dandis adsignandis inier ordi-
narios magisiratus oumerabaniur, boc esi ab a. 621 ad 635 vel 636, quo

S34

lage Thoria soblati creari desiemnt. Fuerit ne foedus aiiquod Baotiae pro-
positum an foederi adieota lex non liqoet: hoc (antuoi constat in libera
civilate legem romanam publice proponi oon potuisse. Haec recte Theod.
Mommsenius p. 46 slatuit contra Husckhium aliosque. Qoae extrema pars
legis in hoc fragmento superest, est de sanctione, item de iore iurando
exigendo ab iis qui magistratum imperiiimre inierint.

913. (=557).

M/

CL u. c. 625-8.

X//VIII

MA^D$ AKYAIO*

MAISOY YnATO

PilMAinN

KO

E AC

FLOR
AEYKIO^
N0< M
TAN

Prodiit in Corpore Inscr. Graecarum Berolini n. 2920. Cavedonius primus
omnium titulnm pene tntegnun restituit ediditqoeio Bull. Areh..Inat. 18i6,
187 erroribus desiaiptorum variis scile emendatis, Bxtremum taneo voca-
bulom TAN n6n tettgit: adhuc iotentatum supplevi ego, Lege itaqoe:
/W ■ Aquilius /W ■ f ■ cos xxnm • IMwtti 'Ax;/X(o$ lAmitv CiMTtg KO ■ L ■
Aquilius .M. f. Florus quaestor. Asvxiog 'AxuXtoi lAifxou 9X&fOi ToLfMi.

914. [=198, XXIII, XXIV, XXV]. — FragmenU legis repetundarum

Romae reperta, quae partim in Museo Neapol. partim in Viodo-
booensi asservanlur.

* (mLmaior.) ooMINISVE • LATINI ■ EXTERARVMVE ■ NATIONVM • QVOI
VE ■ IN • ARBITRATV ■ DICIONE • POTESTATE ■ AMICITIAVe pop
rom

» Irib mlL • L • llll • PRIMIS • ALIQVA • EARVM • FVERIT • QVEIVE • Fl
LIVS • EORVM • QVOIVS • ERIT • QVOIVS • PATER • SENATOR • SIET •
IN • ANNOS • SINGOLOS • PEQVNIAE • QVOD • SIET • AMPlios

' quoSVE • IPSEI • PARENTEVE • SVOS • FILIVSVE • SVOS • HERES • SIET •
ABLATVMCAPTVMCOACTVMCONCILIATVMAVERSVMVE-SIET^
DE^ EA ■ RE • EIVS • PETITIO • NOMINISQVE • DELATIO • ESTO •

♦ datuM • ESSE • VTEI • PETERET • DE • EA • RE • EIVS • PETITO • NOMI
NISqVEOELATIOESTOPRQVAESTIO • ESTO • lOVDICIVM- lOVOICA
TIO^ LEITISQVE • AESTVMATIO • QVEI • QVOMQVE • lOVOICiom

C35

' S • IV • iouOICATA • ERIT • AVT • QVOIVS • NOMEN • PRAEVARI
CATIONIS • CAVSSA • DELATVM • ERlt • AVT • QVOIVM • NOMEN • EX •
H • L • EX • REIS • EXEMPTVM • ERIT • SEIQVIS • EIVS • NOMEN • Ad

' tHENO • NOMINe • • QVAESTIO • EIVS • PR • ESTQ • lOVDICIVm • lOV
DICATIOLITISQVEAESTVMATIOQVEIQVOMQVEIOVOICIVM-EX-H-U
ERVNTEORWMHLESTOISEVMVNDEPETETINlOVS-EOacllo

' OEQVE • EO • HOMINE • DE qoOIVS • EORVM • ITA • NOMEN • EX •

HLPOST-K^sePTQVAEEOANNO^FVERINTOELATVMERITQVEI
EORVM^EOIOVOICIOCONDEMNATVSERITQVANTIEIVSREISLISAE-
stnmata

condemnaTeriT • EIVS ESTO PR • QVEI • EX • H • L • Qnaeret lon-
dicatnMERITIOVTEIPRlVATOSOLVATVRQVEIeornMPETET- DE-
EISCEOVMMACANTINPERIVMHABEBVNTIOVOICIVMNON-FIET-
DICCOSPRMAGEQV-

eXEOMAC^ INPERIOVEABIERITQVOMINns de patrono dan-

do qnei c» k LPEQVNIAMPETETNOMENQVEOETVLERitQVOIVS-
EORVM- EX • H • L • ANTE • KSEPTPETITIOERITSEIEISVOLET-SIBEI^
PATRONOSINEAMREMDAREIPRAOQVEM

• NEIQVEMEORVMDETSCIENSDMQVOEIISQnolns proPIVS
VEEVMEACOGNATIONEATIiCATQVEIVEelEISODALISSIET-
QVEIVE- IN EODEM^ CONLEGIO • SIET • QVOIAVE • IN • FIOE • iS • ERIT •
MAIORESVEINMAIORVMFIOEFVERIt

QVAESTIONelOVOICIOQVE-PVPLICOCONOEMNATV» qnEIEX
HLIOVOEXINEAMREMERITNEIVEEVMQVEleX-H.LPATRONVS^
OATVS • ERIT •

OE • PATRONO • REPVOIANOO QVEI • EX • H • L • PATRONVS •

OATVSERIT-SEIISMORIbns

eorVMPRQVEIEXHLQVAERETALIVMPATRONVMEIEIQVAM^
de CD4' Tireis in hnnc anNVMLEGVNOIS PRQVEIINTER-PERE

GRINOS-IOVSOEICETISINDIEBVSXPROXVMQVIBVSHLPOPVLVS-
PLEBESVEIOVSERITFACITOVTEICB^I-VIROSLECAT.QVEMNHACCEI
VITate

TRI VMVIrnm ADASIETFVERITVEQVEI VE.|NSEN ATVSIETFVERI tte
QVEIVe condeMNATVS SIETQVOOCIRCAEVM. INSENATVM^

LEGEI.NON.LICEAT-QVEIVEMINOR.ANNEISXXX.MAiORVEANNOS^
^PXCNATVSSIETQVElVEINVRBEM.ROMAMPROPIVSVEVrbem-
marE ERIT QVOSLEGERITEOS.PATREMTRIBVNVMCOGNOMEN
QVEIOVDICETQVEI qnei ei HLCB^VIREISIN .EVMAN

NVM.LECTEIERVNTEANOMINAOMNIA.|N.TABVLA.|NALBO.ATRA
MENTOSCRIPTESPATREMTRiBVNCOCNOMENQVETRIBVTIMQVE-
deSCRIPTOS HABeto
eXH-L.CD>l"VIROS.LEGERIT.FACiTORECiTENTVRIN.CONTIONE.iVRA

m

TOQVESESE • ioVOJCES • EXAESTVMAVERIT^ ESSE- EOSQVE^CB>l' •

VIROS-QVOSEX-H-LLEGERIT-IS-PR^OMNIS^INTABOLEIS-PVPLICIS
SCRIPTOSINPERPETVO-HABETO DE^B^I^VIREISQVOTANNIS

legondis ^

»• quiBQVE^EORVMEVMMAGCOIPERITFACITOVTEI-CB^PVIROSITA-
LEGAT-QVEIHAce eiTitate dVMNEQVEMEORVMLEGATQVEI

TRPLQIII-VIRCAPTRMILLIIIIPRIMISALIQVAEARVMTRIVM-
VIR • A • 0 • A • SIET • FVERITVE • QVEIVE • IN SENATVSIET • FVERITVE
QVEIVE • MERCede eondnetas

" aNNOSLXGNATVS SIET • QVEIVE • IN • VRBE • ROMAE • PROPIVSVE •
VRBEM • ROMAm QVOIVE • EIVS • QVEI • INSENATV • SIET • FV

ERITVEPATERFRATERFILIVSVESIETQVEIVE-TRANSMAREERIT
QVOS • LBGERIT- EOS • PATREMTRIBVMCOGNOMENQVE- lOVOICES-
QVEIEXHLMNEVm annnm quaeret

'» patrEMTRIBVnCOGNOMENQVE TRIBVTIMQVE- OISCRIPTOSHA
BETOEOSQVEPROPOSITOSVOMAC- petestatemQVESCRl

BVNOIQVEIVOLETFACITOPRQVEILEGERITISQVOSEXH-L-
CD^P^TiROSLEGERINTFACITOIN CONCTIONE • RECITETVR- lOVRA
TOQVESESEEOSEXHLLEGISEOEQVIBVSSIBEICONSVLtumsit

'" DENOMINEDEFERVNDOIVDICIBVSQVELEGVNOEISQVEIEXH^ L-
PEQVNIAMAB Altere petet in eVMANNVMLECTEIERVNT-

ADIVDICEMINEVMANNVMQVEIEXH-Lfactus ERITINIOVSEOVCI
TONOMENQVE EIVS^ DEFERTO • SEI • DEI VRA VERIT^ CALVMNIAE -CAV
SANONPOttnlare

*« is qnoins nomen delatnm eRIT • DE • CB^I' • VIREIS • QVE4 • IN • EVM •
ANNVM^ EX • H • L- LECTEI • ERVNT^ ARVORSARIO • EOAT • EOS • OMnes
priVIGNVSVE • SIET • QVEIVE • El • SOBRINVS • SIET • PROPIVSVE • EVM •
EACOGNATioneMATTINGATQVEIVEEISODALISSIET-QVEIVEIN^
EODEMCONLEGIOSIETFACITOQVECORAMARVerSARIO

"' NONATTINGERETSCIENTEMDMITAQVEISEOITOCOVRATOQVE^
VBEI • IS • ITA • EOIDERIT • TVM • IN • EAm qnaestionem qnae-

stio eRITFACITOVTEIISDIEVICENSVMOEXEODIEQVO-QVO
IVSQVEQVISQVENomen OETOLERITCVIROSEXEISQVEIEXH^
L<B4fVIRE^INEVMANNVMLECTEIERVNTQVEIVIVATLEGAT-
Edatqne

« iudEX SIET • QVOI • IS • QVEIVE • El • QVEI • PETET • GENER •
SOCER • VITRICVS • PRIVIGNVSVE • SIET • QVEIVE • El • SOBRINVS •
El • SOOALIS • SIET • QVEIVE • TR • PL • Q^ III • VIR CAP • III •
VIR • A • 0 • A • TRIBVNI • MIL • L • llll • PRIMis aiiquA • EA
RVM • SIET • FVERITVE • QVEIVEQVEIVE- INSENATVSIET- FVERITVE^
QVEIVE L-RVBRia

'' ABERIT • QVEIVE • TRANS • MARE • ERIT • NEIVE • AMPLIVS • DE • VNA ■

FAMILIAVNVMNEIVEEVM LEGECALPVRNIA- AVT-

LEGEIVNIASACRAMENTOACTVMSIETAVTQVOO-HLNOMEN ^e-
latan sieTQVOSIS>CVIROSEXHL-EDIDERIT>DEEISITAFACITO-
lOVRET • PALAM • APVD • SECORAM • ARVarsario

=>« NECESSITVDINiATINCATQVAESVPRASCRIPTASIENTQ-VNDE-
PETITVMERITQVOMIBB8 CVIROSEDIDERITIVRATIQVETVM^

EIS • PR • FACITO • VTEI • IS • VNOE • PETETVR^ DIE^I^xpegtqiiam EIVS^
NOMENDELATVMERITQVOSCISQVEIPETETEXHLEDIDERIT-
DEEISlVDICES-qnes volet

" QVOIVS boibENEX^H^LDELATVMERITLIVOICESEXHLNON^
LEGERITEDIOERITVE^SEIVE^cogaatloDESODALITATE^ATINCAT-QVEIVE-
INEODEMCONLEGIOSIET-EXHLNONEiMerft tan «1 peR EVM'
PR^ADVORSARIVMVEMORAM NON ERIt qVoMINVS^LECATEDATVE-

" loodicEMLECATQVEMTALECTEIERVNT- EIS- IN-EAMREM-
lOVDICES^ SVNTO • EORVMQVE • EIV» rel ,VTEI • SCRIPTA • IN •

TABOLEIS-HABEANTVR^ PRQVEIEXHLQVAERETFACHo eos

l-Tiro8 qaOS^iSQVEIPETETETVNDEPETETVREX-HLLEGERINT-
EDiderloT • EOSQVE ' PATroaos

'' qVEI • PETIVERIT- ET' VNDE • PETITVM • ERIT • QVEI • EQRVM • VOLET •
EX • TABOLEIS • POPLIeis EISOEM - lOVOICES • VNIVS r REI •

IN • PERPETVOM • SIENT • QVEI • IVOICES • Ex • h • I leeteleraat
QVAM • IN • REM • EIS • IVOICES • LECTEI • ERVNT • Eias rel

" qVEI PEQVNIAM EX h • I • CAPIET • EVM • OB • EAM • REM •
QVOI • PEQVNIAM • EX • H • L • CEPERit moVETO • NEIVE

EQVOMADIMlTONEIVEQVIDEI-eh EAMREMFRAVOEIESTO
sCRIPTASIENT- PRQVEIEXHL-

=" eRIT • AVT • IN • EXILIVM ABIERIT • QVOIVM • NOMEN •

EX • H • L • OELATVM • ERIt ia exillVM ABIERIT •

QVAM EA RES INDICATA ERIT • PR • AD • QVEM • EIVS • NOMEN •
DEiatameriteaai REM^ ABEISITEMQVAERITO

"> NOMEN • EX • H • L • AD • SE • OELATVM • ERIT • FACITO • VTEI • lOV
OICIVM PERFICIATVR qVOO RECTEFACTVM-ESSEVOLETDVM-

NEIQVIDADVORSVSHL^ FIAT ad iaqaigitioaem radVNOAM • NEI
VEPOSTHI-

" CONQVAERI • IN • TERRA • ITALIA • IN • OPPEOEIS • FOREIS • CONCILIA
Bolels cooCILIABOLEIS^ VBEI • lOVRE • 'OEICVNDO • PRAES

SE • SOLENT • IN • QVIBVS Olebas eum qaoi petet praeTOR •
QVEI EX H • L • QVAEREt

" AVOIERIT • QVOD • EIVS • REI • QVAERVNDAI • CENSEANT • REFERE •
AT • Caosam deiceRE • IVBETO • ET • QVOM • El • RES • A

GETVRQVAM- IN • REM • QVISQVE • TESTIS ERit • • 0MNE5
ADSIENT^ TESTIMOaiamqae

" in maUrVM • EIVS • FIDE fVERiuT • QVEIVE • IN • FIDE • EIVS •

SIET • MAIORESVe cAVSAM DEICET • DVM • TAXAT V

NVM • QVEIVE • EIVS • PARENTISVE • EtVS leiberlas leibertaVE •

SIET DE • INROgaBda miiHa

" e^ocariT^ SECVMVE • DVXERIT^ DVM TAXAT- HOMINES^ III • EARVM^

RErun eansam eAQVOIITACONQVAESIVERITET-SEIQVA

TABVLAS-LIBROS^LEITERASVE^POPlicas preiTatosVE-prodaCERE^ PROFER

REQVe-Tolet-
="» qBelVE"DE^EAREVOLETAPVDPRISPRAETOREIMORAMNEFAel-

te RAT PRAETOR • VTEI • INTERROGET • PR • QVEI •

EX^HLQoaeret
»• in eaM • REM • lOVDICES • ERVNT • ANTE • QVAM • PRIMVM •

CAVSSA • Dieetnr facitO • IVDICES • QVEI • IN • EAM •

REM • ERVNT • OMNES • PRO • ROSTREIS • IN • FORVM •
" TOLET • VTEI • T^TIVM • QVEI • ln • EAM • REM • ERVNT • VERBA •

AVDIAT qno • EAM • MINVS • lOVDICET • NISEI •

SEIQVAE • CA VSA ERIT • QVAE • EIEI
^» rECITENTVR • PROSCRIPTA • PROPOSITAQVE PALAM^ APVD^ FORVm-

ex elS • C • lOVDICIS • L • LECTEI • ERVNT lOVOBX • NEIQVIS • DIS

PVTET
'> ad id • IVDICIVM ADESSE • POSSIT • DE • EA • RE • PRAETORI • QVEI •

EX H ACe I qnaeret de indieio proferendo vel refereN DOQV AM^ REMPREX-

H^ L^ ECERIT^ SEI • EAM • REM • PROFERET • QVOius intererlt
*• sei referREPOTERITFACITOQVOIVSDEICET^ NOMEN • REFERRE
RITVTEIVS^ ADSESEVENI AT • AVT • ADFERATVR • CORAM • EO •

QVEI • POSTVLAVERit
" ToLETQVOIVSEXHLnOMINISDELATIOERITEIEIVSREIPEtl-

tio esto deQVE • EA • RE HACE • LECE • IVDICIVM • LITISQVE •

AESTVMATIO^ ESSTO- QVASEI SEI • EIVS
" qVEI • EAM • REM • QVAERET • EX ■ H • L • CAVSAM • NON • NOVERit •

«^ORAM • luDICIBVS • IN • CONTIONE^ PRO • ROSTRIS • SENTENTIA ITA •

PRONONTIATOFECisse Tideri
" IVDICIVM • FIERI • OPORTEBIT • TERtlo diem rEM •

QVAERET • EX • H • L • CAVSAM • NON • NOVERIT • PR • QVEI • EX • H • L •

Qnaeret
" ANTEQVAMIBVNTFACITolVRENT^SESE qVOQVISSVAE-

ALTERIVS • SENTENTIAE • CERTIOR • SIET • QVOD • Per
*'' lATVRVM • ESSE IVDICEs MVLTAM • SVPREMAm •

DEbEAnl qo AERET • CAVSAM • NON • NOVERIT • QVEI •

EORVM • lOVDEX
" excnSATIONE^ PRIMO QVOQVE^ DIE DEFERATVR • ISQVEQVAESTOR^

iudices in coNSILIVM • QVOMODO • EANT • PR • QVEI • EX H • L •

IVdieabit

" plVRimis liqaeREDEIXERITPRAETOR qaei EXHLQVAERETITA-

PRONONtiaU e«raMQVEIQVOMQVEA0ERVNTIV0ICARE-

" ioOICAREISHSN.JfQVOTIENSQVOMQVEAMPLIVSBISINVNOtV-

dicio MQVAMOBREMETQVANTVMPEQVniae

*" ie REIS • QVOMOOO • IVOICETVR • VBI • OVAE • PARTES • IVOI

CVMQVEIAOERVNT iadieeSQVEI-IVOICARE-NEGARINT-

SEMOVANTar
"" REM ■ ACITO • TVM • PRAETOR • QVOM • SOVEIS VIATORIBVS • APPARI

TORIBVSQVENEIOEIadici» XXQVO^ lOVOICES-SORTICOLASCON

lECIANT
^' eiusQVEIVDICISlSPRAETORSORTICOLAMVNAMBVXEAMLONCAM-

DICITOSIIIILAtan ex alteRAPARTICINMANVPALAMDA

TO • Alteraaiqae
•=' EAMQVE • SORTEM • EX • HACE LEGE • APERTAM • BRACIOQVE •

APERTOLITtBRAMDIGITEISOPERTAMPALAm iTEMQVE^

IN • EOS • CETEROS • SINCILATIM • IVdiees
-^ faciVNOAI • CAVSA • AO • SITELLAM • SORTI • VENIET • IS • IN • EAM • Sl

TELLAM • MANVM • OEMITITO • eT • EAM • DEVEXAM • POPVLo

ad iVDICIVM • • • rEVM SENTENTIAM ea sors liaBVERIT • IS •

Ei
'* cobDEMNO^ VBEI • NIHIL • SCRIPTVM • ERIT • SEINE • SVFRACIO •

EXQVASORTI • PRONONTI A VIT • EAM • SORTEM • PROXSVMO • I VOlc»

• • • VTRANSOITO OENnmeraodis sententils

« de reo apsohendo quOO-PRAEVARICATIONISCAVSA^FACTVMNON^

ERITISEXHACELEGEEIVSREIAPSOLVTVSESTO OEREO-

CONOEMNANdo sei eae sententiaE • IBEI • PLVRVMAE • ERVNT •

CONDEMNOPRQVei
• AVTAPSOLVTVSERITQVOMEOlilNISEIQVOD^ POST • EA • FE

CERITAVTN ISEI • QVOD^ PRAEV ARICATION IS • CA VSA • FACTVM • ERIT-

AVt nisei de litlbas AESTVMANDIS • AVT • NISEI • OE • SANCTIO

Nl • HOIVSCE- LEGIS- AETIO • NEI • ESto
" EARVMVERSVMQVEI • EX^ H • LCONDEMNATVS^ ERIT^ Q^ PRAEOES •

FACITO • OET • DE • CONSILI • MAIORIS • PARTIS • SENTENTIA • QVANTI •

EIS • CENSVERint sei ita pRAEOES • DATEI • NON • ERVNT • BONA •

EIVS • FACITO • PVPLICE • POSSIDEANTVR • CONQoaerantur
*" SCRIPTVM • TRANSDITO • QVAESTOR • ACCIPITO • ET • IN TABOLEIS^

POPLICEISSCRIPTVMHABETO lACI

" abLATVM • AVORSVM • CONCILIATVMVE • ESSE • EAS • RES OMNIS •

SIMPLICETEMSRESOMNISQVOdPOSTHANCELEGEMROCA

TAM • COnsilio probahitVR • CAPTVM • COAETVM • ABLATVM •

AVORSVM • CONCILIATVMVE • ESSE • DVPLI • IDQVE • AD • QVAe-

storem

240

••> Dvaiae loO • PARENTISVE • NEI • QVOIVE • IPSE • PARENSVE •
SVOS • HERES • SIET • LEjTEM • AESTVMATAM • ESSE • QVEIVE •
EIEI • IVDICEI ' CONSILIOQVE • EIVS • MAIOREI r PArti eornM saTIS •
FECERIT- RECIS^ POPVLEIVE^ EEIVISVE • SVEI • NOMINE • LITEM •
AESTVMATAM- ESSE • SIBEI QuaBta

•' ex . HACE • LEGE • IN • AERARIO • POSITA • ERIT • OB • EAM • REM •
QVOO^ EO • NOMINE • LIS • AESTVMATA • ERIT- IN • TRIOVO • PROXSV
MO • QVO • ITA • SATIS • factnm • erit • EX • H ACE • LEGE • SOLVATVR •
NEIVEQVISIVOEX^ NEIVE • QVAESTOR • FACITO • SCIENS • DOLO • MALo •

•» iudEX • EX • HACE • LEGE • PEQVNIAMOMNEM^ ADQVAESTOREM^
REDIGERENON- POTVERITTVMI N • DICTVS • X • PROXSVMEIS • QVIBVS •
qaae potaeRIT • REDACTA • ERIT • IVDEX • QVEI • EAM • REM • QVAE
SIERIT • QVEIVE • IVOEX • EX - HACE • LEGE • FACtos erit

" litesAESTVMATAEERVNTQVOIVSTe- REGISPOPVLEIVENOMINE^
LIS • AESTVMATA • ERIT • LEGATEI • AOESSINT • OEVM • NEI • LONGIVS ■
CDIESEDAT § «le tribVTOSERVANDOVBEI EADIESVENERIT^

QVOOIE • INSEI • ERVNT • AOESSE • IVDEX • QVEI • Eom

** FECERIT • El • PRIMO • QVOQVE • DIE • QVAESTOREM- SOLVERE^ IVBETO-
QVAESTORQVEEAM- PEQVNIAM^ EIS • SEO • FRVOE • SV A • SOLVITO •
reliqoom IN • AERARIOSIETQVOD^ EORVMNOMINEQVEI •
NON • ADERIT • TRIBVTVS • FACTVS •«rit

*' PRAETOR • EX- HAEC^ LEGE • TRIBVENDEI CAVSA • PRODEIXERIT •
ISVTEIQVOD^ RECTE- FACTVM • ESSE • VOLET • FACITO • QVOMOOO •
PROOEixerit ea omnia mAIORE PARTE • DIEI • ADEAM • OIEM •
OONEC • SOLVTEM • FRIT • APVO • EORVM • PALAM • VBEI • DE • PLA
NOReete

•• FECERIT • DIEs • • proxVMOS • EX • EA OIE QVA • TRIBVTVS • FA
CTVS • ERIT • APVD • FORVM -PALAM • VBEI • DE • PLANO • RECTE •
LEGI • POSSITVR PROSCRIbito peqonia POST QVIN

QVENIVM • POPVLEI • FIET • QVAE • PEQVNIA • EX HACE •
LEGE • IN • AERARIVM POSITV • ERIT • QVOD • IN • ANNEIS • QVin-
qoe

*' EANDEMPROVINciAMHABEBITEISFACIVNTOVTEI-QVODRECTE-
FACTVM • ESSE • VOLET • QVOD • EIVS • IS • REVS • NON • SOLVERIT •
AB • EIS PRaedibos primo qooQVE DIE • PEQVNIA EXIGATVR •
PEQVNIA • INFISCIS • OPSIGNETVR • QVAE • QVOMQVE • PEQVNIA '
EX • HACE • LEGE • AO • Qnaestorem

•« QVIS • PRAETOR • LITIS AESTVMAVERIT • ET • VNDE • EA PEQVNIA ■
REDACTA • SIET • QVANTVMQVE IN • EO ■ FISCO SIET QVAESTOR •
QVEI • QVOMqoe erlt ntei qnod • RECTE • FACTVM • ESSE • VO
LET FACITO IN • DIEBVS^ V • PROXVMEISQVlBVSQVOMQVEEIEP
AERARIVM • PROVINCIA • OBVENERIT

241

•» «laaestor atei solvat qaoi PEQVNIAM • EX • HACE • LEGE • QVOD •
SINE • MALO • PEQVLATu • FIAT • PR • QVEI • EX • HACE • LEGE • QVAE
RET • DAREI • SOLVI • IVSERIT • 10 ■ QVAESTOR • quel aerariom
proVINCIAMOPTINEBITSED • FRAVDE • SVA • EXTRA • ORDINEM •
DATO • SOLVITOQVE QVAESTOR MORAM • NEI • FACITO •

Q

'0 iudiciam nei quis inpedial qnod EX HACE LEGE luDIClVM •

FIERIOPORTEBlTQVOMEXHACELECEFIERIOPORTEBITNEI-aVIS^
MAGISTRATVSPROVEMAGISTRATVPROVEqao inperio poteslatete
erit facito qno MINVS • SETIVSVE ■ FIAT • iVDICETVRVE • NEIVE •
QVIS • EVM • QVEI • EX • HACE • LEGE • IVDICIVM • EXERCEBIT • NEIVE •
EVM • QVEi

" BelTC • AVOCARIER • IVBETO • NEIVE • ABDVCITO • NEIVE • ABDVCIER •
IVBETO • NEIVE • FACITO • QVO • QVIS • EORVM • MINVS • AD • ID • IV

DICIVM • ADESSE • POSSit in eo ludlciO • VERBA • AVDEIRE •

IN-CONSILIVMEIREIVDICARELICEAT • ■ • NEIVEIVDICIVM^DIMITERE^
IVBETO • NISEI • QVOM • SENATVs

" quom TRIBVS • INTROVOCABVNTVR • EXTRA • QVAM • SEI • QVID •
IN . SATVRAM • FERETVR • SEI • IS ■ PRAETOR • QVEI • EX • HACE • LEGE •
QVAERET^SEIve is q qnol aerarium vel urbana provinc|A'OBVENERIT^
eo maglstratn lOVDlClOVEINPERIOVEABIERlT- ABDICAVERIT-MOR
TVOSVE • ERIT • ANTE • QVAM • EA ■ OMNIA • lOVDICAta

" recte factum ESSE^ VOLET FACITOVTEIEAOMNIA^QVOD-EXHACt
LEGEFACTVMNONERITFACIANTFIANTQVEQVAEEX^HACE-LEGE-
FIERhOPORTEREtSEI • • PRAETORIQVAESTORIQVEOMNIVM^RERVM^
QVODEXHACELEGEFACTVMNONERIT^SIREMPSLEXESTO^QVAsei

'« qnom indlcium FVIT • FVERITVE • EX • LEGE • QVAM • L • CALPVRNIVS •
LFTRPbROGAVITEXVELEGEQVAMMIVNIVSOFTRPL-ROGAVir
QVEI • EORVM • EO • • ■ QVOS • MAGIS • OE • EA • RE • EIVS •
NOMEN HACELEGEOEfeRATVrQVOVEMAGisDEEA^RE^

QVOMeo

" ERIT • QVOM • EIS • HACE • LEGE • ACTIO • NEI • ESTO DE • PRAE

VARICATIONE • PRAETOR • QVEI • EX • HACE • LEGE • QVAERET • QVA •
DE • RE • El • PRAEtori i VDICANDAM • AOFVERI NT • QVEI • VIVENT •

EORVM^ MAIOREI • PARTI • s ATIS •'FACTVM^ ERIT^ NOMEN • QVOO^ EX

'« DE • CEIVITATE • OANDA • SEiQVIS • EORVM • QVEI • CEIViS • ROMA
NVSNONERITEXHACELEGEALTEREiNOMEN^ad praetorEM-
QVOIVS • EX^ HACE • LEGE • QVAESTtO • ERIT • OETOLERIT- ET • IS • EO •
iVDICIO • H ACE • LEGE • CON DEMN ATVS • ERIT • TVm

■' cum CEIVIS^ ROMANVS • EX ■ HACE • LEGE • FIET • NEPOTESVE • tuM ■
EIEI • FILIO • GNATEIS • CEIVEiS • ROMANEI • iVSTEI • SVNTO • - • sn-
fraginMFERVNTOINQVEEATRIBVMCENSENTOMILITIAEQVE^
EIS • VOCATIO • ESTO • AERA ■ STIPENDI AQVE ■ Omnla

16

m

'• NIHILVMROCATO DEPROVOCATIONe • • • EQVE-DANOA-SEI-

QVISEORVM^QVEI • • • dlctaTOR PRAETORAEDILISVENON-FVE

Rl NT • AO • PRAETOREM • QVOI VS • EX • H ACE • LEGE • QVAESTIO • ERIT
'• EIVSMILITIAEMVNERISQVE- POPLICI • IN • SVa qooiusqae eeiTi*

TATE • • • lOVDEX • DEINCEPS • FACIAT • PR •• • seife is qaaestor

qaoi aerariom VELVRBANAPROVINCIA-OBVENERITEOMACISTRATV-

IVOICIOVEINPERIOVEABIERITABDICAVERITVe • • •
*• PROVlNCIAMHABEBlTISVTEIQVod recie faclum esse toLETFACITO-

VTEIEAOMNIA^APVD-EVMEARES-ACTAESSETDEQVEEA-RE^EIEI-

PRAETORQVAESTOROMNIVMRERVMQVOD.EX-hace lege
«' iodlCIVMFVITFVERITVEEXLECe qaam L. Calpornius L. f. tribu-

nus plebei rogavlT • • • condemNATVS ■ EST^ ERITVE • QVOMACIS-

DEEAREEIVSNOMENHACELEGEDEFERATVRQVOVEMACIS^

DE-Ea re
" NISEILEXROCATAeriT ANTEQVAMEARES^fada erit qoom eb hace le-

ge aCTIO ■ NEI ■ esto de praevaricatione ad eaM • REM ■

lOVDICANDAM • AOFVERIT • QVEI • VIVENT • EORVM- MAIORIS • PARTI •

SATISFECERlTEum
" de eeiritate danda SEI • Quls • • eX • HACE • LECE ■ QVAESTIO ■

ERIT • DETVLERit et iS - EO ■ lOVDlCIO • HACE ■ LECE • CONDEMNA

TVSERITTVMEISQVei
" tVM • • • eiS ■ VOCATIO • ESTO • AERA • STIPENDIAque eis

OMNIA • MERITA • SVNT • NEIQVI ■ MACIStrATVS ■ PRoYe

magistratu
" condemNATVS • ERIT ■ TVM ■ QVEl ■ EIVS nomen DETOLERIT •

QVOIVS ■ EORVM ■ OPERA • MAiime
*• PETETVR • OE ■ EA • RE ■ EIVS optio estO ■ VTRVM • VELIT •

VEL • IN ■ SVA • CEIVITATe
" BERE • LICETO • • • ceiVIS ■ ROMANVS • EX • HAC • LECE ■

ALTErei
«» QVOI ■ EX ■ Hace lege proToCATIO ■ ERIT • ESSEVE ■ OPOR

TEBIT
8» inter peRECRINOS • lOVS deicel
»• • • • ATEI • Q

Legis, quae facili negolio inlelligitnr essc repelundarum, fragmenla un-
decim reperla sunt; horum duo interierp, cetera servanlur in Museo Nea-
poiitano, duobus exceplis, quae Vindobonac. Distriliuit Kienzius, ul potuil,
quem seculus est Mommsenius, commulalione unius fraginenti racla. Quo
anno haec proposila lex sit confecit idom Theod. Momuis., eara lalam esse
docens, quo tcmpore III viri agris dandis adsignandis inlcr ordinarios an-
nuosque magislralus compularenlur (hoc cst intra a. 6^1 -632) , imo quo

243

anno a senalu ad equestreoi ordinem translala a C. Graccho essenl iudicia,.'
quod accidit a. u. 631 vel 632; neqoo post eum annum: namque lex Rubria
de colonia Carthaginem deducenda, ila commemoratur (t. 2i) , ut eam
adhuc valuisse appareal: abrogatam Vero eam legem esse posl caesom
Gracchum a. 633 cum Carlhaginis colonia sublata est. Quamobrem facile
Aciliam legem esse dicendam, a M. Acilio Glabrione latam, statuil idem
Homms. p. 55.

Ernres fabriles, qtU msunt, ita emendanUir.

V. 3. IPSEPARENSV€ — <«. ATTIOAT - ibid. fVe«INT —

- H. QVAESTIONEIOVOICIOQVE - 12. LEGAT - 13. SIET-
FVERITVE • QVEIVE — U. TRIBVM - INDICET - SCRIPTOS -
COONOMEN - DISCRIPTOS — 17. INDICET - 18. TRIBVM -
LEQERIT - RECITENTVR — 20. COGNATIONE — 21. lOVRATO —
22. TRIBVNOB - quelTe — «5. MORa — 28. El ob — 2«. ioOI-
CATA - EAm • REM - 32. Ea- RES - 33. QVEI VE • EIVS - 40. VTEI •
iS - 58. HACe - 72. EOMAGISTRATV.IOVDICIOVE - 74. DE-
FERATVrQVOVEMACIS - 76. EOIVDICIO -77. EAMTRIBVM

- 80. PRAETORiQVAESTORIQVE — 81. FVIT - SVNTO.

Nola V. 77 CENSENTO pro CENSENTOR est, ol ?. 78 ROCATO
pro ROCATOR. Ilem VOCATIO est VACATIO-

915. (=559, LVI, b). — Petrafiltac prope Empolium.

TQVINCTIVSTF-
FLAMININVS

COS u. c. 631.

PISAS XXXII
Duo T. Quinclii Flaminini consules numeranlur in faslis: aller a. 604,
alter 631. Viam perlingentem Pisas quis eorum refecerit slraverilre in-
certum. Targionus Tozzettus qui reperit edidilque notavit a loco ubi inveDtus
lapis ad Pisas usque hodie numerari millia passum XXVI. [ Viaggi di Toscana
VIII, 275 ed. 1).

916. (=560, LVI, cj. — Romae in iabularii capitolini substruclionibus in-

venta basis.

C-FANNIMF^

COS • DE u. c. 632.

SENASEN
DEDIT

CoDSul Fannius foit cum Domitio Aheoobarbo.

244

917. (=561). Via Salaria in vico SanrOmero columna.

LCAECILIQ-F '

METELL COS u. c. 637.

CX IX
ROMA

Descripsi plenius quam Palma, Stor. dcgii Abruzzi 4, 54 ; 5, 208. Littera /
vix distat a recta. Duo Tuere Melelli consules hac aetate: aller cognomento
Calvus a. 618, alter Diadematus a. 637: incertum quis viae huius reficiendae
auctor sit censendus.

948. (=562). — Delphis, in pariete amphitheatri.

QMINVCIVS-Q-F

RVFVS • LEG • APOLINEI c. a. 537.

KIVTIOMERITO

Exscripsit Kyriacus. V. 3 KLVTIO valis nomen putavit Henzen, ipsi
fortas^e Apollini datum (Or. 5700). Cavedonius scile restituil PVTIO
(Buli. Instit. 4857, 95), collato nummo laodiceno, in quo legitur PVTIa.
ConFirmavit .Momms. addita glossa Placidi ed. Mai, 249: Putium, Pythium
Apolinem.

949. (=490, XX). — Tabula aenea efibsst in valle Porceferae fluminis

hodie Polcevera, inde Genuam illala.

(Textam habes contra paginam).

Controversia orta inter Langenses Viturios et Genuales, Roma missi arbilri
(erant cnim Genuates Romanorum amici et probabiliter foederati) Minucii
duo, cum adhuc nulli essent Galliae cisalpinae procoosules. Minucii agrum
Viluriorum privalum a publico terminarunl. Publicum agrum dislinguebant
veteres in agrum cnllum, pascua et prata. Ut ager privatus ita et prata
publica vectigali non subiacebant, el in agro compascuo licebat castellanis
Vituriis aeque ac Genuatibus pascere. Eral igilur quaestio de agro publico
culio, quem Viturii a Gcnuatibus quibus attributi erant acceperant, vectigali
imposito. Minucii sententiam tulerunt, quam scriptam legis.

In hoc monumenlo plura sunl, quae nec per leges orthographiae saeculi
seplimi explicari possunt, sed velusliorem scripluram sapiunt: quamobrem,
ut saepe dixi, ex sermone plebeio repetenda sunt, in quo incorrupta veleris
linguae pronunliatio mansit perduravitque. Cumque hanc imperitiam sermonis
cuUioris et grammalicae Minuciis attribuere vctemur, id agrimensorum
fahrorumve aerariorum magis indiligentiae Iribuamus necesse cst. In ple-
beiae consuetudinis censum veniunl v. 7 SVSO-VORSVM, v. 4 4 IN-
MONTEMLEMVRINO-.INFVMO, v. 20 IN • MONTEM • BERI
GIEMAM-INFVMO, v. 23 FLOVIOM, v. 30 OE-MAIORE-PARTE,

(iiitm.ior.K OVORSIEIS • l/VTE
ONTROVOSIAS COMPOSEIVERVNT IR
TERMINOSQVE • STATVI • IVSERVN^ l^
iX • SENATI • CONSVLTO • OIXERVNT EIDI
i • AGRVM • EOS • VENDERE • HEREDEMQV
\B^FONTEhlNMANNICELO^AD^FLOVIV
SVSVM^VSQVE-AD^RIVOM^COMBERA/VE
POSTVMIAM^ EX-EIS-TERMI NIS^ RECTA
/lASCA-IN^FLOVIVM^PROCOBERAM^IN
JDE • SVRSVM • RIVO • RECTO • VINELESCA
STAT • EX • EO • TERMINO • QVEI • STAI
I • ORITVR • AB • FONTE • ENMANICEL .
NIS • VIDENTVR • ESSE • VBI • COMFLVO
NO-INFVMO-IBEI^TERMINVS <NT
3 • RECTO • LEMVRINO • IBI • TERMINVS
iRMINVS • STAT • INDE • SVRSVM • IVGO
^ONTEM • lOVENTIONEM • IBI • TERMINV
T • INDE • APENINVM • IVCO • RECTO
A IN -MONTEM-BERI -GIEMAM

T^ INDE • DORSVM • IVGO • RECTO • IN
CLAXELVM • IBI • TERMINVS • STATIND
>ORC0BERAM • IBI • TERMINVS • STAT
VS-STAT QVEM^AGRVM-POPLICVM
ROEOAGROVECTIGALLANGENSES
AM • NON • DABVNT • NEQVE • SATIS
.•ACIPIANT^TVMOVODINEOAGgQ-

{ )\- fi I. ^

( UNjvLrssrrv

ca:

u, c, 637.

?4&

pro maioris partis. At v. 44 errore rabrili legilur LIBEREIQVE pro quo
liberareique |proposuit Momms. v. 45 posl verba: ET- AB- OMNIBVS ■
CONTROVORSIS , legitur I • THONO • PVBL- Ll , pro quo pubMi, •
POPLIC scribendum fuisse, recte monet Momms. Nec lamen qui<l rei sit
iDlellegitur. SenteDtia^enim fere requirit verbum abstineant: quod cum ex
allatis verbis t • thono • ptibl • li exculpi non possit , is opinatur sculplorem
,qaid in exemplo essel non esse assecutum.

930. (=%00, KKVl, XXVn, XXVIU) — Legis agrariae fragmenta parte
altera iaminae legis repetundarum inscripta, a. 643.

' (mt.m>ior.). prlnclPIVMFVITPROTRIBVQFABIVSQFPRIMVSSCIVIT-
•QVEIACERPOPLICVSPOPVLIROMANEIINTERRAMITALIAM-P-

MVVCIOLCALPVRnio cos
' vetns possessor sibei AGRVMLOCVMSVMPSITRELIQVITVEQVODNON-

MODVSMAIORSIETQVAMQVANTVMVNVMHOMINEMEXLECE-

PLEBEIVE-SESIBEISVMERe
» QVOIEIQVEDEEOACROLOCOEXLEGEPLEBEIVESCIIIVI.RSORTITO-

CEIVI-ROMANODEDITADSICNAVITQVOONONINEOACROLOCO-

ESTQVOD-VLTRa

♦ reDDITVS- ESTOQVEI • AGER • PVBLICVS • POPVLI • ROMANEIINTERRA-
ITALIAPMVVCIOLCALPVRNIOCOSFVITEXTRAEVMACRVMQVEI-
ACEREXLEGE

» qoisqVE • ACRI • LOCEI • PVBLICEI • IN • TERRA • ITALI A • QVOD • EIVS •
EXTRA • VRBEM • ROMA ; EST • QVOD • El VS • IN • VRBEM • OPPIDO VICO-
ESTQVODEIVSIIIVIRDEDITADSIGNAVITQVOD

• LEGEPLEBEIVESCITOQVODCSEMPRONIVSTI-FTRPLROC^
EXCEPTVMCAVITVMVEESTNEIDIVIDERETVRQVOD-QVOIEIQVE^
OE-EOACROLOCOAGRILOCEIAEDIFICiei • • • qVIBVs

' INTERRA-ITALIAIIIVIRDEDITADSIGNAVITRELIQVIT-INVEFOR
MAS • TABVLASVE • RETVLIT^ REFERIVE • IVSIT • • • AGER • LOCVS •
AEDIFICIVM • OMNIS • QVEI • SVPRA • SCRIPTVs esl • •• excepTVM •
CAVITVmve venditi-

» 0 ITA • VTEI • CETERORVM • LOCORVM • AGRORVM • AEDIFICI
ORVMPRIVATORVMEST-ESTOCENSORQVEQVEI QVOMQVE- ERIT^
FACITOVTEIISAGERLOCVSAEDIFICIVMQVEI- Ex hace lege
• • • aedlFICIO^EVMQVOIVM

* ESTNEI VE • QVIS • FACITO • QVO • QVOIVS • EVM • AGRVM • LOCVM • AE
DIFICIVMPOSSESSIONEM-EXLECE • PLEBEIVE • SCITo essE • OPORTET
OPORTEBITVE • EVM • ACRVM • Locnm • • ■ oEIVE ■ QVIS ■ DE • EA •
REAOSENatvm

"inpeRIOVESENTENTIADEIClTONEIVEFERTOQVOQVISEORVM-

QVOIVM • EVM- ACRVM • LOCVM • AEOIFICIVM • POSSEsioNEM •
EX . LEGE • PLEBEIVE • SCITO • ESSE • OPORTet possid-

. EATQVE • QVOVE • POSSESIO • INVITO • MORlaoTe

" nasleiS • VICANEIS • QVEI • IN TERRA • ITALIA • SVNT • DEDERVNT •
ADSICNAVERVNT- RELIQVERVNT- NEIQVIS • FACITO • QVO • MINVS •

Ei • OETANTVR • FRVANTVR HABEANT • POssideantqoe

aedificiVM • NON • AB • ALIENAVERIT • EXTRA • EVM • Agrpm

'» eitraQVE • EVM • AGRVM • QVEM • EX • H • L • VENIRE • DARI •
REDDIVE • OPORTEBIT • § QVEI • AGER • LOCVS • AEDIFICIVM •
El • QVEM • IN • uASIEIS • VICANISVE • EX • S • C • ESSE • OPORTET-

OPORTEBITVE agER • LOCVS • AEDIFICIVM • PRIVATVS •

SIET • QVOVE • MACls

" uTEI • EST • SIET .EXHLNR- QVEI • AGER • LOCVS • PV
BLICVS • POPVLI • ROMANI • IN • TERRA • ITALIA • P ■ MVVCIO • L •
CALPVRNIO COS • FVIT • EXTRA EVM • AGRVM QVEI • ACER -

EX • LECE • PLEBEIVE • sclto eXTRAQVE • EVM • AGRVM •

QVEM . VETVS POSSESOR EX • LEGE • PLEBEIVE

>« agri colendi eauSA • IN EVM AGRVM • AGRI • IVGRA • NON •
AMPLIVS • XXX • POSSIDEBIT • HABEBIT • VE • iS • AGER • PRIVATVS •
ESTO • • • QVEI • IN • AGRVM • COMPASCVOM • PEQVDES • MAIO
RES • NON • PLVS X • PASCET QVAE • • • PASCET • QVAEQVE •
EX • EIS • MINVS • ANNVM • CNATAE • ERVNT • POST • EA • QVAn

'» satiS • DATO • NEIVE • SOLVITO • • AGER • PVBLICVS • POPVLI • RO
MANEI • QVEI . IN • ITALIA • P • MVCIO • L • CALPVRNIO • COS • FVIT •
EIVS • ACRI • III • VIR^ A^ D^ A • EX- LEGE PLEBEIVE • SCITO • SORTITO •
QVOI . CEIVI • ROMAbo aballeMAVIT • AB • ALIENAVE

. RITVENEQVE • HERES • EIVS • AB ALIENAVIT ABALIENAVeritTe

'• dECRRNITOQVE • VTEI • POSSESSIONEM • SECVNDO • EVM • HERE
DEMVE . EIVS • DET • QVOI • SORTI • IS • ACER • DATVS • ADSICNATVSVE
FVERIT • QVOD • EIVS • AGRI • NON • AB • ALIENATVM • ERIT • ITA •
VTEI • S • S • EST •• • TeTERE • POSSESIONEM • DEOIT • AOSIGNA
VITREDDIOITQVOOQVE.EIVSACRIIII^Tlr a d a

" obTeBlTQVEIVE- AB^ EORVM.QVEI • EMITQVEIEORVMDEEA-RE-AN
TE.EIDVSMARTIASPRIMASINIOVSADIERITAD.EVM.QVEM.EXH.L-
0EEOACRO.|VSDEICEREOPORTEBITISDEEARE.|TAIVSDEICITO^
Oeceroitoqoe • • • QVOI ISACERVETEREPROVEVETEREPOSSESO
REDATVSADSICNATVSVE redditosTe faerlt QVEIVE. Agram

" ageR • S • S • EST • EX • POSSESIONEM

VI.EIECTVSESTQVOOEIVSISQVEIEIECTVSESTPOSSEOERITQVOD^
NEQVEVI.NEQVE.CLAMNEQVE.PRECARIOPOSSE0ERITAB.EOQVE|.

EVMEAPOSSESIONEVI-EIECerit marTIAS^ QVAE • POST •

HL-ROC.PRIMAE-ERVNTFACITO.VTEIISQVEIITAVIEIECTVSEst

»7

'• plebei selTO • EXVE • H • L'PRIVATVM- FACTVM • ESTERITVE-PRaEOA
CRO^LOCOAEDIFICIOPROQVE • SCRIPTVRA • PECORIS • QVOD • I N • EO •
AGROPASCITVR- POST • QVAM • VECTIG ALI A • CONSTITERINT • QVAE •

POST • H • L pVBLICANO • PEQVNIA • SCRIPTVRAM • VECTI

CALVE • DET • DAREVE • DEBEAT • NEIVE • QVIS

="> QVOVE • QVID OB • EAM • REM • POPVLO • AVT • PVBLICANO • DETVR •
EXSIGATVRVE • NEIVE • QVIS • QVID • POSTEA • QVAM • TecTIGALIA
CONSISTENTQVAEPOST • H • L • ROC • PRIMVM • CONSTITERINT • OB •

EOS • AGpo ag REIS • PASCETVR • POPVLO • AVT • PVBLIC A NO •

DARE • DEBEAT ACER • LOCVS • PVBLICVS • POPVLi

'■ ADXE-K-OCTOBRISOINAQVOMAGROQVEITRANSCVR.IONEEST-
LOCAVERVNT • • • QVEI • IN • EO • ACRO • LOCO civls ROMANVS • SO
CIVMVENOMINISVE-LATINIQVIBVSEX.FORMVLATOCATORVM^
• • • locVM • PVBLICVM • POPVLI • ROMANEI • DE • SVA • POSSESIO
NE • VETVS • POSSESOR • PROVE • VETERE • POSSESORe

« ID • OPPIDVM • COLONIAMVE • EX • LECE^ PLEBEIVE^ SCCONSTITVIT^
DEDVXITVECONLOCAVITVEQVEMACRVMlocumVEPRO • EO • ACRO •
LOCVMVEDEEOAGROLOCOQVEJPVBLICVSPOPVLIROMANel • • •
aCRVMLOCVMQVEI • ACER • LOCVS • EX • LEGE • PLEBEI VE • SC • QVOD •
C SEMPRONI • Th F • TR PL • ROC • EXSCEPTnin

»3 QVOIVE • AB • EO • HEREDIVE • EIVS • IS • AGER • LOCVS • TESTAMENTO •
HEREDITATIDEDITIONIVEOBVENIT^OBVENERITVe-QVEIABEOEMIT
eMERITVE • QVEIVE • AB • EMPTORE • EIVS^ EMIT • EMERITVE^ IS^

ACER • PRIVATVS • ESTO QVEi qnO • COLONIAM • DEDV

XSIT^ ITAVTEh S^ S • EST • ACRVM • LOCVM • AEDIFICIVM • DEDIT • RED
DIDITADSICNAVITQVEI

-♦ hEREDEMVE • EIVS • DET • QVOI • III • VIR • EVM • ACRVM • LOCVM •
PROEOAGRO • LOCOQVO COLONIAM- DEDVXIT DEDIT reddidiT-
ADSICNAVITVEFACITOQVE • IS • PR • CONSOLVE • QVO • DE • EA • RE • IN •
lOVS • ADITVM • ERIT • • • supRA • SCRIPTVS • EST • QVOD • EIVS • A
CREI • LOCEI • POST • II • L • ROC • PVBLICVM • POPVLEI • ROMANEI •
ERIT • EXTRA • EVM • AG rnm

» NEIVE • IS • AGER • COMPASCVOS • ESTO • NEIVE • QVIS • IN • EO •
AGRO • AGRVM • OQVPATVM • HABETO • NEIVE • DEFENDITO • QVO •
Mlnos qaei tELIT • COMPASCERE • LICEAT • SEIQVIS • FAXSIT •
QVOTIENS • FAXIT • IN • AGRI • IVGRA • SINGVLA • J/ • • darE •
DEBETOEIQVEIQVOMQVEIDPVBLICVMFRVENDVMREDEMPrVVV^
COVVDVCTVVVVE • HABEBIT BOVES • EQVos

»« qoel ■ NVMERVS • PECVDVM • IN • H • L • SCRIPTVS • EST • LICETO • NEIVE^
QVID^ QVOI • OB • EAM^ REM • VECTICAL • NEIVE SCriplaram dare
deBETO • • • QVOD -QVISQVE • PECVDES^ IN • CALLEIS • VIASVE PVBLI
CAS • ITINERIS • CAVSA • INDVierit ealllBVS • VIEIIQE • PV

m

QVOIVM • EVM • ACRVM • LOCVM • AEOIFICIVM • POSSEsioNEM •
EX • LEGE • PLEBEIVE • SCITO • ESSE • OPORTet possid-

. EATQVE • QVOVE • POSSESIO • INVITO • MORlnoTe

" fiasieiS • VICANEIS • QVEI • IN • TERRA • ITALIA • SVNT • DEDERVNT •
ADSIGNAVERVNT- RELIQVERVNT- NEIQVIS • FACITO • QVO • MINVS •

El • OETANTVR • FRVANTVR • HABEANT • POssideantqHe

aedificiVM • NON • AB • ALIENAVERIT • EXTRA • EVM • Agrnm

'» eitraQVE • EVM • AGRVM • QVEM • EX • H • L • VENIRE • OARI •
REODIVE • OPORTEBIT •• § QVEI • AGER • LOCVS • AEOIFICIVM •
El • QVEM • IN • viASIElS • VICANISVE • EX • S • C • ESSE • OPORTET^

OPORTEBITVE agER • LOCVS • AEDIFICIVM • PRIVATVS •

SIET • QVOVE • MAGis

»» nTEI EST • SIET • EX • H • L • N • R • • • QVEI AGER • LOCVS • PV
BLICVS • POPVLI • ROMANI • IN • TERRA • ITALIA • P ■ MVVCIO • L •
CALPVRNIO COS FVIT • EXTRA • EVM AGRVM QVEI • ACER •

EX • LECE • PLEBEIVE • scito eXTRAQVE • EVM • AGRVM •

QVEM • VETVS • POSSESOR EX • LEGE • PLEBEIVE

>« agri colondi canSA • IN • EVM • AGRVM AGRI • tVGRA • NON •
AMPLIVS • XXX • POSSIDEBIT • HABEBIT • VE • iS • AGER • PRIVATVS •
ESTO • • • QVEI • IN • AGRVM • COMPASCVOM • PEQVDES • MAIO
RES • NON • PLVS X • PASCET • QVAE • • PASCET • QVAEQVE •
B< • EIS • MINVS • ANNVM • GNATAE • ERVNT • POST • EA • QVAm

'* satiS • OATO • NEIVE • SOLVITO • • AGER • PVBLICVS • POPVLI • RO
MANEI • QVEI • IN • ITALIA • P • MVCIO • L • CALPVRNIO • COS • FVIT •
EIVSACRIIIIVIRAOAEXLEGEPLEBEIVESCITOSORTITO^
QVOI • CEIVI • ROMAno abalieMAVIT • AB • ALIENAVE

. RITVENEQVE • HERES • EIVS • AB ALIENAVIT • ABALIENAVeritTe

•• dECRRNITOQVE • VTEI • POSSESSIONEM • SECVNDO • EVM • HERE
OEMVE • EIVS • DET^ QVOI • SORTI • IS • AGER • DATVS • AOSIGNATVSVE
FVERIT • QVOD • EIVS • AGRI • NON • AB • ALIENATVM • ERIT • ITA •
VTEI • S • S • EST • • • TCTERE • POSSESIONEM • DEOIT • AOSIGNA
VITREDDIDITQVODQVEEIVSAGRIIIhfir a d a

" obveBlT-QVEIVE^ AB^ EORVM-QVEI • EMITQVEIEORVMDEEA-RE-AN
TE-EIDVSMARTIASPRIMASIN^IOVSADIERIT^AD-EVMQVEM^EXH-L
OE^ EO- AGRO • IVS • OEICEREOPORTEBir ISDEEAREITAIVSDEICITO^
Decernitoqne • • • QVOI ISAGERVETEREPROVEVETEREPOSSESO
REOATVSADSIGNATVSVE redditnsve fnerit QVEIVEAgrnm

" ageR • S • S • EST • EX • POSSESIONEM •

VIEIECTVSESTQVODEIVSISQVEIEIECTVSESTPOSSEOERITQVOO^
NEQVEVI-NEQVECLAMNEQVEPRECARIOPOSSEDERITAB-EOQVEh

EVMEAPOSSESIONEVI-EIECerit marTlAS QVAE- POST •

HL'ROC-PRIMAE-ERVNTFACITOVTEllSQVEIITAVIEIECTVSE8t

2»

»- plebei sclTO • EXVE - H • L-PRIVATVM^ FACTVM • ESTERITVE-PRO-EOA
GRO-LOCOAEDIFICIOPROQVE • SCRIPTVRA • PECORIS • QVOO • IN • EO •
AGROPASCITVR- POST • QVAM • VECTIC ALI A • CONSTITERINT • QVAE •

POST • H • L pVBLICANO • PEQVNIA • SCRIPTVRAM • VECTI

GALVE • DET • DAREVE • DEBEAT • NEIVE • QVIS

'" QVOVE • QVID ■ OB • EAM • REM • POPVLO • AVT • PVBLKANO • DETVR •
EXSIGATVRVE • NEIVE • QVIS • QVID • POSTEA • QVAM • tccTIGALIA
CONSISTENTQVAEPOSTHLROG^PRIMVMCONSTITERINT-OB-

EOSAGro agREIS- PASCETVR • POPVLO • AVT PVBUCANO •

DARE • DEBEAT AGER • LOCVS • PVBLICVS ■ POPVLi

*' A-DXtK-OCTOBRISOINAQVOMAGROQVEI •TRANS^CVR.IONE- EST^
LOCAVERVNT ■ • • QVEI • IN • EO • AGRO • LOCO citIs ROMANVS • SO
CIVMVENOMINISVE-LATINIQVIBVSEX-FORMVLATOGATORVM^
• • • locVM • PVBLICVM • POPVLI • ROMANEI • DE • SVA • POSSESIO
NE • VETVS • POSSESOR • PROVE • VETERE • POSSESORe

" IDOPPIDVMCOLONIAMVEEXLEGEPLEBEIVE-SCCONSTITVIT-
DEDVXITVECONLOCAVITVEQVEMAGRVMlocumVEPRO • EO • AGRO •
LOCVMVEDEEOAGROLOCOQVEJPVBLICVSPOPVLIROMANei • • •

aGRVMLOCVMQVEI • AGER • LOCVS • EX • LEGE- PLEBEIVE • SC QVOD •
C SEMPRONI • Th F • TR ■ PL ■ ROG • EXSCEPTum

" QVOIVE • AB • EO • HEREDIVE ■ EIVS ■ IS • AGER • LOCVS • TESTAMENTO •
HEREDITATIOEDITIONIVEOBVENITOBVENERlTVeQVEIAB^EOEMIT
eMERITVE • QVEIVE • AB • EMPTORE • EIVS- EMIT • EMERITVE- IS^

AGER • PRIVATVS • ESTO QVEi qnO • COLONIAM • DEDV

XSITITAVTEI^ S- S • EST • AGRVM • LOCVM • AEDIFICIVM • DEDIT • RED
DIDITADSIGNAVITQVEI

" hEREDEMVE • EIVS ■ DET • QVOI ■ III • VIR • EVM • AGRVM • LOCVM •
PROEOAGRO ■ LOCO • QVO • COLONIAM • DEDVXIT • DEDlT reddldlT-
ADSIGN A VITVEFACITOQVE • IS • PR • CONSOLVE • QVO • DE • EA • RE • IN •
lOVS • ADITVM • ERIT • • • snpRA • SCRIPTVS • EST • QVOD • EIVS • A
CREI • LOCEI • POST • II • L ROG • PVBLICVM • POPVLEI • ROMANEI •
ERIT • EXTRA • EVM • AG rum

» NEIVE • IS • AGER • COMPASCVOS • ESTO • NEIVE • QVIS • IN • EO •
AGRO • ACRVM • OQVPATVM • HABETO • NEIVE • DEFENDITO • QVO •
Mlnus quel tELIT • COMPASCERE • LICEAT • SEIQVIS • FAXSIT ■
QVOTIENS ■ FAXIT ■ IN ■ AGRI • IVQRA • SINGVLA • J/ • • • «larE •
OEBETOEIQVEIQVOMQVEIDPVBLICVMFRVENDVMREDEMPrvVV-
COVVDVCTVVVVE • HABEBIT BOVES • EQVos

" quel NVMERVS • PECVDVM^ IN • H ■ L^ SCRIPTVS • EST • LICETO • NEIVE^
QVIDQVOI OB^ EAM^ REM • VECTIGAL • NEIVE SCripturam dare
deBETO • • • QVOD -QVISQVE • PECVDES^ IN • CALLEIS • VIASVE PVBLI
CAS • ITINERIS • CAVSA • INDVxeril calliBVS • VIEIIQE • PV

m

QVOIVM • EVM- AGRVM • LOCVM • AEOIFICIVM • POSSEsioNEM •
EX • LEGE • PLEBEIVE • SCITO • ESSE • OPORTet pQSsid-

. EATQVE • QVOVE • POSSESIO • INVITO • MORlnoTe

" TiasieiS • VICANEIS • QVEI • IN TERRA • ITALIA • SVNT • DEDERVNT •
ADSIGNAVERVNT- REUQVERVNT- NEIQVIS • FACITO • QVO • MINVS •

Ei • OETANTVR • FRVANTVR • HABEANT • POssideantqae

aedificiVM • NON • AB • ALIENAVERIT • EXTRA • EVM • Afrnm

>» extraQVE • EVM • AGRVM • QVEM • EX • H • L • VENIRE • DARI •
REDDIVE • OPORTEBIT • • • § QVEI • AGER • LOCVS • AEDIFICIVM -
El • QVEM • IN • viASIEIS • VICANISVE • EX • S • C • ESSE • OPORTET-

OPORTEBITVE agER • LOCVS • AEDIFICIVM • PRIVATVS •

SIET • QVOVE • MAGis

'» nTEI • EST • SIET • EX • H • L N • R • • QVEI • AGER • LOCVS • PV
BLICVS • POPVLI • ROMANI • IN • TERRA • ITALIA • P • MVVCIO • L •
CALPVRNIO • COS • FVIT • EXTRA • EVM AGRVM • QVEI • ACER •

EX • LEGE • PLEBEIVE • scito cXTRAQVE • EVM • AGRVM •

QVEM • VETVS • POSSESOR EX • LEGE • PLEBEIVE

>« agri colendi canSA • IN • EVM • AGRVM • AGRI • IVGRA • NON •
AMPLIVS • XXX • POSSIDEBIT • HABEBIT • VE • iS • AGER • PRIVATVS •
ESTO • • • QVEI • IN • ACRVM • COMPASCVOM • PEQVDES • MAIO
RES • NON • PLVS X • PASCET QVAE • • • PASCET • QVAEQVE •
EX • EIS • MINVS • ANNVM • GNATAE • ERVNT • POST • EA • QVAm

'» satiS • DATO • NEIVE • SOLVITO • • AGER • PVBLICVS • POPVLI • RO
MANEI • QVEI • IN • ITALIA • P • MVCIO • L • CALPVRNIO • COS • FVIT •
EIVS • AGRI 111 VIR^ A- D- A EX- LECE PLEBEIVE • SCITO • SORTITO •
QVOI • CEIVI • ROMAbo abalierJAVIT • AB • ALIENAVE

. RITVENEQVE • HERES ■ EIVS AB ALIENAVIT • ABALIENAVeritve

" dECRRNITOQVE • VTEI • POSSESSIONEM • SECVNDO • EVM • HERE
DEMVE • EIVS • DET • QVOI • SORTI • IS • AGER • DATVS • ADSIGN ATVSVE
FVERIT • QVOD • EIVS • ACRI • NON • AB • ALIENATVM • ERIT • ITA •
VTEI • S • S • EST • • • TeTERE • POSSESIONEM • DEDIT • ADSICNA
VITREDDIDITQVODQVEEIVSACRIIIhTir a d a

" •bTeBlTQVEIVE^ AB^ EORVM-QVEI • EMITQVEIEORVMDEEA-RE-AN
TE^EIDVSMARTIASPRIMAS-IN^IOVSADIERITAD^EVMQVEM^EX^H-L
OEEOACROIVSDEICEREOPORTEBITISDEEAREITAIVSDEICITO^
Decernltoqne • • • QVOIISAGERVETEREPROVEVETEREPOSSESO
REDATVSADSIGNATVSVE redditnsTe fnerit QVEIVE- Agram

'• ageR • S • S • EST • EX • POSSESIONEM

VI-EIECTVSESTQVODEIVSISQVEIEIECTVSESTPOSSEDERITQVOD-
NEQVEVI-NEQVECLAMNEQVEPRECARIOPOSSEDERITABEOQVEP
EVMEAPOSSESIONEVI-EIECerit marTIAS^ QVAE • POST •

. HLROC^PRIMAEERVNTFACITOVTfllSQVEIITAVIEIECTVSEst

247

" plebei sciTO • EXVE • H • L-'PRIVATVM^ FACTVM • ESTERITVE-PRaEOA '
CRO-LOCOAEDIFICIOPROQVE • SCRIPTVRA • PECORIS • QVOO • I N • EO •
AGROPASCITVR- POST • QVAM • VECTIC ALIA • CONSTITERINT • QVAE •

POST • H • L pVBLICANO • PEQVNIA • SCRIPTVRAM • VECTI

CALVE • DET • DAREVE • DEBEAT • NEIVE • QVIS

" QVOVE • QVID • OB • EAM • REM^ POPVLO • AVT • PVBLICANO • DETVR •
EXSICATVRVE • NEIVE • QVIS • QVID • POSTEA • QVAM • tccTICALIA
CONSISTENTQVAEPOST • H • L • ROC • PRIMVM • CONSTITERINT • OB •

EOS • ACro agREIS • PASCETVR • POPVLO • AVT • PVPLIC A NO •

DARE • DEBEAT ACER • LOCVS • PVBLICVS • POPVLi

'' ADXtK-OCTOBRISOINAQVOMACROQVEITRANSCVRJONEEST^
LOCAVERVNT • • • QVEI • IN • EO • ACRO • LOCO civis ROMANVS • SO
CIVMVENOMINISVE^LATINIQVIBVSEXFORMVLATOCATORVM^
• • • loeVM • PVBLICVM • POPVLI • ROMANEI • DE • SVA • POSSESIO
NE • VETVS • POSSESOR • PROVE • VETERE • POSSESORe

" iD • OPPIDVM • COLONIAMVE • EX • LECEPLEBEIVE- SCCONSTITVIT-
DEDVXITVECONLOCAVITVEQVEMACRVMloeumVE-PRO EO • ACRO •
LOCVMVEDEEOACROLOCOQVEJPVBLICVSPOPVLIROMANel • • •
aCRVMLOCVMQVEI • ACER • LOCVS • EX • LECE • PLEBEI VE • SC • QVOD •
C SEMPRONI • Th F • TR • PL • ROG • EXSCEPTum

" QVOIVE • AB • EO • HEREDIVE • EIVS • IS • ACER • LOCVS • TESTAMENTO •
HEREDITATI-DEDITIONIVEOBVENITOBVENERITVeQVEIABEOEMIT
eMERITVE • QVEIVE • AB • EMPTORE • EIVS • EMIT • EMERITVE- IS^

ACER • PRIVATVS • ESTO QVEi qnO • COLONIAM • DEDV

XSIT- ITAVTEI^ S- S • EST • ACRVM • LOCVM • AEDIFICIVM • DEDIT • RED
DIDITADSIGNAVITQVEI

" hEREDEMVE • EIVS • DET • QVOI • III • VIR • EVM • ACRVM • LOCVM •
PROEOACROLOCOQVO COLONIAMDEDVXITDEDIT reddidlT-
AOSICNA VITVEFACITOQVE • IS • PR • CONSOLVE • QVO • DE • EA • RE • IN •
lOVS • ADITVM • ERIT • • • snpRA • SCRIPTVS • EST • QVOD • EIVS • A
CREI • LOCEI • POST • M • L ROC PVBLICVM • POPVLEI • ROMANEI •
ERIT • EXTRA • EVM • ACrnm

" NEIVE • IS • AGER • COMPASCVOS • ESTO • NEIVE • QVIS • IN • EO •
ACRO • AGRVM • OQVPATVM • HABETO • NEIVE • DEFENDITO • QVO •
Mlnns qaei tELIT • COMPASCERE • LICEAT • SEIQVIS • FAXSIT •
QVOTIENS • FAXIT • IN • ACRI • IVGRA • SINGVLA • 0, • • dapE •
DEBETOEIQVEIQVOMQVEIDPVBLICVMFRVENDVMREDEMPrvVV^
COVVDVCTVVVVE • HABEBIT BOVES • EQVos

" qnel • NVMERVS • PECVDVM • IN • H • L • SCRIPTVS • EST • LICETO • NEIVE^
QVID^ QVOI • OB • EAM • REM • VECTICAL • NEIVE • SCriplaram dare
deBETO • • • QVOD • QVISQVE • PECVDES- IN • CALLEIS^ VIASVEPVBLI
CAS • ITINERIS • CAVSA • INOVxerit calliBVS • VIEIIQE • PV

m

QVOIVM • EVM • ACRVM • LOCVM • AEDIFICIVM • POSSEsioNEM •
EX • LEGE • PLEBEIVE • SCITO • ESSE • OPORTet possid-

. EATQVE • QVOVE • POSSESIO • INVITO • MORlnove

" nasieiS • VICANEIS • QVEI • IN TERRA • ITALIA • SVNT • DEDERVNT •
ADSIGNAVERVNT- RELIQVERVNT- NEIQVIS • FACITO • QVO • MINVS •

El • OETANTVR • FRVANTVR • HABEANT • POssideantqne

aedificiVM • NON • AB • ALIENAVERIT • EXTRA • EVM • Agrnm

>» extraQVE • EVM • AGRVM • QVEM • EX • H • L • VENIRE • DARI •
REDDIVE • OPORTEBIT • • • § QVEI • AGER • LOCVS • AEDIFICIVM •
El • QVEM • IN • TiASIEIS • VICANISVE • EX • S • C • ESSE • OPORTET^

OPORTEBITVE agER • LOCVS • AEDIFICIVM ■ PRIVATVS •

SIET • QVOVE • MAGi»

" uTEI EST • SIET • EX • H • L N • R • • QVEI AGER • LOCVS • PV
BLICVS • POPVLI • ROMANI • IN • TERRA • ITALIA • P • MVVCIO • L •
CALPVRNIO • COS • FVIT • EXTRA • EVM • AGRVM • QVEI • ACER •

EX • LEGE • PLEBEIVE • scito eXTRAQVE • EVM • AGRVM •

QVEM • VETVS • POSSESOR EX • LEGE • PLEBEIVE

>« agri colendi eanSA • IN EVM • AGRVM • AGRI • IVGRA • NON •
AMPLIVS • XXX • POSSIDEBIT • HABEBIT • VE • iS • AGER • PRIVATVS •
ESTO • • • QVEI • IN • AGRVM • COMPASCVOM • PEQVDES • MAIO
RES • NON • PLVS X • PASCET • QVAE • • • PASCET • QVAEQVE
EX • EIS • MINVS • ANNVM • GNATAE • ERVNT ■ POST • EA • QVAm

'• satiS • DATO • NEIVE • SOLVITO • ■ • AGER • PVBLICVS • POPVLI • RO
MANEI • QVEI • IN • ITALIA • P • MVCIO • L • CALPVRNIO • COS • FVIT •
EIVS • AGRI • III • VIR- A- D- A EX^ LEGE • PLEBEIVE • SCITO • SORTITO •
QVOI • CEIVI • ROMAno abalieMAVIT ■ AB • ALIENAVE

. RITVENEQVE • HERES • EIVS AB ALIENAVIT • ABALIENAVeritfe

'• dECRRNITOQVE • VTEI • POSSESSIONEM • SECVNDO • EVM • HERE
DEMVE • EIVS • DET • QVOI • SORTI • IS • AGER • DATVS • ADSIGNATVSVE
FVERIT • QVOD • EIVS • AGRI • NON • AB • ALIENATVM • ERIT • ITA •
VTEI • S • S • EST • • • TOTERE • POSSESIONEM • DEDIT • ADSIGNA
VITREDDIDITQVODQVEEIVSACRIIII-Tir a d a

" oljTeniT-QVEIVE^ AB^ EORVM^QVEI • EMITQVEIEORVMDEEA-RE-AN
TE^EIDVSMARTIAS-PRIMAS-INIOVSADIERITAD^EVM^QVEMEXHL^
DEEOAGRO^IVSDEICEREOPORTEBITISDEEARE-ITAIVSDEICITO^
Decernitoqne • • • QVOIISAGERVETEREPROVEVETEREPOSSESO
REDATVSADSICNATVSVE redditnsve fnerit QVEIVE^ Agrain

" ageR • S • S • EST • EX • POSSESIONEM •

VI^EIECTVSESTQVODEIVSISQVEIEIECTVSESTPOSSEDERITQVOD^
NEQVEV^NEQVECLAMNEQVEPRECARIOPOSSEDERITAB^EOQVEP
EVMEAPOSSESIONEVhEIECerit marTIAS^ QVAE • POST •

HLROC-PRIMAE^ERVNTFACITOVTEIISQVEIITAVIEIECTVSEs»

2(7

'• plebei sciTO • EXVE • H • L-PRIVATVM- FACTVAA • ESTERITVE-PRaEOA
CRO-LOCOAEDIFICIOPROQVE •SCRIPTVRA • PECORIS • QVOO • I N • EO •
AGROPASCITVR- POST • QVAM • VECTIG ALIA • CONSTITERINT • QVAE •

POST • H • L pVBLICANO • PEQVNIA • SCRIPTVRAM • VECTI

GALVE • DET • DAREVE • DEBEAT • NEIVE • QVIS

»• QVOVE • QVID • OB • EAM • REM- POPVLO • AVT • PVBLICANO • DETVR •
EXSIGATVRVE ■ NEIVE • QVIS • QVIO • POSTEA • QVAM • tccTIGALIA
CONSISTENTQVAEPOST • H • L • ROG • PRIMVM • CONSTITERINT • OB •

EOSAGro agREIS^ PASCETVR • POPVLO • AVT PVpLICAIHO •

DARE • DEBEAT AGER • LOCVS • PVBLICVS • POPVLi

'' AOXtK-OCTOBRISOINAQVOMACROQVEITRANSCVRJONEEST^
LOCAVERVNT • • • QVEI • IN • EO • ACRO • LOCO ciTls ROMANVS • SO
CIVMVENOMINISVE^ LATINI • QVIBVS • EX • FORMVLATOCATORVM^
• • • locVM • PVBLICVM • POPVLI • ROMANEI • DE • SVA • POSSESIO
NE • VETVS • POSSESOR • PROVE • VETERE • POSSESORe

" ID^ OPPIDVM • COLONIAMVE^ EX • LEGEPLEBEIVE-SCCONSTITVIT^
DEDVXITVECONLOCAVITVEQVEMAGRVMIociiidVEPRO • EO • AGRO •
LOCVMVEDEEOAGROLOCOQVEJPVBLICVSPOPVLIROMANei • • •

aCRVMLOCVMQVEI • AGER • LOCVS • EX • LEGE • PLEBEIVE • SC • QVOD •
C SEMPRONI • Th F • TR • PL • ROG • EXSCEPTum

" QVOIVE • AB • EO • HEREDIVE • EIVS • IS • AGER • LOCVS • TESTAMENTO •
HEREDITATIDEDITIONIVEOBVENIT^OBVENERITVeQVEIABEOEMIT
eMERITVE • QVEIVE • AB • EMPTORE • EIVS^ EMIT • EMERITVE^ IS-

ACER • PRIVATVS • ESTO QVEi qnO • COLONIAM • DEDV

XSIT- ITAVTEh S^ S • EST • AGRVM • LOCVM • AEOIFICIVM • OEOIT • REO
OIOITADSIGNAVITQVEI

" hEREDEMVE • EIVS • OET • QVOI • III • VIR • EVM • ACRVM • LOCVM •
PROEOAGRO • LOCO • QVO • COLONIAM • OEDVXIT • OEDlT reddidlT-
ADSIGN A VITVEFACITOQVE • IS • PR • CONSOLVE • QVO • DE • EA • RE • IN •
lOVS • ADITVM • ERIT • • • supRA • SCRIPTVS • EST • QVOD • EIVS • A
CREI • LOCEI • POST • II • L • ROC PVBLICVM • POPVLEI • ROMANEI •
ERIT • EXTRA • EVM • AC rnni

« NEIVE • IS • AGER COMPASCVOS • ESTO NEIVE • QVIS • IN • EO •
ACRO • ACRVM • OQVPATVM • HABETO • NEIVE • DEFENDITO • QVO •
Mlnus qaei tELIT • COMPASCERE • LICEAT • SEIQVIS • FAXSIT •
QVOTIENS • FAXIT • IN • ACRI • IVCRA • SINGVLA • J/ • • • «JarE •
DEBETOEIQVEIQVOMQVEIDPVBLICVMFRVENDVMREDEMPrVVV-
COVVDVCTVVVVE • HABEBIT BOVES • EQVos

»• quel • NVMERVS • PECVDVM • IN • H • L • SCRIPTVS • EST • LICETO • NEIVE^
QVIDQVOI OB- EAM- REM • VECTIGAL • NEIVE SCriptnram dare
deBETO • • • QVOD -QVISQVE • PECVDES^ IN • CALLEIS • VIASVE PVBLI
CAS • ITINERIS • CAVSA • INDVxerit calllBVS • VIEIIOE • PV

QVOIVM • EVM- ACRVM • LOCVM • AEOIFICIVM • POSSEsioNEM •
EX • LEGE • PLEBEIVE • SCITO ESSE • OPORTet possid-

. EATQVE ' QVOVE • POSSESIO • INVITO • MORtaove

" TiasieiS • VICANEIS • QVEI • IN TERRA • ITALIA • SVNT- DEDERVNT •
ADSIGNAVERVNT- RELIQVERVNT- NEIQVIS • FACITO • QVO • MINVS •

El • OETANTVR • FRVANTVR • HABEANT • POssideantqne

aedificiVM • NON • AB • ALIENAVERIT • EXTRA • EVM • Agrpin

" eitraQVE • EVM • AGRVM • QVEM • EX • H • L • VENIRE • DARI •
REDDIVE • OPORTEBIT • • § QVEI • AGER • LOCVS • AEDIFICIVM •
El • QVEM • IN • viASIEIS • VICANISVE • EX • S • C • ESSE • OPORTET^

OPORTEBITVE agER • LOCVS • AEDIFICIVM • PRIVATVS •

SIET • QVOVE • MAGis

" uTEI EST • SIET • EX • H • L • N • R • QVEI • AGER • LOCVS • PV
BLICVS • POPVLI • ROMANI • IN • TERRA • ITALIA • P • MVVCIO • L •
CALPVRNIO • COS • FVIT • EXTRA • EVM • AGR^M • QVEI • AGER •

EX • LEGE • PLEBEIVE • scito eXTRAQVE • EVM • AGRVM •

QVEM • VETVS • POSSESOR • EX • LEGE • PLEBEIVE

•♦ agri colondi canSA • IN • EVM AGRVM • AGRI • IVGRA • NON •
AMPLIVS • XXX • POSSIDEBIT • HABEBIT • VE • iS • AGER • PRIVATVS •
ESTO • • • QVEI • IN • AGRVM • COMPASCVOM • PEQVDES • MAIO
RES • NON • PLVS • X • PASCET • QVAE • • • PASCET • QVAEQVE •
EX • EIS • MINVS • ANNVM • GNATAE • ERVNT • POST • EA • QVAm

" satiS • DATO • NEIVE • SOLVITO • • AGER • PVBLICVS • POPVLI • RO
MANEI • QVEI • IN • ITALIA • P • MVCIO • L • CALPVRNIO • COS • FVIT •
EIVS • AGRI • III • VIR^ A^ D^ A • EX- LEGE • PLEBEIVE • SCITO • SORTITO •
QVOI • CEIVI • ROMAno abalieNAVIT • AB • ALIENAVE

. RITVENEQVE • HERES • EIVS AB ALIENAVIT ABALIENAVeritTe

'• dECRRNITOQVE • VTEI • POSSESSIONEM • SECVNDO • EVM • HERE
DEMVE • EIVS • DET^ QVOI • SORTI • IS • AGER • DATVS • ADSIGNATVSVE
FVERIT • QVOD • EIVS • AGRI • NON • AB • ALIENATVM • ERIT • ITA •
VTEI • S • S • EST • • • ToTERE • POSSESIONEM • DEDIT • ADSIGNA
VITREDDIDITQVODQVEEIVSAGRIIIhTir a d a

" obveniT • QVEI VE • AB • EORVM^QVEI • EMITQVEIEORVMDEEA-RE-AN
TEEIDVSMARTIASPRIMASINIOVSADIERITAD^EVMQVEM^EXHL-
DEEOAGRO^IVSDEICEREOPORTEBITISDEEAREITAIVSDEICITO^
Decernitoqne • • • QVOIISAGERVETEREPROVEVETEREPOSSESO
REDATVSADSIGNATVSVE redditasve fnerit QVEIVEAgrnm

" ageR • S • S • EST • EX • POSSESIONEM •

VIEIECTVSESTQVODEIVSISQVEIEIECTVSESTPOSSEDERITQVOD^
NEQVEVI-NEQVECLAMNEQVEPRECARIOPOSSEDERITABEOQVEh

EVMEAPOSSESIONEVhEIECerit marTIAS^ QVAE • POST •

HLROG-PRlMAE^ERVNTFACITOVTEIISQVEIITAVIElECTVSEst

217

'• plebei sclTO • EXVE • H • L-PRIVATVM^ FACTVM • ESTERITVE-PRaEOA
CRO-LOCOAEDIFKIOPROQVE^SCRIPTVRA-PECORIS-QVODINEO-
ACROPASCITVR- POST • QVAM • VECTIG ALI A • CONSTITERINT • QVAE •

POST • H • L pVBLICANO • PEQVNIA • SCRIPTVRAM • VECTI

CALVE • DET • DAREVE • DEBEAT • NEIVE • QVIS

'" QVOVE • QVID • OB • EAM • REM^ POPVLO • AVT • PVBLICANO • DETVR •
EXSIGATVRVE • NEIVE • QVIS • QVID • POSTEA • QVAM • TecTICALIA
CONSISTENTQVAEPOST • H • L • ROG • PRIMVM • CONSTITERINT • OB •

EOSACro agREISPASCETVRPOPVLOAVTPVBLICANO-

OARE • DEBEAT ACER • LOCVS • PVBLICVS • POPVLi

" AOXE-K-OCTOBRISOINAQVOMACROQVEITRANSCVRJONEEST-
LOCAVERVNT • • • QVEI • IN • EO • AGRO • LOCO civis ROMANVS • SO
CIVMVENOMINISVE^LATINIQVIBVSEXFORMVLATOCATORVM^
• • • locVM • PVBLICVM • POPVLI • ROMANEI • DE • SVA • POSSESIO
NE • VETVS • POSSESOR • PROVE • VETERE • POSSESORe

" 10 • OPPIDVM • COLONIAMVE • EX • LECE^ PLEBEIVE- SC CONSTITVIT^

DEDVXITVECONLOCAVlTVEQVEMACRVM^IocumVEPRO • EO • ACRO •
LOCVMVEDEEOACROLOCOQVEJPVBLICVSPOPVLIROMANel • • •

aC RVMLOCVMQVEI • AGER • LOCVS • EX • LECE • PLEBEI VE • SC • QVOD •
C SEMPRONI • Th F • TR • PL • ROC • EXSCEPTuid

" QVOIVE • AB • EO • HEREDIVE • EIVS • IS • ACER • LOCVS • TESTAMENTO •
HEREDITATIDEDITIONIVEOBVENIT^OBVENERITVeQVEIABEOEMIT
eMERlTVE • QVEIVE • AB • EMPTORE • EIVS • EMIT • EMERITVE^ IS^

ACER • PRIVATVS • ESTO QVEi quO • COLONIAM • OEDV

XSIT- ITAVTEI- S- S • EST • AGRVM • LOCVM • AEDIFICIVM • DEDIT • REO
DIOITADSIGNAVITQVEI

'-* hEREDEMVE • EIVS • DET • QVOI • III • VIR • EVM • AGRVM • LOCVM •
PROEOACROLOCOQVOCOLONIAMDEDVXITDEDIT reddldlT-
ADSIGNAVITVEFACITOQVE • IS • PR • CONSOLVE • QVO • DE • EA • RE • IN •
lOVS • ADITVM • ERIT • • • supRA • SCRIPTVS • EST • QVOD • EIVS • A
GREI • LOCEI • POST • II • L ROG PVBLICVM POPVLEI • ROMANEI •
ERITEXTRAEVM ACruBi

" NEIVE • IS • AGER • COMPASCVOS • ESTO • NEIVE • QVIS • IN • EO •
AGRO • AGRVM • OQVPATVM • HABETO • NEIVE • DEFENDITO • QVO •
MlBus quel tELIT • COMPASCERE • LICEAT • SEIQVIS • FAXSIT •
QVOTIENS • FAXIT • IN • AGRI • IVGRA • SINCVLA ■ l ■ ■ ■ darE •
DEBETOEIQVEIQVOMQVEIDPVBLICVMFRVENDVMREDEMPrvVV-
COVVDVCTVVVVE • HABEBIT BOVES • EQVos

" quel • NVMERVS • PECVDVM • IN • H • L • SCRIPTVS • EST • LICETO • NEIVE^
QVID • QVOI • OB • EAM • REM • VECTIG AL • NEIVE • SCripluram dare
deBETO • • • QVOD • QVISQVE • PECVDES^ IN • CALLEIS • VIASVE PVBLI
CAS • ITINERIS • CAVSA • INOVxerit calllBVS • VIEIIOE • PV

248

BLICEISPASTVMINPVLSVMITINERISCAVSAERITNEIQVIDPOPVLO-
dEIVE • PVBLICANO • Dare debeto

" eOMMVTAVIT- QVO • PRO • AGROLOCOEXPRIVATO-INPVBLICVM^
TANTVMMODVMAGRILOCEICOMMVTAVIt is ager locos do-
MNEIS • PRIVATVS • ITA • VTEI • QVOI • OPTVMA • LEGE • PRIVATVS •
ESTESTO • • • QVEIAGEREXPRIVAto • • ■ ex pVBLICOIMPRIVA
TVMCOMMVTATVSESTDEEOAGROSIREMPSLEXESTOQVAN
SEI • IS • ACER • P • MVCIO • L • CalporDio

"> l. Gaeeilio Cn. domlTIO • CENS • REDEMPTVM • HABEAT • CEN
SORIBVSQVEIQVOMQVE^ POST- HAC • FACTEIS • ERVNT • El • FA
ClVlito id pablicam sei VOLENT • TANTIDEM • PRO • PATRITO •

REDEMPTVMHABEANTPPSVPSIGNENT IIVIRVMQV

ei qaae Tlae pablieae pER • ITALIAM • P • MVCIO • L • CAL

PVRNIOCOsEVERINTEOSEACIVNTOPATEANTVACVAEQVESIENl

»• qood qooieiqne ex h I itaVTEISSESTIN^ ACREISQVEi in itaLIA-
SVNTQVEIPMVCIOLCALPVRNIOCOS- PVBLICEIS- POPVLI • Romanei
fnernnt ceitl ROMANO • FACERE • LICEBIT- ITEM- LATINOPERECRI
NOQVE • QVIBVS • M • LIVIO • L • CALPVRNIO cos • • e\ lege plebEI
VE • SC • EXVE • EOEDERE • LICVIT • SED • ERAVDE • SVAEACERE- LiCETO •
QVODEXHLITAVTEISSEST • IN • ACREIS • QVEl

»• sei eornm QVIS • QVOD eam ex h I fACERE • OPORTVERIT • NON •

fecerit • qvodve • qvis • eorvm • • • prove • mag • qvo • dea •
reiniovs-aditvm-eritqvodexhlpetetvriteMivdici
vm-iovdicem • • • et^ in • evm • ivdicivmivdicemrecvperato

RESVE- EX^ H • L^ DARE • OPORTERET^ SEIQVIS • DE • EA • RE • IVDICIVm

»' SEIVEmoiNICiPIEISSEIVEQVAE^ PRO • MOINICIPIEIS • COLOnielsTe
SVNT • CIVIVM rom^ NOMINISVE • LATINI • POPLICE; DEVE • SENATI •
SENTENTIAACERFRVENDVSDATVSest •qneiTEPROCOLONIA-
MOINICIPIOVEPROVEMOINiCIPIEIS- FRVENTVR^QVEi • IN TRIENTA
BVLEis FRVENTVR

»» obVENITOBVENERITVEQVIBVSANTEH^Lrog enm agrnm locnm
conDVCTVMHABEREFRVIPOSSIDEREDEFENDERELICVITEXTRA-
EVMACRVMLOCVm reddiVEOPORTEBIT- IDVTEIQVICQVID-
QVOIEIQVEANTEHLRLICVITITAEI-HABEREOeti

»» QVEIAGER LOCVSPVBLICVSPopuIel romanei in teRRA ITALIAP
MVCIO • L- CALPVRNIO- COS • FVIT • QVOD • EIVS • ACRI • LOCI • EX • Lege
si qnlDDEEOACROLOCOAMBICETVRCOSPRQVEIQVOMQVE-
ERITDEEAREIVRISdicllo

** deCERNITO • NEIVE • IVDICIVM • Neife Indicem neife rECVPERA
TORESDATONISEICOSPRVEQVODVADIMONIVMEIVSREICausa
• • • eins rEI CAVSA- DECERNANTEIVSHLNRQVODIVDICIVM-
IVDEXRECVPERATOResTC

249

" COS- PR-CENS-QVElQVOMqne Inm erit de ea re inRIS-OICTIO-

IVDKI • I VDICIS • RECVPERATORVM • DATIO • ESTO IVEERP-F^S^

V • e de eO • AGRO • LOCO • lOVS • DEICITO • NEIVE • DE eo

agro deCERNITO-NEIVE^ IVDICIVM • • •
" e re pablica NON • ESSE • VIDEBITVR • QVO minns id impediat veL •

INTERCEDATE^HLNRQVOIPVBLICANOE-HLPEQVNIADEBEBITVR -

oli eam rEM^FACITOQVOQVISPROAGROMINVSALITERVESCRIPTV

RAMVectlCALVE
" DARIVE • OPORTERE • DEicat de ea re cos proTe cos PR • PROVE •

PR • QVO • IN • lOVS • ADIERINT • IN • DIEBVS • X • PROXVMEIS • QVlbus

• • • ex clVIBVSLQVEI-CLASSISPRIMAESIENTXIDATOINDE^

ALTERNOS • DVm- TAXAT
'* QVAE • RES • SOLVTA • Non siet infe ioadiciO • NON • SIET • IVDICA

TAVE^ NON • SIET • QVOD • EIVS • PRAEVARICATIONVS • cansa

patronoruMVEFACTVMNONSIETSEI MAIOR • PARS • EORVM •

RECVPERATORVm • • •
" MDSENTENTIA pi-onontiato qnod eius REIIOVDICANDAEMAXSVME^

VERVMESSECOMMPCRRIT^ FACITOQVe.eRITSEDVLOMN • VTEI •

IS • QVEI • IVDICATVS • ERIT • DARE • OPORTere • • • qVAE • AGrnm
♦» hABEREPOSSIDEREFRVIIEVETETQVOSVEINLEGESPLVESCDE-EA^

Re • •• POSSIDEBITFRVETVRQVAM^EXHLLICEBITEVMAGRVM^

QVEM^
" QVEMMINVSPETERECAPEREGEREREHABEREQVE-LICETO^NEIVE^

Qnid SEIQVAELEXPLEBEVESCESTQVAE^MAC-QVEM^

EX • H • L •
" sed.fRAVDESVAFACERELICETOINQVEEASLEGESPLSCDEEARE^

QVODEX h 1 •• . DECERNEREOPORTEBITSEDFRAVDESVANEI •

IVRATO • NEIVE
«... TVSESTDEDITADSIGNAVITVEQVEMVEAGRVMLOCVMDEEOA

GROLOco • • . PLSCQVODM-BAEBIVSTRPLIIIVIRCOLONIE-

DEDVCENOae
" datum ADSIGNATVMESSEFVISEVEIOVDICAVERIT-VTEIIN^HLSC^

EST • QVEI . L . • • EXTRA • EVM • AGRVM • LOCVM • QVEI • AGER •

LOCVSINEACENtnria
« extraque eVM • AGRVM • LOCVM • QVEM • EX • H • L • CO • • • OPOR

TEBITVEQVOD- EIVS AGRI • LOCEI • QVOIEIQVE • EMPTVM • EST •
" mANCEPS • PRAEVIOES • PRAEOIAQVE • SOLVTI • SVNTO • EAQVE •

NOMINA • MANCVPum quaestor QVEI • AERARIVM • PRO

VINCIAM • OPTINEBIT • IN • TABLEIS
" d E • MAG • ROMANO • EMIT • IS • PRO • EO • AGRO • LOCO • PEQVNI A •

NEIVE • PRAEVIOES • NEIre ob eam REM • QVOD • PRAES

FACTVS • EST • POPVLO • OBLIGATVS • ESTo

17

250

" ob enM • AGRVM • LOCVM • MANCEPS • • • QVEI • AGER • LOCVS •

IN • AFRiCA • EST • QVEI • ROMAE • PVBLICE
♦' I • • EIVS • ESTO • ISQVE • AGER • LOCVS • PRIVATVS • VECTICALISQVE • V-

• • • TVSERITQVODEIVSAGRILOCEIEXTRA-TERRAITALIAEST-
"" EX^FORMVLA^tOCATdRVM-MILITESINTERRAITALIAINPERARE^

SOLENT-EISPOpuleis • • • NE • ACRVM • LOCVM • QVEIQVOMQVE •

HABEBITPOSSIDEBIT
»1 eiusTEREIPROCVRANDAE^CAVSAERIT-IN-EVM-ACRVMLOCVM-

INmittito se dolo mALO QVEI • ACER • LOCVS • IN • AFRICA •

EST • QVOD . EIVS • ACRI
*» posSIDEAT • FRVATVRQVE • IDEM • VTEI • SEI • IS • ACER • LOCVS • PVBLI

ce • • • INBIDVOPROXSVMO^QVOFACTVSCREATVSVEERITE^ICIto
" in diebns • XXV • PROXVMEIS • QVIBVS • ID • EDICTVM • ERIT •

• • • datnM • ADSICNATVM • SIET • IDQVE • QVOM • pROFITEBITVR •
CbCNITOres

'* WVM • EMPTOR • SIET • AB • EO • QVOIVS • HOMINis I CALPVRNIO •

COS • FACTA • SIET • QVOD • EIVS • POSTEA • neQVE • IPSE • Neqne
« PRAEFECTVS • MILESVE • IN • PROVINCIAM • ERit • • • nnMERO •

SCRIPTVSEST-DATVS^ADSICNATVSESTQVODVE^EIVs • • • AG • • •
•>* uTEI • CVRATOR • EIVS • PROFITEATVR • ITEM • VTEi • • • ex eO •

EDICTO • VTEI • IS • QVEI • AB • HONORVM • EMPTORE • MACISTRO •

CVRATOrete
" oportnerlT.QVODEDICTOIIVIRPROFESVSEXHL^ Non • ERIT-

El • EVM • ACRVM • loCVM • NEIVE • EMPTVM • NEIVE • AD

SICNATVM • ESSE • NEIVE • FVISE • IVDICATO • Q
58 . . . RO • EICEIVI • ROMANO • TANTVNDEM • MODVm agrei • • •

QVEI • ACER • PVBLICE • NON • VENIET • DARE • REDDERE • COM

MVTAREVE • LICETO II • VIR • Qnei

*» deEISACREIS^ITARATIONEMINITIOITAQVEH-ETNEIVEVNI

VS • hlOMINIS • NOMINE • QVOI • EX • LEGE • RVBRIA • QVAE • FVIT •

COLONO^EIVEQVEI
•" adsignATA • FVISE • IVDICATO • NEIVE • VNIVS • HOMINVS •

nomine • • • IN • COLONEI • nnMERO • SCRIfTVS • EST • ACRVM •

QVEI • IN • AFRICA • EST • DARE • OPORTVIT • LICVITVE • AMPLIVS ■

IVCCCINsinguIos
" ESSE • fuiSEVE • IVDICATO • QVAM • QVANTVM • NVMERum • • •

A • III • VIRIS • COLONIAE • deduCENDAE • IN • AFRICA • HOMINVM •

IN • COLONIAM • COLONIASVE • DEOVCI • OPORTVIT • LICVITVE •

II • VIR • QVEI
««.••• V • rOM • • • AGRI • • • dATVS • ADsignatus • ■ • quod eins

AGRIEXHLADIOVDICARILICEBITQVODITA^COMPERIETVR-IDEh

HEREDIVE^ EIVS^ ADSICNATVMESSE^ IVDICATO

251

" quandOQVE • EIVS • ACRI • LOCEI • ANTE • KAL • L EST • AB • EO •

QVOIVS • EIVS • AGRI • LOCEI • HOMINVS • PRIVATI • VENDITIO • FVIT •
TVM • QVOM • IS • EVM • ACRVM • LOCVM • EMIT • QVEI

«♦ • •• IT • PLANVM • FACIET • FECERITVE • EMPTVM • ESSE • Qnem
agram locum neque ipse • NEQVE • HERES • EIVS ■ NEQVE •
QVOI • IS • HERES • ERIT • ABALIENAVERIT • QVOD- EIVS • ACRI • LOCEI •
ITA^PLANVM^FACTVMERIT^IIVIRITA

** reDDITO^QVOD^ISEMPTVMHABVERIT^QVODEIVSPVBLICENON-
VENIEIl • • • ACER • LOCVS • QVI • El • EMPTVS • FVERIT « PVBLICE •
VENIEITTANTVNDEMMODVM^ ACRI • LOCEI • DE • EO • ACRO • LOCO •
QVEI • ACER • LOens

" fACTVS^ ERlT^ HS^ N • I • EMPTVS^ ESTO • ISQVEACER^ LOCVS^ PRIVA
TVS • VECTICALISQVE • ITA ulei in I» I snpra SCRIPTVM • EST • ESTO
QVEhCOLONOEIVEQVEIINCOLONEI-NVMEROSCRIPTVS-
EST • ACER • LOCVS • I N • EA • CENTVRIA SVPSICI VOVe

•" agROLOCOQVEIACERLOCVSINAFRICAESTQVOD^ EIVSPV
BLICENONVENIEITEIHErediTC eiVSIIVIRQVEIEXHLFACTVSCRE
ATVSVEERITREDDITOPROEOACRO n Tir reddiTOQVOIEIQVE^
ITA-REODIDERITEIADSICNATVMFVISSEIVDICATO

"3 QVOhCOLONO^EIVEQVEIIN^COLONEINVMEROSCRlPTVSEST^FV
ITVE • • • HABVISSEVECOMPERIETVRHEREDIVEEIVSDE^ ACRO^
QVEIACERINAFRICAEST

" QVOIACRVMDEEOACROQVEIACERINAFRICA • EST • QVEI •
COLONOEive • • • minuS^ ADIVDICAVERITTVMTANTVNDEMMO
DVM^ACRIEI^QVOIITAEMPTVMESSECOMPERIETur emptorlTe
eiVS^ PRO CVRATOREVEEIVSHEREDIVEQVOIVSEORVMDEEOACRO^
QVEI • ACER • IN • AFRICA • EST • PRO • EO-ACROIIVI RREDDITOQVOIITA^
REDDIDERIT
" qnod eins pEQVNIAEADSICNATVM^ DISCRIPTVM^ ADSICNATVMVE-
IN-TABVLEIS-PVBLICEISESTERITVe tanfam pequNIAMPOPVLOEX^
EIDMARTQVAEPOST^EAQVAMVECTICALIA^CONSISTENTQVAE^
POSTHLRPRIMVMCONSISTENTPRIMAEERVNTINferlo
'• VTEIQVE^ IN H • L^ S • EST^ NEIVE • QVOD • PEQVNIAE • OB • EAM •
REM^PROPIOREMDlEEXACTVMERit atqne nteiqVE • IN • H • L •
S • E • IS • QVEI • PEQVNIAM • POPVLO • DARE • DEBEBIT^ El • QVEI •
EO • NOMINE • AB • POPVLO • MERCASSITVR • OB • EAM • REM • PEQV
NIAM^EINEI
* plaNVM^FIATNEIVEQVISMACNEIVEPROMACFACITONEIVE^
QVISSENATORDECERNITOQuo ea peqnnia QVAE • PRO • ACREIS •
LOCEIS • AEDIFICIEIS • QVEI • S • S • SVNT • POPVLODEBETVR^DEBEBITVR
VE • ALITER • EXSICATVR • ATQVE • VTEIQVE • I N • H • L • S • EST
'' VENIERIT • POPVLO SOLVTA • NON • ERIT • IS • PRO • EO • ACRO • LOCO

252

IN • DIEBVS • CXX • PROXVMEIS • EA • • QVAE • S • S • S • ARB • PR •
QVEI • I NTER^ CEI VES • TVM • ROMAE • lOVS^DEICETSATISSVPSIGNATO

'* PR • QVEI • INTER • CEIVES • ROMAE • lOVS • DEIcet • • • PRAEDIVM •
ANTE^EA^OBEVMAGRVM^LOCVMINPVBLICOOBLIGAIVM^ERIT^
INPVBLICVmTe praes datns erlTAGRVMLOCVMQVOPROACRO^
LOCO • SATIS • EX • H • L • ARB • PR • SVPSIGNATVM • NON • ERIT • PEQV
NIAPRAESENTIVENDITO^QVEi

" qdel . AGER • LOCVS • IN • AFRICA • EST • QVEI • ROMAE • PVBLICE •
VENIEII • VENIERITVE • QVOD • EIVS • AGRI locei qaei popnl-
EIS • LIBEREIS • IN • AFRICA • SVNT • QVEI • EORVM • IN • AMEICITI
AM-POPVLI^ROMANEIBELLOPOENICIO • PROXSVMO • MANSE
RVNT • QVEIVE • Ad

" qnlBVSII-VIREX-Hl factVS-ilREATVSVE^ ERIT-FACITO^QVANTVM^
AGRILOCEIQVOIVSQVEINPOPVLILEIBEREIINVEEOAGRo loco qnei
ager lOCVSPERFVGISDATVSADSIGNATVSVEEST^CEIVISROMANEI-
EXHLFACTVMERITQVOPROAGROLOCOAGERLOCns ceiTi
roMANOEX-HL

" II VIRQVElEXHLFACTVSCREATVSVEERITIS-INtDIEBVSCJ^PRO
XSVMEISQVIBVSFACTVSCREATVSVEERIT-FACITOQVANdo x Tirei
qaei ex LEGE • LIVIA • FACTEI • CREATEIVE • SVNT • FVERVNTVE- EIS •
HOMINIBVS • AGRVM • IN • AFRICA • DEDERVNT • ADSIGNAVERVntTE •
QVOSSTIPENOIVM • • •

'» ceiTis ROMANEIESSEOPORTETOPORTEBITVEISSTIPENDIARIEI-
DATADSIGNATVEIDQVEINFORMASPVBLICASFACITOVTEi referatnr
I n e r p f QEEVIIVIRQVEIEXHLFACTVSCREATVSVEERITISFACITO-
INDIEBVSCC4,PROXSVMEISQVIBVSHLPOPVLVSPLEBESVEIVSERIT

" AGER • LOCVS comMVTATVS • REODITVSVE • NON • ERIT • EXTRAQVE •
EVM • AGRVM • QVEI • AGER • INTRA • FINIS • POPVLORVM^ LIBE
RL^RVM • VTICENSIVM • Hadrumetinoram TAMPSITANORVM •
LEPTITANORVM • AQVILLITANORVM • VSALITANORVM • TEVDALEN
SIVM • QVOM • IN • AMEICITIAM • POPVLEI • ROMANI • PROXSV
f^\/N\ Tenerant fuit

8« de seuati S • EXPRA • EVM • AGRVM • QVEI • AGER • EX • H • L •
PRIVATVSFACTVSERITQVOPROAGROLOCOAGERLOCVSRED
DITVSCOMMVTATVSVE non erit cxtraQVEEVMAGRVMLOCVM-
QVEMIIVIREXHLSTIPENDIARIEISDEDERITADSIGNAVERITQVOD-
EIVSEX^HLIN-fORMAM^PVBLICAMRELLATVM

«' P • CORNELIVS • INPERATOR leibEREIS • REGIS • MASSINISSAE
DEDIT^HABEREVEFRVIVEIVSIIEXTRAQVEEVMAGRVM-LOCVM-
VBEI • OPPODVM • CHARtago • FVIT • QVondam extraquE • EVM •
AGRVMLOCVMQVEMX VIREIQVEI •EX lege LIVIA • FACTEI •
CREATIVE • FVERVNT • VTICENSIBVS • RELIQVERVNT • ADSIGNAVE
RVNT • CEERVM

m

8» prOPECOREEXLEGESEMPRONIADARENONSOLITEISVNTQVEI-
ACER • EIS • EX • H • L • DATVS • REDDITVS • COMMVTATVS • ERIt qoei
eorVm enm agrnm habebit POSSIDEBIT • FRVETVRVE • PRO • EO •
AGRO • LOCO • NEI • VECTICAL • NEIVE • DECVMAS • NEIVE • SCRIPTV
RAM • QVOD • POST • H • L • R • FRVETVR • DARE • DEBETO

" SCRIPTVRAMPOPVLO • AVT • PVBLICANO • ITEM • DARE • 0E8ETO •
VTEI • PRO • EO • ACRD • LOCO • QVEM • AGRVM • LOCVM - POPVLVs
romanns ex h I loeabit qaeM • ACRVM • LOCVM • CEIVIS •
ROMANVS • EX • H • L- POSSIDEBIT • DARE • OPORTEBIT PR •

QVOIVS • ARB • PRO • AGRO • LOCO • QVEI • ROMAE • PVBLICE • VE
N.IERIT • E • H • L

" praedia emptoRISTERTANTI IIIVITOEOQVEIDABITACCIPITO^
FACITOQVE • QVEI • EX • H • L • PRAEDI A • DEDERIT • VTEI • El • SATIS •
SVPSICnetor neife qnis qnid faxSIT • QVO • MINVS • EX • H • L •
PRAEDIVM • QVEI • QVOMQVE • VELIT • SVPSIGNET • PEQVNI
AMVE • SOLVAT • PRAESQVE • QVEI • QVOMQVE • EX • H • L • FIER1 • VO
LETFIAT

« qnei ager LOCVS • POPVLORVM • LEIBERORVM • PERFVGARVM •
NON • FVERIT • PRO • EO • AGRO • AEDlFICIOLOCOQVE- EX • L^ DICTA^
Qnam I eaeeilins cn domitins eenS • AGRI • AEDIFICI • LOCI • VE
CTICALIBVSVE • PVBLICEIS • FRVENDEIS • LOCANDEIS • VENDVN
DEIS • LEGEM • DEIXERVNT • PVBLICANO • DARE • OPORTV1T

" seripturaMQVEPECORISDAREDEBETONEIVEAMPLIVSEAALIVBEIVE-
ALITERVE • DARE • DEBEO • PEQVSQVE • NEi aliter alieisre le-
gibns INEOAGROPASCITO QVAE VECTIGALIA- IN • AFRICA •

PVBLICEPOPVLIROMANISVNTQVAELCAECILIVSCN • DOMI
TICENSFRVENDA

" QVO plVS • POPVLO • DARE • DEBEAT • SOLVATQVE • EX • H • L • N • R •

MAG • PROVE • MAG • QVEIVE • PRO • EO • INPERIO • IVDICIO cn-

rationeve erit qnei qnomqne qnae PVBLICA • POPVLI • ROMA

Nl • IN • AFRICA • SVNT^ ERVNTVE • VECTIGALIA • FRVENDA • LOCABIT •

VENDETVE • QVOM^ EA • VECTIGALIA • FRVENDA • LOCABIT • VENDETVE

«• faceRE • EX • LECE • DICTA • QVAM • L^ CAECI • CN • DOM^ CENS • QVOM^
EORVM^ AGRORVM • VECTIGALIA • FRVENDA • LOCAVERVNT Tendi-
dernntTe eis agreis legeM • DEIXERVNT • NEIVE • QVOD • IN • EIS •
AGREIS • PEQVS • PASCETVR • SCRIPTVRAE • PECORIS • LECE • DECEITO •
QVO • INVITEIS • EIS • QVEI • EVM • ACRVM • POSIDEBVNT

" qnOMINVS • EA • LEGE • SIENT • PAREANTQVE • QVAM • LECEM^

CNPAPERIVSCOSEISVENDVNDEIS locandels deixit EHLNR-

QVEI quae fiae in eo ACROANTEQVAMCARTAGO-CAPTAESTFV

ERVNT • EAE • OMNES • PVBLICAE • SVNTO • LIMITESQVE • INTER • CEN

TVRIAS

254

"> qaem aGRVM • IN • EO • NVMERO • AGRI • PROFESSVS • ERIT • QVO •
IN • NVMERO • EVM • AGRVM • QVEM • IS • QVOI • ADSICNAtns

esl NEIVE • REDDITO • NEIVE • ADIVDICATO QVEI ■

EAM • REM Ua IVDICIO • FVERIT • El • EIVS • AGRI • QVOD • LS •
IVDICIO • EIVS

" QVI8VSCVM^tranSACTVMESTVTEI-B0NA • QVAE • HABVISENT •
AGRVMQVE • QVEI • EIS • PVBLICE • AOSIGNATVS • ESSET • HABERENT •
quanlns MODVS- AGRI • DE- EO • AGRO • QVEI • EIS • PVBLICE datns
adsignATVS • FVIT • PVBLICE • VENIEIT • TANTVNDEM • MODVM

»« possidetTE • FRVITVRVE • QVEM • AGRVM • POSSESIONEMVE •
QVOIVSVE • AGRI • POSSESIONISVE • SVPERFICIVM^ Q • PRVE- PV

bliee Tendiderit oB • EVM • AGRVM • LOCVM • POSSESIO

NEm agriTe snperficlVM • SCRIPTVRAM • PECORIS • NEI • DA
TO • NEIVE

" IS • AGER • EX • S • C • DATVS • ADSIGNATVS • EST • El • AGREI • QVEI •

S-S-SPOSSESIONESQVEEA^ OMNIA • EORVM • Hominnm

de EA • RE • IN • lOVS • ADITVM • ERIT ita de ea re iudicinm
deT • VTEI • DE • EA • RE • IN • H • L • S • EST • NEIVE

" OS • COMPORTENT • QVIBVS • EX • H • L • AGER • LOCVS • DATVS • REDDI

TVS • COMMVTATVS • ADSIGNATVS est DARI • REDDI • AD

SlGNARi eVM • AGRVM • LOCVM • CEIVIS • Romanns

""* QVODQVEINEO-AGROLOCO^VINEIOLEIVEFIET^QVAEMESSIS-
VINDEMIAQVE • P • CORNELIO • L • Calpiirnio cos • • • • s • frnctas
• • • qVEI • EVM • AGRVM • TVM

•• proxamelS • QVIBVS- EX • H • L • II • VIR • FACTVS ■ CREATVSVE • DRIT • A
GRVM • LOCVM • QVEI • CORINTHIORVM fnit in eXTRA • EVM •
AGrnm

»' loenm QVEMEX^H^LVENIRE-OPORTEBITOMNEMMETIVNDVM^
TERMINOSQVE-STATVI • • • MA

»» opnSQVE • LOCATO • EIQVE • OPEREI • DIEM • DEICITO • VBEI •
PERFECTVM • SIET • FACITOQVE

»» AGRI • LOCI • AEDIFICI • QVOIEIQVE • EMPTVM^ ERIT • IS^ EIVS • PE
CSIN\A£ • Q

'*» praeVIDESQVENEIMAGISSOLVTEISVNTO eoque NOMINEMAN
CVPVm

'•> hereDIBVSQVEEORVMPERSEQVTIO esto • • • quei AGER • LOCVS •
AEDIFicinm

"" DARE • DAMNAS ■ ESTO PR prore pr quo de ea

RE • IN ■ lOVS ■ ADItum erit

">» I • VENIERIT • N •• • lEI

'»« POSSESI

105 pL,

255

Quod haec lex anno 642 recenlior sit, probanl Consules qui in ea ?. 29
nominantur: apparet vero praecessisse annun) 645 censorium, ex roentione
censorum, qui proximi fuerunl anno 639. Aucloris nomen ignoratur, qui
tribunus plebis fuerit necesse est, cum sit plebei scilum; itaque Appianus
(B. C. I, 27] tribuno altribuit. Haec lex agrum publicum in Ilalia eo
vectigali levavit, quod lege Thoria illi fuerat impositum a. 635, vel 636.
Africani vero agri partem venire iubet, paclem possessoribus confirmat,
in iisque regis Massinissae iiliis, Numidiae regibus. Agit denique de agro
Corinthiaco.

Errores fabriles in Uminis quae hodie supersunt, etnendantur sic:
ubi litteras, quae addunlur, aut mutantur, inclinatas exhibeo.

V. 4. MPVCIO - 5. ROMAM ~ H. EVJf AG«l/Af- 46. DE-
CBRNITOQVE- SECVNDl/3/- <8. POSSESIONE - 19. VECTIGAL
-^ 21. X/-K — 22. LOCOVE - 24. ADITVAf - 26. V1EISFE -
29. FOEDERE - FRAVDE - FACERE-30. QVO • DE • £A — 39. SE-
DOLO • Miilo ~ 40. FRVIKE - 47. FRVI FE - PEQVNIA* —
59. INITO - 71. PROPRIORE-74. OBLIGArVM- 75. VENIEIT

- 78. STIPENDIARIEIS — ?^. LEIBERORVM - 80. BXTRfKQVE -
DEBETO - 81. IVSI r- CETERVM ~ 84. IffVITO - 89. CENTVRIAS

— 90. \TA INDICIO - 92. SCRIPTVRAM- 93. H-L — 96. £R|T.

921. (=563). — Capuae.

NVL
PPOMPO/VI-ML
MAGISTREIS
CONLEGI
MERCATORVM
COERAVERVNT

a. u. 642 vel 643.
CALPVRNIO

COS

Circa saeculum medium septimum consules e\ gente Calpurnia, qui
fuere, duo numerantur: L. Calpurnius Piso a. u. 642 et L. Calpurnius
Bestia a. u. 643. Capua cum in formam praefecturae a Romanis esset
redacla et a Praefeclis regerelur ex XXVI viris Roma missis, habuit col-
legia liberorum civium, libertorum et servorum, quibus praeerant magislri
XII cum suis minislris, sacrorum causa. His cura fuit aedium aediticio-
rumque, reficiebantque ex ea pecunia quam magislri et ministri, e legie,
introitu magisterii vel ministehi sui, honoris causa, crogare tenebantur
in ludos vel pro ludis.

9S2. (=564).

— Capuae.

CIVSPLPILOL
T IVS • SER • L
VMIVS • M • L
RDONI L-CL
RVIVS • P • L
IVS • P • C • L
M-ET-.PILASIIII
ALPVRNIO COS

923. (=56&, LXIII, a) — Capuae.

N • PVMIDIVS • Q
M • COTTIVS • M
M -EPPILIVS • M
C • ANTRACIVS • C
LSEMPRONIVSL^F
P- CICEREIVS • L • F

F
F
F
F

M • RAECIVS • Q • F ' a. u. 6*6.
N • ARRIVS • M • F
L^HEIOLEIVSPF
C • TVCCIVS • C • F
Q- VIBIVS^M^ F
M-VALERIVSLF 2 M
HEISCEMAGISTREISVENERVS^ lOVIAEMVRV
AEDIFICANDVM • COIRAVERVNT • PED • CCJ^XX ET
LOIDOS • EECERVNT • SER • SVLPICIO • M ■ AVRELIO • COF

In versu sexlo olim Momms. invenit Zmaragdum (Inscr. Neap. Lat. n. 3561 ).
Quid in eo signo Z lalerel monui primum in Inscr. Salern. p. 5: mox recepil
ipse in add. et corr. et Renierius addidit notis in Borghesii Opera vol. 1
p. 58. Versu extremo faber erravit COF pro COS scribendo. Nola, Heisce
magistreis Venerus, dictum pro Hi magislri Veneris.

924. (rr 566, LXIII, b). - Capuae.

///BABRIVS-LL

PERVILIVSM-L

CNOCTAVIN. \£S

MOCRAThM-PISr

PSTATIVSPM-L

M^MATM^L^NIC

SERSVETISERLBAL
P • BABRIVS • L • L
MSEXTIN^ML
MSEXTINML
LHORDIONIL^ L^ LAB
CLVCRETIVSCL^rt^
A^GARCONIVSQL
OiiLmaior.). HEISCE • MAGISTREIS • CERERVS • MVRA
ET • PLVTEVM • LONG • P • J.XXX • ALT • P • XXI

FACIVI^JD • COIRAVERE • EIDEMQ • LOID • FEC

CATILlOQSERViLIO COS

Descripsi.

a. U.6S8.

257
935. (=576, LVn, d). — Tarracinae, in pavimento, opere tessellato.

I VS • SER • F • GA LBA • COS • PAVI MENTVM
r-EISDEM QVE-PROBAVIT

Ex geote Sulpicia dao Galbae saeculo septimo summum Romae magi-
stratum gesserunt, a. u. 610 et 646: utri eorum attribuendum sil hoc opus
an magis saeculi sexti duobus Galbis consulibus a. u. 543, 554, definire
non habeo. Ritschelius (Enarr. tab. p. 51): De pavimentis opere musivo, non
moror, ait, quod Plinium credunt operis musivi usum a temporibus Sulla
prioribus abiudicarc: cuius verba, H. N. XXXVI, 64 (189 Silb.), «lithostrota
coeptavere iam sub Sulla d non interpretor de pavimentis quibuslibet, sed
de picturatis sive figuras repraesentanlibus , e quo genere non est tarra-
cinense. Haec ille. Ego vero quae de tolo hoc genere disputanda essent
missa facio , quod non sunt huius loci ; tantum moneo Ritschelium errare
qui lithoslrola habeat pro musivis figura» repraesentantibus, quod est secus.
Cum enim omne opus musivum sit tessellatum, vel sectile , et tessellata
aetatem Sullae longe in Italia antecedant, ille sectile induxit, quod X<-
bo<JTpa)Toy graeci , nempe pavimentum stratum lapide , nuncupant , hebraei
nSSf'^, rispa (V. Diss. Archeol., vol. I, p. 149).

986. (=567). — Capuae in domo Merolarum.

T-lVNIVS-N-F D-ROSCI-Q-L^LINI

C-NVMOLEI-CNF D-ITEIVS- CN-L

M-FISIVS^M-F M-VALERIVS • ML

M • FVFI VS «M- F Q • FVLVI V S • FVLVIAEL

C- TITTI VS • C- F P • PACTVMEIVS • C • L

Q-MONNIVS^N-F L-POMPONIVS-CI

HEISCE^MACISTREI CASTORI ET

POLLVCI • MVRVM • ET • PLVTEVM • FACIVND

COERAVERE^ EIDEMQVE^ LOEDOS u. c. 648.

FECEREQSERVILIOCATILIOCOS

Domus Merolarum olim fuit Alexii Symmachi Mazocchi. Vidit ibi saepius
Danielius (Hon. di Capua p. 79), nec ratio erat ulla damnandi, quamvis
solum Pratillium testem habuissemus. Damnavit tamen Momms.: eoque
praecipue, quod cum io similibus nunquam recenseantur magistri, nisi
aut ingenui aut libertini omnes, contra in hac ingenui sex sint totidemque
lihertini. At ego dedi in Bull. arch. neap. a. 4 p. 14 allerum titulum in
quo ingenui cum liberlinis simul magistri apparent. Explicationem quandam
huius rei attulit Momms., cuius vim exaggerat Ritschelius, Enarr. tab. p. 55:
ego non persenlisco.

18

258

927. (=877, LXVI).

(uit.majot.) AB • COLONIA • DEDVCTA • ANNO • XC a.c.649.

N • FVFIDIO • N • F •M- PVLLIO^ DVO • VIR

P • RVTILIO • CN • MALUO • COS

OPERVM-LEX^ii-

"lexparietifaciendoinarea-qvaeestante*
aedemserapitransviam-qvUedemerit
praedesdatoi*raediaqve-svbsicnato
dvvmvirvmarbitratv
In-areatrans-viamparIesqvIestpropter

" vIam^in^eoparietemedioostieilvmen
aperitolatvmpvialtvmpvii-facitoexeo
i>arieteantas-dvasadmarevorsvmproicito
loncaspiicrassaspiin-svperidlimen
robvstvmloncpviiilatvmpi:-altvm-ps:-

"inponitoinsvperid-etantas^mvtvlosrobvstob
iicrassoss:altospIproIcitoextrapariete
invtramqpartemp^iv^insvpersimas-pictas
ferrooffigito^insvpermvtvlostrabIcvlas
abIegIneasiicrassasqvoqve-versvssinpoiTo

"ferroqvefIcitoinasseratoasseribvsabiecnieis

SECTILIBVSCRASSEISQV0QVEVERSVS::DISP0NIT0NIPLVSS:^
OPERCVLAQVEABIECNEAINPONITO^EX^TIGNOPEDARIO

facitoantepacmentaabiegnealatas:crassa- i
cvmativmqveinponitoferroqveplano^fIcito

"portvlaqvetegitotecvlarvmordinibvsseneis
qvoqveversvstecvlasprImoresomnes^Inante
pacmento-ferrofIcito-marginemqveInponito
eisdemforesclatratasiicvmpostibvsaescvlnieis
facitostatvito-oclvditopicatoqveitavteiadaedem

•"honorvsfactasvnt^eisdemmaceriaextremaparies
qvi-estevmparietemcvmmarcivealtvmfacitopx
eisdemostivmintroitvinareaqvodnvncestet
fenestrasqvaeinparietepropteream^aream-svnt
parietemopstrvitoetparietiqvnnvncest^propter

»»viammarcinem^perpetvominponito-eosqparietes
marcinesqveomnesqvaelitanon^ervntcalce
harenatolitapolitaqveetcalcevda-dealbatarecte
facitoqvodopvsstrvctilefletinterracalcis
restinctaipartemqvartaminditonlvemaiorem

259

•^CAEMENTASTRVITOQVAMQVAECMCA^CNTAARDA
PENDAT-P-XV-NIVE-ANGOLARIAALTIOREM-:: 6 FAUro
LOCVMQVE • PVRVM • PRO • EO • OPERE • REDDITO
EIDEM-SACELLAARAS-SIGNAQVEQVAEIN
CAMPO-SVNT-QVAE-DEMONSTRATAERVNT

"EAOMNIATOLUTODEFERTOCOMPONITO
STATVITOQVE-VBEI-LOCVS-DEMONSTRATVS
ERIT^DVVMVIRVM-ARBITRATV
HOCOPVS-OMNEFACITOARBITRATVDVO-VIR
ET • DVOVIRATIVM^QVI • IN^CONSILIO- ESSE

'* SOLENT- PVTEOLEIS- DVM- Nl -MINVS-VIGINTI
ADSIENT • CVM • EA • RES • CONSVLERETVR • QVOD
EORVM • VIGINTI • IVRATI • PROBAVERINT • PROBVM
ESTO^QVOD-IEIS^INPROBARINT^INPROBVM^ESTO
DIES • OPERIS • K • NOVEMB • PRIMEIS • DIES • PEQVN

" PARS • DIMIDIA • DABITVR • VBEI • PRAEDIA • SATIS
SVBSIGNATA-ERVNT- ALTERA • PARS • DIMIDIA • SOLVETVR
OPERE • EFFECTO • PROBATOQVE • C • BLOSSIVS • Q • F
HS ooD . IDEM • PRAES • Q • FVFICIVS • Q • F
CN • TETTEIVS • Q • F • C • GRANIVS • C • F • Tl • CRASSICIVS

Colonia Puieoios deducla esl a. u. c. 560: anno igilur 649, quo haec
lex facta, annus erat nonagesimus, sive octogesimus nonus, itemque nona-
gesimus eius coloniae.

Operum, quae locabantur redemptoribus, leges a magistratibus factae^
eaeque a praedibus subsignabanlur, ^quos manceps dabat, qui itidem praes
dicebatur, ait Festus pag. 451: quia manceps tam debebat praestare quod
promiserat, quam is qui pro eo praes factus esset. Operum Puteolis loca-
torum lex quae pervenit ad nos secundo loco fuit. In ea praescribuntur
quae facere oporteret, scilicet ostium in pariete, qui erat ante aedem Serapi
trans yiam. Caius Blossius manceps opus se praestatunim promittit sestertiis
m\\\f quingentis v. 47. Praedes ab eo dantur Q. Fuficius, Cn. Tetteius,
C. Granius, Ti. Crassicius, subsignatque cum his.

Vocabula latina» quibus operis faciundi partes singulae appellaniur,
quamquam evidentia, ut plurimum, iis qui veterem architectonicam non
ignorant, habent tamen hanc difficultatem quod identidem proprio aliquo
senstt non vulgari accipienda sint. Haec difficultas facile superabiiur posita
imagine sub oculis, qnod recte Momms. fecit, adhibito artis perito, cui
acquiescendum existimo. Schema habes, loco citaio, p. 465. Quaniitatis signa
quae adhibentur in lege sunt. E = semuncia , : • = qnadrans , : : = triens ,
S= semis, S:= bessis, S:- dodrans, ::S= triens, semis, hoc esl dextans.
Monumenlum non ea orthographia litteraiuraque est, qua primo pictum

260

sculplamque oportin' ncsitiaium aelate augustea serrat, i supereminens
_ ^oUiuitcum et prosodicum, de quo vide grammaticam p.'%9. V. 25 lege
PORTVLAMQVE pro PORTVLAQVE, v. 34 PARIETE pro PARIETEM,
qui errores sunl fabinles hac aelate, sed vesligia fortasse veleris scripturae.
Addain de lilleratura huius tabulae Ritschelium scripsisse, docendi causa,
quae productae litterae cxcmpla vitiosa esscnt, quae proba, quae fallacia.
V. Mus. Rhen., l. XIV, p. 308 seq.

928. (=568, LXIII, c). — Capuae.

NIVSL-F A-SEPPIVSAF

VSLF CPOMPILIVS-Cr

xTIONIVS-Cw NRVBRIVSMF-
lATIVSP-F-GA CN • HORIONIVS
'S-CN-F-E LANNIVS-L-F^CIf
"IVS-M C-OBINIVSC"-FL«|o
{utt.in.ior.) CERERVS-MVRAET

XIIALTVMXXII-FACIVNDVMCOIRAVER
^ "'"■' AVIO-CFC-MARIO C F-COS u.c.650.

Descripsi. Hoc anno C. .Marius consul fuil ilerum, lamen iterationis si-
gnum more huius aetatis omissam est.

929. (= 569, LXIII, d). — Ad radices Tifatae montis.

M-ANTONIO -«^ U.C.655.

A • POSTVMIO "^
HEISCE • MAG • MVRVM • AB • GRAD
lAD^ CALCIDIC ET • CALCIDICVM
ET • PORTIC • ANTE CVLIN • LONG • P
ET.SIGNAMARMORCAST ETPOL
ETLOC-PRIVAT DE STIPE- DIAN
EMENDVM \CIENDVM
COERAVER

Descripsi. Versu 7 vocabulum parlim dctrilum Pellcgrinius dedit ut integrum,
COLENDVM. perperam. Danielius legil ••lENDVM non plene, at Momms.
mance ••ENDVM- Litterae C in lapide pene integrae cerla sunt vcsligia,
I vero evidenter sculptam. Supple itaque, faciendum, nec audias Ritschelium
qui in Enarr. tab. p. 56 hocce supplcmentum, ait, lacunam capere non
videri. Idem errat aiScmans nullius anle E cerlae vcstigium litlcrae super-
esse: et ea de causa suspicatur olim scriplum cingENDVM vel polius
cladENDVM- Cerlissimutn | ostciidi amicis el cerla liltcrae C vesligia.
V. 6 post P est spatium vacuum in quo signandus eral numerus pedum.
V. ,10 supplet Momms. E in fine, male, quasi locus esset delritns.

261

930. (=570). — Capuae.

HISCEMINISTRISLARIBVSFACIENDVMCOE

CTERENTKLPILOMVS LVCRIOTEREN ALEXAND

riLEMOHELVIA • S PILOTAERHO NESTOR..

HELENVSHOSTIQS PILOMVSVS-SEXTCN-S NAE...

PILOTAERVS-TERENTIQS PILEMOBALONIBALON FLAC...

D!PILVSSVETIm"^1AES NICEPOR

HAECPONDERA-ET PAVIMENTVM FACIENOVM ET

QCAECILIOQFQNTDIIDIOTFCOs a.c.636.

Pellegrioius qui edidit v. 8 legit DIIDIO 'sic. V. 6 nota V rerocal
litleras lAE-S- ad versum superiorem. Legendum igitur: Pilemo Baloni
Baloniae s. V. 2, 3 supple Lucrio Terenli C. s. Pilotaerus Hosti .Q.s.

931. — In amphora capenate rubrica piclum.

in collo

A^CER
CPOMir

in ventre

CNCORPUC
COS

in postica
rOL (UU.maior.)

U. C. 657.

Descripsi. Quid lateat in ^ - CER nescirem prorsus nisi aliarum am-
phorarum exempla mihi persuaderent nomen et cognomen vini esse quae-
rendum. Sic in pompeiana amphora olim legi, edidique: SV^R XXI VE*
SPASIANOIII ET-FILIOC-S: hoc est: Surrentinum (amphora) XXI.
Vespasiano III et Glio consulibus; in altera ilem pompeiana legi CLOLIA
VET Wa P-CLOD-SPERAT SVED-CL-V\ FELIC: hoc est. Clolianum
Vetus amphora terlia P. Clodi Sperati. Suedi Clemens vale feliciter. Hi-
nervinius in Eph. Ital., 4862, p. \% dedil COVM GRAN OF ROMAE-
ATERIO FELICI, nempe Coum Granianum. officina Romae. Aterio Feliciler.
Puto igitor in amphora capenate olim Arvisium cognomento vel Ceretanum
vel Cerrinianum vel simili quo nomine conditum. Arvisium Chii insulae
vinum nobile laudat Plinius H. N. VII, 1 , alii etiam celebrant. V. 2 legitur
pictum C. Pomit: nota gens Pomitina. In aversa parte Pol cui sit referendum
nott video, nisi sit cognomen Pomitini, vel loci. Consules sunt Cn. Cornelius
Lentulus, P. Licinius Crassus.

262

932. {=S7<, LXV). — In pago Regale agri capuani.

PAGVS • HERCVLANEVS SCIVIT • A -O X • TERMINA
CONLEGIVM'SEIVE MACISTREI lOVEICOMPAGEI
VTEIINPORTICVMPAGANAM REFICIENOAM
PECVNIAMCONSVMERENTEX LEGE PAGANA
ARBITRATV • CN • LAETORI CN • F • MACISTREI
PACEIEI-VTEIQVEEI CONLEGIO SEIVE MACISTRI
SVNT • lOVEI COMPACEI • LOCVS^ IN TEATRO
ESSET • TAMQVA • SEI • SEI LVOOS FECISSENT
LAVFVSTIVSL^LSTRATO C^ANTONIVS M L
NICO • CNAVIVS • CN • L • ACATHOCUES C • BLOSSI
MLPROTEMVS-M^RAMNIVSPL^DIOPANT
T • SVLPICI VS • P • Q • PVL •Q • NOVIVS • Q • L • PROTEM
MPACCIVS-MLPHILEM M^ LICCVLEIVS-M L
PHILIN CN HORDEONIVS^CN-L^ EVPHEMIO
APOLLIVS PLALEXAND • N • MVNNIVS • N • L •
ANTIOCVS C COELIO • C • F • CALDO

C • OOMITIO • CN F AHENOBARBO COS a.u.657.

Descripsi. Magistros, qui sunt lovei compagei sic inlerpretatur Momms.,
approbante Ritscbelio, Enarr. tab. p. 38, ut lovis compagus dicatur, qaasi
aliquis Geoius duorum pagorum communis. At lovium pro love dici non
arbilror, neque compagum pro compagano unquam dictum ab antiquis
novimus. Magistros pro certo habeo pagi lovii, qui compagus dicitur, quod
esset pago Herculaneo contributus.

933. — Tarracinae in agro reperta (V. tab. II, n. 7).

MENOPILABILS
fttlmeii

SPECTAVIT

C- W -M-I-ER U.C.664.

Descripsi tesserarum gladiatorianim vetustissimam, habeoque apud me.
Dixi gladiatoriam, nihil enim turbavit Mommseni opinio conieclantis tesseras
huiusmodi tales non esse. Cave ne te moveat Borghesii epistola Marchio
missa de tessera hac, quam ipsc non vidit, et falsam putavit propter verbum
spectavit integre scriptum. Ita homines sumus. Tesserae nostra aetate in-
ventae loco verbi integre scripti solent praebere initiales SP, raro SPE
aut SPECT: at nonnulae ferebantur a maioribus nostris visae, in quibus
lectum est, ut in tarracinensi hac nostra, SPECTAVIT. Istas ut fdlsas- re-
iederunt qui interpretaiionem siglarum SP mutuati sunt ab Horatii Flacci

263

Irito veri^a: Speclalum salis et donalam iam rude. At probas illas iesseras
sine iusla causa damnari evicit nuper Huebnerns (Revue Arch(iol. Paris
4867, p. 421, ex ephem. Berol. Monatsbericht), edita tessera sibi visa in
Museo Britannico, in qua SPECTAVIT legitur, integre scriptum, cuius sin-
cerilati olTuciae nullae adstrui possunl. Quo magis mirandum esset aliquem
adhuc in ea opinipne versari, atque interprelationem SPECTatus anice
veram asserere, ut olim (Bull. Instit. 1874, p. 4 51), re nondum satis certa.
Menopili lessera narrat quo tempore primam illi locus datus inier spe-
ctatores, quod lege non licebat servis, qui gladiatoriam exercebant. Additus
lesseris deinde est ei mensis et dies.

934. (=578). — In Samothrace insula (ex coniect. Henz.).

* CLAVDIO-MPERPENNA-COS-MENSE-QVINOMVSTE//IEI a.n.662.
LLVVCCEI VS-MFLEG • P • Ll VI VS • M • L • PVL

M-LVVCCEIVS-M-L-ARTEMIDORVS

Q-HORTENSIVS-MLARCHELAOS

Kyriacus descripsit. Nomina consulum* anni 624 redeunt ad annum 662.
Teneo, orthographiae causa^ magis ad a. 662 perlinere. Muste sant Mystae,
qoi iQ hac secta plEI appellantur.

«landes MU mmici.

Posi glandes Ennenses, de qaibus supra dicium p. 227, quae primae repe-

riuQlur in regione Picena et Aprutia ad bellum sociale putantur periinere,

quod gestum est praecipue a. u. 664, 665, quibus obsessum oppidum Asculum

in Piceno capiumque. Haec opinio orla est parlim ex locis ubi dicaniar

glandes reperiae, partim ex inscripiionibus, quas ipsae praeseferuni. Ai

experieniia didicimus quasdam ex his alibi etiam inventas aliquando fuisse.

Florentiae quatuor ex iis, quae inscripium feruni, ROMA, nuper vidi

apud negoiiatorem antiquarium, qui reperias in agro cortonensr affirmavii,

seque a Passerinio corionensi accepisse. Quamobrem non sic iemere fidem

derogandam Ficoronio puio, quod glandem inscripiam PIR sibi repertam

in agro Lavicanorum Quintanensium affirmel. Contra in Apruiio imo ei in

MAR
ripa Truenti narraiur inventa glans inscripta , quam Mommsenius

Q. 686 ad Caesarem referi, quod is in bello Philippensi Marii Uliori
aedem voverii, neque eius numinis aniea meniio fiai. Praeierea indidem
allaia esi rlla glans quae asservatur in Museo Kircheriano ediiarque a

LXXX

Mommsenio n. 664 sic inscripia , ei explicari solei legio ince-

sima Ulpia Viclrix, eaque de caasa ad Traiaai aetatem referri. Ad aetatem

264

muUo posteriorem fiello marsico pertinent iegionum agnomina : tamen
leg. VI F, leg. XII Ful, glandes in Piceno et ad Truenti ripam narrantur
inventae: nec conslat qua alia ratione compendia possint suppleri, nisi per
legionem sextam ferralam et duodecimam fulminatam , quae sunt aetatis
imperatoriae. Yidetur igilur pro certo habendum praeter obsidionales alias
etiam glandes rcperiri circa ea loca ubi olira obsidiones factae sunt, ali-
bive. Interim cum, quae revera ad Asculum pertinent, nondum satis con-
stet, earum rationem esse habendam duxi, quae in Piceno et ad Truenti
ripam inventae tradunlur. Falsariorum fraus in nullo alio monumentorum
gcnere magis eOingendo se hac nostra aetale exercuit, quam in glandibus
bellicis inscriptis. Experientia mea doctus duobus fere millibus examinatis,
reiiciendas docui ex illatis in museum neapolitanum quinque et septnaginta,
quae a quodam homine asculano dono missa , eodemque vitio laborantes
ad mille et quadringenlas quae apud March. Car. Siozzium Florenliae
vidi, ilem quas Tomasettius per Institutum Borussicum vulgavit (BuU. 1872,
1 25-1 28 ) ; eodemque in censu habeo unicam illam a Rossi Scolli perusino
editam (Giorn. di Perugia 1859, 65), praetereaillas praegrandes in museo
olim Campanae, apud Cardinalem Alterium, aliosque exlantes quae feruntur
Asculi repertae, in fornace quadam ad eas flandas parata, quam et mihi
oslensam memini.

935. (=644). — In ripa Truenli repertai Est in Kircheriano.

ROMA

Descripsi. Quatuor ex his nuper reperlas in agro cortonensi vidi apud
Grazzinium negotialorem antiquarium Florenliae. Lege Romanorum (oempe
funditores).

936. (=645). — In flumine Truenlo. Eslin museo Kircheriano, et in Neapolilano.

ITAL
Descripsi. Lege Italicorum (nempe fUnditores).

937. — In Kircheriano. HAk
Descripsi. Lcge Hatrianorum.

938. (=648). — In Piceno. TREPI

939. (-649). — Asculi reperta. Est in Kircheriano.

FERI

* Descripsi. Hostes persequentes Romani hoc, feri, saepe succlamabant se
invicem cohortanles. Plut. in Marcello, 8: 'Ev Toug /xoLxoits '^tolv itdxoci Toifg
noXeiJuovg, ttjxvov to fipi, TovTiart TtcCU 7rft/)£yyt/&ff(y aXkhXoiq. Locum citavit
dudum Melchior Delticus (Delle antiche ghiande missili, Napoli, 18S6, p. 8).

265

940. (==650). — In Truenti ripa. Esl in Kircheriano, et in maseo Nea-
politano.

FERI
POMP

Descripsi. Momms. legit: feri pompeianos. Nugae merae sunt quae di-
cuntur ab Erolio in Eph. Inslil. 4864, p. 82, de omaso, et omnino paria
his quae olim prolixe disseruit Odericius de omano.

944. (=651). — In Kircheriano.

FRI • HKA

Descripsi. Male excepta est a De Minicis PICA pro Pl^'^ et ad Picentes
relata. Fortasse legendum Feri Pisaurcnses.

942. — In Piceno. FERI

|t>\Ar

Vidi Neapoli apud negotiatorem antiquarinm. Do ex Melchiorre Delfico
in quo plenius legitur ROMA (Delle ant. gbiande missili di piombo, Na-
poli, 4826, p. 8).

943. (=646). — Prope Asculum. Bst in Kircheriano.

SER

• VI

Descripsi. Ad bellum sociorum refert Momms. opinatus socios rebelles
militari acerbitate dici potuisse servos fugitivosque ut in insequenti glande.

944. (=647). — Prope Asculum in Truento flumine.

FVGITIVI
PERISTIS

Vidit Gronovius, Oudentorpio teste in notis ad Front. Stratag. III, 43, 7.
Lipsius aere incidit, Polior. 4 596, L. V, 3.

945. (=652). — In ripa Truenti , ad ripam Vibratae , Pompeis et prope

Labicum. Est in museo Neapolitano , in Kircheriano , apud me
duobus exemplis.

FIR

Descripsi. Legebatur male ETR , FTR. Nuper Suo exempla vidi FIo-
reniiae apud March. Car. Strozzium, totidem ego emi Romae: in harum

266

ana clare legitur FIIR. Ficoronio inscripla glans FIR reperta prope La-
bicum quinlanensium sive ad lurrim delle Marmore (Mem. di Labico, p. 83).
Ad ripam Yibralae fere passuum millibus ab Asculo reperit Baro de Gui-
dobaldis :- Pompeiis cliam reperta vel Uerculani, et numerata in Catalogo
1 4 437 inier aerea, quae servantur prope locum ubi collecta monumenta aevi
medii. PIR pro FIR dedit De Minicis (ghiande missili, p. 20, n. 79) ex
Rubbio, Dizion. d^antichii^, v. Ghiande. Firmo missa inierpretatur Momms.
Mihi placet Firmanorum collato Asclanorum.

946. (=653). -- Prope Asculum. Est in Kircheriano.

ASCLARO
NON

Descripsi. Barbaro sermone Asclaronon videtur scriptum pro Asclanoron
graeca declinatione on pro um posita.

947. (=654). — Prope Asculum in flumine Truento, item in museb Nea-

politano ex santangelianis, iiem in Kircheriano.

GAL

Descripsi. Galli Romanis adfuisse traduntur (Appian. bell. civ. I, 43):
item lialicis (id. ibid. I, 50). Lege Gallorum.

948. (=655). — In Aprutio.

LGAL

.Non vidi. Si legio Gallica haec est, ait ftiomms., non e mercenariis con-
stitit, sed e civibus romanis aut italicis in Gallia cisalpina conscriplis.

949. (=656). — In Piceno reperla. Est in Kircheriano.

Ln ITAL
Descripsi.

950. (=657). — Firmi reperta.

LEG • QVAR
Romae vidi glandem inscriptam sic LEGO, fortasse legio quarta.

951. — In Kircheriano. j,

•IJII3-I
bKbir

031

llll

267

Descripsi. Lege: T. Eprius vel Etrius primus pilus legionis |||t, ubi non
QVARtae ut supra n. 950 sed numero scriptum videmus. Est vero exemplum
ad inslar scripturae bustrophedon diclae.

95S. (=658). — Ad ripam Truenti. Est in Kircheriano.

LVI
VOL

Descripsi. Yolonum legiones Yoluntariorumque , ait Momms. , proprie
servorum sunt, qui sua sponte mililiae se obtulerunt. Servorum legio me-
moratur a Mario conscripta. In bello sociali primum libertini militare coe-
perunt (Liv. Ep. 74, App. b. c. I, 49).

953. — In Kircheriano.

L//VI
VOLV

Descripsi. Est haec certe legio Voluntariorum.

954. (=659). — In Piceno.

LEG
VIF

Legionum agnomina, ait Momms., ad hanc aetatem non pertinent, sed
ad multo posteriorem.

955. (=667). — In Piceno litteris alte incisis.

VIII
H

Delineatam dedit Delficus. Litterae H forma esl n Etruscorum propria
et fortasse elrusca est glans legenda versis litteris IIIA H.

956. (=669). — In Piceno. Est in Kircheriano.

(.EG IX

Descripsi. Litterae insculptae sunt, non extantes. Male De Minicis legit
LCLIX: et tamen recte legionem nonam effecit.

957. — In museo Neapolitano.

LEG X
Descripsi.

958. — Ex santangelianis in museo Neapolitano.

XI

Descripsi. Numerus sit ne hoc paclo legendus, an lilteris inversis IX, defi-
niri non potesl

959. — Neapoli in museo.

LX-I
Descripsi.

960. — In ripa Vibralae.

XII

Descripsi apud Baron. de Guidobaldis. Perusinam, quod ex Dodwellianis
sit, putat Momms. n. 699.

964. (=660). — In ripa Truenti. Extal in Kircheriano.

L XII
FVL
Descripsi.

962. (= 661 ). — Asculi reperta. Est et in museo Neapolitano, Santangeliano

et in Kircheriano.

LXV

Duas eiusmodi atlulit ad me Forlnum homo anglos, Perusiae emptas.
Ibidem etiam nactus alias duas hac epigraphe, sed pondere unciarum trium
cum primae duae pendeant uncias duas.

963. — Perusiae litleris incisis.

XV

Descripsi allalam ad me a Fqrtnumio. Dclficos in glande quam deli-
neatam edidit, putavit legi LEC XV: sed esl polius LEC XX.

96i. — In museo Neapolitano duobus exemplis.

LEG XV

965. — Neapoli apud negoliatorem aniiquarium.

L-XVII in poslica VENIA

Descripsi edidique in Eph. Instit. 1866, 28. Huius in glandis postica, quae
Tox legitur VENIAi Utteris est alte incisis.

966. (=66i). — In Aprulio reperta. Est et in Kircheriano.

LEG XV 11/
FIR

Descripsi. Putat Momms. legendam LEG - XVII • FL • FIR • Nihil minus.
Leclio cerla esi. Puto legionem esse firmanam eodem pacto appellatam,
quo legio XX Muiinensis aliaeque Sorana, Sabina etc. dictae.

967. (=663). — In Piceno.

LEG • XX

Editam habes duplici exemplo a Delfico, qui testatus esi in Piceno ei
in vicinis Asculo locis inventam.

96S. ( = 665 ei pag. 559). — In Piceno. Ex santangelianis musei Neapoliiani.

EM\

MALV/v\

' ^AL

Descripsi. Legebalur Mll MALVIM. Kiesslingus legit EMf MALVAM
MAL. Puto: Em, malum m^Ium.

969. (=666). — In Piceno lilieris incisis.

LA

Dedii Delficus (Delh ant, ghiande iab. 5). Similem vidi in museo san-
iangeliano at litteris extanlibus LA ei parie aversa ex anaglypho pugionem
ferentem. Glandem eliam non scriptam pugione insculpiam dedit Delficus
in iab. n. 6. Poto non recte. Quae lineae duae decussatae ei saiis crassae
appareni aliquando in aversa glande funiculos seu piSiovg repraeseniare
consiai, collatis glandibus musei Kircheriani aliisque. Suni vero hi funiculi
fundarum alii alios scandentes ita ut plagulas ei maculas scululasque ef-
ficiani: quapropter fundae in medio, quod esi reliculalum, scuiale vocani.
Falsarii qui id non intellexerunt, vel Deifici ectypon transtuleruni , pro
plagularum funiculis, gladios et pugiones dani.

970. — In museo Kircheriano.

onKO

Descripsi. Legeram OCIKO» nempe oatxo ^ ai secundis curis litiera (]
visa esi potius graecum n quam ct. Ferlur ilem alia glans ( = 674) sic
inscripta: TAX6). Pulo male dcscriplam. OFIKO est genilivus pluralis
pro Opicom nempe Opicorum. Opicus vero in omnibus fere antiquis com^
meniariis scribi pro Obsco iestatur Festus p. 189.

272

983. (=583). — In agro pisaurensi: inde Fanum relalus.

MTERENTIVS-M-F
VARRO- LVCVLLVS
PRO • PR -TERMINOS u. c. 678-73.

RESTITVENDOS

EXS-OCOERAVIT

QVA-P-LICINIVS

APCLAVDIVS

OCRACCVS-IIIVIR

A-D-AI STATVERVNT

Triamviri agris dandis atiribuendis iudicandis terminos statuerunt in
agro publico populi romani territorii pisaurensis a. 628/3. Varro terminos
«restituit ex senalus consulto cum esset propraetore , sive id factum dicas
anno 679 , seu 680 : haec est Borghesii sententia. Momms. putat a. 678
Varronem nondum gesiis magistratibus pro magistratu functum praetorio,
non eo tamen sensu quo magistratus provinciarum accipi solet, sed utpote
qui praeesset exercilui. Agrum vero gallicum Italiae adiectum a Sulla a. 673,
finesque ab Aesi ad Rubiconem prolalQs.

984. (=584, LXIX, a). — Romae, nuoc in museo neapolitano.

L • CORN ELIO • L • F a. u. 672-75.

SVLLAE FELlCl
DlCTATORI
VlCVSLACI-FVISD

Charia expressi. SuIIa dictaturam exercuit ab a. 678 ad a. 675. Lacus
Fundani nomen vici urbis Romae Mommsenio videtur fuisse, collala epi-
graphe iiem romana M. Claudii Prisci redemploris a laco Fundani (Or. 7878).
In DICTATORI i fallaci specie longum videri, ail Ritschelius, Enarr. tab.
p. 60, idque se monuisse in Mus. Rhen. t. XIV, p. 899, sq. 307.

985. (=585, pag. 559). — Traiecti ad os cislernae in claostro S. Francisci.

LCORNEUOL-F

SVLLAE-FELEICI a.u. 678-75.

DICTATORI

UBERTINI

Liberlinos huius iituli auctores eos esse aulumat Momms., quos Sulla
manumisii (App. b. c. 4, 100): lapidem vcro ab urbe Roma Traiectum ad
Lirim advectum.

273

986. (=586, LXIX, b). — Clusii.

LCORNELIOL- '
SVLLAE FEELICI
DIC

Post Sullae victoriam de .Vlario Clusini slaluam dedicasse Mommsenio
videntur, ut iras victoris declinarent; nani Mariani Clusium sedem belli
habuerunt (App. b. c. I, 89).

987. — Albae in Marsis.

LCORNELIOLFSVLL
FELICI • DICTATO
PVBLICE//imTVT/>

Edidit lo. Fr. Ciprianus, qui re6te v. 3 supplevit, publice staluta. Confer
litulum L. Poplilio a Ferentinatibus posituni n. 1515.

t

988. (--202, XXIX). — Rouiae olim reperta tabula, nunc in Museo Nea-

polilano. Legis Corneliae rubrioa de viginti quaestoribus.

VIII DE XX i).

(iiM.ni.ior.> PRINCIPIVMFVITPROTRIBV

(p»g- n

QVRBQVEI AERARIVMPROVINCIAMOPTINEBITEAM
MERCEDEMDEFERTOQVAESTORQVEQVEIAERARIVMPROVINCIAM

' OPTINEBITEAM-PEQVNIAMEISCRIBAESCRIBEIS QVE HEREDIVE
EIVSSOLVITOIDQVEEISINEFRAVDESVAFACERELICETOQVOO

' SINEMALOPEQVLATVVFIATOLLEISQVE HOMINIBVS EAM
PEQVNIAMCAPERELICETO

COSQVEI-NVNCSVNTIEIANTEKDECEMBREISPRIMASDEEISQVEI
CIVES-ROMANEISVNTVIATOREMVNVMLEGVNTOQVEIIN
EAOECVRIAVIATOR APPAREAT QVAMDECVRIAMVIATORVM

'" EXNONEISOECEMBRIBVSPRIMEISQVAESTORIBVSADAERARIVM
APPAREREOPORTETOPORTEBIT-EIOEMQVECOSANTE-KOECEMBR
PRIMASDEEISQVEICIVESROMANEISVNTPRECONEMVNVM
LEGVNTOQVEIINEADECVRIAPRAECOAPPAREATQVAM
OECVRIAMPRAECONVM-EXNONEtSDECEMBRIBVSPRIMEIS

" QVAESTORIBVSADAERARIVMAPPAREREOPORTETOPORTEBIT
DEINDEEIOEMCONSVLANTEKDECEMBREISPRIMASVIATOREM
VNVMLEGVNTOQVEIINEAOECVRIAVIATORAPPAREAT-QVAM
DECVRIAM-VIATORVMEXNONEISDECEMBRIBVSSECVNDEIS
QVAESTORIBVS-AOAERARIVMAPPARERE-OPORTET-OPORTEBIT

• 19

10

274

EIDEMQVECOSANTE-KDECEMBREISPRIMASPRAECONEM

VNVM-LECVNTOQVEIINEADECVRIAPRAECOAPPAREATQVAM

DECVRIAMPRAECONVMEXNONEISDECEMBRIBVSSECVNDEIS

QVAESTORIBVSADAERARIVMAPPAREREOPORTET-OPORTEBIT

DEINDEEIDEMCOSANTEKDECEMBREISPRIMASVIATOREM

'» VNVMLECVNTOQVEIINEADECVRIAVIATORAPPAREAT

QVAM-DECVRIAMVIATORVMEXNONEISDECEMBRIBVSTERTIEIS
QVAESTORIBVSADAERARIVM.APPAREREOPORTET-OPORTEBIT
EIDEMQVECOSANTEKDECEMBREISPRIMASPRAECONEM
VNVMLECVNTOQVEIINEADECVRIAPRAECOAPPAREATQVAM

•• DECVRIAMPRAECONVMEXNONEISDECEMBRIBVSTERTiEIS
QVAESTORIBVSADAERARIVMAPPAREREOPORTETOPORTEBIT
EOSQVEVIATORESEOSQVEPRAECONESOMNEISQVOSEO
ORDINEDIGNOSARBITRABVNTVRLECVNTOQVAMINQVISQVE
DECVRIAM-ITAVIATORLECTVSERITISINEADECVRIAVIATOR

" ESTOITEMVTEICETEREIEIVSDECVRIAEVIATORESERVNT
QVAMQVEINQVISQVEDECVRIAMITA^RAECOLECTVSERIT
ISINEADECVRIAPRAECOESTOITAVTEICETEREIEIVSDECVRIAE
PRAECONESERVNTSIREMPSQVEEISVIATORIBVSDEQVE
EISVIATORIBVSQOMNIVMRERVMIVVSLEXQVEESTOQVASEI

•" SEIEI-VIATORESINEAMDECVRIAMINTRIBVS-VIATORIBVS
ANTEA.LECTEISVBLECTEIESSENTQVAMINQVISQVE-DECVRIAM

(pag- 2)

• EORVMEXHACLECEVIATORLECTVSERITSIREMPSQVEEIS
PRAECONIBVSDEQVEEISPRAECONIBVSQVAESTORIOMNIVM
RERVMIVVSLEXQVEESTOQVASEISEIEIPRAECONESINEAM «

OECVRIAMINTRIBVSPRAECONIBVSANTEALECTEISVBLECTEI

» ESSENTX2VAMI NQVISQVEOECVRI AMEORVMEX-HACLECE
PRAECO-LECTVSERIT

QVOSQVOMQVEQVAESTORESEXLECEPLEBEIVESCITOVIATORES
LEGERESVBLECEREOPORTEBITEIQVAESTORESEOIVREEALECE
VIATORES-IIIILECVNTOSVBLEGVNTOQVOIVREQVALECEQ

•• QVEINVNCSVNTVIATORESIIILEGERVNTSVBLECERVNTQVOSQVE
QVOMQVEQVAESTORESEXLECEPLEBEIVESCITOPRAECONESLECERE
SVBLECEREOPORTEBIT-EIQVAESTORESEOIVREEALECEPRAECONES
llll-LECVNTOSVBLECVNTOQVOIVREQVALECEQVAESTORESQVEI
NVNCSVNTPRAECONESIIILECERVNTSVBLEGERVNTDVMNIQVEM

" INEISVIATORIBVSPRAECONIBVSLECVNDEISSVBLEGVNDEISINEIVS
VIATORISPRAECONISLOCVMVIATOREMPRAECONEMLECANT
SVBLECANTQVOIVSINLOCVMPERLEGESPLEBEIVESCITAVIATOREM
PRAECONEM-LECEISVBLECINONLICEBITITA-QVEDEEISQVATTVOR
VIATORIBVS-QVAESTORQVEIQVOMQVEERITVIATORESSVMITO

•» HABETOVTEIANTEHANCLEGEMROCATAMOETRIBVSVIATORIBVS
VIATORES HABERESVMERESOLITEISVNT ITAQVEDEEISQVATTVOR
PRAECONIBVS QVAESTOR QVEIQVOMQVEERIT-PRAECONESSVMITO
HABETOVTEIANTEHANCLECEMROCATAMDETRIBVSPjlAECONIBVS
PRAECONESHABERESVMERESOLITEISVNTITEMQVE-EISVIATORIBVS

" PRAECONIBVSQVEIEXHACLECELECTEIERVNTVICARIVMDARE

SVBDEREIVSESTOLICETOQVEVTEICETEREISVIATORIBVSPRAECONIBVS
QVAINQVISQVEDECVRIAESTVICARIVMDARESVBDEREIVVSERIT
LICEBITQVEITEMQVEQVAESTORABEISVICARIOSACCIPIVNTO
VTEIAACETEREISVIATORIBVSPRAECONIBVSVICARIOSACCIPEI

" OPORTEBIT

VIATORESPRAECONESQVEIEXHACLECELECT£ISVBLECTEI-ERVNT
EISVIATORIBVSPRAECONIBVSMACISTRATVSPROVEMAG
MERCEDISITEMTANTVNDEMDATOQVANTVMEIVIATOR
PRAECONEIOAREIOPORTERET-SEIISVIATORDETRIBVS

" VIATORIBVSISQVEPRAECODETRIBVSPRAECONIBVSESSET
QVEIANTEHANCLECEMROCATAMVTEILECERENTVR
INSTITVTEISVNT

QVASINDECVRIASVIATORVMPRAECONVMCONSVL-EXHAC
LEGEVIATORESPRAECONESLEGERITQVORVMVIATORVM

*" PRAECONVMNOMINAINEISDECVRIEISADAEDEMSATVRN«l
INPARIETEINTRACAVIASPROXVMEANTEHANCLECEM

Tabulani habes octavam legis Sullanae lalae anno fere 673 , qua XX
qaaestores creati, senalui suppleiido, cui iudicia Sulla tradiderat (TaciL,
Ann. 11, ii). Principium, hoc est, praerogatira fuit tribus aliqua, pro tribu
vero aliquis scivil: hoc enim comitiis tributis proprium fuil. Lex est, qnam
populus iubei comitiis patriciis , dictatore , consule , vel praelore rogante ;
plebiscitum , quod tribunus plebis , hoc est plebeius magistratus , fert ad
Iribus XXXV. —2, 41. CAVIAS pro CAVLAS errore fabrili scriptum legitur.

989. (=587, LXXVII, b). — Romae repertus in aedibus Barberinis.

mu.maior.) POPVLVS • LAODICENSIS • AF • LYCO
POPVLVM • ROMANVM • QVEI • SIBEI
SALVTEI-FVITBENIFICIERCOQVAESIBEI

BENICNEFECIT
O AHMOS O AAOAIKEilNTnN HPOZ
Tni AYKHI TON AHMON TON
S PiiMAIilN TErONOTA EAYTill
rnTHPA KAI EYEPrETHN
APETHZ ENEKEN KAI EYNOIAZ
N THr Eir EAYTON
\N

Fuit Laodicea ad Lycum tribus conlertnina provinciis, Phrygiae, Cariae,
Lydiae. Obsidionem a Mithridale Eupatoris filio passa a. u. 666, testatur
boc monumenlo populum romanum sibi salnti faisse.

990. (=588, LXXII, a). -^TituIus Romac in aedibus Barberinis repertus.

rOrVLVSEPHESIVS
SALVTIS-ERCO QVODC
SOVOM • LEIBERTATEM • I
LECATEIHERACLITVSH
HERMOCRATESDEM

Belli Mithridatici initio Ephcsii slatuis Komanorum eversis et trucidatis
Italicis se Regi dedidcrunt (App. Mithrid. '£!» 61, 23).. At anno 668 prae-
rectum eius Zenobium receplum inlra moenia necaverunt inermem (App. 48,
Oros. 6, 2]. Hanc ob causam, ait Momms. , a Sulla pristinam libertatem
adepti sunl, idque hoc monumento teslantur.

994. — In colomna reperta ad lacum nemorensem.

In abaco capiluii.

(UU.ii.aior.) CSALLVIOCFNASONILECPRPR-

lo ipsa colamna.

MYSEIAB//AITAEET- EPICT//////S
QVOOEOS- BELLOMITRHIDA// S
CONSERVAVIT • VIRTVTIS • ERGO

r//ini<AAAOYini taioy Yini naixini

nPEIBEYTH KAI ANTI^TPATHrfil MY^OI
ABBAIEITAI KAI EniKTHTEII OTI AYTOY^
EN Tni nOAEMil Tfil MiePIAATOY$
AIETHPHIEN ANAPHA^ ENEKEN

Descripsi. Dedit Uenzenius (Buli. Iiistit. 1871, p. 55), qui v. 3 legil
MITRHIDA. . .$• Idem notavil Abbaitas a Strabone p. 625 c in Mysia
memorari, regionemque Epiclelon Phrygiae allribui solilam. Locum Stra-
bonis est : ra Sc TrpoaipxTt» ra> Ilf/tya/x^ ra TtXeicTct wti Mva&v ij(ttcu ra
h itj^i^ T&v ^A6(S}eLtiTa)v >.£yo/x^v<ov • o?$ cuviatTU ii 'Ewixrwros .uf^^fi Bfduvia;.
His igitur populis Sallnvius Naso, cum bello Milhridatico legatus pro prae-
lore esset, virtute sna saluti fuit. In graeca epigraphe, quae Romae sculpla
est, nota ANAPHA^ pro ANAPIA^, in lalina MITRHIDAliS pro Ml-
THRIDAtiS- SALLVIO scribilur omissa u consonante ut PACVIO pro
PACVVIO, de qua orthographia vide quae dixi p. Si.

277

993. (-7i8, III, h).-— Tessera Romae reperta, inde illala in maseum
Dionacense.

BATO Consules sunl L. Cornelius Sulla II ,

ATTALENI Q. Caecilius Metellus Pius. Balo Altaleni

SP*A*D-!V-N'MR servus spectavit ad diem quartum nonas

LSVLQ-A/E u. 674. marlias.

993. (=589). — Romae basis marmorea quadrata olim in Capitolio.

MVNIRESTITVTEIIN'MAIORVM-LEIBER

- ROMAIOVEKAPITOLINOETPOPLO-ROMANOV

BENIVOLENTIAEBENIFICIQVECAVSAERGALVCIOSABCOMV

AYKIilN TO KOINON KOMUAMENON THN RATPION AHMO
KPATIAN THN PiiMHN All KAniTilAINni KAI Till AHMill TflN
PilMAinN APETH? ENEKEN KAI EYNOIA? KAI EYEPTEIIA?
TH? EU TO KOINON TO AYKIflN

Huius tituli duplex fertur descriplio; altera Pighii, Sirmondi allera, quibus
usus est Mommsenius. Torliam accuratissimam praestanlioremque ceteris
dabo ex schedis quibusdam Castellini Zaratlini, quas emi Parisiis. In primis
nobilis hic descriptor nolal, quod ceteri omittunt, latinum textum rudiore
esse manu, graecum vero charactero oxaclissimo. Deinde pro Sirmondi
leclione ::COMMVNI RESTITVTO, cui maloalile accessit Mommsenius,
quaequc non procedit, iit statim dicam, optimam praebel, eamque ut revcra
est immiuutam initio . . MVNI-RESTITVTEI. Secundo versu anle ROMA
meac schedae unice notant Htterae partem, quae videtur fuisse E: unde
supplemento quod daturus sum vis omnis el probabilitas accedit.

Lvcia, ait Franzius, a Romanis subacto Antiocho» cesserat Rhodiis
(Liv. XXXVII, 55, 56; XXXVIU, 39;, qui crudeliler habuerunt, heiloque
vexavorunt (Liv. XLI, 6, 25). Qnamohrem Romani e\ senatus consullo
Lycios liberos esse (nempe a Rhodiis) iusserunt, praefeclis Rhodiorum ex
ea deductis a. u. 586. Franzii opinionem iure improbat Mommsonius, prop-
terea quod iis liberlas dala est a Sulla post bellum Mithridaticum. Quod
manifeslum est Lyciis fatentibus sibi maiorum suorum liberlatem esse re-
stitutam, hoc est antiquam rei publicae formam, riiv TTATpiaf Sm^xpat/av,
qua Antiochi aetate, Rhodiis deductis, non esse assecutos testatur Appianus
(B. Mithrid. 62), eo argumenlo, scilicet, quod Romani Rhodiis eos attribuerint,
ab iisque deduxerint, narrante Sullain contione Ephesi : Avxiouq AiUQ^fjJvovqu
'Pa)S(a»y amrhaoLiJLBv, Lycios Sulla cum aliis nonnullis populis liberos esse iussit
et socios: i\By^i^ov<i rifist xai Tcdjlm/oiv ayiypoLfs fiXovg (App. B. Mithrid. 61).

Donum Lycii in Capitolio ut ponorent a senatu impetraverunt, quod et
Astypalaeenses et Prienenses (S. C. de Asclepiade Clazomenio), et Alaban.

ns

denses praesliterunl, quos Livius narral a senalu peliisse ul donum ponere
in Capitolio et sacriiicare liceret (XLIII, 16).

V. \. Quomodo resliluendus sil hic locus discimus collalo v. :t cum
graeca scriplura. Quod enim laline esl LVCIOS AB COMVni, id graece
AYKIIIN TO KOINON. Igitur primo loco rcponcndum (Luciiab co)muni;
m vero simplici non duplici scribcmus, comuni, ut serundo loro cxhibctur,
reiiciemusque ::COAAAAVNI . quod rccepit Mommscnius ex Sirmondo,
oniisso lamen signo lapidis illo loco intminuli. Praelerca reiiciemus RESTI-
TVTO , nc supprimalur absurde casu.s reclus , recipiemusque optimam
lectionem RESTITVTEI- V. 2. Supple ab urbE ROMA; graecc: Kojit»-
tiiAtyoy Tm ■ng.Tpia.y itinoxfXTixy t>»v "Poi;iniy.

994. (-590, XVII, ii). — Pompeiis graphio .scriplum in tectorio.

CPVMIDIVS DIPILVS HEIC FVIT

AD V NONAS OCTOBREIS M LEPID Q CATVL COS u. c. 676.

Descripsi et delineatum edidi (Gralf. di Pompei (11, 1). Ritschelius ex
tabula mea expressil.

995, (- 203,'XXX). — Tabula aenea Romae reperta, nunc Neapoli in museo.

Fragmentum Senatus consuUi de Asclepiade, Polystrato, Menisco,
in amicorum formulam referendis. a. 676.

■ quaeqoe hereditates EIS LEIBERISVE EORttm obveaerunt
seive quid AB EIS LEIBEREIS POSTEREIS VXoribasve
▼elint indiCIO CERTARE SEIVE APVD MACISTRATVs ntstros
NIVBEI VELINT VTEI I6EI IVDICIVM DE EIS REBVS FIAT SEIQVA
> in integrnm restitnANTVR ET DE INTECRO IVDICIVM EX SC

FIAT SEI QVAS PECVNIAS
magistratoS NOSTRI QVEIQVOMQVE ASIAM EVBOEAM LO-

CABVNT VECTICALVE ASIAE
Q. Latatins n. AEMILIVS COSAASEVEOS IN AMEICORVM

FORMVLAM REFERVNDOS CVRARENT ElSqne
saerificiamqoe FACERE LICERET MVNVSQVE EIS EXFORMVLA

LOCVM LAVTIAQVE Q VRB elS LOCARE MITTEREQae

iVBErent
mittERE .legaleiVE VENEIRE VELLENT VTI elS LEIBEREIS

POSTEREISQVE EORVM LECATOS VENIRE MITTERE QVE

LICERET VTEIQue
'• SEIVE LITTERAS AD MACISTRATVS NOSTROS QVEI ASIAM

MACEDONIAM PROVINCIAS OPTINENT ET AD MACI-

STRATVS EORVM MlTTAnt
. AEQVOM CENSERE EA ITA FIEREI IVEERP-FSVC

279

^ (=<6) o^At T£ xX>;/>oyo/jt/a( olvtoI^ fi Toi^ Tixvotg olvt&v TtapsyivovTO...
(=47) oax 7£ av a'JTOi tIxvcl ixyovot^yvvaAxaq Tt clvtcov
[~ \^] BovXmvTxt xpiys^bat d im tgjv yifjiSTipojv oLp^ovTOi*/

(-2ft) oS SlV 7Tp00(,tpCdVT0Lt HnOJ:^ £X£i TO XpYITiiptOV TT&pt TOVTO^V TiMV TtpOLy-

fjLOLTOov yivrjTxt ti' uvol xptTnpia

* (-31-22) iU OLxipOLtOV OLnOXOLTOLffTOL^ Xai £^ AXlpdioV XptTtfptOV XtiLTOL TO T???

ffvyxkrrrov ^oyfjLOL yivmar ti Tt\y]a y^hyLOLTA
(-23^ ipXOVTBq YifjJTepot oYTivsq OLV 7C0TS ''kcloLv EviSomv fitabmciv i

7:poaoiovi 'AaioL
(=24-25) KoVvTo,- KvTOLTio^ Mipxog Aift/Xio^ vnoLTot o hapo^ ri oLfjLfoTspoi ikv

OLVTOi^ fxivTITXt TOVTOVq St^ TO TCOV ^iXcOV ^lOLTXyfJLOL «Vf V£%l&(w-) 1

vat ^povTtaooatv TovTotq ts
{- 26-27) ^vatxv TS zoiiiuat s^^ri) l^ivta ts xvtoI^ xaTa t6 hxTa 1 yfjLa Tortov

Ttapoyhv ts tov TOLfjiiav tov xaTa TTohv TovTotg fxtar&cat ano-

aT{sl)\ai Ts xs^ksvscoatv '
(-27-28) oLTtoaTiXXstv avToiTS napayivsc^at rrpoatp&vTat ottco^ avToli; Tixvott;

ixyovoti; ts xvtSjv 7:psaBsv7alq TiXpayivsa^at xal anoaTi{X)\siv

TS i^p SVroj^ Ts
i*> (^29-30) iav avTol^; fxivmat ypxfjLfixTa Tzpo^ tov^ xpyo^^Ta^ tov^ tifjLsripovi

ohtvs:; 'Aaiav MoLxsioviav izap^siaq (5)(axocT£%ot/(J«v xa{ Ttpo^;

Tovq apyo'0Tai avTcov anoaTsiXcoatv
(=30-31) lixatov rtystabxt txvtx oijrco yivsabat | ovrco^ oo^ av avTol^ sx

TOiv ^nfxoaicov npayfJLXToov 7:iaTSCJ(; ts T«g i^ia^ pa(<)vwTa« eiol^sv.

Contuli. In aereae labulae fragmento quod restal, integrum senatus con-
sultum graeco sermone perscriptum est. Ex co id retuli , quod ad rem
nostram facil, nempe quanUim lalino sermonfe ronceplum superest. Lilterae
singulares latini lextus explicantur collata graeca interpretatione , v. 7
Altcr Ambove Si Eis Videbilur; v. 11 Ita Vli Eis E Re Publica Fideque
Sua Videatur. Censuere. Asclepiados Clazomcnius, Polyslratus Carystius,
Meniscus Milesius, in amicorum populi romani formulam hoc senatus con-
sullo relati sunt, quod aeri incisum tixo ad aedem Fidei prope Capilolinum
lovem stelit. In graoca versionc , v. 4, KPHTHPION pro KPITHPION
positum est.

996. ( = 719). — Tessera Romae rcperta, nunc Londini in museo.

DIOCLES

LONCIDI

SPKSEP u. c, 678.

CN-OCTCCVR

ConsulcB sunt Cn. Octavius M. f. C. Scribonios C. f. Curio.

m

im- O

' QVEI THERMESESMAIORESPEISIOAEFVERVNT QVEIQVE
EORVM LECIBVSTHERMESIVMMAIORVMPISIDARVM
ANTE K APRILQVAE FVERVNTLCELLIOCNLtNTVLO COS
THERMESESMAIORESPISIDAE FACTEISVNT QVEIQVE

■' AB lEIS PROGNATISVNT-ERVNT lEIOMNES
POSTEREIQVE EORVMTHERMESES MAIORESPEISIDAE
LEIBERI AMICEISOCIEIQVE-POPVLIROMANI-SVNTO
EIQVELEGIBVSSVEISITAVTVNTOITAQVE lEIS
OMNIBVSSVEISLEGIBVSTHERMENSISMAIORIBVS

■" PISIDEISVTEILICETOQVOD-ADVORSVSHANCLEGEM
NONFIAT

QVEI-ACREIQVAE LOCAAEDIFICIAPVBLICA PREIVATAVE
THERMENSIVMMAIORVM PISIDARVM INTRA-FINEIS
EORVMSVNTFVERENTVgLMARCiOSEXiVLIO-COS

'' QVAEQVE INSVLAEEORVMSVNTFVERVNTVE lEIS
CONSOLIBVSQVEI SVPRA SCRiPTEI SVNTQVODQVE
EARVM RERVMIEISCONSVLIBVS lEI HABVERVNT
POSSEDERVNTVSel frncteiqne SVNTQVAE DEIEISREBVS
LOCATA NON Sunt nlei anlea haheaul possideant qVAEQVE

'-" DE lEIS-REBVs agreis loeeis aedifieieis loeata suNT AC NE
LOCENTVR sancitnm est sanctione qVAE FACTA
EST Ex Lege rogata L. Gellio Cn. Lentnlo cos eAOMNIA
THERneses maiores Pisidae habeanT POSSIDEANT
lEISQVE rehns loceis agreis aedificieis nlanlnr frVANTVR

"' ITA VTEIANTe llitridalis hellom qnod pREIMVM
FVITHABVERVnt possedernnl usei finctEIQVE SVNT

QVAETHERMENSORVM MaiornMPISIDARVMPVBLICA
PREIVATAVEPRAETERLOCA AGROSAEDIFICIASVNT
FVERVNTVEANTE-BELLVM MITRIDATISQVOD-PREIMVM

•" FACTVM ESTQVODQVEEARVM RERVMIEIANTEA
HABVERVNTPOSSEDERVNTVSEIFRVCTEIVE SVNT
QVOD-EIVSIPSEISVAVOLVNTATEABSENONABALIENARVNT
EA OMNIA TERMENSIVM-MAIORVM PISIDARVMVTEISVNT
FVERVNTITA SVNTO ITEMQVEIEISEA OMNIA

^'' HABERE-POSSIOERE VVTEIFRVEIQVE LICETO

QVOS THERMENSES MAIORES PISIDAE LEIBEROSSERVOSVE

' BELLO MITRIDATIS AMEISERVNTMAGISTRATVSPRote
MAGISTRATV QVOIADEEARE IVRIS-DICTIOERITQVoqne
DEEA REINIOVSAOITVMERITITA DE EAREIOVS
DEICVNTO IVDICIA RECVPERATIONESDANTOVTEIlEi

2S3

■■ COSRECVPERAREPOSSINT

NEiQVISMAGlSTRATVS-PROVEMACISTRATVLEGATVS-NEi»e
QVISALIVSMEILITES-INOPPIDVMTHERMESVM MAIORVM
PISIDARVMAGRVMVE THERMENSIVM MAIORVM
PISIDARVM HIEMANDI CAVSSAINTRODVCITONEIVE

'" FACITO QVO QVIS EO MEILITESINTRODVCATQVOVE IBEI
'MEILITES HIEMENT-NISEISENATVS NOMINATIMVTEITHERMESVM
MAIORVMPISIDARVMINHIBERNACVLA-MEILITES
DEOVCANTyRDECREVERITNEIVEQVISMAGISTRATVS
PROVE MAGISTRATVLEGATVSNEIVE QVISALIVS FACITO

'' NEIVEINPERATOQVO QVIDMAG1SIEIDENTPRAEBEANT
ABIEISVEAVFERATVRNISEI QVOD EOS EXLEGEPORCIA
OAREPRAEBERE OPORTETOPORTEBIT

QVAE LEGES.QVOOQVE lOVS QVAEQVECONSVETVOO LMARCIO
SEXIVI.IO COSINTERCIVEISROMANOSET TERMENSES

"' MAIORES PISIOASFVITEAEOEM LEGES EIDEMQVE lOVS
EAOEMQVECONSVETVOO INTERCEIVES ROMANOS ET
TERMENSESMAIORESPISIDASESTOQVODQVEQVIBVSQVE
INREBVSLOCEISAGREIS-AEDIFICIEISOPPIDEIS-IOVRIS
TERMENSIVMMAIORVMPISIOARVMIEISCONSVLIBVS

«^- QVEISVPRASCRIPTEI SVNT FVIT-QVODEIVSPRAETER
LOCAAGROS-AEDIFICIAIPSEISVAVOLVNTATEABSENON
' ABALIENARVNTIDEMIN EISOEMREBVSLOCEISAGREtS
AEOIFICIEIS OPPIOEISTERMENSIVMMAIORVMPISIDARVM
lOVSESTOETQVOMlNVSEAQVAEIN-HOCCAPITESCRIPTA

'" SVNTITA-SINT-FIANTEIVSHACLEGE-NIHILVMROGATVR

QVAMLEGEMPORTORIEISTERRESTRIBVSMARITVMEtSQVE
TERMENSESMAtORESPHISIDAECAPIVNOEISINTRASVOS
FINEIS-DEIXSERINTEALEXtEISPORTORIEISCAPIVNDEtS
ESTODVM-NEIQVIDPORTORIABIEISCAPtATVRQVEIPVBUCA

'• POPVLIROMANIVECTIGALIAREDEMPTAHABEBVNTQVOS
PEREORVMFINEIS-PVBLICANEI-EXEOVECTIGALI
TRANSPORTABVNT

Termesses Pisidae vnria nomiiiis orlliograpiua scribuntar in liac tabula,
Tliermeses, Thprmensium, Tliermesum, Tliermensorum, Termensis, Pisidae,
Peisidae, Pliisidae ; el lamen oppidum Termessus appeltalur in nnmmis et
tapidibus. Fuere Termesses in Pisidia maiori, tibertate donati a Cn. Manlio
anno 565 [Polyb. XXII, 18; Liv. XXWllI, 15). Hanc tibertatem, socie-
tatem , amicitiamque confirmat tex haec , quae lata est post annum 68S.

284

1005. (572, LXIV, o), — In pago S. Prisci agri capuani.

M • F • FABER • M • FISIVS • C • F • M • VIBIVS • P
Cl VSST- F M • BAIBILIVS • L • F-TI • HOSTI V
C///////////OS^0VOSIN-TEATROFACIENDOS-Cor

Descripsi edidique iii Eph. neap. a. 1853, 13, 74. Huius lapidis alteri
lateri insculptus est insequens titulus, qui ad annum 683 pertinet. Ritschelius
perperam ex typo chartaceo legit v. 3. COIR. V. 3 supple CuneOS et in
fine COIraverunt.

1006. ( = 573, LXIV, g). — In aversa parle eiusdem lapidis.

ALFIDIVS OF STRAB CN /////// V S CNF M PONTIVS-M-L SAL

M^PANDIVSM-F MC^ELIVS-CF AOCRATIVSML-ALEX

P-OCTAVIVSP-F M-HEID///SMF C^ HOSTIVSML-HERM

CCORNELIVSCFSAP LDECVM/// SN F STAB A-RVBRIVSAFPRAEC
HEISCMAGISTREX-PACEISClTVINSERVOMIVNONIS^GAVRAE///NTVLEI//
PCORNELIO-LENTVLO-CN-AVFIDIOORESTECOS-MV//-- -M u. 683.

Descripsi edidique in fiph. neap. a. 1, 13, U. V. 1 Momms. legit ST///B pro
STR^B? at Rilschelius p. 56 serio ait lcgi STRB , ea de causa, quod
fi^ vel ^ non apparenl: Momms. male C^F pro CN-F. V. 5 olim legi
GAVR'AE non recle. V. 6 Momms. in fine Ml pro M perperam. Sup-
plementum aliud probabile huius loci non invenio nisi coNTVLERunt
MVltaM, quod verbum poslremum revocandum osse conslat ad versum
superiorem. Hoc vero, ni Tallor, scribere voluerunl magistri pagi, se illud
qualecumque fuit elTecisse ex aere multatico; nec tamen aliud scripsere
nisi se contulisse multam in servum lunonis. Plura ex eclypo suo profert
Ritschelius, Enarr. tab. p. ^06, 57, quae reiicienda esse puto.

1007. (-720, Suppl. IV, xi). — Romae in tessera.

PILOTIMVS

HOSTILI
SPPR NSEX.
PLENCNORE u. 683.

Consules sunt P. Cornelius Lentulus Sura, Cn. AuGdius Orestes.

1008. (rrSuppl. IV, c, p. xi). — Romae in tessera.

PILODAMVS

IVNI
SPAD VIIDIA
PLEN CN ORE u. 683.

4009. (-593, LXXI, a). — Romae, iude in museuni lolosanum illatud
lapis albanus.

imi.»aior.) L-VIKIIIIIIIIIIIIIIIIIIO

CVRVIAR
ELECEVISELLIADE-CONLSEN u. 683.

CNCORNELIQ-MARCILHOSTIL
CANTONICFVNDANICPOPILI
MVALERICANTIQCAECIU
OPVSCONSTATN-^^CDiXXII

Descripsi. Curam viarum urbis lege Visellia demandatam constat collegio
denum tribunorum plcbis, quorum c numero, unus fungebatur curatoris
munere el appellatione, adeo ut dc collegarum sententia opus, quodcumque
oporterel , faciundum curarel. Ilaec Momms. scile collalis nominibus ad-
scjripiis! cum lege Antonia de Termessibu^ a. 683. Ritschelius contendit
in Enarr. tab. p. 63 quod sibi cerlissimum videlur non CVR-VIAR* sed
CVR'AQVAR ibi olim fuisse scriplum. Apertissimum enim esse, ait, Ma-
rinium male legisse VI AR, ubi primum elementum est aul M aut quod
omnes numeros probabililatis habei, A. At chartac eum fefellerunt: nihil cnim
litierarum posl CVR in lapide detrito hodie legitur. Versus tres ullimos
duobus in locis lacunosos vidi: tamen quod restat, cum leciione Marihii
optime concordat.

1010. (=594). — Romac oljm in Capitolio.

MCALPVRNIVS-MFPISOFRVGI-PR-EX.S-C
FACIVNDVM-CVRAVITEIDEMQVE-PROBAVIT

IMP • CAESAR • Dl Vl • NERVAE • F • NERVA

TRAIANVS-AVGVSTVS-CERMANICVS _
DAaCVSPONTIFMAXIMVSTRIB-POTXII

IMP-VlCOS-VPPOPERIBVS-AMPLIATIS-RESTITVlT

Cn. Calpurnius Piso a M. Pupio adoptalus nomina adoptantis iranslulit
et appellalus est M. Pupius Calpurnianus in lalerculis consularibus a. 693:
nonnunquam M. Pupius Piso Frugi , ut in faslis amiterninis. Praetor cum
esset aliquid faciendum curavil ex senatus consulto quod nos latet. Postea
Traianus idem opos resliiuit operibus ampliatis.

!0H, (-721). — Roraae olim in tessera.

PILARGVRVS

LVCILI
SPADVIIIDAP ^
CNPOMCRA a. 684 vel 699.

Consules sunt Cn. Pompeius, M. Licinius Crassus.

386
4013. (=7S2). — Romae olim in lessera.

PILODAMVS

CELLI

SP K QVI

CNPOMCRA

1013. (^723, Suppl. IV, p. xn). — Romae in lesscra.

HERACLEO

MVCI
SP K QVIN
CN POM M CR

10U. (=724, Tess. glad. III, c). — Tessera in museo parisiensi.

AESCINVS

AXSI
SPADVIIKA
QHORQMET ' u. 68S.

4015. (=780). — Parmae in tegula.

C • \£
C02
QHOR Q C/t *■ 68».

Consules sunt Q. Hortensiiis, Q. Caecilius qui supra Metellos.

4016. (=781). — Parmae in tegula.

L- NAEV
C02-L/VE
Q/\ARC «686.

Consules sunt L. Caecilius Melellus Q. Marcius Rex.

4017. (-595, LXX, a). — Merbaccae prope Argos Tirynthum versus.

QCAECILIOCFMElLo u. c. 686-88.

IMPERATORIITALICI
QVEIARGEISNECoTiANTVR

In C. Caecilii liberis (Cic. cum gr. in senalu egit 15, 87; cuni populo
gral. egit 3, 6) Quintum islum ceusel Momms. Consul is fuit a. 685 et
Crelam provinciam obtinuit, sedem piratarum, quam repit a. 686/8 et im-
peralor est appellatus, triumphavit a. 692. Negoliatores Tacile qu(id mare
lutum reddidisset extinctis piratis Crctensibus monumenlum posuerunt.

287
4018. (=597). — Argis.

QMAARCIVMQ

ITALICEISQVEI NECOTIA «• c. 687.

KOINTON MAAPKIO...

TOY YION PHrAITAA. ..

Resliluil Cavedonius (Bull. liislit. 1846, p. 185). Q. Marcius, quem
soluiD novimus Quinli filium, cum Iribus logionibus proconsule in Ciliciam
missus causam haberc poluil, ail Momms., cur negotialores Argis consi-
stentes sibi devinxerit.

4049. ( = 597, III, e). — Canusii in srpulcri tectorio graphio notala.

MEOEUUA • OASM • F

SITAANOIIIK-IANV

l. PISO^E

/WACIUIO COS

Descripsi edidique in Insc. gravces au Irail p. il: indeRilscheliustab. III e
(citatur a Momms. tab. il pro III, err. lypogr.). Iteruni dedi in ed. 2' Graffiti
de Pompei p. 3,'i, cxemplo rornia*lignea expresso. Ritschelius, nolante
Mommsenio p. 559 in Add., ex editionc mea dedit.

4040. (=782, XII, d). — Parmac in legula.

L NAE
COS u. c. 687.

/W ACHI

CoDsules sunt Man. Acilius Glabrio, C. Calpurnius Piso.

4041. ( = 783, XII, e). — Parmae in legula.

L NAE

CoS /\N- «• c. 688.

AEM-L-FO

CoDsnles sunt Mau. Aemilius Lepidus, L. [V]olcalius Tullus.

4022. (^784, XII, f). — Veleiae in tegula.

L NAE
C«>2 LCOTT «. c 689.

LMAN

Consules L. Aurelius Cotta, L. Manlius Torquatus.

?88

1023. (=785, XII, g).— In leguia, quae fuit Bacedasci ioiegra, Parmae
fracla.

C\£

COS u. c. 689.

LAA/LCOT

40Si. ( = 786, XII, /i). — Parmae in legula.

C\£^£L

COS u. c. 690.

LIVLC-MAR

Consules L. lulius Caesar, C. Marcius Figulus.

<0S5. (=598). Romae in vinea Cardinaiis Carpensis, basis quadrata.

CNCALPVRNIVS

CNF-rlSO
QVAESTOR • PRO PR • EX • S • C •

rROVINCIAM HISPANIAM

CITERIOREM • OPTINVIT

I

Hic Calpurnius circa ann. 690 mortuus est. Titulum in sepulcro positum
videri, ait Mommsenius, neque elogium referre.

1026. {= 599 , Llll , VI , a). — In agro mutinensi parallelepipedum testaceum

inventum litteri» graphio incisis.

CANTONIMTVLICOS

Consules Q. Anlonius Nepos M. Tuliius Cicero. Aetatis definiendae causa
positum puta in payimento, inter cuius rudera repertum est. Borghesius
genitivo esse casu putavit, reclo Mommsenius, quod genitivus, ait, expli>
cationem non habet: reiicit vero sextum, quia ita scribi non potuit. Al
contra sic scriptum vides in tessera gladiatoria anni 758 (C. Inscr. lat.
anl. n. 750): C • VIB • C • ATEI • COS: (ib. n. 75!): C • VIB • C- ATEI •
COS pro C. Ateio. Leges igitur: C. Antoni(o), M. Tuli(o), cos.

1027. (=776, a). — Arelate in ripa Rodani tesscra.

/VCHIAUSIRTILS
SPECTATNW\-
MENSE FEBR
MTVLCA/TCOS u, c. 691.

Versus in codice continuatur, divisi ego. — V. 2 Spectat, eo sensu quo
alibi Spectavit. NVV\ est pro MVNere errore fabrili scriptum.

40S8. (=600, LXXXVII, a, b, c, d, e, f). — Romae in arcu minore
medio e tribus ponlis arcubus ad sin. insulae tiberinae.

A L FABRICIVS-C-FCVRVIAR b EIDEMQVE a. u. 693.

FACIVNDVMCOERAVIT PROBAVEIT

In arca ad dexteram.

D LFABRICIVSCFCVR-VIAR
FACIVNDVMCOERAVIT
Q-LEriDVS/WFMLOLLlVSMFCOS EXSCPROBAVERVNT a. 693.

In area pontii inialae tiberinie
ab •Itera parte ad linislrani. In arca minore eintdem.

c L-FABRICIVS-C-FCVRVIAR b IDEMQVE

FACIVNDVM COERAVIT PROBAVIT

MLOLLIVSMFQLEPIda8m'fcOS- EXSCPROBAVERVNT

In arcu pontis ad dextram.

r L-FABRICIVSC-FCVR-VIAR
FACIVNDVMCOERAVIT

Accedis ad insulam tiberinam per pontem a foro bovario, ex insula
procedes ad laniculum per partem alteram. Hi pontes olim fuere lignei
siye sublicii permanseruntque ob veterem religionem ad L. Fabricium usque.
Hic tribunus plebis cum esset et curator viarum pontem a foro bovario
ducentem in insulam fecit lapideum: cumque anno 733 Tiberis exundans
ponlem alterum laniculo insulam iungenlem evertisset, censuit senatus.ut
hic quoque lapideus fieret, reficereturque aller aFabricio factus. Probavere
opus duo consules L. Aemilius Lepidus M. Lollius. Haec Momms. additque
videri sibi restitutae inscriptioni deberi, quod hodie legitur Q. Lepidus M/*
filius, cum tabulae capitolinae L. Lepidum Marci filium eum appellent.

4029. (=735). — Tessera prope Romam reperta, nunc in Kircheriano.

m

ANTIOCVS

MACVLI^

SPIDMAI

MPIS-MMES u. 693.

Descripsi. Gonsules snnt M. Papius Piso Frngi, M. Valerius Messalla.

90

290

4030. ( = 726). — Fragmenlum lesserae.

GVRVS
LA/VI

QVI

MVA a. 693? 704?

4034. (='727). — Romae in lessera.

APOLLONIVS
PETICI
SPKAPR
LAFRQ-MET a. 694.

Gonsules fuere L. Afranius A. f., Q. Caecilius Q. f. Metellus Celer.

4032. ^=728). — In lessera.

RVI;IO
SERTORI
SPlD-SEX
L-AFRQMET a. 694.

4033. (=729). — In lessera.

PHILARGVRV

PROCILI
SPADIXK.AP
OIVL-M-BIB a. u. 695.

C. lulius Gaesar, M. Galpurnius Bibulus consules.

4034. (=603, LXXXII). — Tabula Furfone reperla, inde in Aquilae

museum illala.

(Texkum vide in pag. seq.).

Descripsi et charta expressi. Descripsit etiam Momms., charta expressit
Brunnius, delineandam tabulam curavit ediditque Kitschelius» tamen.puncta
trigona litteris I imposila triginta et sex, et crassa illa quidem alteque ple-
rumque insculpla, legere non noverunt neque animadverterunL Rem forte
miram narro. Mommsenius qui eclypos Ritschelii chartaceos irridere, incu-
sare acrilerque inseclari identidem toto hoc opere solet, Ritscheliumque
obiurgare quod hallucinari se se patiator saepe charlis istis, modo ad
Rilschelii cbartas confugit, ope illarum tutus affirmans illa puncta optimo
iure inter meras hallucinationes meas, illa inquam triginla sex, optimo
iure se relegasse omnes. Quo argumento? Hoc nempe, quod ectypum char-
laceum cum denuo accurale examinaverit Ritschelius nihil invenerit de

291

<

o

LU

UJ O

ij

-J LU

4- <

m >

vj o

S ui

z
>

lij

11

O

< <

uj O

o <

LU m

f I

X

UJ

Sj

>

>

«j —
-^ v> z
Ui 'uj O

^ .d O

1/^ Vuf ^

> .?.S^
— > UJ

H o :i

< co «d

M > «;*

< =.?
ffi ^ <^
• < -I
cy m ,2

u. P H

— ' Lt. t/>

^ £ h-

-r > eo <

i UJ «;> ^

ij — '5 <

S < O o

O <
Lu ca

> ^

< UJ
-J <
UJ ui
> >

lij (/)
o </>
ui >

< a

O m

< o

UJ UJ

> <

<y o

> ^

8 ^

QJ ^

it

S u

< h-

> <

> UJ

< O
u. \j

o
6

>
O

m

o

>

<
z

O

o

>

.o

.1-

ec <
< o

I

o

M

< t/>
U. lii
O oo

l§

H P*

2f>.S

^ ^

>

<

o

<

< > >

LU 7 U.

>

z

UJ co

uj ^rn

UJ "

o o

lL O

^ >.

uj o^

O -:-

LU LU

h- ^

uj O

«J »-

fi^ UJ

< ui

Ul V

e£ (>)

UJ <

O f

h- uj

.T. u, S^ «>^

>

z

LU

>

>

o

>

h- >

ui o'

< CA

m O

LU O
> <

H 6

'r <

Ul v^

&3

9

UJ

o

UJ ,<

< LU

^&

h- m

e. uj
ui K»

< (/)

UJ .

LU «^

< -J

> !^

t/> <

o t

c UJ

ui h-

-I ui

> ?s

v^ <

< o

^ <

m tt:

-J m

m u

\J >

(/) o

LU Z

.? O

\/» u

o

m
O

<

o
<

m

>

o

O

>

>
h-

<

O

z

o
b
O

>

6

m
<

Z
<

LL
O

ac
c

<

<

O

m

>

ui ui

O

<
Z

O ui

^ <

LU r-

m <

<

m

>

Z

o

LU

>

(/)

fe

m

-J

O

>
m

5 >

> ^

m KJ

< <

< ^
o m

Ql ^

|l

< <

§e

^ m
lii ta

> -
?>

> 2

< m
m J

m

6

z

m
O

>
o

6

m
m =r

Ol —

< b
^ S5

- W

^ i

m Z

s >

?S
?|

ii

> m

!±: H

m O

> >
m X

> b

cy <

O

_ >

h- > !?

m O^ m

— ' — Z

O "J 5

»Z h- <

< m i^

> !^ O

a -J y

292

punclis istis. Specimen illius tabulae ex forma gypsea, quam mihi confi-
ciendam curaveram, edidi in Diss. Archeol. vol. I, tav. XII. Haec de historia
apicum istorum sive punctorum : de quibus dicere non habeo cuius rei ergo
adhibili sinl, praesertim quia infra primum, nec ultra decimum versum, nec
constanter longis | vocalibus, et solis his,imponantur. Titulum sculplum ea
aelate pulat Rilschelius, quam prae se fert, formulas autem muito superioris
aetatis speciem putat habere. Momms. ap. Ritschel. Enarr. tab. p. 78 cum
Henzenio et Brunnio litleris esse ait non vetustis sed optimis saeculi augustei.
Titulus uti aliquibus in locis a quadratario corruptus apparet. ita fieri
poluil uti negligentia et ignoratione eius puncta partim omissa partim male
alienis in locis collocata appareant. — V. 3, COMVLATEIS Momms.
coniicit COMMVTATEIS, illis legibus nempe, quae sunt illis regionibus.
At non apparet qua de causa oportuit leges pro sarlis tectis templorum
condilas commutare, cum conlra res postulet, ut eae adhibeantur. Puto
olim pro COMLATEIS hoc est conlatis scriptum. Duumviri collatis legibus
locorum, idest regionum aedis, ut ne vitio reficerentur, refecerunt et dedi-
caverunt. Sequitur rerum reficiendarum elenchus, v. 3. « Ul ei extremae
undae quae lapide facta hoiusque aedis ergo utique ad eam aedem scalasque
lapide slructuendo columnae stant cilra scalas ad aedem versus stipitesque
aediso cet. Mommsenius queritur de lapicidae inscitia: alium lapidem non
esse affirmans qui ad similem corruptelarum immanitalem ascendat Damnat
itaque verba 'extremae undae quae* et v. 4 'lapide strucluendo', pro quibus
reponendum autumat, ut ei extrema fundamentaque lapide facta hoiusque
aedis ergo, angulos nempe murorum et fundamenta aedis iubens intellegi;
deinde utique ad eam aedem scalasque lapide structas quaeque columnae
stant, cet., se sententiam fassus non verba certe esse assecutum. Nos pos-
sumus dubitare de sensu vocis « extrema » acceplae pro angulis. Praeterea
adhibebimus locum Vilruvii L. V, c. 7 olim frustra sollicitatum, ubi unda
pro cymatio, xvfjLAu, stat, el sic sensum tabulae instiluemus: Uti extremae
undae quae lapide facta^ (sunt), utique (quae) ad eam aedem scalasque
lapide structo^ intus columnae stant: hoc est uti columnae quae lapide
structae ad eam aedem scalasque stant citra scalas endo (intus) ad aedem
versus. — V. 6 HVMVS Momms. emendat HVIVS: at oportuil HOIVS
collato versu 5: sed neque sic recte: — v. 6 pro MANDARE Momms.
putat (X emendare ^) : — v. 7 excidisse ait Momms., liceat, ante fas esto:
— item in V. 10 addit, post vocem piaculo , vendere locare : — v. 45
pro TEMPLVM, ait lahnius vult ^emendum': ibid. FIFELTARES quid
significet ignorare se, ail; ego legi EIFELTARES, et puto sic emendari
posse: idque veicus Furfers, maior pars, PraEsTARE, sei absolvere volent
sive condemnare, liceto. Nempe Vicanis Furfensibus, dum maior eorum pars
consenserit, licebit in se recipere multam solvendam, sive volent absolvere
Furem, sive condemnare.

293

4035. (=602). — Id agro mantaano.

LARIBVSDD

APRODISPLOTI.es

APOLLONOHLLINS

PHILEMO -A/ESINE -S
* POTHVS • VIRRIAI • S

PHILOGEN-CVRTI-LPS

DAMA • VETTI • PR • S

SVRVS • IVVENT • P • S

APOLLONARRI-CNS
" ANTIOC • PLOTI • C • S

TIASVS • DECI ' PS

DIOGEN^METILIC-S

ORFEVSASINILC.S

SVLLA • FLAVI • P • S

PAMPHIL- NONI-P^S
" EVCAERVSFLAVIPS

ANTIOCMESC-QS

PHARNASEGNATPS

CIVLIO ^-^ ^ „„

MCALPVR ^°5 a. 695.

Ex cod. vai. 5237 misit Borghesius Avellinio qui edidit — Opusc. II,
895. — V. 4 Momms. emendat MESIaE-S, debuil sallem Mesiai propter
Verriai versus insequentis. Ego nihil muto — V. 12 nota Orfeus pro Or-
pheus scriptum. — V. 46 Momms. emendal PHARNAC.

4036. (=730). — Romae in tessera.

ELEVTHERVS

TAMVDI
SPPRIDQVI-
LPISAGAB- a. 696.

L. Galpurnius Piso, A. Gabinias Nepos consules fuere hoc anno.

4037, (=787, XII, •), — Parmac in tegula.

cos

L-PISON u. 696.

294
4038. — Romae in lessera.

STEPANVS
MAMMI
SP-A.-D-IIX-K-AP
PLENQMET u. c. 697.

Descripsi, edidique in Diss. Archeol. I p. 54. Gonsules sonl P. Gorn.
Lenlulus, Q. Gaecilius Melellus.

1039. (=604, LXXXV k). — Grumenti, hodie Saponara.

C • BRVTTiVS • C • F

SERAED-PRO-Q

MVR-PCCDESVA

PEQ-FACIVNDVM

COER^PCORNEL^
■ QCAECILCOS a. 697.

Neque aedilem pro quaeslore, neque adeo proquaeslorem municipalem
aiibi inveni, ait Momms.

1 040. — In villa S. Hilarii ubi olim vicus Tanelus non longe a Parma. Tessera.

PELOPS
PETILI
SPME QVI
CNLELPHILCOS a. 698.

Consnles sunl Cn. Comelius Lentulus, L. Marcius Philippus.

1044. (=1537). — In tessera.

ANTEROS

ACILI
SPIDQVI
CNCORLMAR u. 698.

1042. (=788, XII, k). — Parmae in tegula.

LNAE
CNCOR
LMA. . U. 698.

1043. (=605). — Lissae.

QNVMERIVSQ-FVEL
RVFVSLECPATRON
PORJIC • REFICIVND •
DE SVAPECVNCOER
IDEMQVEPROB

295

Namerium Rufum scimus Glodii amicum inler tribunos: hic forte, ait
Momms., legatione functus in provincia, cum Lissae essel patronus, por-
ticum reBciundam curavit.

4044. (=606). ^ Romae e fornice cloacae maximae duplici exemplo,

quorum hic est pleuior.

Q-FABIVS-Q-F-MAXSVMVS-AED.CVR-RE...

4045. (=607). — Romae in foro lapides effossi.

.a FABIVSQ-FMAXSVMVS
AEDCVR

h L-AEMILVSLF PAVLLVS
COS CENSAVCVR
TRIVMPHAVIT-TER

e p<ornelivs-paVllipscipio

AFRICANVSCOS-ll-CENS
AVGVR-TRIVMPHAVITII

Q. Fabius Maximus Allobrogicus consul a. 633 arcum fabianum fecisse
crediiiir. Hic fuit L. Aemilii Paulli qui Persen vicit ex filio nepos, fratris
Africani maioris filius. Arcus reslitutus yidetur a Q. Fabio Maximo Allo-
brogici nepote aedili curuli c. a. 698. Tres tilulos a b c constat ad hunc
arcum pertinuisse, idque res ipsa declarat et Scholiastes Giceronis primus
qui fertur sub nomine Asconii^ Verr. Act. 4, 7, 49, diserle id dicil. Huic
Fabio statuam postea dedicatam docet titulus marmoreus a Smetio 65» 2
descriptus.

Q • FABIO • ALLOBROGIClNO
MAXIMO
Haec Momms. .

4046. — Prope Montorium ad flumen Yomanum, in pavimento ex opere musivo.

QOFILLIVS-CF-RVF-SEXCALIDENVSPFQN
TTEMONIVS-TL-FLACMACAED
HERC- D- V-SFAC- PING • C • EISDEMQ • PR

CN-POMPEIO-M-LICINIO-COS-ITER a. u. 699.

Edidit Bernabei, Giorn. degli Scavi di Pompei 1 p. 78. — V. 3 lege,
Herculi de Vici sententia faciundam pingendam curaverunt eisdemque pro-
baverunt. Ab Henzenio Bernabeius didicit siglas D • V • S non 'de vici
sententia* esse interpretandas, sed 'de voto susceplo*. At haec formula
nondum hactenus visa est, nec recle latine dicitur nisi Woto suscepto\
▼el 'ex volo\

»6

1047. (= 609, LXXXIX, a). — Romae in ripa sinislra Tiberis, binis exemplis.

PSERVEILIVSCF

ISAVRICVS
M-VALERIVSM-F

/W-N-MESSAL
CENS a. 700.

EX S-C-TERMIN

Nuper lerlium exemplum prodiil prope Navalia velera. Cam a. 700 n. c.
Tiberis exundasset, senatus consulto provisum est ut ripae per censores
qui a 699 creati erant terminarentur (Borgh. Suirult. parte dei Censori
p. 33 seq. 71 seq.)

1048. (=610). — Romae in dextra Tiberis ripa, duobus exemplis.

M-VALERIVS-MF

/WNMESSALL
P • SERVILIVS • C • F

ISAVRICVS-CENS
EX-S-C-TERMINAR

1049. (=612). — Romae ia vinea Cosla m. p. ab Urbe via Portaensi.

M VALERIVSMF m' N

MESSALA
^•SERVEILIVS-CF^M-///VS
CENSOR •

y. 3 Intactum M-VS linquit Momms. Facile pro M—VS repones ISAnricVS>

1050. (=613). — Romae in dextra Tiberis ripa prope pontem Malvium.

MVALERIVS-M- F

/W • N • MESSAL
PSERVEILIVSC-F
ISAVRICVS • CES
EXS-CTERMIN

Gemini termini exemplum legitur via Ostiensi (1047), at minus plenum.

1061. (=732). — Florentiae olim, nuoc in museo mediceo. Tessera.

TEOPROPV

FABI
SP-A^DVII^KOC
L-DOMAP a. 700.

L. Domitius Cn. f. Ahenobarbus, Ap. Claadius Pulcher connles.

k

w

1053. (s733). — Romae in tessera.

PILOOAMVS

IVLI
SPADIIIKFEB
MVALCNDO

6n. Domitias Calvinus, M. Valerius Messalla consules.

u. c. 704.

40K3. (=^734). — Romae in tessera.

PHILEMO
CAECILI
SPIDIAN
CNPOMPCOSIII

a. 708.

Gn. Pompeius Magnus III, G. Caecilius Scipio Nasica consules. Hoc anno
ilerationem bonoris adnotari lineolis numeralibus coepisse ne putes; habes
enim n. 886 exemplum in Scipionis Bispani litulo: TR-MIL-II. Numerorum
vero Ticariam vocem ITERVM exemplnm hactenus primum dat lapis
a. 599 n. 889 CONSOL-ITERVM , et deinceps sic usurpatur in lilulo
n. 980 a. 668, et in lilulo n. 4046 a. 699.

4054. (=645, LXXXVI, c).

OMPEIO-CN-

CNO-IMP-COSTER

TRONO • PVBLICE • u. c. 70«.

Pompeio dubitanli scriberetne consul tertio an terlium Cicero persuasit
nl Tocabulo non integro uteretur. Haec Tiro apud Gellium X, 4.

4055. (-=617). — Grumenti bodie Saponara.

X-rOPPAEOILISL
R • AEBVTIVS • C • F
ALAEDILESMOER
EOES-OCCDESVA
EQVNIA • FACIVNDV
COERAVERSERSVLPICI
M-MARCELLOCOS

4066. (=789). — Parmae.

L-NAEV
CO
LAtM O.C.704.

a. 703.

Primum versum sic legit Mat-
thaeus Aegyptius, qui edidit, de
Bacchan. p. 455; supplevit alque
emendavit Momms. SEX • POP-
PAEOI • SEX • F- Fuit fortasse
Sex. Poppaedius L. (f.). Consules
fuere Ser. Sulpicias Rufus, M.
Claadius Marcellas.

L. Aemilius Paalai, C. Claadiai Mar-
cellas consoles.

298

1057. (=790). — Parraae in musco.

LA u. c. 704.

C M

1058. ( = 791, XII, m) — Parmae in museo. ^

L • NAEV

C02 C M u. c. 704.

LA

1059. (=205, XXXII).— Lex Rubria de civitate Galliae Cisalpinae, Ve-

leiae reperla.

{p»g- 1)

Qoom ex h I operis noii nimtiationeiD II vir llll vir praefectos-

ve eius mniucipei remeisserit, qaod de ea re iadiciam datnm iodicareTe

' IVSSVMIVDICATVMVEERITIDRATVMNEESTOQVODQVEQVIS ""
QVE QVOMQD-ERDECERNETINTERDIICETVESEIVESPONSIONEM
FIEREIIVDICAVERITVEIVBEBITIVOICIVMVEQVODOEROABITIS
INIDDECRETVMINTERDICTVM-SPONSIONEMIVDICIVMEXCEPTIO

*NEMADDITOA0DIVEIVBETOQ0ROPERISNOVINVNTIATIONEM
IIVfRlillVIRPRAEFECTVSVE-EIVS-MVNIClPEINONREMEISSERIT

QVADEREQVISQVEETAQVOINCALLIACISALPEINAOAMNEIINFECTEI
EXFORMVLARESTIPVLAREISATISVEACCIPEREVOLETETABEOQVEI
IBEIIDPOSTVLAVERITIDQVE-NONKKSEFACEREIVRAVERITTVMISQVO

'"DERINIVSADITVM-ERIT-EVM-QVEIINIVSEDVCTVS-ERITDE-R-EXFORMV
LAREPROMITTEREET-SEISATISDAREIDEBEBITSATISDAREIVBETOOE
CERNITO QVEIEORVMITANONREPROMEISSERITAVT-NON-SATISDEDE
RITSEIQVIDINTERIMDAMNIDATVMFACTVMVEEXEAREAVT-OB-E-REO
VENOMINEERITQVAMOB REM VTEI-DAMNEI-INFECTEI-REPROMISSIO

•» SATISVE- DATIO • FIEREIPOSTVLATVM • ERITTVM • MAC • PROVEMAG-II-VIR
IIIIVIRPRAEFECVEQVOQVOMQVEDERINIVSADITVM-ERIT^DE^R^ITA-IVS
DEICITOIVDICIADATOIVDICAREQVEIVBETOCOGITOPROINDEATQVESEI
DER-QVOMITAPOSTVLATVMESSETDAMN///INFECTEIEXFORMVLA
RECTEREPROMISSVMSATISVEOATVMESSETDERQVODITAIVDICIVM

"OATVMIVDICAREVEIVSSVMIVDICATVMVEERIT-IVSRATVMQVEESTO
DVMINEAVERBASEI-DAMNEIINFECTEIREPROMISSVM NON-ERIT-IVD!
CIVMDETITAQVEIVDICAREIVBEATIESANTFQVAMIDIVOICIVM^
QDRAFACTVMEST-QLIClNIVSDAMNhlNFECTEIEO-NOMINE-QD
R AEAM-STIPVLATIONEM QVAM IS QVEIROMAE-INTER-PERECREI

I

299

•» NOSIVS DEICETINALBOPROPOSITAMHABETL.SEIOREPROMEISSISSET
TVM QVICQVID-EVMLLICINIVMEXEASTIPVLATIONELSEIODF-OPOR
TIRETEXFBD- r-lW EIQ LICINIVML SEIOSEIEXDECRETO-II VIR
llll VIR-PRAEFEC-VEMVTINENSISQVODEIVSIIVIRIIIIVI.RPRAEFEC
VE-EX.LEGERVBRIASEIVEIDPLVESCEST DECREVERIT Q LICINIVS EO

»• NOMINE-QVADR-ALSEIODAMNEIINFECTEIREPROMITTERE-NO
LVITCS-NPA-AVTSEIDAMNEIINFECTEISATIS DATVMNON-ERIT
INEAVERBAIVDICIVMDETI ESANTEQVAM-IDIVDICIVMQDRA
EACTVMESTL-LICINIVSDAMNEIINFECTEIEONOMINEQDRA-EA
STIPVLATIONEQVAM-IS QVEIROMAEINTERPERECRINOSIVSOEICET

»» IN ALBOPROPOSITAMHABETLSEIOSATIS DEOISSET-TVMQQEVM
QLICINIVMEX EASTIPVLATIONELSEIO-D-FOPORTERETEX FBDT-
EIQ-LICINIVSLSEIOSEIEX.DECRETOII-VIR-IIIIVIR-PRAEFVEMVTI
NENSISQVODEIVS.|S.||.VIRIIIIVIR.PRAEFECT EXLECERVBRIA.SEI
VE.|D.PL.VE.SC.EST.DECREVERITQLICINIVS.EONOMINE.Q.D.R.A

•• L.SEIOOAMNEI.INFECTEISATIS 0ARE.NOLVIT.C.S.NP.A.DVM.||.VIR
IIIIVIR.|.D-PRAEFECVE.D.E.R.|VS.|TA.DEICAT.CVRETVE.VTE|.EA.NO
MINAETMVNICIP1VM.COLONIALOCVS.|NEO.|VOICIO QVODEXIEIS
QVAEPROXSVMESSACCIPIENTVRINCLVDENTVRCONCIPIANTVR
QVAEINCLVDEICONCIPEISDMOPORTERET.DEBEBITVENEQVID

♦»E|.QVE|.D.ER-ACETPETETVECAPTIONEIOB E.RAVT.EO.NOMINE.ESSE
POSSIT.NEIVEEANOMINAQVAINEARVMQVA.FORMVLA-QVAE.S
SS-AVT.MVTINA.INEOIVDICIOINCLVDEICONCIPEICVRET.NISE
IEIQVOS.INTERIDIVDICIVMACCIPIETVR.LEISVECONTESTABITVR
IEIS-NOMINIBVS.FVERINTQVAEINEARVM.QVA.FORMVLASS-EST

"ET.NISEI.SEI.MVTINAE.EARESACETVR.NEIVE.QVIS.MAC.PROVE.MAG
NEIVE.QVIS.PROQVO.IMPERIOPOTESTATEVE.ERIT.|NTERCEDITO.NEI
VEQVIDALIVDFACITOQVO.MINVS.DEEA.REITA.IV0ICIVM.DETVR

• IVDICETVRQVE

AQVOQVOMQ PECVNIA.CERTA-CREDITASIGNATAFORMAPP-R-INEORVM.
XXI QVO.O.M.C.P

F.V.CCTVEQVAE.SVNTERVNTVE.1NGALLIA.CISALPEINA.PETETVR.QVAE.

RESNON_
PLVRIS.H^.XV.ERIT.SEIIS.EAM.PECVNIAMINIVREAPVD.EVM-QVEI-IBE|.|'D.
P.EIQVEI
»EAM.PETETAVTElQVOlVS.NOMlNEABEOPETETVR0.ODEBEREVESE.
CONFESSVS
ERIT.NEQVEIDQVODCONFESSVSERIT.SOLVETSATISVEFACIET.AVTSE.

SPONSIONE
IVDICIOQVE-VTEIVEOPORTEBITNON-DEFENDET.SEIVE.IS-IBEI-DE-R-
INIVRENON

300

RESPONDERITNEQVEDERSPONSIONEM • FACIET- NEQVE- IVDICIOVTEI •

OPORTEBIT
SEOEFEN DETTVMDE- EO •AQVO^ EA- PECVN I A^ PETEITA- ERIT- DEQVE • EO •

QVOI-EAM
"•PECVNIAMDO-SRES-LEXIVSCAVSSAQVEOORESTOATQVEVTEI-ESSET-

ESSEVE
OPORTERETSEIISQVEI • ITA- CONFESSVS • ERITAVT^ D- E- R • NON • RESPON

DERITAVT-SE
SPONSIONEIVDICIOQVEVTEIOPORTEBIT-NON-DEFENDERITEIVSPE

CVNIAEIEI
QVEIEAMSVO^NOMINEPETIERITQVOIVE-EAMDOEXIVDICIEISDATEISIVDI
CAREVE- RECTE • IVSSEIS • IVRE- LECE • DAMN ATVS- ESSET- FVISSET^QVOIQVE •

QVOMQVE
"IIVIR^IIIIVIRPRAEFECVEVBEHD^PIS^EVMQVEIITAQVIDCONFESSVS-ERIT
NEQVE-IDSOLVETSATISVE-FACIETEVMQVEISE-SPONSIONEIVDICIOVE^

VTEIVE /

OPORTEBITNONDEFENDERITAVTINIVRENONRESPONDERITNEQVE^

IDSOLVET
SATISVE • FACIETTP • QVANTA^ EA^ PECVNIA^ ERIT- DE • QVA TVM • INTER-

EOSAM __

BICETVRDVMT- XVSFSDVCMVBETOQVEIQVEEORVM QVEMADQVEM
••EARESPERTINEBITDVXSERITIDEIFRAVDI-POENAEVENE-^TO-QVODQVE-

ITAFAC
TVM • ACTVM • IVSSVM ERIT- ID^ IVSRATVMQVEESTOQVO-MINVS-INEVM-

QVEIITA
VADIMONIVMROMAMEXDECRETOEIVS QVEI-IBEMDPNONPROMEIS

SERIT
AVTVlNDICEM,LOCVPLETEMITANONDEDERITOB^ER-IVDICIVMRECVP-

ISQVEI
IBEIIDPREX-HLDETIVDICAREIQVED^ER-IBEICVRETEX-H^L-NR
"AQVOQVIDPRAETERPECVNIAMCERTAMCREDITAMSICNATAM-FORMA"
xxu PPR

ineorvmqvoomcpevcctveqvaesvnterVntveingallia-cis

ALPEIS __

PETETVRQVODVEQVOMEOACETVRQVAERESNON-PLVRISlfS^XVERIT"

ETSEI
EARES^ERITDEQVARE-OMNEI PECVNIAIBEI IVSDEICEI-IVDICIAVEDAREI-

EXHLDO
SEIIS-EAMREMQVAEITAABEOPETETVRDEVEEARECVMEOACETVR-EI-

QVEIEAM
•• PETET • DEVE • EA^ RE -ACEI AVT^ lEI • QVOIVS • NOM I NE • AB • EO • PETETVR-

QVOMVEEOACE

801

TVR-!NIVRE-APVD-EVMQVEIIBEII-DPDEPRESTITVEREVEOPORTEREAVT
SE-DEBERE-EIVSVEEAMREMESSEAVTSEEAMHABEREEAMVEREMDE
QVA-ARCVETVRSEFECISSEOBLICATVM VESE- El VSREI • NOXSl AEVE- ESSE-

CONFES
SVS-ERITDEIXSERITVENEQVEDERSATISVTEIOPORTEBITFACIETAVTSEI-

" SPON
SIONEM FIEREIOPORTEBITSPONSIONEMNONFACIETNON- RESTITVET
NEQVE-SE-IVDICIOVTEIOPORTEBITDEFENDETAVTSEIDERINIVRE
NIHIL-RESPONDERITNEQVEDERSEIVDICIOVTEIOPORTEBITDEFENDET
TVMDE-EOAQVOEA-RESITAPETETVRQVOMVEEO-D • E • R • ITA- ACETVR •

DEQVE
EOQVOIEAMREMDFPRESTITVISATISVE^DERFIEREIOPORTEBIT

"SLRICQOOREATQVEVTEIESSETESSEVEOPORTERETSEIISQVEIITA
QVIDEARVMRERVMCONFESSVS eritavt-dernonresponderit-neq
SEIVDICIOVTEI-OPORTEBITDEFENDERITDEIEISREBVSROMAEAPVDPR
EVMVEQVEIDEIEISREBVSROMAEIDP-ESSETINIVRE^CONFESSVS-ESSET
AVTIBEIDERNIHILRESPONDISSETAVT-IVDICIOSENONDEFENDISSET

"PRQ-ISVE-QVEIDERROMAEIDPINEVMETINHEREDEM^EIVSDEROM
NIBVS-ITAIVSDEICITODECERNITOEOSQVEDVCIBONAEORVM-POSSIDERI
PROSCREIBEIVE-VENEIREQVEIVBETOAOSEIISHERESVEEIVSDERIN
IVREAPVDEVMPREVMVEQVEIROMAEI-DPPRAESSECONFESSVSES
SETAVTDE'RNIHILRESPONDISSENEQVEStlVDICIOVTEIOPORTVIS

"SET^DEFENDISSETDVMNEQVISDERNISEIPR^ISVE-QVEIROMAEIDP^
EORVMQVOIVSBONAPOSSIDEREI-PROSCREIBEI^VENEIREDVCFIQVE
EVMIVBEAT

QVEIQVOMQVEINEORVMQVOO-MCPFVCCTVEQVAEINCAL
xMii LIA^CISALPEINA^SVNTERVNTI D PISINTEREOSQVEIDEFAMI

"LIAEERCEISCVNDADEIVIDVNDAIVDICIVMSIBEIDAREIREDDEI^VE
INEORVMQVOOMCPFVCCTVEQVAESSSPOSTV
LAVERINTITAIVSDEICITODECERNITO^IVDICIA DATOIVDICARE
IVBETOVTEIINEOOMCP-FVCCTVEINQVO^IS^QVOIVS // de boneis
agetar domieiliaiD Iiabaerit iadiciam fiat

Galliae Cisalpinae nomine lotos ille Iraclus olim appellalas esl qui ab
Aesi flamine ad Alpes usqne porri|;ebalar. Parebat autem consulibus iis-
demque magistratibus quibus orbs Roma et terra Ilaiia, donec Sulla, quo
auctore fines Italiae ab Aesi ad Rubiconem prolali videnlur, in provinciae
formam redegit, qnae tamen sublata est post pognam philippensem a. 712.
In ea regione fuere Cispadani et Transpadani, coloniae civium romanorum
et lalini iuris. Cispadanis omnibus civilas data est a. 665 bello sociali ,
Transpadanorum vcro qui latini iuris faerunt cives romani facli sunt, re-
liquis lege Pompeia prinnim coloniaram latinaram ias datam est, debinc

302

a. 705 a C. Caesare civilatem acceperuot. Quibus positis aetas legis, ad
quam tabula haec quarta pertinet , quae sit , facile intelligitur : nec enim
ferri potuit postquam Galliae Cisalpinae provincia sublata est , neque eo
tempore quo nondum Transpadanis latini iuris civitas a Caesare donata erat.
Qui si eius conditionis cives aliqui essent, lex, quae civibus romanis data
esl, colonias, municipia et oppida civium romanorum ab iis quae lalini iuris
essent in solemni. formula dislinxissel. Hanc vero legem, rogatore Rnbrio,
latam , Rubriam esse , omnes consentiunt. Haec ex doctrina Mommsenii ,
cui Rubrius iurisdictionem magistratuum municipalium per universam pro-
vinciam lege lata conQrmasse videtur et ordinasse. Cum enim antiquo iure
civibus romanis ius non dixissenl nisi magistratus urbani, oportuit modo in
civium romanorum provincia ut esset municipalis aliqua iuris dictio, in qua
describenda finibusque inter eam et urbanam regendis lex haec versatur tota.
Errores fabriles in tabulae pagina prima sic emendatur. -r- V. 2 JN-
TERDEICETVE. — 9 |.D.P. — 45 iubeatur, addit Momras. — M ANTE.

— 27 OPORTERET. — 28 is , addil Huschke. — 33 FACTVM. —
36 frS omissum adde. - 37 LICINIVM. - 38 PRAEFECTVE. —
43 ACCIPIETVRINCLVDANTVR.— 44 OPORTEREEIVIDEBVNTVR.

— 46 QVAE. - 47 MVTINAM. — 49 EST. dele.

In pagina secunda V. 7 VTEI, dele VE. — 15 IBEI. — 46 EVM-VE.
Ritsch. — 49 H-S omissum supple. — 26 F. — 29 adde, REM. —
3i D-FP. — 35 adde. AVT ante NONRESTITVET. - 43 PRAESSET
pro P-ESSET.— 48 EVM delet Rilsch.— 54 DVCEIQVE.-55 FAMILIA.

4060. (=206, XXXUI, XXXIV).— Lex lulia municipalis in agro Pisticci
reperta.

' QVEMHLAOCOSPROFITEREIOPORTEBITSEIISQVOMEVMPROFITEREI-
OPORTEBITROMAENONERITTVMQVEIEIVS
NECOTI ACVRABITISEAFDEMOMNIA-QVAE • EVM • QVOI VS • NEGOTIA-

CVRABITSEIROMA&ESSET^H-LPROFITEREI
OPORTEBITITEMISDEMQVE-DIEBVSADCOSPROFITEMINO
QVEM • H • LAD • COS • PROFITEREIOPORTEBITSEIISPVPSEI VEEAVq-ERIT-
TVMQVEIEIVSPVFVqVETVTOR^eRIT^ITEMEADEM
* QVE-OMNIAINIISDEM^DIEBVSADCOSPROFITEMINOITA^VTEIEI-
QVAE QVIBVSQVEDIIBVSEVM-EAMVESEIPVP-vq^VENON
ESTHL^PROFITEREI-OPORTERET
SEICOS ATQVEH • L • PROFESSION ES • Fl EREI • OPORTEBIT • ROMAE • NON •
ERIT^TVMIS QVEMPROFITEREIOPORTEBITQVODEVMPROFITEREI
OPORTEBITADPRVRBAVTSEI-ISROMAENONERITADEVMPR^QVEh

INTERPERECRINOSIVSDEICET-PROFITEMENOITAVTEI
EVMADCOSSEITVMROMAEESSETHLPROFITEREIOPORTERET

303

" SEIEXEISCOSETPRAD- QVOS- H • L PROFESSIONES • FiEREI • OPORTEBIT-
NEMOEORVMROMAE-ERITTVMIS QVEMPROFITEREIOPORTEBIT
ETQVODEVMEVMPROFITEREI^OPORTEBITAOTRPLPROFITEMINO-

ITAVTETEVMAD-COS^PRVRBEVMQVtQVEIINTERPEREGRI
NOSIVS-DEICETSEhTVMROMAEESSET-H^LPROFITEREIOPORTERET
QVODQVEMQVEM • H • b PROFITEREI • OPORTEBIT^ IS -APVDQVEMEA^ PRO
FESSIOFIETEIVS QVEPROFITEBITVRNQMEN ETEAQVAEPRO
FESSVS^ERITETQVO^ DIE • PROFESSVS • SIT^ I NTABVLAS • PVBLICAS • REFE
RVNDA^CVRATOEADEMQVEOMNIAQVAEVTEIQVEINTABVLAS
" RETTVLERIT-ETA- INTABVLAM^ IN ALBVM^ REFERVNDAIDQVEAPVT^
EORVMET^QVOMFRVMENTVMPOPVLODABITVR- IBEIVBEI -FRVMEN
TVMPOPVLODABITVRCOTTIDIEMAIOREMPARTEM-DIEIPROPOSITVM^
HABETOVDPRLP
QVEIQVOMQVtFRVMENTVMPOPVLODABVNTDAMDVMVECVRABITNEI
QVE^EORVMQVORVMNOMINAHLADCOSPRTRPLINTA
BVLAINALBOPROPOSITA^ ERVNT- FRVMENTVM • DATO • NEVE • DARE •
IVBETONEVESINITOQVEIAD^VERSVSEAEORVMQVEI-FRVMENTVM
DEDERITIS-INTRMI^FH-b»POPVLO^DARE^DAMNAS-ESTOEIVSQVt
PECVNIAEQVEIVOLETPETITIOESTO^
»" QVAE VIAEINVRBEM-ROMPROPIVSVEVRP-O VBEI CONTINENTE^ HABI
TABITVRSVNT^ERVNTQVOIVSANTE^AEDIFICIVMEARVMQVAE
VIAEERVNTISEAM-VIAMARBITRATVEIVS-AEDQVOIEAPARS^VRBIS^H-

LOBVENERITTVEATVRISQVEAED-CVRATOVTIQVORVM
ANTE^AEDIFICIVMERITQVAMQVEVIAM^ H • L- QVEMQVE TVERI OPOR

TEBITEIOMNESEAM VIAMARBITRATVEIVSTVEANTVR^NEVEEO
LOCOAO^CONSISTATQVOMINVSCONMODEPOPVLVSEA-VIAVTATVR
AEOCVRAEDPLQVEINVNCSVNTQVEIQVOMQVE^ POST^ H • L • R • FACTEI^
CREATEIERVNTEVMVE^MACINIERINTIEIINDIEBVS^V-PROXVMEIS
" QVIBVS^EOMACDESIGN ATEIERVNTEVMVE- MAG • I NIERINT^ I NTER • SE^
PARANTOAVTSORTIVNTOQVA^INPARTEIVRBISQVISQVE
EORVM VIAS^ PVBLICAS • IN VRBEM • ROMA • PROPIVSVE V- R • P ■ ^ • REFI

CIVNDASSTERNENDASCVRETEIVSQVEREIPROCVRATIONEM
HABEATQVAEPARSQVOIQVEAEDITAHLOBVENERIT^EIVSAEDINEIS-

LOCEISQVAEINEA-PARTEIERVNT^VIARVM^REFICIEN
OARVMTVEMDARVMPROCVRATIOESTOVTEIHLOPORTEBIT
QVAtVIAMPERAEDEM SACRAM • ETAEDIFiCIVM • LOCVM VE • PVBLICVM •
ET-INTERAEDIFICIVMPRiVATVMESTERiTEIVS
" . VIAEPARTEMDiMiDiAMISAEDQVOIEAPARS.VRBISOBVENERiTINQVA-
PARTE-EAAEDISSACRAERITSEiVE AEDIFICIVM
PVBLiCVMSEIVELOCVSPVBLICVSTVEMDAMLOCATO
QVEMQVOMQVEANTESVVM •AEDiFiCIVM VIAM • PVBLICAM • H • LTVERI •
OPORTEBIT^QVElEORVMEAMVIAMARBITRATVEiVSAED

804

QVOIVS-OPORTVERIT NONTVEBITVREAM •VIAM-AED-QVOIVS-ARBI

TRATVEAMTVEREIOPORTVERITTVEMDAMLOCATO
iSQVEAEDDIEBVSNE MINVSXANTEQVAM • LOCET-APVTFORVM •

ANTETRIBVNALESVOMPROPOSITVM^HABETOQVAM
" VIAM-TVENDAMETQVO DIELOCATVRVSSITEIQVORVMANTEAEDJ

FICIVMEAVIASITEISQVEQVORVMANTEAEDIFICIVM
EA • VIA • ERIT^ PROCVRATORIBVSVE • EORVM • DOMVM • DENVNTIETVR-

FACITOSEEAMVIAMLOCATVRVMETQVODIELOCATVRVS
SITEAMQVELOCATIONEMPALAMIN^FORO^PERQ-VRB EVMVE-QVEI-

AERARIOPRAERITFACITOQVAMTAPECVNIAEAM
VIAM-LOCAVERITTAMTAEPECVNIAEEVMOSQVEQVORVM-ANTE-

AEDIFICIVMEAVIA-ERITPROPORTIONIQVAMTVM
QV01VSQVEANTE.AEDIFICIVM-VIAEINL0NGITVDINE-ETINLATITVDINE-

ERITQ-VRBQVEIVEAERARIOPRAERITINTABVLA
•• PVBLICASPECVNIAEFACTAEREFERVNDVMCVRATO^EI^QVII-EAM-VIAM^

TVEMDAMREDEMERITTAMTAEPECVNIAEEVMEOS
VEAD^TRIBVITO-SINEDMSEHSQVEIAO-TRIBVTVSERITEAM^PECVNIAM-

DIEBVS^XXX^PROXVMIISQVIBVS-IPSEAVTPRO
CVRATOR^EIVSSCIETADTRIBVTION EMFACTAM • ESSEEI • OVOI -AD-TRI

BVTVSERIT^NONSOLVERIT-NEQVESATISFECERITIS
QVAMTAEPECVNI AtAD-TRIBVTVSERIT^TAMTAMPECVNIAM • BT EIVS'

DIMIDIVMEIQVOIADTRIBVTVSERIPDAPEDEBE.TO
INQVEEAM RIMIS QVOQVOMQVEDEEA READITVMERIT- IVOICEM •

IVDICIVMVEITA-DATOVTEI-DEPECVNIACREDITA
" IVDICIVMQVEDARIOPORTEBIT

QVAMVIAM^H^L^TVEMDAMLOCARI OPORTEBITAED QVEM EAM -VIAM-

TVENDAM^LOCAREOPORTEBITIS-EAMVIAM-PER
QVRBQVEIVEAERARIOPRAERITTVEMDAMLOCATO^VTEI • EAM VIAM^

ARBITRAIVEIVSQVEI^EAMVIAMLOCANDAM
CVRAVERIT- TVEATVR • QVAMTAM • PECVNIAM • ITA • QVAEQVE • VIA

LOCATAERITTPQVRB-QVEIVEAERARIOPRAERIT
REDEMPTOREI-QVOIELECELOCATIONISDARIOPORTEBIT^HEREDEIVE^

EIVSDAMDAMADTRIBVENDAMCVRATO
" QVOMINVSAEDETIIIIVIRVIEIS^INVRBEMPVRCANDEIS^II-VIR^VIEIS^EXTRA-

PROPIVSVEVRBEMROMPASSVS^
PVRC ANDEIS • QVEIQVOMQVE • ERVNT • VIAS • PVBLICAS • PVRCANDAS •

CVRENTEIVSQVE^REIPOTESTATEM^HABEANT
ITAVTEiLECIBVSPLVESCS.COPORTETOPORTEBITEVMH-LNR
QVOIVSANTEAEDIFICIVMSEMITAINLOCOERIT-ISEAM-SEMITAM^EO-

AEDIFICIOPERPETVO^LAPIDIBVSPERPETVEIS
INTECREISCONTINENTEMCONSTRATAMRECTEHABETO^ARBITRATV-

EIVS-AEDQVOIVSINEA-PARTEH-L-VIARVM

■ 305

" PROCVRATORERIT

QVAE-VIAEINVRSVNTERVNT-INTRAEALOCAVBICONTINENTI-

HABITABETVRNEQVISINIE1SVIE1S-POST-KIANVAR
PRIMASPLOSTRVMINTERDIVPOSTSOLEMORTVMNEVEANTE-HORAM-
XDIEIOVCITOACITO-NISIQVODAEDIVM
SACRARVM • DEORVM • INMORTALIVM • CAVSSA • AEDIFICANDARVM •

OPERISVEPVBLICE^FACIVMDEICAVSAADVHEIPORTA
RIOPORTEBITAVTQVODEXVRBEEXVEIEISLOCEIS- EARVM • RERVM •
QVAEPVBLICEDEMOLIENDALOCAERVNTPVBLI
•" CEEXPORTAREIOPORTEBITETQVARVMRERVMCAVSSA- PLOSTRA^ H^
LCERTEIS-HOMINIBVSCERTEISDECAVSEISAGERE
DVCERELICEBIT
QVIBVS • DIEBVS • VIRGINES • VESTALES • REX • SACRORVM • FLAMINES •
PLOSTREISINVRBE SACRORVMPVBLICORVMP^RCAVSSA
VEHI • OPORTEBIT • QVAEQVE • PLOSTRATRIVMPHI • CAVSSA- QVODIE •

QVISQVETRIVMPHAVITDVCEI-OPORTEBITQVAEQVE
PLOSTRALVDORVM^QVEIROMAEAVTVRBEIROMAEPVBLICEFEIENT^
INVEPOMPAMLVDEISCIRCIENSIBVSDVCEIAGEIOPVS
" ERITQVOVEMINVSEARVMRERVM CAVSSAEISQVEDIEBVSPLOSTRA^
INTERDIVINVRBEDVCANTVRAGANTVR^EHLNR
QVAE^ PLOSTRA^ NOCTV^ IN VRBEM • INDVCTA^ ERVNT^ QVOMINVS- EA^
PLOSTRAINANIAAVTSTERCORISEXPORTANDEICAVSSA
POSTSOLEMORTVMHX-DIEIBVBVSIVMENTEIS-VEIVNCTAIN-V. R^ ET^
ABVR^PMESSE-LICEATEHLNR
QVAE- LOCA^ PVBLICA- PORTICVSVE^ BVBLICAE^ INV-RPVEVRP-oSVNT^
ERVNTQVORVMLOCORVMQVOIVSQVEPORTICVS
AEDILIVMFORVMVEMACQVEIVIEISLOCEISQVEPVBLICEISVRPVEV^
RP^oPVRGANDEISPRAERVNTLEGIBVS
'» PROCVRATIOESTERIT^NEIQVISIN^IEISLOCEISINVE^ lEIS • PORTICIBVS*
QVID^IN^AEDIFICATVMINMOLITOMVtHABETO
NEVEEALOCAPORTICVMVEQVAMPOSSIDETONEVEEORVMQVOD^

SAEPTVMCLAVSVMVEHABETOQVOMINVSEIS
LOCEISPORTICIBVSQVEPOPVLVSVTATVRPATEANTVE^ NISI QVIBVS^
VTEIQVELEGPUVESCSVECCONCESSVMPERMISSVMVEE
QVIBVSLOCEISEXLEGELOCATIONISQVAMCENSORALIVSVE-QVISMAG-
PVBLICEISVECTIGALIBVSVLTROVE^TRIBVTEIS
FRVENDEIS • TVENDEIS^ VE^ DIXET^ DIXERIT • EIS • QVEI • EA • FRVENDA •
TVENDAVECONDVcTAHABEBVNTVTVTEIFRVEILICEAT
" a VTVTEIEAABEISCVSTODIANTVRCA VTVM • EST • El • QVOMINVS • I EIS •
LOCEIS-VTANTVRFRVANTVRITAVTEIQVOQVEEORVM
EXLEGELOCATIONISIEISVTEIFRVEI^LICEBITEX-HLN^R

91

306

QVOSLVDosQVISQVEROMAEPVE-VRP-.jFACIETQVOMINVSEIEORVM-
LVDORVMCAVSSASCAENAMPVLPITVMCETERAQVE
QVAE • AD • EOS • LVDOS • OPVS • ERVNT^ INLOCOPVBLICO- PONERE

STATVEREEISQVEDIEBVSQVIBVS-EOS^FACIETLOCOPVBLICOVTEI
LICEATE^HLNR
" QVEISCRIBAELIBRAREIMACISTRATIBVSAPPAREBVNT-EIQVOMINVS-
LOCEISPVBLICEISVBEIIS-QVISQVEEORVMAPPAREBVNT
IVSERITAPPARENDICAVSSA-VTANTVRE-HLNR-
QVAELOCASERVEISPVBLICEISABCENSHABITANDEIVTENDEICAVSSA

AD-TRIBVTASVNTEI-QVOMINVSEISLOCEISVTANTVREH-LNR
QVEIQVOMQVE^ INMVNICIPIEIS • COLONEIS • PRAEFECTVREIS FOREIS •
CONCILIABVLEIS^ORIIVIRIIII-VIRERVNT-ALIOVE
QVO • NOMINE • MAC • POTESTATEMVE • SVERACIO • EORVM • QVEI •
QVOIVSQVEMVNICIPIACOLONIAEPRAEFECTVRAt
" FOROCONCILIABVLIERVNTHABEBVNTNEIQVISEORVMQVEINEO-
MVNICIPIOCOLONIAEPRAEFECTVRATEOROCONCILIA
BVLOSENATVMDECVRIONES-CONSCRIPTOSVE • LECITO • NEVE

SVBLECITONEVE-COAPTATONEVERECITANDOSCVRATO
NISI • INDEMORTVEI • DAMNATEIVE^ LOCVM • EIVSVEQVEI CONFESSVS^

ERITSESENATOREMDECVRIONEMCONSCREIPTVMVE
1BEI-H-LESSENON-LICERE
QVEI • MINOR ANNOS •XXX- NATVS • EST^ ERIT^ NEIQVIS- EORVM • POST^ K-
lANVARSECVNDASlNMVNICIPIOCOLONIAPRAEFE
•" CTVRA-IIVIRIIIIVIRNEVEQVEMALIVMMACPETITONEVECAPITO^
NEVECERITONISEIQVEIEORVMSTIPENDIA
EQVOINLECIONEIIIAVTPEDESTRIAINLECIONEVIFECERITQVAE^

STIPENDIAINCASTREISINVEPROVINCIA^MAIORA
PARTEMSVI-QVOIVSQVEANNIFECERITAVT-BINASEMESIRIAQVAE-

EIPRO-SINCVLEISANNEISPROCEDEREOPORTEAT
AVTEIVOCATOREIMILITARISLECIBVSPLVESCEXVEFOIDEREERIT-

QVOCIRCAEVMINVEITVM-MERERE^NON
OPORTEAT • NEVE • QVISQVE • PRAECONIVM • DISSICNATIONEM •
LIBITINAMVEFACIETDVM-EORVM^QVIDFACIETINMVNI
•» CIPIO-COLONIAPRAEFECTVRA-IIVIRIIII VIRALIVMVEQVEMMAG-
PETITONEVECAPITONEVECERITONEVEHABETO
NEVEIBEISENATORNEVEDECVRIONEVE-CONSCRIPTVSESTONEVE-

SENTENTIAMDICITOQVEIEORVMEXEISQVEISSS^
ADVERSVSEAFECERITISH-Slzz/PDDEEIVSQVE-PECVNIAEQVEI
VOLETPETITIOESTO
QVEIQVOMQVEI N • M VN ICIPIO • COLON I A^ PRAEFECTVRA^ POST K • QVICT^
PRIM^COMITIAII^VIRIIRVIR-ALEIVEQVOIMAC

307

ROCANDOSVBROGANDOVEHABEBIT IS • NEQVEMQVEI • MINOR

ANNEIS- NATVSESTERITIIVIRIIIVIRQVEIIBEI
ALIVMMAC-HABEATRENVNTIATONEVERENVNTIAREIIVBETONISI

QVEISTIPENOIAEQVO-INLECIONEIIIAVTSTI
PENDIA • PEDESTRIA • IN • LECIONE • VI • FECERIT • QVAESTIPENDIA

INCASTREISINVEPROVINCIAMAIOREMPARTEMSVI
QVOIVSQVE- ANNI • FECERITAVT- BINA • SEMESTRIAQVA- El • PRO

SINCVLEISANNVEISPROCEDEREOPORTEATCVMEO
QVODEILEGIBVSPLVESOPROCEDERTOPORTEBITAVTEIVOCATIO

REIMILITARIS-LECIBVSPLVE-SCEXVEFOEDERE
ERITQVOCIRCAEVMINVITVMMERERENONOPORTEATNEVEEVM

QVEI • PRAECONIVM • DISSIGNATIONEM • LIBITINAN VE
FACIETDVMEORVMQVIDFACIETIIVIRIIIFVIRQVEIVEIBEIMAG

SIT-RENVNTIATONEVEINSENATVMNEVEINDE
CVRIONVM . CONSCRIPTORVM • NVMERO • LECITO • SVB • LEGITO
. COPTATONEVESENTENTIAMROGATONEVEDICERENEVE

FERREIVBETOSC0MQVEIADVERSVS^EAFECERITISH^5liz/PD-D

ESTOEIVSQVEPECVNIAEQVEIVOLETPETITIOESTO
QVAE-MVNICIPIACOLONIAPRAEFECTVRAFORA-CONCILIABVLACR

SVNTERVNTNEIQVISINEORVM^QVOMVNICIPIO
COLONIA ■ PRAEFECTVRA • CONCILIABVLO • SENATV • DECVRIONIBVS

CONSCREIPTEISQVEESTONEVEQVOEIBMNEOORDINE
SENTEMTIAM • DEICERE- FERRE- LICETO QVEI- FVRTEI • QVODISPEFECIT

FECERIT-CONDEMNATVSPACTVSVEESTERIT
QVEIVEIVOICIOFIOVCIOPROSOCIO^TVTELAE- MANDATEI • INIVRIARVM

DEVEOMCONOEMNATVSESTERITQVEIVELECE
PLAETORIA^ OB • EAMVE • REM • QVODADVERSVS^ EAM • LEGEM • FECET

FECERITCONOEMNATVSESTERITQVEIVE^bEPVCNANDEI
CAVSSAAVCTORATVS • EST^ ERIT FVIT^ FVERITQVEIVEINIVREAB

IVRAVERIT- BONAMVECOPIAM • IVRAVIT • IVRAVERITQVEI •
SPONSORIBVSCREDITORIBVSVESVEISRENVNTIAVITRENVNTIAVERIT

SESOLDVMSOLVERENON POSSEAVTCVMEIS
PACTVS • EST ERIT SE • SOLDVM • SOLVERE • NON • POSSE • PROVEQVO

DATVMOEPENSVMESTERITQVOIVSVEBONAEXEDICTO
EIVSQVEIOPRAEFVITPRAEFVERITPRAETERQVAM • SEIQVOIVSQVOM

PVPILLVSESSETREIVEPVBLICAECAVSSAABESSET
NEQVEDMFECITFECERITQVOMAGIS • R • P • C^ APOSSESSA

PROSCRIPTA VE • SVNT • ERVNT -QVEIVE • I VDICIO • PVBLICO • ROMAE
CONDEMNATVS • EST- ERIT- QVO • CIRCA • EVM • INITALIA • ESSE • NON

LICEATNEQVEININTEGRVMRESTITVSESTERITQVEIVEINEO
MVNICIPIOCOLONIAPRAEFECTVRAFOROCONCILIABVLOQVOIVS

ERITIVDICIOPVBLICOCONDEMNATVSESTERITQVEMVE

308

"» KPRAEVARICATIONISCAVSSAACCVSSASSEFECISSEVEQVODIVDICATVM-

EST-ERITQVOIVE APVTEXERCITVMINONOMINIAE
CAVSSA- ORDO • ADEMPTVS • EST- ERIT- QVEMVE • IMPERATOR • INCNO

MINIAECAVSSAABEXEBCITVDECEDEREIVSETIVSERIT
QVEIVE-OBCAPVTCRREFERVNDVMPECVNIAMPRAEMIVMALIVDVE-

QVIDCEPIT-CEPERITQVEIVECORPORIQVAESTVM
FECIT- FECERIT^ QVEIVE • LANISTATVRAM -ARTEMVE • LVDICAM • FECIT^

FECERITQVEIVELENOCINIVM FACIETQVEI
ADVERSVS-EA- INMVNICIPIOCOLONIAPRAEFECTVRAVE^ FORO CONCI

LIABVLODECVRIONIBVSCONSCRIPTEISVEEVERIT-
*" SENTEMTIAMVE01XERITIS^tfSl2i/P-DDESTOEIVSQVEPECVNIAE-

QVEI VOLET-PETITIOESTO
QVOI^HLINMVNICIPIOCOLONIAPRAEFECTVRAFOROCONCILIABVLO^

SENATOREMDECVRIONEMCONSCRIPTVMESSE
INQVEEOORDINESENT^MTIAMDICEREFERRENON LICEBIT NEIQVIS

QVEIINEOMVNICIPIOCOLONIAPRAEFECTVRA
FORO-CONCIUABVLOSENATVMDECVRIONESCONSCRIPTOS^HABEBIT^

EVMINSENATVMDECVRIONESCONSCRIPTOS^
IRE • IVBETO • SC • D • M • NEVE • EVM • IBEISENTEMTIAMROGATONEIVE-

DICERE NEIVE FERREIVBETOSC D-MNEVEQVISQVE
"• INEO • MVNICIPIO • COLONIA • PRAEFECTVRA • FORO • CONCILIABVLO-

SVFRACIO-EORVM MAXVMAMPOTESTATEMHABEBIT
EORVM QVEM IBEI INSENATVM DECVRIONES CONSCRIPTOS-IRE NEVE

INEO NVMERO ESSE NIVE SENTEMTIAMIBEIDICERE
FERREVESINITO-SC^D-MNEVEQVIS EIVS-RATIONEM^COMITIEIS •

CONCILIOVE^CREATVMESTRENVNTIATONEVE QVIS
QVEIIBEI-k^ACPOTESTATEMVEHABEBITEVMCVMSENATVDECVRIO

NIBVSCONSCRIPTOSSPECTARENEIVEIN-CONVIVIO
PVBLICOESSE SINETO SC D M
"» QVIBVSHLINMVNICIPIO-COLONIAPRAEFECTVRA-FORO CONCILIABVLO^

INSINATVMDECVRIONIBVSCONSCRIPTEISESSE
NON-LICEBITNIQVISEORVMINMVNICIPIOCOLONIAPRAEFECTVRA-

FORO^CONCILIABVLOIIVIRIIIIVIRALIAMVE
QVAMPOTESTATEMEXQVOHONOREINEVMORDINEMPERVENIAT^

PETITO-NEVECAPITONEVEQVIS-EORVMLVDEIS
CVMVE-CLADIATORESIBEIPVCNABVNTINLOCOSENATORIODECV

RIONVMCONSCRIPTORVMSEDITONEVESPECTATO
NEVECONVIVIVMPVBLICVMISINITONEIVEQVISQVEIADVERSVS^EA^

CREATVMRENVNTIATVM-ERITIBEIIIVIRimVIR
•" ESTONEVEIBEI • MAC • POTESTATEMVE • HABETO • QVIF • ADVERSVS •

EAFECERlTIS-H^liaPDDESTO-EIVSQVEPECVNIAEQVEI
VOLETPETITIOESTO^

308

QVAEMVNICIPIACOLONIAEPRAEFECTVRAECR- IN • ITALIA- SVNT- ERVNT-
QVEIINEISMVNICIPIEISCOLONEIS
PRAEFECTVREIS • MAXIMVM • MAC • MAXIMVMVE • POTESTATEM • IBEI •

HABEBITTVMCVMCENSORALIVSVE
QVISM ACROMAEPOPVLI • CENSVM ACET- IS • DIEBVS • LX^ PROXVMEIS •

QVIBVSSCIETROMAECINSVM^POPVLI
ACI • OMNIVM • MVNICIPIVM COLONORVM • SVORVM • QVEIQVE • EIVS^

PRAEFECTVRAEERVNTQCRERVNTCENSVM
ACVNTOEORVMQVENOMINAPRAENOMINA-PATRES-AVTPATRONOS^

TRIBVSCOCNOMINAETQVOTANNOS
QVISQVE • EORVM • HABET- ET^ RATIONEM • PECVNIAE • EX • FORMVLA •

CENSVSQVAEROMAEABEOQVITVMCENSVM
POPVLIACTVRVSERITPROPOSITAERITARIEISIVRATEIS-ACCIPITO^

EAQVEOMNIAINTABVLASPVBLICASSVI
MVNICIPIREFERVNDACVRATOEOSQVE^LIBROS-PERLECATOSQVOS-

MAIORPARSDECVRIONVM.CONSCRIPTORVM
ADEAMREMLECAREIMITTEICENSVERINT^TVM-CVMEASRESCONSV

LERETVRADEOSQVEPROMAECI NSVMACENT
MITTITOCVRATOQVEVTEIQVOMAMPLIVSDIES-LXRELIQVEIERVNT^

ANTEQVAMDIEMEIQVEIQVOMQVEROMA*
CENSVM ACEI • FINEM • POPVLI • CENSENDI • FACIANT^ EOS • ADEAM •

LIBROSQVEEIVSMVNICIPICOLONIA&PRAEFECTVRAE
EDANTISQVECENSORSEIVEQVIS-ALIVSMAC^CENSVMPOPVLIAGET-

DIEBVSVPROXVMEIS-QVIBVSLECATEhEIVS
MVNICIPICOLONIAEPRAEFECTVRAE^ADIERINT-EOS^LIBROS-CENSVS^
QVEIABIEISLECATEISDABVNTVRACCIPITO
' S • D • M • EXQVE^ lEIS • LIBREIS^ QVAEIBEISCRIPTAERVNTINTABVLAS
PVBLICASREFERVNDACVRATOEASQVETABVLAS
EODEM • LOCO VBEI • CETERAE TABVLAE^ PVBLICAEERVNTINQVIBVS^
CENSVSPOPVLIPERSCRIPTVSERITCONDENOACVRATO
QVI • PLVRIBVS^ INMVNICIPIEIS COLONEIS • PRAEFECTVREISDOMICILIVM^
HABEBITETISROMAECENSVSERITQVOMACIS
INMVNICIPIOCOLONIAPRAEFECTVRAHL^CENSEATVR^EH-LN-R-
QVEI • LECE • PLVE • SC • PERMISSVS • EST^ EVITVTEI • LECES-INMVNICIPia
FVNDANOMVNICIPIBVSVEEIVSMVNICIPI-DARET
" SEIQVIS • IS • POST^ H- U R • INEO^ANNO^ PROXVMO-QVO-HL-POPVLVS-
IVSERIT^ADEAS • LECES -MVNICIPIEISFVNDANOS
ITEM • TENETO • VTEI • OPORTERET • SEI • EAIRES • ABEO • TVM • QVOM •

PRIMVMLECESEISMVNICIPIBVSLECEPLVE^SCDEDIT
ADEAS-LECESADDITAECOMMVTATAECONRECTAE-ESSENT-NEVEQVIS^

INTERCEDITONEVEQVIDFACITOQVOMINVS
EARATASINTQVOVEMINVS • MVNICIPIS • FVNDANOS TENEAT^
EISQVEOPTEMPERETVR.

310

Partem hanc esse legis luliac rounicipalis, quam olim fuisse hoc nomine
perlatam, testalur marmor apud Furlaneltum, Lap. Pat. p. 88, docli dudum
staluerunt. Scripta fuisse videtur a luiio Gaesare in Uispania, cum bello ibi
delinerelur, prolata vero eius anni 709 parte cxlrema, nomine ipso, qnod
prae se fert , salis testanle. Errores qui irrepserunl frequentes arlificem
fabrum produnt imperilum .sermonis lalini. Huc referas velim novam m
pro n anle / vel d scribendi rationem, quam is identidem sequitur, quam-
obrcm legimus, quanUa, tenlmtia, damdum, tuemdum, faciumdei. Errores vero
fabriles sic emcndantur. — V. 2 EAEDEM- — 3 OPORTERET. —
5 ET - 0IEBVS.-6 ESSET pro EST.- 7 AD QVEM pro ATQVE —
<1 delc EVM bis scriptum - VTEI ET pro VTET - adde QVE post PR.

— QVEI pro QVE. — 45 |TA post REFERVNDA adde CVRATO - pro
EORVM scribe FORVM. — il DABIT - pro QVE scribe QVOI. —
*S QVOI pro QVEI. — 24 VIA ERIT. — 23 AQVA pro AO. -
26 ROMAM - © pro k — 29 scribe VIA INTER. — 35 pro El
scribe ET- — 42 QVOI- — 43 DARE. — 44 REM- — 45 adde IV-
DICEM - pro QVE scribe VE. — 52 addc VE post $. — 55 PROCV-
RATIO. ^56 HABITABITVR— 58 ADVEHEI- — 89 DEMOLIENDAE
LOCATAE. — 62 scribe RECEM. — 63 TRIVMPHABIT- — 68 PV-
BLICAE. — 69 EORVMVE. — 74 DIXIT. — 75 QVOIQVE. —
76 post lEtS supplcl Momms. rine d. m. — 80 supple QVOI post IS. —
84 SVFRAGIO - MVNICIPI. — 85 FORI - QVEM - COLONIA PRAE-
FECTVRA FORO. — 86 adde IN anle SENATVM - COPTATO pro
COAPTATO. - 91 MAIOREM. — 92 ANNVEIS pro ANNEIS - post
OPORTEAT partem formulae quae excidit, supple ex v. 102, 103. —
93 VOCATIO. — 94 QVEI. — 98 COLONIA - QVINCT - IIIIVIR
pone pro IIRVIR. — 99 adde XXX posl ANNEIS - IIIIVIR QVEIVE
pro IIIVIRQVEI. —102 QVAE— 103 PROCEDERE- — 104 LIBITI-
NAMVE. — 408 COLONIAE PRAEFECTVRAE. — 409 adde FORO -
IN ante SENATV - QVOI - SENTENTIAM. — 440 IPSE- — 444 Fl-
DVCIAE.— 412 FECIT. — 443 posl INIVRE supple BONAM COPIAM
ABIVRAVIT - QVEIVE. — 146 QVEIID pro QVID. — 4 47 posl A-
adde BONA - post ERVNT adde POSSESSA- PROSCRIPTAVESVNT-
ERVNT. - 448 RESTITVTVS. - 424 EXERCITV - IVSIT. —
422 CORPORE. — 423 LVDICRAM. — 424 PRAEFECTVRA - post
CONCILIABVLO adde IN SENATV - FVERIT. — 427 SENTENTIAM
hic el v. 129. — 429 QVEL— 432 posl CONCILIOVE supple HABETO
ET Sl CREATVS ERIT EVM ADVERSVS H L lEIS COMITIEIS CON-
CILIOVE - ESSE pone pro EST. — 133 CONSCRIPTEIS LVDOS. —
134 SINITO. — 13r) SENATV. — 438 SEDETO. — 139 QVEM pro
QVEI. — 140 QVEI pro QVIF- — 143 MAXIMAMVE. - 144 CENSVM-

— 446 ACITO. — 148 ABIEIS. - 150 EARES- - 1o2 ACET - CEN-

311

SENDI - ADEANT. — 456 CONDENDAS. - 459 FVIT. - 460 QVID

- 460 posl LECES adde ADDIDERIT COMMVTAVERIT CONREXERIT

- lege MVNICIPIS. — 464 EAE. - 463 TENEANT.

4064. (=793, XII, o). — Parmae.

LNA

C CoDsules fuere C. Claudius Marcellus, L.

C*CLA Cornelius Lenlulus Crus.

LCORN U.C.705.

4062. (=649). — Eleusine in epistylio propyli templi Cereris et Proserpinae.

SAP FPVLCHE PROPYLVMCERE

N AE • COS • VOVIT- PERATO Post a. u. 706.

DIVSETREXMAR ERVN

In epislylii zophoro manipuli cum modiis alternatim sculpti cemuntur.
Appius, nepoti Cai fratris filio (quem adoptavit,quod filios non suscepisset,
quique idcirco Pulcher Appius est nominatus) testamento commisit ut cum
Marcio Rege ex sorore uxoris nepote propylum perficeret, quem vovit, si
proconsule Ciliciam oblinuisset. Titulum ex his hisloriae fragmentis scite
concinnatum Momms. supplevit: Ap. Clodius. Ap. f. Pulcher propylum
Cereri el Proserpinae co(n)s(ul) vovit imperator coepit Pulcher Claudius et
Rex Marcius fecerunt ex test.

4063. ( = 735). — Olim Aquis Sexiiis.

HERMIA Veronae stanno expressi. Ritsche-

lius (Suppl. lY, p. X) non recte vo-

SP'A'D*XV-K-DEC luit spatium vacuum transferre post

QFVFPVAT u. c. 707. consules. Hi fuere Q. Fufius Cajenus,

P. Vatinius P. f.

4064. (=648). — In mpe Ossae montis.

Cassius pro consule in Thes-

L-CASSIVS LONCIN saliam missus est a Caesare (B.

PRO COS Civ. III, 35, 55) cum legione ti-

TEMPE MVNIVIT u. c.706. ronum, quae appellabatur, XXVII,

atque equitibus CC.

312

1065. — Pompeiis in albo leclorio nigro colore piclus tilulus.

C • IVLIO • CAEsARE • DICT • ITER

M • ANTONIO • MAG • EQ u. 707.

MAG^VICIETCOMPITI
M-BLATTIVSM^F

" MCERRINIVSM^F
LSEPVLLIVS

QPRA

CCORNE

10

PRO. . .VS S

SALVIVSE...ROM-S

AREMLEPIDOCOS u.c.708.

BLATTIVSMF
" C ERMATORIVSPF
MTITIVSMFPLVTVS
MSTRONNIVSML-NICIO
MOPPIVSSLAES. ......

C-CEPIDIVS-C

Conluli Neapoli in museo. Edidit Minervinius Bull. ItaLa. 4, 7. Sub anni
707 finem consules creati sunt Q. Fufius, P. Vatinius: necesse est igitar
ul, quia magistratus Pompeis inibalur Kal. sexlilibus (Arellini.Opusc. II,
p. 190, 197, 254 seqq.), hi magistri primi creati sint consulibus islis
nondum magistratum gerentibus: sccundi vero magistratum inierunt C.
Caesare M. Lepido cos. a. 708. — V. 16 M-L^ Minervinius pro M^F:
emendavi ego.

1066. (=736). — aomae, tessera.

PAMPHILVS
SERVILIMS
SPE^KFEB
CCAESMLEP a.708.

C. luiius Caesar, M. Aemilius Lepidus consules.

1067. (=737). — Romae, tessera.

RVFIO
PETILLI
SPIDNOV
CIVLMAEM a. 708.

k.

313

1068. (= 620). — BoYiani.

lO-CAESARIIM

DICTAT-ITERV a. 706 aul 708.

VFICI MAX
OSPATRONOMV
D C

Titalns mutilns sic snppletor. C. lulio Caesari imper. dictatori ilerum
pontnfici maximo cos. palrono municipi d(ecurionum) c(onsullo).

4069. (=631). — Herbusci in epislylio, nunc Brixiae.
CIVLIVSCAESAR-PONTIF
Suppie in fine max. cet.

1070. (=682). — Albae Aulae (WhitcbaU) lapis ex Asia advectus.

SERVEILIVSP

ISAVRICVSPROCOS u. c. 708.

RES TVIT
V. 1 restitue: P. Senreilius P. f. — Y. 3 restiluit.

1071. (=681). — Glans bellica mundensis.

CN'MAG u. c. 709. Est Pompei Magni filins: nec Magnus, ait

IMP Momms., appellari solet, nisi Pompei filius.

1072. (=794). — Apud Bissium.

NAEVI

COS P. Cornelius Dolabella, Caesari suSieclus,

DOLABEL a. 710. M. Antonius consules.

ANTON

1073. (=623). — In Epiro in antro rupis maritimo, Kyr.

SEXIVLIVSSEX-LMELEOFLVSOF u. c. 710.

ADXIIXKSEX- TPDOLCOS

MEMORQFVITDEORVMET
FEILI • SVEI • ET^LIBERTAE • SVAE MONI
MES-VALE

Mommsenius t. 1 emendat Menopilus. — V. 2 supple M. AnT. — O • F
est forlasse opus fecit. Consules sunt M. Anlonius , P. Dolabella.

314

4074. (=738). — Parisiis io museo.

PHILOGEN

ALFI
Sr • ID • SEX
M^ANTP-DO u. 740.

1075. (=624, LXXVI, d). — Ad Gapuanw velerem, ounc in Museo Sanctae
Mariae de Capua.

(Utt.aulor.) C^CAlNVl.ElV)

Q-FLEG^VIIEVO

CAT-MORTESTANNNA c.a.740.

XXXVDONATTORQARMIL

PALER^ CORON
QCA£4_VLElVSQF c.a. 696-703.

LEGVIIOCCEISINGALi
ANNORNATXVIII
DVOFRATR
lEIS-MONVM PAT FEC

Conluti et emendavi. Matth. Aegyptius edidit in S. C. de Bacch. p. 450
sic V. 4 C-CAN . . ■ VS : nomen Canuleius inlegrum non recte exhibent
Momms. Rilscheliosque : bic eliam litteram S in fine omittil. C. Canuleius
in Campaniam deductus cum legione VII , stipendiis emeritis , evocatus
est, ait Momms. vel ab ipse Caesare, aut ab Antonio, sivc ab Octaviano,
qui veteranos excivit patemos, post Caesaris mortem.

4076. (=625, LXXXV, b). — Marruvii (S. Benedetto di Pescina) rupi
supra antrum sepulcri insculpta.

N • VIBIDAIVS • V • F

BARBO
CPANSA O IRTiO a.744.

CONS PRI • NO'
FEB

Descripsi. Consules snnt C. Vibius Pansa, A. Hirtius. Oli praenominis
exempla haec habeo. In Praenestinis , 0. Oveo. T. f; in Sulmonensibus,
OIus Aufidius; in Veleiatibus, De Lama Lap. Velei. p. 402 0'. Aegrilius
Plarianus; in Ticinensibus , Aldini, Marmi Ticinesi p. 77, Olus Manius
Tertullus.

815
4077. (=696, LXXXV, d).

DlVO • IVUO • IVSSV
POPVLI • ROMANI
STATVTVMESTLEGE
RVFRENA

Caesar, ait Momms. , divi oomen sibi tributum a. 708 post pagnam
Pbar^Iicam in basi statuae aereae orbi insistenti probavit primum, deinde
deleri iussit (Dio XLIII , ^\]: nec Octavianus se divi f. appellavit, nisi
post eius consecrationem.

4078. Aeserniae.

GENiODEIVhlVLI
PARENTISPATRIAE
QVEMSENATVS
POPVLVSQVE
ROMANVS • IN
DEORVM-NVMERVM
RETTVLIT

Descripsi fragmentum quod extat in atrio
domus Episcopi Aesernini, integrum titulum
inveni in schedis. Edidi in Ist. d'Isernia
p. 70, 4.

\

4079. S. Agalbae Gotborum.

Falsis aut suspectis a Mommsenio , I.
n. lat. n. ^^0* adiudicatum vindicavit
nuper CarmeL Mancinius assignans anno
7H , 712 (Storia della moneta, 4872,
23), quo tempore Octavianus primum triumviratum gerebat rei publicae

CIVLIO-CFCAESARI

IMPTRIVMVIRO-RPC

PATRONO- D- D-

constituendae.

4080. Pompeiis.

^^XIK^EC GERYONES
TRIMEMBRES PERVSSENOS
COMPERENAINARVNT

Descripsi edidique in op. GraflBti
tab. III , 3 , p. 52. Perusinos hic
Perussenos dictos puto; item sub
nomine Geryonum Agrippam, Sal-
vidienum et Octavianum Caesarem designari, qui a. 713 tribus exercitibus
Perusiam obsidebant. Hi tres vero , ante diem XI Kal. Dec. Perusinos
comperendinasse dicuntur, nempe distulisse ex eo die in alium diem sen-
tentiam in eos ferendam.

Glandes perusinas similesque hoc loco referam necesse est , ne quid
desideretur ex mommsenianis , neve diutius corruptae ferantur. Primum

"^ »-'* ^ •

316

moneo quasdam esse apud Mommsenium, a n. 675 ad 680, quae dicuntur
extare in Kircheriano, teste de Minicis p. 66, 67: has ego etMarchiusin
falsis relegavimus: his adde ex museo Campanae relatas a Mommsenio
4510-1536 falsas omnes et spurias , nec tamen adhuc tam callide fabre-
factas, quales innumeras hodie Asculani falsarii protulerunt.

108(. (=693). — Perusiae in museo.

L-ll
DMO

Lateht in siglis nomina
darum cura commissa.

primipi

li, cui glai

Didium fuhden-

1082. (=69*).

— Perusiae reperta.

yj; , Descripsi in museo Kircheriano. Traditur

Male hactenus descripta. Videtur esse L. V.
insequenti collata.

"*' 3SV>IJ.
M. Pia Fe(lix),

1083. (=695).

— In Kircheriano.

LVM-
P FEL

Descripsi.

1084. (=697).

— Perusiae reperta.

LXI

DIVOM

IVLIVM
fttlmeii

1085. (=698).

— Perusiae reperta.

LEG • XI

Vivia

1086. (=699). — Perasiae reperta ex Dodwellianis.

LXII

1087. (=700). — Perusiae in museo.

SCAEVA

PRPIL

LXIi

317

1088. (=696), — In Kircheriano.

FEIX Descripsi. Non recte delineat Ritschelius ex de

CAESARINP Minicis. Octavianus imperatoris nomen sibi addidit

posl mntinense proelium a. 711 ^ XVIII Kal. Maii.

V. Mancinium (Storia della moneta etc. p. 23). Lege Caesar imperator

felix y erroribus fabrilibus emendatis.

1089. (=704 p. 560). — Perusiae reperta. Est in museo Parisiensi et

Kircheriano.

CAESAR-IMP Descripsi. Fulmen notare omisit Momms. quod

ralmen vidi in exemplo musei Kircheriani.

1090. (:=1508). — Perusiae reperta.

Descripsi et delineav
plicat Linge culum Octaviani. In glande est C. Caesar

i«/\Ap LCvL

^ Descripsi et dehneavi. Momms. legit w|;nq* qu> ©^ ex-

imperator.

1091. (=690). — In agro perusino. Est in Kircheriano.

RVFVS IMP Descripsi. Rufus falso praenominatus esl P. a Ver-

migliolio, quod transversum egit Borghesinm, qui P.
Sulpicium Rufum putavit. Est Q. . Salvidienus Rufus.

1092. (=689). — Perusiae reperta.

Q-SAL IM Lege Q. Salvidienus imperator. In denario appel-

fulmen latur Q. (Salvidienus Rufus) Salvius imp. cos desig.

Morluus est anno 714. .

1093. (=702). — Perusiae in museo. Est in Kircheriano.

AP Descripsi. Esse Apidium primum pilum demonstrant duae

PR-PI glandes insequentes. Item docemur identidem additam omis-
samque legionem in glandibus.

1094. — In museo neapolitano.

AP I D I Descripsi. Fortnumius Anglus edidit in Eph. Ant. Lond.

PRPIL 1863 p. 198 insequentem.

818

4095. — Penisiae reperla.

AriDI-PR-PIL A roe interrogalus Forlnumius, legi, ail, APIDI

L-VI quamvis sibi olim visa fuerii secunda litiera poiius T,

re auiem vera esse P aperium.

4096. ( = 685). — Perusiae reperia.

L ANTONI CAKVI

PERISTI Calvi pro Calve hic scribitur, Caesarus

C CAIISARVS pro Caesaris.

VICTORIA

4097. (=1507). — Perusiae reperia.

PETO Descripsi ei delineavi. Non recte Momm^. supplevii

BVIAlAd Pandicam, ignoto laiinis anribus vocabulo : emendavii

^NDICAM Cavedonius landicam. Glans esi busirophedon scripia.

4098. (=684). — Perusiae cutiello sm graphio incisa.

LACAAVil Explicavii Borghesius: L. Anioni Calve, Fulvia

1'V^VIA culum pandaiis.

CVIVM PAI

4099. (=682). — Perusiae reperia.

PET
CVLW\
IVIAVIDO Sic ferlur.

4 400. (=683). — Perusiae ex Dodwellianis.

OCTyVI V. « lcgii inverse Momms. LAX ; deinde retraciaio plumbo

XVI incerinm reliquii. Foriasse emendandum -•OCTAVIanl.

4401. (-692). *— Perusiae, nunc in Kircheriano.

ESVREIS Descripsi. Rectc supplevil Marchius v. 3 Celas. Famem

ET*ME in obsidione a militibus obieciatam docel etiam Caesaris

CF /// A2 locus B. C. III, 48. Perusina obsidione Caesarem L. Anto-

nium ad dedilionem fame compulisse consiai ex Suei. Aug. 1 4.

319
4102. (=587). — Perusiae reperla. Est in Kircheriano.

IVFVIASIA
Descripsi. In aliis tribus legi

LVFINASI^
et in museo neapolilano

LVFINASI

Pulavil Borghesius posse legi: Lucius, FuWia, in Asia, atque adeo per
verba, in Asia, M. Antonium significari lunc in Asia morantem. Obsi*
denles Lucium et Fulviam Perusiae obsessos, in Asiam ut fugiant, aipmxojq
fortasse, hortantur.

1103. (=560). ^ Ex museo Caropanae.

PVOMIS

OMN lA Sic tradunt scriplum: ego titulum puto esse corruptum,

AVRV et fortasse legendum: Evomis omnia. Aurum vora, maio.

VDRV

MALO

1104. — Perusiae reperta.

SINE MASA
Edidit Vermigliolius.

1105. — Romae apud negotiatorem antiquarium.

L-A/EVIVS

TR-L-XII Emi Romae edidique I. ciL p. 9. Ferebatur corrupta

X duobus in locis: v. 1 A/ENIVS, v. 2 PR pro TR.

MILLIA

1106. — Casini.

M • PAPIVS • M • F • L • MATRIVS • L • F
DVO-VIRI-I-D
SICNVM-CONCORDIAE-EX^OCRESTITVENDVM
COERAVERVNT • EIDEMQ • DEDICARVNT
ET-BASIM-CRADVMARAMSVAPECVNIA
FACIVNDA • COER • EIDEMQ • PROBAVER
ADIIIIEIDOCTCN-DOMITCASINIO-COS u.7U.

Ex Inscr. neap. lat. a Mommsenio editis n. 4321 .

320

1107. — Romae milHario seplimo inter viam Latinam el Lavicanam coiHmna.

VARROMVRENA
LTREBELLIVSAEDCVR
LOCVMDEDERVlT

L-HOSTILIVSL-L

PHILARGVRVS
APOMPONIVS

ALCENTIVS
A- FABRICIVS

ALBVCCIO
MFVFICIVS

>LARIA
MAG . VEICl
FACIVNDCOER
EXr-L

Prodiit in Eph. Insl. 1865 p. 84 el
nuper Iraclavit Ludovicus Grifius. Varro
Murena consul fuit a. 731 el in ma-
gistratu mortuus est. Recepi huoc et
sequentem tilulum exemplo ul essent
orlhographiae veteris tam dio servatae.
— V. 4 4 EX • P • L Henzenii explicalio
fuit. Ex pondo quinquaginta, Grifii , ex
pecunia locata ; mihi est , Ex pecunia
ludiaria, colialo titulo (Henz. Or. 6155)
in quo: PECVN*LVD* mentio est.

1108. (=LXXV1I H). - Atinae.

L- A R R V

1 V SL-F

COS ,

VIR

sacrIeIs

IVNDlS

VIAM-SEMI

vCIVNDM

CLOVACAMi

CIVNDAM

D-S

C

Descripsi. Exempla quae feruniur
corrupla vide in 1. r. n. lai. 4545.
Rilschelius, aii, Enarr. iab. p. 69:
Recepi propter genus scripiurae
aniiquiiaiis speciem saiis fallacem
raro exemplo servans.

4109. — Pompeiis in operculo urnae ossuariae plumbeae.

CHREMATINE
NVMISIAE ORNATRIX
OBIEIT VI EIDVS OCTOBR-
PAVLO FABIO MAXIMO Q AELIO

COS
OSSVA CONIECTA IV IDVS OCT
EISDEM COS
DIAPHYRVS CONSERVAE

a.743.

Prodiii in Ephem. neap. arch. a. IV, 406, descriplore Fiorellio. Paulus
Fabius Maximus Q. Aelius Tubero consules fuere a. 743. Noia ei in obieii,
eidus, eisdem, reliquias prisiinae orihograpbiae; praeierea ossua«

321
naflitnilnui ■etale lil^erU tetikvt, cCaCnb, hemU, Mreophagit a««lta.

4410 a. (=:p. 380, XI). — Romae in mannore qnadraio.

M*AIMILIVS*Q-F-L-N Hic fortasse Quinii Aemilii Q. f. L.

BARBVLA DICTATOR nepolis Barbulae consulis a. 437, 443

frater fuiL Eius dictalura ignoratur.

6. (sp. S80, XIII, LXIX, f). — Toscoli in cippo quadrato lapide tusculano.

Q*CAECILIVS Hi consules huius nominis fuere. Unus saeculo

METELLVS sexto a. 548, octo saeculo septimo a. 6H, 631,
COS 645, 656, 674, 685, 694, 697. Unus saeculo octavo

a. 70a.

c. Romae in tabulario capitolino ex lapide albano quadrato.

T-QVINCTIVST-F a.634. Edidit Henzen. (BulL Instit. , 4869,

COS p. 369). Tilus hic Quinctius postremus

est Flamininorum , qui saeculo septimo
hoc magistratu functas est.

4444. (=:p. 377, LXX, b). — Gereate Hariano (Casamari) repertus lapis
quadratus, inde Arpinum delatus.

V. rv\t\ V.I Descripsi. Rilschelius integrum nomen ex-

COS VIIPRTRIB-PL cepit sic: Mmkio, non recte.

QAVC//TRMIL « Tilulo nummularii Gereatinorum reperlo

in insula Fibreni, iam intellectum est, ait

Mommsenius, quo loco olim fuit oppidum Cereatinorum Marianorum ».

Tu cave. Quo enim pacto ex nummularii lapide in ea insula invento con-

iectare quis potuisset Municipium Cereatinorum inde ad roilliarium sexlum

olim exlitisse? Id quidem certe nec Mommsenius ipse coniectaverat, qui

Qummolarii titulum edidit in I. R. N. latinis.

4443. (^p. 380, XV). -^ Titulus hermae inscriptus Romae apud Maffeios.

P-VALESIVS-VOLESI-F Consul hic fuit annis qualtuor 345, 346,

POPLICOLA 847, 350. Veteri more Valesius pro Va-

lerius posuit auctor tiluli antiquitalem af-

fectans. Iluius s pro r in nominibos propriis usum cessare coepisse circa

99

322

saeculi quinli inilia arguere possumus ex Ciceronis loco (Epist. ad fam.
IX, 21), quo docet L. Papirium Crassum priKoum Xuisse qui Papisius est
vocari desilus. Is cum K. Duiliio consul factus est a. 448.

1113 a. (rr jp. 281, XVI). — Romae in museo capilolino sub imagine dimidia.
P-COR*SCIPIO'AFR Imago est Africani maioris.

h. (=p. 281, XVII). — Romae in herma.

M'PORCIVS Anno 570 Cato censor fuit: inde ei et propter se-

CATO veritalem morum censorii nomen datum est.

CENSORIVS

1414 a. — Venafri in fundo Reglieriorum.

Retuli inter tilulos Venafranos (Venafro illa-
L*SVLLA'DICTAT strata p. 50; Mommsenius titulis suspectis aat
falsis accensuit (I. R. N. lat. n. 754*).

h. (=p. 281, XVIII). — Romae in herma.

QVINTVS HORTENSIVS Pronomen omnibus litteris perscriptum,

ait Momms., artificem Graecum prodit.

e. (=p. 281, XIX). — Matriti in museo sub imagine dimidia.

M-CICERO AN-LXIIII Aetatis anno 64 Cicero interfeclus est.

1115. (=601, LXXXVI, b). — Prope Costignanum in sarcopbago titulus
insculplus.

L*AFR'^^NIO*A* F Tilulus honorarius sarcophago long. p. VIII,

COS lat. p. III, all. pedem unum semis insculptus,

CONSC?:IP-ET-C^ lalere minore. Posuere Conscripti et Coloni

rn\ VAi I Coloniae Valinliae , sive Valentiae. Hic L. A-

franius consul fuit a. 694 et ab a. 700 ad 705

Pompei iussu Hispaniae citeriori praefuit. Potuit igitur de Valcntinis Hi-

spaniae bene mereri, ait Momms., quorum oppidum a Plinio colonia ap-

pellatur (H. N. III, 3, 20). Cuius rei causa fil, ut inscriptio addi in patria

sua sarcophago non potuerit ante a. 706.

323
Titnll Mcenli Mptiml ei alini p«r nfloBM dUpotlll.

44 16. (s204, pag. 556). — Romae olim in museo Barberiniorum.
> > < 2 ^ Hi ... K ^

^ o g ^ S 35 s: 2 i t < - o

^sS^H^^O^^^gS^T

i^^^S^^s^fcSoifc

.o^S'^52.LOzO • >5t

Tu.*?><^0S<2'ii'0

Z. SSi?o^"J>»:^l-
£< tlO>i-2UJ2'"J = ^

iS ti;.<0i2yZQ-2O
ou<ul»-lI«>ZK^< • !^>«^

d.2>§^ty6s^<^^ii;pf>
^ fc<s°s<2i|s?o

uj ujgO-03:-JI-l->^^

z l-l^Z^ujrizsO^^f

^ bZh-0<>t<SzzO

O O^^ZuiO^Ol-^O^otf

J O' O'

Post senatus consallum Praetor Cornelius scribil ad Tiburtes retenta
praescriptione consulti, verum sermone ex tertia persona in secundam
converso. Qua de re agatur ignoramus. Mommsenius proposuit referri for-

324

iasse ad suspicionein coniurationis Serlorianae: constare autem ex Sen.
Cons. de Asclepiade Glazomenio L. Cornelium Sisennam a. 672 praetorem
gessisse arbanum et inter peregrinos. Nota Ritschelium olim censuisse boc
monumentum esse tribuendum exeunti Ferme saeculo sexto a. u. 598 (In
lit. Aletr. p. VI).

1417. (=629). — Cippus repertus via Appia prope Mondragone, inde in
museum neapolitanum translatus.

C*M I Neque ego inveni, et mihi lulius dCiPetra affir-

D COS mavit se nunquam vidisse, licet lapides descripserit

CXII edideritque musei neapolilani omnes.

1448. (=631, LVI, d). — Romae ad columnam Phocae, lapide Tiburtino.

Qujs hic Cispius praetor sit ignorator. Novimus
M'ClSPIVS'L-f M. Cispium tribunum plebis a. u. 697, sed bic ad
PR praeluram non pervenit, damnatus de ambitu:

nisi si, ait Momms. Torte Caesar eum restituit.

4119. (=632). — Romae ad radices Palatini montis in hortis Nusiner.

SEIDEOSEIDEIVAESAC
CSEXTIVS-OFCALVINVS PR
DE- SENATI-SENTENTIA
RESTITVIT

Descripsi. Tabula Rilschelii dat % supereminens ccteras litteras in voce
Calvinus, et bis posilam litteram singularem G pro C. Mommsenius putat
hunc Sextium magis filium Sextii consulis quam consulem a. 630 fuisse:
titulumque aetatis essc fere Sullanae. Vetustissima inscriptio, Sei deo sei
deivac sac , in ara sculpla est eaque statuta , propter vocem divinam Aio
Locutio auditam in infima nova via ante Gallorum adventum. Haec a Sextio
restituta est.

1120. (=635, LXXXIII, ab). — Romae ad radiccs arcis capitolinae in
monumento extra portam.

CPOPLICIOLFBIBVLOAEDPL-HONORIS
VIRTVTISQVE • CAVSSA • SENATVS
CONSVLTOPOPVLIQVE-IVSSVLOCVS
MONVMENTOQVO-IPSE-POSTEREIQVE
EIVSINFERRENTVR-PVBLICEDATVSEST

325

C. Poplicius Bibulas aedilis plebis quis sil ignoraiur. Ut locus publicus
alicui atlribuerelur» ait Momms., opus fuil Senatus Consulto et lege ad
populum lala. Tamen saepe solus senatus concessit. Locus sepulcri publice
datus est aetale imperatoria saepius in municipiis, Romae raro aelate rei-
publicae. Duplici exemplo iteralur inscriplio, in allero vero VIRTVTSQVE
legi V. 2 testatur Rilschclius, Enarr. tab. p. 72. Negamus nos qui iitulum
ocolis usurpamus. Scriptura ibi recepit litteras duas hodie detritas, punctum
noD esi trigoDum, ut In tota epigraphe, sed cavum quadratum ei casa
accessii non uno in loco.

im. (=636, XCI, l). — Romae.

MACILIOM- F-CANIN

QVRB-
NEGOTIATORESEXAREA

SATVRNI

Tiiulus eum annum antecedit, aii Momms., quo cura aerarii SaiuTDi a
quaesioribus ad praeiorios delata est, nempe a. 726 (Dio 53, 2).

H22 — In columna musei neapoliiani.

M-MARIVS-AA

TR- D S*S Descripsi.

U23. ( = 637). — Capuae.

'L-SORAL*F V. 3 lege: quatuorviri praefecti de sen. senieDiia.

L-ARRIVS-MF Sunt aulem ex eo numero quatuorvirum qui so-

llll-VIR-PR-DSS lebant ire praerecti e vigintisexvirum populi suf-

TERM*C fragio creati in oppida Capuam Cumas Casilinum

Vollurnum Liternum Puteolos Acerras Suessolam

Aiellam Calatiam (Fest. p. 233). Creaii sunt a. 437 (Liv. IX, 20); €o8

vero a. 741 dudum sublatos aOirmai Dio (LIV, 26), fortasse, ait Momms.,

cum a. 734 praetoriis viris cura: ab Augusio viarum demandata esi.

4124. — Alsii (Palo).

Exscripsit a me rogatus Rodulphus Lan-

M-HERENNIVS-MF cianus. Capuam colonia a Caesare deducia

^; MAE- RVFVS esl a. 695. Tunc praefectura capuana ces-

,] PRAEp-CAP-CVM-Q savit, nomen tamen, maDsii iD formula.

lam id primum accidefai a. *560, coloDia
PuieoIoSy quae praefeciura fuii, deducia.

826
44S5. (=638). — Romae in monle Quirinali effossus.

0'IOVEI*VICTORE Corrigendum pulo: Diovei viclore.

T-MEFV M«F Momms. emendat v. 3, III vir, pulatque

illlVIR TVIT hunc T. Aebutium Carum III virum

colonis Mutinam el Parmam deducendis
a. 57i creatum (Liv. 39, 55): additque triumvirum horum similes memorari
apud Livium (25, 7) triumviros reficiendis aedibus.incendio consumplis.

4126. (=640, XCI, m). — Prope Romam ad lapidem VIU via Aurelia
reperta. Extat in Vaticano.

Q-SANQVINIVS

Q*F*STEL Contuli. Quis sit hic Sanquinius, ignoratar.

QTR*PL-PR Borghesius putal esse Marci Sanquinii patrem qui

PRO<OS triumvir monetalis fuit circa a. 739.

4427. (=6M, LXXXIX, c). — Tusculi ad sepulcrum.

M-COELIO-M-F-VlNICIANO

PRPRO-COSTRPL-Q

OPSlLIA • VXOR • FECIT

M. Coelius Vinicianus fuil tribunus plebis cum C. Lucilio Hirro a. 700.
Praefuit Ponto cum duabus legionibus post Caesaris discessnm a. 707.
Hic cum aedilitatem plebis a. 704 peliisset reieclus est. Honores in titulo
ita citantur ut Borghesius opinatus sit eum anle proconsule egisse quam
praetura fungeretur: quod quidem fieri his temporibus potuit. Tamen Mom-
insenius, collatis duobus tilulis Q. Sanquinii et L. Caecilii supra relatis,
in quibus praetura proconsulatum praecedit ordine, putat ea aetate qua
praetura et consulatus biennes lege facti sunt ita ut unus annus destinaretur
officio urbano, alter extra urbem in provincia, isque in titulis passim omit-
terelur, accidisse, ut si quando praetori officium consulare committeretur
hic auctae dignitatis mentionem significaret hac formula: pr. pro. cos.
Nempe ut quaestorcs pro praetore ii dicunlur, quibus cum quaestura prae-
toris officium copulatur (Borghes. Med. della Cirenaica, Mem. di Relig.
vol. 10, 323, Modena), fuerit hic M. Coelius in provinciam consularem
missus post praeluram cum proconsulari potestate: quod saepe factum libeA^
extrema rei publicae aetate, ul Q. Cicero ex praelura Asiam pro co^svk
obtinuit et C. Octavius Augusti pater, elogio teste, pr. pro cos. fuit. In
eiusmodi titulis aliquando praeturae mentio omittitur, et simpliciler pro-
consules appellantur, ut M. Nonius Balbus in tituUs HercnlaneDsibas modo

327

appellatur pr. pro cos.» modo pro cos. (I. N. S405-2413); et hoc quidem
cum nullo iDtervallo duo olficia conliDuarentur. Quaestores vero quibus
ex sen. consulto, vel lege, praetoris ofiBcium commiltitur cursum honorum
ita recensent, ut modo praetores et quaestores, modo quaestores et prae-
tores appellentur. Magistratu tandem urbano a provinciali per intervallum
seiuncto accidere poluit, ul, qui quaeslor pro praetore antea fuerat, deinde
fieret praetor, et successione pro consul.

41S8. (=p. 200, b). — Romae tessera apud Aleandrum iuniorem.

niLOMVSVSPERELI Equidem quin falsa sit non dubito, ait

palma Mommsenius. At genuinam eam esse similis

SPECTAVIT tessera probat ab Huebnero visa, quaeque

^i^idens (luae apud me sui^ romana et tarracinensis;

item nuperrima ex agro tarquiniensi. Mazo-

chius se vidisse testatur in quodam marmoreo gladiatoris monumento haud

semel scriptum SPECTAVIT; eo maiore fid^dignus quod ibi frustra con-

tendit dici pro speclatus est (In vet. Kalend. neap. pag. 917).

H29. (=p, 200 c). Romae. Tessera.

DIOCLES-VECIL Dat Guascus, Mus. Capil. II, 67, ex Sancle-

SPECTAVIT mentio. Non posse dubitari ait Rilschelius, quin

A' D* V* K* FEBR sit novicia fraude, et iis quidem temporibus con-

locus vacQus ficta, quibus usitatam SP notam imperiti quidam

anliquarii in mentem induxerunt non SPECTATVS

interpretaturi, sed SPECTAVIT, satis inepte. Haec ille (Suppl. IV, p. VIII):

modo qui ineptiant , nescio. Borghesius , quod nota consulum omissa sit ,

scriptam pulat ante consules eius anni, quo hic gladialor primum spectavit,

hoc est ludis cum civibus interfuit, creatos.

4130. — Londini, tessera in museo britannico.

PROTEMVS-FALERI Descripsit ediditque Huebnerus postWie-

locus Tacaus selerum et Rilschelium , dubitari non posse

SPECTAVIT affirmans quin sit sincerissima : idque, te-

status est etiam qui mea causa denuo dili-

N*S gentissime inspexit Fortnumius Anglus. Versio

gallica disserlationis Huebnerianae ligneam

hanc tesseram facit: un longpetit morceau de bois p. 4;21 (Revue Arch^oL

Paris 4868 p. 421).

32S
\iZ\, — Tessera. Rilschelius, Suppl. IV, d.

A NT lOCVS

SCRIBONI Subtexui, quia consules aeque ac in superio^

Sn-ADV-iD-iAN ribus omilluntur.

loctts Yacuiis

4i|32. — Londini, tessera in museo britannico.

imRVNTILI Descripsit ediditque Huebnerus (Cf. Rev. Arch.

SPNONOCTOB 1. cit. p. 420), duo affirmans secum pugnantia:

^MIO tesseram scilicet aliquem ex tot Postumiis referre

qui plurimi in fastis referuntur: nec tamen lit-

terarum formam sinere ut ante dimidium saeculum septimum trudatur.

Haec cum scriberet non consideravit post dimidium saeculum septimum

nullum Postumium in fastis esse, qui primus processerit. Namque et hoc

oporlet animadvertere reliquias nominis VMIO eo loco scriptas esse ubi

nomini alterius consulis spatium nullum

relinquilur. Huius rei causa dabo ecty- f^^

pum accuratissiraum a Forlnumio mihi ^ "

missum, qui est huiusmodi.

Lilterae superstites valde incertae sunt tesle Forlnumio praeter M quae
possit etiam accipi pro Nl. Consules qui sint non constat: hoc certum
est duobus integris nominibus consulum, quorum prior Postumius sil, locum
non esse; in more vero non fuisse constat ut ex duobus consulum nomi-
nibus alterum plene scriberetur, alterum imminueretur.

1133. (=801). — Romae ad radices laniculi.

VPIVS • A • F -MAG • Qui modo innotescit pagus lanicolensis

G ' lAN ICOL • PORTICV fuit olim quidem continens moenibus urbis

LLAM • CVLINAM servianis sed parte exteriore ad septem-

AMDEPAGISENTEM/ Irionem. Hac aetate reipublicae , ait
CIVNDV-COIRAVIT Momms., urbs in monles etpagos distin-

guebalur, civesque ipsi in montanos et
paganos. Magislri vicorum et pagorum erant qui sacra et ludos curabant
electi a vicinis: urbs in regiones et vicos ab Augusto primum divisa est
a. u. 747 et praepositi vicis ordinarii magistri, ludorum et sacrorum causa.
Pagani fuere extra urbem, hoc est extra moenia, ut nuper constitil invento
extra aggerem servianum pago montano (V. Lancianum» Bull. Munic, 1875,
p. 199 seq.). Montanorum fuit urbs Palatina Sttburb^aque cum Esquiliis
intramuranis, et huic adiecta altera in Quirinali collocala Collinonim cum

^J

montaDis proprie diclis contributorQm. Pagos duos noveramus, Aventi-

nensem et lanicolensem, qui sunt extramurani. His tertius modb accessit

pagus Montanus in Esquilini veleri lapide memoralus. Supple:... Pupi^jrf^fst LieH^

A. f. Mag. pagi ianicol. porticum cellam culinam aram de pagi sentmil^j^^y^j^^g^./

facittDdum curavit. Voi^

4434. (=802). — Romae ad radices laniculi opere musivo.

PAGI lAN Vidi. In versu secundo G

^IASTOSETMACE vel C, S vel R esse videri

AG-SEN-FAC-COEREIDEMQVE-P narravit qui propius acceisil

Detlefsenus. Quidam magister
pagi laniculensis curavit de pagi sententia faciundum maceriami praeterea
aliquid, quod ex verbi ASTOS reliquiis quid fuerit intelligi certo non potest.

4135. (=803). — Romae ad radices laniculi montis.

L*F SORE Descripsi. Haec ara restituta est aedilibus

P*ANNI-C-F-A * Poslumio et Oclavio, altero gentis patriciae,

altero plebeiae, hoc, est non ante medium
STVMIO • A * F ^. saeculum septimum, qua aetate, ait Momms.,
CTAVIO-CN*F collegium aedilium ex utroque ordine institui

C-ARA-RESTIT coepit.

4436. (=804). — Romae in museo valicano. Ara rotunda.

T-QVINCTIVS-Q-FLTVLLI ... CALTILI-CALT-L

yir et malier sacrificant

MAC-DE-DVOBVS-PACEISETVICEI-SVLPICIEI

Magistri duo pagorum duorum T. Quinctius et L. Tullius cum Caltilio
magistro vici Sulpicii aram dedicaverunt.

4437. (=805). — Mesae in pomptinis.

C L E S I PVS • C E G A N I V S
MAGCAPIT.//MAGLVPERCVIATTR

Satis probabiliter a Detlefseno, qui cippum invenit, putatur bic esse ille
Glesippus qui nobili sepulcro Geganiae dedecus memoriae mandaviL
Namque cum homo fullo gibber et adspectu foedus esset a Gegania ma-
trona praedivite emptus et impotentia libidinis in torum recepius esi
(Plin. H. N. XXXIV, 3. 44).

330

H38. (=806). — Iq insala lycaonia tabula.

L-RVTILIVS-LL-ARTEMIDO Non videlur esse huius aelalis,

A'CARVILIVS'L-L-DIODORVS cuius serval larnen el oem coera-
P-SVLPICIVS-QLPHILOCOM verunl el praenomina liberlorum a
MAG-CONL-CAPRINA-GALL pracnominibus patronorum diversa.
EX • D • D ///AC • COERAVER QuodruerilcoUegiumCaprina. Gall.

denominalum , eaque verba quo
paclo sint redintegranda nemo haclenus dixil.

1439. — In luco fratrum Arvalium ubi aedes Tuit Fortis Fortunae

)RTE rOR Descripsi. Edidit Henzen. ex ectypo char-

taceo (Scavi del Bosco sacro, tav. III, a)

DONVM • DANT non recte efficta lillera /, angulo modo acuto,

CONLEGIV • LANH modo obluso: lillera haec in lapide ubique est

PISCINENSES forma normali. Forti Fortunae donum dant

MAGISTREIS lanii piscinenses, qui in collegio sunt*, ma-

COIRAVERVNT gistri curarunt A. Cassius C. L. T. Cornelius

A ' CASSI «C* L Corneliae Lib. Nola: ^ relrograda, quae ex-

T*CORNELIOOR*L plicalur a grammaticis Caia, hic est Cornelia;

nimirum, illo signo, modo curvo D, modo in

angulum fracto >, veteres nomen mulieris repctendum indicabant.

4140. — In luco fratrum Arvalium.

poPTI-F^/// Descripsi. Edidit Henzen. in Ephem. Instit

UAMESMA 4869 p. 424 legilque v. 4: Teupil Q. luni. SaL

U*MAECI-M*L-S At in monumento est Teupilo: praclerea hac

TEVPIUo*IVNI-SAL aelale in epigraphis liberlorum vel servorum

praenomen patroni sive domini non ante nomen

poni solet, sed post; itaque legi debuit Tcupil. luni. Q. S., non Q. luni. S.

Lege: Forti Fortunae. Lanii. Magislri L. Maecius M. Lib., Teupilo (=Teo-

philus , vel gracco more , vel ex vulgi sermone veterem orlhographiam

idenlidem revocanlis) luni Sal. S., revocata littera S (servus) ex versa

superiore. Salvius praenomen lunii est.

4444. — In luco fratrum Arvalium.

FORTI I Descripsi. Edidit Henzen. in Ephcm.

VIOLARIEIS IVC InstiL 4869 pg. 429. Ad dextram locus

ROSARIES COS est detrilus, vixque supersunt litterarum

CORONARglS incerla vesligia.

931
4U2. (=807» LVI, f). — Bovillis nunc in hortis Columnensibus ara.

O < <

m m ^

Z ^ KJ

-5 ^

r < <

m m . Z

«/>- <

flD

<>

111

o

m m Lu

-J

VEDioveis.iuLel AARA

Contuli. Gentem luliam ex Alba longa originem duxisse notum est.
Sacra Albana, quum ea urbs dirula est, apparenl translata Bovillas,
cuius incolae Albani Longani Bovillenses eius rei causa appellantur. In
sacris fuit etiam Sacrarium Genlis luliae et Bovillis ara inventa est, a
gentilibus luliis dedicata, ubi sacrificia facerent stata. Larem luliorum
domesticum puto hic nomine Vediovis patris appellari: erat autem Ascanius.
Non ita pridem Patricae , quae vetus Laurens Lavinium est , inventa est
per lapidis dimidia olim supra porlam sacrarii principiorum populi romani
muro infixiSy in quo legitur, suppleroentis adhibitis:

Laurens nVMICE LAVINAS
quem populi REGIA PILVMNI
colit. le ponllFEX SACRIS VOTVm
hic dedicat ARA SANCVIS AENEAe
luli, praetor mAXIMVS PETITORVM
rogal uli PROSPERETIS EVENTVS
servetis IVRA LAVRENTVM

Formula precalionis est a pontifice in arae dedicatione prolata. Sacra
vero sunt principia, in quibus Numicus et Penates censebanlur, Lavinii, ad
Numicium, in Aeneae indigetis templo sacra publica populi romani facta
per praetorem, sive ponlificcra maximum. lura sunt humana et divina, quae
Laurentes ex foedere communia habebani cum populo romano. Titulus
fronti arae bovillensis olim insculptus fere evanuit. AARA certa vox est et
. initium VE clare legitur. Rilschelius legere sibi visus est (Mon. epigr. tria
p. 29] initio sive VEDIN sive VEBIN. Suppleodam duco Ve(dioveisluliei) aara.

4U3. (= 810). — Romae cippus ex lapide albano, in ruinis palatinis repertus.

MARSriTER Marpitri legendum Torte, putat Momms.» 'quod

primus casus explicalionem non habet. At in slelis

pisaurensibus legimus luno Loucina. Praeierea Varro (de L. L. VIII),

ait, quosdam ncgare Marspiler casus obliquos habere^ se vero non videre

cur negent, nisi quod minus est irilum in consuetudine Marspitris.

1144. (=810). — Ibidem in simili cippo.

REMVREINE Pro tertio casu habet Momms. deamque, quam

putat Remurinam, cum agro Remurino Remi^ ait,
videri coniunctam. At Remurine pro Remurinae puto Romae non facile
scribi potuisse.

1145. (= p. 561, XXXV). — Romae columella in Palatini ruinis lapide

albano.

FERT • ERRESIVS Legendum videlur Fertor Resius. Auct.

REX-AEQVEICOLVS de praenom. I: Recitant ab Aequicolis

IS PREIMVS Seplimum Modium primum eorum regem

IVS-FETIALE PARAVIT et Fertorem Resium, qui ius feiiale con-

INDE*P'R- stituit. Cf. Auct. de viris illustr. c. 5.

DISCIPLEINAMEXCEPIT Liv. 1,32 cel.

1146. (=815). — Romae in basi rotunda.

HERCOLEICELERIDAT

Mrlum bederaceam cam corymbif

ARVTILIVS-P-LANTIOCV
Ex Fabrelto qui vidit 659-SOS.

4447. (= <538). — Romae ad Tiam Appiam.

RMAGLVDOS

COLEI-MACNO-
NEOFECIT

Exscripsit MommBenias.

83S

4418. (=846). — Romae.

Q-MVCIVSQ-i.
TRVPHO • SER

LEIBER • SOL

L-M
BONAE • DEAE

SACR

£x Gndio 54 , 2. Facile omissam t. 3 vocem
sapplcbis, coUata formula quam leges inTra in ti-
lulo C. Maci Alexandri : Servos vovit leiber solvit.

4449. (=820). — Lamina aenea Cnmis in sepulcro reperta.

NOMEN-DELATVM
NAEVIAELL
SECVNDAE • SEIVE
EA^ALIO- NOMINI
EST

Naevia deferlur apud deos inferos. Cavit
autem scriptor, ex Momms. sententia, ae
falsa denominatio nocerel.

1450. (=848, XVII, 30). — Lamina plambea in sepulcro viae LaUnae
reperta.

VOMODO MORTVOS QVI ISTIC
SIIPVLTVS IISTNIIC- LOQVI
NIIC SIIRMONARII POTIIST • SIIIC
RHOOINH • APVD • M • LICINIVM
FAVSTVM • MORTVA SIT • NIIC
LOQVI NIIC SERMONARII POSSIT
ITA VTIMORTVOSNIICAO DIIOS
NIIC-AD HOMINIIS ACCIIPTVSIIST
SIIIC RHODINIIAPVT^MLICINIVM
ACCIIPTA SIT IIT TANTVM VALIIAT
QVANTVM ILUIMORTVOS QVIII

ISTICSIIPVLTVSllSTDlTIIPATIIR^RHODI
TIBIIICOMMIINDOVTl-SIIMPIIR INM
OOIO SIT • M • LICINIO FAVSTO
ITIIM^M HIIDIVM AMPHIONIIM
ITIIMC^POPILLIVM APOLLONIVM
ITIIM VIINNONIA • HIIRMIONA
ITIIM SIIRGIA GLVCINNA

Descripsi edidiqne in BuII. Arch. neapol. I, inde Ritschelius expressit.
Rhodinem adhuc ia vivis agentem Diti commendat scriptor ut M. Licinio
Fansto, velut mortua illique odio sit. Item duos viros totidemque mulieres
devovet. Sermonari rusticum vocabulum damnat (Gellius XVU, 3, 47).

834

4151. (.-rSIO). — Lamina plambea extra porlam Latinaro reperta.

DANAII ANCIKKA NOICIA

CAPITONISHANC OSTIAM Auclor dirarum Eutychiam rc-

ACCIPTAM • HABIIAS vocal in mentem Dili cui devo-

IIT • CONSVMAS • DANAII veral, et Danaen nuper Capitoni

Nll • HABIIS • IIVTYCHIAM nuptam rogans ut eam consumat
SOTIIRICHI • VXORIIM

4459. — Romae picta atramento in lucerna testacea coloris rubri.

HELENVS SVOM CENIOMNIBVS I^FERIS
MANDAT STIPEM-STRENAMLVMEN
SVOM- SECVM- DEFERT- NISVIS • EVM
SOLVAT NISI-NOS SVI • LICAMVS

Intuli ,in Kircherianum, descripsi edidique in Eph. Instit. lignea forma
expressam a. 4860, p. 70. Legenda autem erit initio sic: Helenus suom
genio m(a]nibus inferis mandat: ubi genio sermone plebeio pro genium
scriptum puta, quod saepe monui in similibus. Nota litterae S formam
cursim scriptam, quae in vetustiore aliquo monumento nondum apparuit.

4453. (=821). — Romae in laniculo, lapide tiburtino.

cippvs decmvsa-cippo
decmo-ad-prImvm-ped
lxxxxviii

Ex Smetio, 8» 5.

4 454. — Romae in domo ad S. Eusebium cippus lapide tiburtino.

PRIVA Descripsi. Lege: Privatum. Locus privatus hoc termino

discemebatur a publico.

Vaicala SancaeMiiensta.

Vascula in vinea S. Caesarii oiim eruta partim cessere Bandinio Soma-
scano, partim in Kircherianum nostrum immigrarunt, eroptane an dono
daia aliierve non Iradilur. Quae apud Bandinium fuere perierunt, nostra
manent. Ea post Lupium delineanda curavi additis nondum editis, edidique
in Eph. Arch. neapol. vol. 1, iab. XIII, 1, precibus Ritschelii. Nunc

1

335

Mommsenius affirmat Ritscheliana exempla esse meorom simillima. Hen-
zenius quique appellanlur aroici a Mommsenio eius gratia, usque ad
fastidium ter quaterque inscriptiones a me delinealas contulerunt; haud
obscurum quin repudiandae lectionis meae causa. Quid factum sit, notulae
meae narrabunt: nempe ubique aut intactas reliquerunt, aut, quod doleo,
corruperunt, Nunc iis quae edidi accedent etiam bandinianae , ut numerus
sit plenus nihilque fere desideretnr de iis, quae Mommsenius in Corpus
Inscr. Antiq. coniecit.

4455. (==829). — Ex Baldinianis.

L-AIIU
A-DIIIIDVS
OCTOB

L. Aelius. Anie dlem III idus octobres.

4 456. (=823). — Ex Baldinianis.

C-AIIMIU-K-IVN

C. Aemilius k. luniis.

4 467. (='824). — Ex Baldinianis.

D-AIMIL NONI
OCTOB

D. Aemilius nonis octobr.

4 458. (r=825). — Ex Baldinianis.

WAIIMILI-A D IX K DIIC
M? Aemilius a. d. ix. k. dec.

4459. (=:826). — Ex Baldinianis.

ADXIKAPR
SEX-AEMI

A d. XT. k. apr. Sex. Aemiliu$.

336

4460. (=8«7). — In Kircheriano.

Descripsi. Maleeffingitur A pro A.
AIIMILIAI AD-III-NON -FE ilem pro leriio casu legil Momms.

Aemilia non recte. Lege: Aemiliae
a. d. ni. noo. febr.

1461. (=828). — in Kircheriano.

A-AETEI-A-D-IV-NON
MARTIAS

Descripsi. A. Aeteius a. d. it. non. marlias.
4462. (=829). — Ex Baldinianis.

Q AFRAN • AD
IV N NOV

Q. Afranius a. d. iv. non. nov.

4463. (±=830). — Ex Baldinianis.

C-ALB RVTIUVS
AD-VIII.K-APR

Momms. legit Rutilus. C. Albius Rutillus a. d. nn. k. apr.

4164. (=831). — In Kircheriano.

ALFENO< ' LVCI - Descripsi. Punctum in fine omisit Momms.,

A*DXIIC*NOEM item dubium reliquit sit ne S vel C extrema
lillera in nomine Alfenos: tamen mecum prae-
fert S. Arbitratur vero ab homine imperito el semig^aeco scriptum oi pro
us, qui et praenomen Luci(us) postposuerit. At, puto, Alfenos potest esse
Luci (seryus vel libertus), ut passim in tesseris gladiatoriis aliisque titalis
occurrit.

4465. (=832). — Ex Baldinianis.

L-ANAVIS L'F
EIDIBVS SEX

;i L. Anavius L. f. eidibus sextilibus.

d37
4466. (==835). — Ex Baldinianis.

CACILIA Cacilia pro cognomine habet Momms. Lege:

ANIAADKIAN Cacilla Annia a. d. k. ianuafias. E Cacula Ca-
VniDVD cillae cognomen orlum pula.

1167. (=834). — Ex Baldinianis.

ANriAA-DIIXK
M

Anlia a. d. ux. k. m.

4468. (=835). — Ez Baldinianis.

D APONI D. Aponius eidus inlercalares M. Lucrelius;

EIDVSINTER supple ante (eidus), et in fine, fecit.

M-LVCRII

4 469. (=836). — Ex Baldinianis.

PAKA/ArRONIA Momms. y. 3 legil: Kal int(ercal) o(ssa); ita

IKvOUIO ut duo conditi sint, Apronia/et IKAONO; sic

CALINTO enim transcribit. — Puto: Pr. Kal. Apr. Apronia
iigoliio Calini(c)o.

4470. (=837). — Ex Baldinianis.

BAEBIAQL-AD
IXKOCToBRIS

Baebia Q. Lib. a. d. ix. k. octobris.

4 474. (=838). — In Kircheriano.

CBALONI-K-MAI
Descripsi. C. Balonius. Kal. mai.

4 472. (=839). — Ex Baldinianis.

CCAECILIADIV N OC
C. Caecilius a. d. iv. non. oct.

93

338

4473. (=:8i0]. -- Ex BaldiDianis.

A-DIII-HAN

CRATEA CAECILIML

A. d. ui. Kal. ian. Cratea Caecili Marci liberlns.

4474. (=8i1). — Id KircheriaDO.

Descripsi. Henzenus cum Kiesslingio le-

LCAIICIUIVS slatur primuin elemenlum pingi sic F: nec

A*D*IV'K'QVICTILIS recte habel pro P cum Lupio. L. Caecilius

a, d. Yi. kal. Quinctiles.

4475. (= 842). — In Kircheriano.

QCAECILIS
A-DVIllDVS NO

Descripsi. Q. Caecilius a. d. vii. idus nov.

4476. (=843). — £x Baldinianis.

CAECILIAPRIDIE N ARI
Caecilia, pridie n. april.

4477 (=844). — Ex Baldinianis.

L-KAIUI' L. Kaecilius a. d. iii. eidus dekem.

A D III EIDVS DEKEM Scriptor gracca littera utitur K.

H78. (=845). — Ex Baldinianis.

M • CAELI C • F
A DVII EMART

M. Caelius C. f. a. d. vii. eid. mart.

4479. (=846). — Id Kircheriano.

M*Cl>LIIO*M*L Descripsi. Momms. tentayit M. Caledius: idem

A*D*III'DIICBR omitlit punctum post III. Rilschelius habet Colio

pro casu recto (de declin. recond. 42): ego pro

tertio (Ann. Instit. 4860, p. 236). In epigraphe relata n. 1214, similem

casnm reperies in C. (Semio. Legit Ritsch. aut M. Colio, collato numero
5221, L neap. lat., aut, quod praefert, Caliio h. e. Caleo, Caleio, coll.
item num. 4 575. Lege: M. Coleo. M. lib. a. d. iiid. diicembr.

H80. (=847). — Ex Baldinianis.

CALIOPA CIRCENSIS
A-D-XII-K MART

Calliopa Circensis a. d. xu. k. mart.

4184. (=848). ' Ex Baldinianis.

CAUPTANA AD-XV
Calpetana a. d. xv (kal. . .).

4 482. (=849). — Ex Baldinianis.

L-CANTINALA D VI NMAR
L. Cantinius A. I. a. d. jti. n. mart.

4483. (=850). — In Kircheriano.

L-CANTVLIVS-MAMERTI
FECIT

Descripsi. Vasculum est formae grandioris ceteris. Lege L. Cantulius
Mamerti fecit.

4484. (=852). — Ex Baldinianis.

CARTILIA-A-D-IX K MAI
Cartilia, a. d. ix. k. maias.

4 485. (=853). — Ex Baldinianis.

UCATINI-M-F
L. Catinius, M. f.

4186. (=856). — Ex Baldinianis.

CCINTIPRIED
MAR

C. Cintius (Quinctius) prid. eid. mart.

340

1187, (=855). — In Kircheriano.

PCLAVDIAALPHILOCRATIJ
A-D*llhK-NOVBRI

Descripsi. S in fine, quod esl formae carsivae, habuii Mommsenius
pro i, legilque Philocralii. Sub lilleris NOVBRI suni inilia NAN a scripiore
iiiuli emendala NOV. P. Claudius M. L. Philocraiis a. d. m. k. novembr.

1188. (=856). — Ex Baldinianis.

PCLODISCL-PAMriN
P. Qodius C. L. Pampiius.

1189. (=857). — In Kircheriano.

C€ICTOC KAOAIOC
A€KOMOY AIBEPTINOC
ANTI AION T€PTION NttNAIC

Descripsi. Liiieralura graeca non obsiai, quo minus iiiulum iaiine
concepium recipiam. Sexlus Clodius Decumi iiberiinus ante diem ieriium
Nonas. Posi nonais signum nullum esi deperditi vocabuli, quod opinaius
esi Lupius. Mensis nomen aliquando omissum probai eiiam n. 1251.

1190. (=858). — Ex Baldinianis.

COIILIA
AD-X K DIIC

Coelia a. d. x. k. dec.

1191. (=859). — Ex Baldinianis.

CORDIA L F

AD XV K lANVAR

Cordia. L. f. a. d. xv. k, ianuar.

1192. (=860). — Ex Baldinianis.

C CORNEUAD EIDSEX
C. Comelius a. d. eid. sext.

341
H93. (=864). — In Eircheriano.

A-DXKlANCNCOR -
Descripgi. A. d. x. k. ian. Gn. Cornel.

1194. (=862). — Ex Baldinianis.

kCORNIH
L. Cornelius.

1195. (=863). — Ex Baldinianis.

IIXSODIVMOKC;0IICVMl
APiDIVS lAt

Palo: Exsodiam (nomen mulieris) Oli lib. G. Decumio a. eid. iu(n)ias.

1196. (= 864). — In Kircberiano.

• DEMETRIVS
PKIVN

Descripsi. Demetrius pr. k. iun.

1497. (=865). — Bx Baldinianis.

DIDIANONSEX
Didia Nonii Sexti.

1198. (=866). -r Ex Baldinianis.

AD IV IIIDVS OCT
C-DOM DONATI

A. d. IV. eidus. oct. G. Demiti Donati. Nota casum secundum.

1199. (=867). — Ex Baidinianis.

MiT PABRICIA
A'D IIX IIIDV
SIIP

Mai(o). Fabricia a d. nx. eidus. Septembr.

342

1200. (= 868). — In Kircheriano.

FELIXPETICSr K FE
M CAES-CALIVS

Descripsi. Tenlavit olirn Borghesius, consulum nomina lalere putans in
M. Caes Galius. Lego, Felix Peticii Sp(ectavil) k. Febr. M. Caesonius (vel
Caesius) Gallus (fecit). Momms. in fine v. 4 addit B post FE: olim vero
nomina putavit consulum a. 696, Caesonino Gabinio cos, explicjins, impro-
bante Ritschelio, Enarr. pag. 19.

1201. (= 194). — Ex Baldinianis.

FARNIIA
EIDINTERKAL

Farnia eidibus inlerkalaribus. Nota duplicem t, vel mecum lege Famea.

1202. (=869). — Ex Baldinianis.

ADVIIEIOVS OCTO
L FLAMNI

A. d. VII. eidus. octobr. L. Flaminins. Nota i sublatum.

1203. (=870). — Bx Baldinianis.

FLAVIAMF
ADXVIKQVINCT

Flavia. M. f. a. d. xvi. k. quinct.

1204. (=871). — Ex Baldinianis.

Q FLAVINI A D X K/
K APR

Q. Flavinius a. d. xiv. ? k. . . apr.

1205. (=872). — Ex Baldinianis.

A • FVLVIA A L
A D V K MAR

A. Fulvius A. A. (= daorum Aulorum) lib. a. d. v. k. mart.

343

4206. (=873). — Ex Baldinianis.

D-FOLVI
D. Folvius, quod pro Fulvius, yeleri orlhographia, scribilur.

4207. (=874). — Ex Baldinianis.

FVLVIA CALA ADVlD
OCT

Fulvia Cala, vel Galla, a. d. ▼. id. ocl.

4208. (=875). — Ex Baldinianis.

A D XIIIKSIIXTLFVRIL-L-
A. d. XIII. k. Sexlil. L. Furius L. lib.

4209. (= 876). — In Kircheriano.

CGALI-ADXII
KMAR

Descripsi. C. Gallius. a. d. xii. k. mari.

4240. (=877). — Ex Baldinianis.

A.GELI-ADNDII
A. Gellius a. d. n. dec.

1244. (=999). — In Kircheriano.

C'GEMIO Descripsi. Momms. A pro A non recle; item,

AD*VIIEI*IV Cogitarim, ait, de C. aliquo Gennonio. Ritschelius,

qui in Enarr. p. 49 de Gemio modo, ail, non con-

slare nomine, anlea legerat Genuo vel poiius Gemio (de decl. recond.

p. 42). Lege Gemio, coUato Gemeio, comparalisque similibus Saufio, Saufeio;

Graecio, Graeceio; Voltio, Volleio, cet.

4242. (=878). — Ex Baldinianis.

NOVI-GRAECI NoTius Graecius a. d. n.? decembr. Noyius

A*D'IX'DECE praenominis loco est, ut in Novio Plaatio.

344
4243. (=879). — Ex BaldiQianis.

CVBVSPKIA
N

Gubos (pro Gybbo habe) Pr. k. iaouar.

4214. (=894). — In Kircheriano.

P«H'COR Descripsi. Henzenius vull pro H esse \\ in vasculo;

inde Mommsenius exculpit P. Lic. Or., non recle. Lege:
Publ. Herennius, vel simile nomen, Corinlhus?

4215. (=997). — In Kircheriano.

HIR' A-D-XII*K'OCT Descripsi. Lege: Hira ad. d. elc. Lineola

^A addita litleris R el A, esl nola revocanlis.

Cf. n. 1228. Mommsenius quaerit A secundi

versus quid significel, nisi forle sit Abit, ul P, Peril, vel Posiius. Idem

puncta omittii.

1216. (=880). — Ex Baldinianis.

CIVNI ALI
A DKIV

C. lunius A. Ii(b). a. d. k. iun.

1217. (=881). — In Kircheriano.

MIVNIADXI
K SEP

Descripsi. M. lunius. a. d. xi. k. sept.

1218. (=822). — In Kircheriano.

P-IVNIPRKOCTO
Descripsi. P. lunius pr. k. oclobr.

1219. (=883). — Ex Baldinianis.

PIVNI PCLADK
P. lunius Pttbli Cai lib. a. d. k. . . .

345

1220. (=884). — In Kircheriano.

IVNIAC-F
ADIX-K-NVEM

Descripsi. lunia G. f. a. d. ix. k. novem.

4224. (=948). — In Kircheriano

DERCINA IVANALARIA Descripsi. Mommsenius legit Nana-

II'BET*IDIBVS*N0VEMB laria; mihi est luanalaria, quam sic

appellatam puto, quod nala luvena-
libus. Sermone plebeio potuit dici luvenalaria , ut Capsararia dicitur mulier
pro Capsaria, Tusculanaria pro Tusculana. Mommsenius neglexit t super-
eroinens: idem , sive potius amici eius, ll-BET non viderunl. Quod
vocabulum scriptum esse puto pro Abit vel Obit. Paulus ex Festo, p. 26,
ed. Mull.: Veteres abisse pro obisse (Codd. adisse; eroendavit A. Aug;u-
stinus) dicebant.

4222. (=885). — Ex Baldinianis.

iventiaprnIvn

Ut luanalaria, sic luentia hac aetate scribebatur pro luventia. Lege:
luventia pr. n. iun.

4223. (=886). — Ex Baldinianis.

LAELIA XKN
Laelia x. k. n.

4224. (=887). — Ex Baldlnianis.

LAELIA ADK
CHORATIADVKlEP

Lnelia C. Horatii a. d. v. k. sept. Litterae ADK versus primi abundani,
errore scriptoris.

4225. (rr888). — In Kircheriano.

P I ARri r I DECEM Descripsi. Mommsenius nescire se,

PLARCIC-L- ^.Q.xiy K aii^ quo ^^q ^„^^3 VIK bis posuerim

MIL P in tabula. Oblitus sum, fateor, monere

ad eum locum roe, ut in re dubia,
duplicem lectionem tradere voluisse. Puncta Momms. omisit. P. Larcius
C. I. Hilarus P. a. d. xiv. k. decembr. P. hic est Periit.

m

1226. (=889). — Ex Baldinianis.

PLAVTI XVK
ADDIC

P. Laulius a. d. xv. k. dic. (omisso revocan(is signo).

1227. (= 890). — Ex Baldinianis.

LAriAIIA ADK AP
Lalialia a. d. k. apr. Latialia potuii dici pro Laliaria.

4228. (=892). — In Kircheriano.

LICNIA Descripsi. Momms. dai A in fine v. 2 pro A-

A-D-K-MARTIAS Nota signum ante numerum xni, quod nu-
^XIII merum ad superiorem versum revocal. Lege:

Licinia a. d. xiu. k. marlias.

4229. (=893). — In Kircheriano.

P'LIGVRIVS Descripsi. Henzen. affirmavil in vasculo

A'D IV*NONAS'APR iegi APR, quod est secus. Momms. omisit

punclum post IV-

1230. (=894)- — Ex Baldinianis.

LIVIAADX
Livia a. d. x. . .

4231. (=895). — In Kircheriano.

LIVIA Descripsi. Momms. v. 2, scribit A, idem addit

A D-VI N«0 punctum, quod ibi non extat.

1S32. (= 896). — £x Baldioianis.

LVCILLATF
ADIVKMAR

Lege : Lucil(i)a T. f. a. d. n. k. marl.

347

1233. (= 897). — Ex BaldioiaDis.

LVCRETIA AD-XII KMAA
Lucretia a. d. xu. k. mar.

1234. (=885). — Ex Baldinianis.

LVNIVIVS Leges: L. Ummius polius, quam Lu. lunius; quod

non probo ob insolenliam imminuli praenominis Lu.

1235. (=898). — In Kircheriano.

C-I-VRIVS Descripsi. Litleram L male pro F habuerunl amici

rR*EID DEC Mommsenii; iidem punclum posl nomen non recte
appinxerunt. Lege: C. Lurius pr. eid. dec. Praeneste
legi in tegula sigillum sic scriptum: LLVRIVSPROCVL/ FECIT.

X

1236. (= 899). - In Kircheriano.

CLVTATA-D-IV-EID
INTE

Descripsi C. Lulatius a. d. ly. eid. intercal.

1237. (=900). — In Kirc&eriano.

CLVTATIQL
Descripsi. Momms. A pro A dedit punctumque omisit post Q.

1238. (=901). — In Kircheriano.

LVTATIA Descripsi. Adde terUum versum; ubi Lupius legit NA,

ADIVKO ego olim NAN; modo NAATA legi pro certo habens.

NAATA LutaUa a. d. iv. k. oct. nata (hoc est, quo die nata, obit).

1239. (=902). — Ex Baldinianis.

Q-AAAG ANT-DII IIIN
Q. Mag. ant. d. iii. e. n. E pro eid. habes n. 1178.

1240. (=993). — In Kircheriano.

r AAAECIADXVIKFE

Descripsi. Punctum esse post FE duo amici Mommsenii, Henzenius el
Kiesslingius testantur: at ibi punctum nullum est.

848
1241. (=904). — Bx Baldinianis.

PMLINADIVKDE
P. MaIl(o)nitts? a. d. ti. k. dec.

1243. (=905). — Ex Baldinianis.

CMAN
VII IIIDMA

C. Manius vel Manlius vn. eid. ma.

1243. (= 906). — Ex Baldinianis.

LVCIA MNL Momms. legil Lucius Manlius. Pulo, Lucia

ADXII KNOVEM Manii ](iberta) a. d. xn. k. novembr.

1244. (= 907). — Ex Baldinianis.

A-MARCI ADXII K
SE

A. Marcins a. d. xii. k. sext.

1245. (=908). — Ex Baldinianis.

AMARCILADIII EID
NOV-

k. Marcins Lib. a. d. ni. eid. nov.

1246. (=991). — In Kircheriano.

PORTVNALIA Descripsi. Portanalia pro Portunalibus po-

MARTA'PliOTICA situm. Legebatur olim Piotica. Quo die mortua

esl Marl(i)a Plotica erant Portunalia, nempe

decessit xvi. k. sept. Punctum in v. 2 omisit Momms.: idem A pro A

scripsiL Idem ait non exlricare se Marta qnod nomen sil. kl Otacila pro

Otacilia habes n. 1234, itaque hic Marta pro Martia scriptum esse puta.

1247. (=909). — Ex Baldinianl^.

MARTVRA
ADIXKNOEM

Martnra a. d. ix. k. novembr.

349

4248. (-94ft). -< Ex Baldinianis.

M-MEVI
PRNDE

M. Mevius pr. n. dec.

1249. (=944). — In Kircheriano.

A'MINATi-A*L Descripsi. Pro nonis Momms. legit Nonii ut

NONIS'NO\/M supra pro Pbilocralis legit Philocratii. Lectio est:
A. Minatius. A. I. nonis novembr.

4250. (=912). — Ex Baldinianis.

MINICIA
ADIIIEIDS

Mjnicia a. d. ni. eid. sept. vel sext.

1251. (=913). — In Kircberiano.

A-MINVCI Descripsi. Momms. verlil A in A: idem puncta

A*D*IV*EIDV omnia omiltil adhibeiquc Lupi leclionem FS pro V in
fine, supplelque februarias.

1252. (=914). — Ex Baldinianis.

MINVCIAAE-IV
Minucia a. eid. iun.

1253. (= 945). — Ex Baldinianis.

TMVNATIADVX SEPT
T. Munatius a. d. v. k. sept.

1254. (=916). — Ex Baldinianis.

MVNIAL Muniae a. d. vii. k. dccembr. Nola secundum vel

A D VII K DIICE tertium casum.

1255. (=917). - Ex Baldinianis.

PNAEVIADXK
SEX

P. Naevius a. d. x. k. sext.

350

1256. (=919). — Ex Baldinianis.

L NERI
ADVKNOV

L. Nerius a. d. v. k. nov.

1257. (=920). — Ex Baldinianis.

C NOVIVSADXIKN
'C. Novius a. d. xi. k. n.

1258. (=921). — Ex Baldiniaois.

NVMETORIA Numetoria a. d. xvii. k. iun. Nola e pro i in

A-D-XVII K IVN Numeloria plebeio sermone servalum ex vjeleri
orlhogrsfphia.

1259. (=922). — Ex Baldinianis.

P NVMOR
' ADIVKIAVA

P. Numitor. a. d. iv. k. ianuar.

1260. (=923). — Ex Baldinianis.

Cn. Obinius a. d. xiiii. k. sept. Nota
CN-OBINIA-DXIIII KSEP raram hac aelate in numeris scribendis

adiectionem. V. Gramm. pag. 13.

1261. (=924). — Ex Baldinianis.

AD-III K NOEM A. d. iii. k. novembr. Horatia. Nota omissam

ORATIA initio aspiralionem , ul in Irlio lituli superius

allati.

1^62. (=925). — Ex Baldinianis.

M ORBIVS-A-D-IIII-KDE
M. Orbius a. d. lui. k. dec.

r

35i

1263. (=936). — Ex Baldinianis.

PORCVNIADXVKDEC
P. Orcunius a. d. xv. k. dec.

1264. (=927). ^ Ex Baldinianis.

MORVCVLE

MARO M. Oruculeius Maro a. d. vi. k. dec. Nola o pro

AD-VI-K*DEC au et omissum n in Oruculeius pro AurUnculeius.

1266. (= 928). — Ex Baldinianis.

ADIIXKSEP
OTACILA A. d. ux. k. sept. Otacilia Achai.

ACA^

1266. (=929). — In Kircheriano.

C*PACCI*C'li*SAIiVI Descripsi. Mommsenius ubique A pro A

PR-NON'IAN habet. C. Paccius C. 1. Salvius pr. non. ian.

1267. (=930). — In Kircheriano.

nAniRIPRIDIIIDVSDIICIIBRIS

Descripsi. Momms. omisil punctum post PRID, quod suppleta a-legit:
Papiria prid. eid. decembres.

1268. (=931). — In Kircheriano.

Descripsi. Momms. nec P apertum
PPERCENNI ADVIII EID exhibet, nec puncta duoin AD- Lege:
OCT P. Percennius a. d. viii. eid. ocl. Nota
iterum in numero adiectionem.

1269. (= 932). — Ex Baldinianis.

M PERPEA
ADVII KDEC

M. Perperna a. d vii. k. dec.

352

1270. (=933). — Ex Baldinianis.

CPESCENNI C. Pescennius.

1271. (=934). — Ex Baldinianis.

PETILIADIXKNO
Lege: Petili(a) a. d. ix. k. nov. Cf. n. 1267.

1372. (=935). — Ex Baldinianis.

TEXNA CLADIIIDNO
PETRONIA

Lege: Tertia Pelronia C. 1. a. d. eid. nov.

1273. (=936). — Ex Baldinianis.

DPIS ) D. Piso.

1274. (=937). — Ex Baldinianis.

POP Lege, si vis, P. Oppius, sive Popilia.

1275. (=938). — Ex Baldinianis.

MPRID-NOV^NOVII
LPOPIL LL

M(oritur) prid. non. novembr. L. Popillius L lib.

1276. (=939). — In Kircheriano.

Descripsi. Momms. P clausum habet. Cuint. Pom-
CVN-POPONI ponius a. d. iiii. k. mart. Nota C pro Q, Grae-

AD-IIIIK-MAR corum consueludine , qui Kwmy scribunt; item i
omissum, et in numero adiectionem.

1277. (=940). — Ex Baldinianis.

C-PORCIADIII EID-SEX-
C. Porcius. a. d. lu. eid. sext.

553

4278. {^n\). — Ex Baldinianis.

A< PORCI
A D K SIIX

H? Porcius a. d. k. sext.

1279. (=942). — In Kircheriano.

PROTARCVS*P*K*F Descripsi. Posl K punctuin omitlit Mommsenius.

PVB Protarcos Publius pr. kal. febr.

1280. (= 943). — In Kircheriano.

PPVBLIC-ML Descripsi. P apertum non exhibet Momms. , nec

PROTIIM punclum post M.P. Publicius M. I. Protemus.

1284. (=944). — Ex Baldinianis.

QVINCTIA A D XIV KOCT
Quinctia a. d. xiv. k. ocL

1282. (=945). — Ex Baldinianis.

LRAGONIS L Ragonius.

1283. (=946). — Ex Baldinianis.

CREMIS ADVEQ
C. Remmius a. d. v. eid. quinct.

1284. (=947). - Ex Baldinianis.

PLL PROCIVS Lege P. Rocius P. L. Lib. (tribus primis

ANT* Dlll clementis post Rocius translatis) ante diem xi.

XI-K-MATI kal. martias.

1285. (=948). — Ex Baldinianis.

RVFILIA

^^lx

Rufilia fortasse A. L. Xantha? #

94

354

4286. (=949). — Ex Baldinianis.

ADXIKM
ROSC

A. d. XI. k. ra. Roscia.

1387. (=950). — Ex Baldinianis.

RVBRIA

EIDVS APRIUIS

Rubria eidus apriles. Supple: anle.

1288. (=988). — Ex Baldiniaois.

RTLA-\A Ruiela vale. Polesl Rulela pro Rulelia esse, ut

Otacila pro Otacilia n. 1265; iiem Ruiela pro Rutila.
Id utroque e pro i scriptum ex veteri consuetudine.

1289. (=951). — Ex Baldinianis.

SAL-AL-UN-AAI Lege Spurius Albinus Albioi Lib. non. mai;

sive Sal(via) A. L. liberta n. mai.

1290. (=952). — In Kircheriano.

PAVLLAESALVIAE
Descripsi. P quadratum non adhibet Mommsenius.

1291. (=953). — Ex Baldinianis.

SAD XII K OC S(epuUa) a. d. xii. k. ocL Salvia Postumia.

SALVIA POSIVV Cf. M(oritur), P(eril) in similibus.

1292. (=954). — In Kircheriano.

MSIICTILI^ Descripsi. Ait Momms. Henzenum monuisse, for-

A*D'VII*K-N tasse recte» punctum videri esse posl M: item addit

me dedisse N in fine, Lupium vero IV. Legii ipse

IV IIIDDEC. Vera lectio esl: M. Sectilius a. d. vii. k. nov. Sunt vero

qui Sectilios scribi putant pro Secstilius, et hoc pro Sextilius.

355
1293. (=955). — Bx Baldinianis.

SEIA Seia.

1394. (=956). •— Ex Baldinianis.

M-SIIPRONII A DKSIIPTE
M.Sempronii a.d.k.septembr. Notasecandum casum per t duplex scriptum.

1295. (=957). — In Kircheriano.

A-D-IV-IIID-DEC Descripsi. Punclum posl F posuit

M-SEMPRONI-L-F TER Homms. qm nec P apertum exhibuit.

OSSlVA Ossua alibi etiam legimus; hic fortasse

scriptum Osstua (SaTea).

1296. (= 958). — Ex Baldinianis.

TI^SIIPRADXVIQVI
Tiberius Sempronius a. d. xvi. Quinctiles. Scriptor omisil K.

1297. (=959). — Bx Baldinianis.

CN SERVIUI A-D-IV- Cn. Servilii a. d. iv. nOn. sept. vel sext.

NONSE Nota et hic secundum casum cum duplicet.

1298. (=960). — Ex Baldinianis.

SERVILIAADIIX-
EIDV-MAR

Servilia a. d. iix. eidus mart.

1299. (=961). — Ex Baldinianis.

ADVKAPRIUSSERVILIA
A. d. V. k. aprilis. Servilia.

1300. (=962). — Ex Baldinianis.

SPVRIAA LIB
AD-VNOVM

Spuria A, lib. a. d. v. k novembr.

356
1304. (=963). — Ex Baldinianis.

TSVLPICILL
A D X K MART

T. Sulpicius L. 1. a. d. x. k. mart.

1302. (=983). — Ex Baldinianis.

A^D IV IIIDV OCT
COMVS SVlTl

A'. d. IV. eidus oclobres Comus L. Sunli?

1303. (=964). — Ex Baldinianis.

MTERENTIADVII K D
M. Terenlius a. d. vn. k. dec.

1304. (=982). — In Kircheriano.

HIMINISTERE- Descripsi. De H fruslra dubital Momms.

A«D*XIII*KMAIAS Item: expectasses, ait, Huminis pro Hymnis?

Himnis Terentia a. d. xm. k. maias.

1305. (=965). ^ Ex Baldinianis.

TETTIA GVMNA Tettia Cumana a. d. vi. eid. F. Nola G pro

ADVI EIDF C in Cumana.

1306. (=966). — Ex Baldinianis.

LTISA AD XII K SEP
L. Tisanius? a. d. xii. k. sept.

1307. (=967). — Ex Baldinianis.

TmE NONOCTO
Tithe nonis octobribns. Tithe e graeco r/ri^»?

1308.- (=968). — Ex Baldinianis.

TITINIA-A-D-VII-K-MAR
Titinia a. d. vu. k. mart.

357
1309. (=969). — In Kircheriano.

Descripsi. Scriptor primoxi sigQavit,deinde
QTITINI-A D'IX scalpro enrorera sustulit, et reposuit ix; quod

K*IVN nemo hactenus notavit. Q. Titinius a. d. ix.
k. iun.

1340. (=987). — Ex Baldinianis.

A-D VIII ATOI-hOA A. d. viii. eidus apriies A. Toius Hodegus?

EIDV A^RIL Nola h formam palaeographicam.

4341. (=686). — Ex Baldinianis.

TORIA-DIIX K DEC Tori(a) a. d. iix. k. dec. Nota a sub-

latum, ut superius in Papiri(a), al.

4342. (=970). — Ex Baldinianis.

TVRRANIAI A-DVII EID
INTERK

Turraniai a. d. vii. eid. interkal.

4343. (=971). — Ex Baldinianis.

T-TVSANIS
ADIIIED

T. Tusanius a. d. iii. e. d.

4344. (= 972). — Ex Baldinianis.

TTVTILIADIIX EIDS
T. Tutilius a. d. iix. eid. sept. vel sext.

4345. (=973). — In Kircheriano.

CVALERI-CL-BARNAES Descripsi. Momms. neglexit t supe-

A-D-X'K-DEC reminens. Idem Barnaes , ait, primo

casu a consuctudine alienam contra-
ctionem habet, qua se Romani continent in eOerendis nominibus syris
barbarisque. At idem faciunt in graecis nominibus: exemplo sit CN •
MINATIVS MVSAES (I. n. 1. 6578).

358
4316. (=974). — Ex Baldinianis.

CN-VALIIR
ADIIX EID DEC^B

Cd. Valerius a. d. nx. eid. decembr.

4347. (=975). — Id Kircheriano.

LVALERIVSSPINHHER Descripsi. HeDzen. notavii iD yascnlo

ADKIIIVN esse foriasse SriNTIHER. Verum qaam

lineolam transversam patavii hastaeque
litlerae H impositam credidit, nuUa esl; fuit eo loco ictyocollae ienue filnm
haerens et facile aqua eluendum, quod et praestiti. Lectio secundi versus»
certissima est; ne quis sollicilet, moneo. L. Valerius Spinther a. d. k.
pridie iunias.

4348. (=976). — Ex Baldinianis.

AD IVII IIIDVSIVN A. d. m eidus iunias Gn. Varius Gnei

C fil. c(onditus). C puio sic explicari posse ui
CNVAR<NIF P, M, S, superius.

4349. (=977). — In Kircheriano.

MVERCVLEI
A-DVIEIDMAR

Descripsi. M. Verguleius a. d. vi. eid. mari.

43S0. (=978). — Ex Baldinianis.

VESPICIA- PR Edidit post Bandinium Glemens Cardinalius, Inscr.

E Sr Velilern. 232, Efemeridi di Roma n. 448. Bandinius

negligenter N^ pro PR. Vespicia prid. eid. sepL

4324. (=979). — Ex Baldinianis.

C VILI A D II K NO
IV

C. Villius a. d. prid. k. novembr. '

359
1322. (=980). — In Kircheriaoo.

Descripsi. Kiesslingias et Henzenus non recte
A-DIIXy-Ah KMA pro K-Ah emendandum putarunl. Lege:

VINVLEIAX A. d. iix. k. Apr. Vinuleia. Nota signum decussatum
pro puncto positum.

4323. (=1006, LXXIX, o). * Romae via Appia.

HOC-EST-FACTVM-MONVMENTVM

MAARCO-CAICILIO

HOSPES-GRATVM-EST*QVOD'APVD

MEAS • RESTITISTEI -SEEDES

BENE-REM-GERAS-ET-VALEAS

DORMIAS-SINE-QVRA

Ver^s sunt saturnii acciana fere orthographia scripti , quos sic scandes
per anacrusin.

Hoc 6st factiim monum^ntum M&rc6 Caecflio
Hosp^s gralum 6st quod apiid meas r^slitistei s6des
Bene r^m ger^ et v&leas dormi&s sine ctira.

1324. (= 1007). — In capite pontis S. Bartholomaei.

HOSPESQVOD-DEICOPAVLLVMESTASTAADPELLIGE

HEIC-EST-SEPVLCRVM-HAV-PVLCRVM-PVLCRAIFEMINAE

NOMEN-PARENTIS-NOMINARVNT-CLAVDIAM

SVOM-MAREITVM-CORDE-DILEXIT-SOVO

CNATOS-DVOSCREAVITHORVNCALTERVM

INTERRA-LIQVITALIVM-SVBTERRALOCAT

SERMONELEPIDO-TVMAVTEMINCESSVCOMMODO

DOMVM-SERVAVITLANAMFECITDIXIABEI

Senarii iambici sunt, quorum verba non pauca mutavit Osannus ut alios
faceret senarios, absurdo ausu. V. 8 in codice Kyriaci qui Parmae asser-
vatur legitur DEIXI-ABEI. Femina cui dicatum est sepulcrum nomen habuit
Claudia Pulcra. Lusum puta esse quod ex falsa etymologia vocis sepulcrum
sumpsit poeta, quasi inesset pulcrum, et anlithesim sic facit vocans se>
pulcrum haud pulcrum Pulcrae feminae. V. 3 Parentis primus casus pluralis
pro Pareules. Mirum v. 1 PELLIGE pro quo expectasses PERLEGE.

860

1325. (rr 1027, LXXX, a). — Romae via Appia.

hospesresisteethocadcrvmvmadlaevamaspicevbei
continentvrossa-hominisbonlmisericordis-amantis
pavperisrogoteviatormonvmentohvicnil-malefeceris

cateilivsserrani-levhodvsmarcaritarivsde-sacra
via-inhocmonvmentoconditvsest viatorvale

extestamentoinhocmonvmentonemineminferrIneqve
condilicetniseieoslibqvibvshoctestamentodeditribviqve

Versus sunl senarii, quos sic distingues, supplelo versu secdndo, ut pari
sit mensura cum ceteris:

Hospes resiste et hoc ad grumum ad laevam aspice
Ubei ossa continentur Cai Evhodi Atilii
Hominis boni misericordis amantis pauperis
Rogo, viator, te, monumenlo huic nil male feceris.

V. 3 praeposui vocem ossa , et v. 5 scripsi viator le pro te viator. Ritsche-
lius tale versuum exemplar proposuit, Mus. Rhen. t. XIV p. 307, disiiciens
el coDglutinans membra poetae alium sensum indoxit.

Hosp^s resiste et h6c grumum ad laevam ispice
Ubei conlinentur co'ndtto ossa hominis boni
Am&ntis miseric6rdis frugi p&uperis
Rogo t^ viator timulo huic nil male f^ceris.

1326. (=1008). — Romae in insula tiberina, lapide liburlino oblongo
duabus paginis inscripto.

VLIAQVINCTIRANCI-FEILIA
IBERTI-PROTI-QVOIFATVMCRAVE
PARCAEACFINEMVITAESTATVERVNT
ETBISDECEMANNEISNATAINDICNITER
" ONCEPITLEIBERVMSEMENDVPLEX
PARERETPATRONO-AVXILIVMACDECVS
TACOMMODA-ATQVEINCOMMODA
MORSERIPVIT-SVEISPARENTIBVS
VMMOINLVCTVACSOLLICITVDINE
•• RIOGNATAEFLETVSIIV-DIES

EDVNTSIBEIESSETALEMEREPTAMFILIAM
PATERMEIET-GENETRIXGERMANAOROATQVE-O

361

DESINITELVCTVQVESTVLACRVMASFVNDERE

SEIINVITAIVCVNDAVOBEIS-VOLVPTATEIFVEI .^^^0^^^^^

*» VIRO-ATQVE-AMEICEIS-NOTEISQVE-OMNIBVS f UktvVhs ^-

NVNCQVONIAMFATVMSEITATOLIT.ANIMOVO Vo^

AEQVO-VOS-FERRECONCORDESQVEVIVERE "V^jFOBt^^

QVASOB-RES-HOC-MONVMENTVM-AEDIFICAVIT

SVAECNATAESIBEIQVEVXORIHANC-CONSTITVIT
'• AETERNAMVBEIOMNESPARITERAEVOM-DECERE

Supplevit Hauplius adnotans quaedam esse a quadratario turbala aut
omissa aut errata. — V. 3 legit Prote ut sit nomen graeca forma mulieris
defunctae. V. 3 supplet crudeles (parcae): melius puto infestae. V. 6 monet
sculptorem male traiecisse, pareret, debereque legi patrono pareret. Ego 1 4
duorum versuum mensuram peccantem emendo sic:

Sei in vita iucunda et voluptatei fuei.
Viro aique ameiceis atque noteis omnibus.

Item V. 49 mihi videlur versus sic restituendus :

Gnatae sibei atque uxori hanc constituit domum.

Schraderus recte tres ultimos versus locat post versum undecimum (apud
Burmann. Anthol. Auct. Lat. II, n. LXX). Quibus praemonitis, totum epi-
gramma sic fere legendum erit:

Heic est sepulta Quincti Ranci filia

Quincti liberli, Prote, quoi fatum grave

Infestae parcae ac finem vitae slatuerunt

Vix quom esset bis decem anneis nata, indigniterl

Nam quod concepit leiberum semen duplex,

Quom iam pareret patrono auxilium et decus

Futurum ad cuncta commoda atque incommoda,

Immitis mors eripuit sueis parentibus.

Nunc illi summo in luctu ac sollicitudine

Prae desiderio gnatae flelus in dies

Edunt sibei esse talem ereptam feiliam.

Quas ob res hoc monumentum aedificavit pater

Gnatae sibei atque uxori hanc constituit domum

Aeternam, ubei omnes pariter aevom degerent.

Pater mei et genetrix germana oro atque obsecro

Desinite iuctu questu lacrimas fundere,

Sei in vita iucunda et voluptatei fuei

Viro atque ameiceis atque notis omnibus.

Nunc, quoniam fatum se ita tolit, animo volo

Aequo vos ferre concordesqae vivere.

362

1327. ( = 1009, LXXXXI). — Romae in villa Allieria.

(utt.maior.) EVCHARIS • LICINIAE • L •

doctaerooita-omnesartes-virco-vixit-an-xiiii
hevsocvloerranteqvei-aspicisl^thoomvs
morare'cressvmettitvlvmnostrvm-perlece
amorparenteis-qvemoeditnataesvae

VBEISERELIQVIAECONLOCARENTCORPORIS
HEICVIRIDIS^AETASCVM-FLORERET^ARTIBVS
. CRESCENTEETAEVOCLORIAMCONSCENDERET
PROPERAVITHdRATRISTIS^FATALISMEA
ETDENECAVITVLTRAVEITAESPIRITVM
DOCTA-ERODITAPAENEMVSARVMMANV
QVAEMODONOBILIVMLVDOSDECORAVICHORO
ETGRAECAINSCAENAPRIMAPOPVLOAPPARVI
EN-HOC-IN-TVMVLOCINEREMNOSTRICORPORIS
INFESTAEPARCAEDEPOSIERVNTCARMINE
STVDIVMPATRONAECVRAAMORLAVDESDECVS
SILENTAMBVSTOCORPORE-ETLETOTACENT
RELIQVIFLETVMNATACENITORIMEO
ET-ANTECESSICENITAPOST-LETI-DIEM
BISHICSEPTENIMECVMNATALESDIES
TENEBRISTENENTVR-DITISAETERNADOMV
ROCOVT-DISCEDENSTERRAMMIHI-DICASLEVEM

Ex hoc lapide Mommsenius arguit graecos ludos Romae faclos ante
Neronem, cuius aetatem ait, hoc monumentum antecedil. Nota accenlum
in longis Tocalibus L^li, Hora. Quadratarius v. 3 scripserat OCVLE 6t
emendavit.

Inscriptionem graecam EYXAPI^ AIKIN sub ihorace feminae recens
incisam sine dubio putavit Mommsenius: at contra Huebnerus , qui in Museo
Matritensi vidit, testalur esse antiquam et genuinam.

1328. (=1010). - Romae.

PRIMAE
POMPEIAE
OSSVAHEIC
FORTVNA SPONOET MVLTA
MVLTISPRAESTATNEMINIVIVEINOIES
ET HORASNAM PROPRIVM EST NIHIL
SALVIVS ET EROS DANT

9M

Bx Odericio. Versus at sint senarii iambici sic emendandi' yidenlur:

Fors spondet multa multis praestat nemini
Vive in dies et horas; nam proprium est nihil.

1339. ( = 4044 ). — Romae via nomentana vetere.

AVRELIVSL L

HERMIA

LANIVSDECOLLE

VIMINALE

HAECQVAE-MEFAATO
PRAECESSITCORPORECASTO
CONIVNXVNAMEO
PRAEOITAAMANS-AN IMO
FIDOFIDAVIRO-VEIXIT
STVDIOPARILI-QVM
NVLLAINAVARITIES
CESSITABOFFICIO

AVRELIALL

AVRELIALL
PHILEMATIO

VIVAPHILEMATIVMSVM
AVRELIANOMINITATA
CASTAPVDENSVOLCEI

NESCIAFEIDAVIRO

VIRCONLEIBERTVSFVIT

EIDEMQVOCAREO

EHEV

ree fviteevero plvs

svperaqveparens

septemme naatam

annorvmgremio

ipserecepitxxxx

annosnatanecis-poti

illemeoofficio ^r

adsidvoflorebatadomnIs

Ex Sirmondo. — V. 10 coniecturam a Schradero et flanptio commen-
datam recepit Mommsenius , posilo QVIN pro QVM: inde in v. 41 Schra-
dems emendarit amaritie pro avarities: Hauplios probavit, Mommsenins
secutns est. Praeterea hic vocem avarities vel avarilie subabsurdam esse
iudicavit, et quae vix ferri possit. Sic eo auclore textus novns prodiit:

Quin nulla in amaritie cessit ab officio.

Aliam ego sequor viam; Q^fiA emendo in QVM et tmesin in verbo,
incessit, agnosco, ut sensus sit evidens: Quam nulla avarities incessit ab
officio: qno loco, ab, significat, quod attinet ad. Veteres avaritiem ad quam-
cumque immoderatam cupiditatem traxere, ut Graeci «rXfoyc^tay. Furlanettus
in lexico sic erat interpretatus :

Quam nulla inavarities cessit ab officio.

Novnm adstmens vocabolum inavarities, et novam signiflcationem rerbi
cedo, pro cedere facio.

m

4330. — Romae.

hlcestillasitadvlcis

sallvstiarvfa
qvaesemper-meritis

praestitit:officia

qmarcivs-philippvs

cJllasdvas

Borghesius, qui edidit (QEuvres Vi, 187), relulit ad tempora reipublicae.
aut sallem Augusti.

1334. — Romae.

HIC EST ILLA SITA PIA FRVGCASTA
PVDIC.SEMPRONIA MOSCHIS CVI
PRO MERITEIS AB CONIVGE GRATIA
RELATAST

Ex Mazochio pag. CXXXIV versa.
Est praecedenti suppar. Versos continet duos, prosa interiecla.. — V. 2
lege QuoY.

Hic est illa sita pia frugi casta pudica, Sempronia Moschis,
Qu6i pro merileis ab coniuge gratia relatasL

1332. ( = 1012, LXXX, d). — Romae labula in monte Coelio eiToBsa.

ccaninivscf
arnlabeopater

omnes-heimeisvntfilivsillvmman»
illeillammeritomlssitetvestemdedit
« qvoadvixsivixsereomnesvnaintermeos
evndemmiamorempraestatpverilemsenexs
monvmentvm-indiciostsaxso-saeptvmacmpirmori
circvm-stipAtvm-moervmmvlteismillibvs

Versus a quinto ad octarum extant in Museo Vaticano, ubi contuli. —
V. 4 Ursinus de famil p. 49 legit MERITO MISSIT, Pighius, ut dedi.
Addidit accentus Caietanus Marinius vocibus m&rmori et stip&tum v. 7 et 8 :
hos, el praesertim priorem nequaquam apicum speciem prae se ferre
amici Mommsenum docuere. Ritschelius ne tenuissimum quidem apicum
vestigium apparere ait (Enarr. tab. p. 77), nec in ectypo suo nec in apo-
grapho Henzeniano.

4333. (=1013 9 LXXXVIII, a, b, c). — Romae in monumento quod esl
inler viam lavicanam et praenestinam situm.

a esT-hocmonimenTvm-marci-vercilei-evrysacis

PISTORISREDEMPTORISAPPARET
b ESTHOCMONIMENTVMMARCIVERCILIEVRYSACIa

Versus esse satumios, ne mirere, affirmat Ritschelius, ( Enarr. tab. p. 77) ,
addens a indoctum hominem incepisse potius, quam perfecisse, suppressa
in Y. 2 prioris hemistichii thesi, praeter legitimas theses suppressas n.

Est h6c monum^ntum M&rcei V^rgilei Eurysacis
Pist6ds red6mpt6ris ipp&ret.

Inscriptio quae respicit viam praeneslinam mutila est, cum amiserit primas
quindecim litteras; iniegra haec est quam dedi hoc loco, a. Altera inscriptio
quae sequitur, b, il^gitur in postica facie monumenli.

Constat M. Vergilium Eurysacem sibi monumentum fecisse dum adviveret;
dicit enim se apparere ( magistralibus ). Haec est Mommsenii interpretatio:
Braunius et Henzenius suppleverunt apparetorum redemptor, quod redi-
meret panem praebendum apparitoribus , et redemptorem apparelorum ea
de causa latine potuisse dici satis absurde putarunt. Forchhammerus ait,
apparet ex monumento me pistorem fuisse , nempe quia constat monumen-
tum vasculis panariisl

f33i. ( = 1046, LXXXVIII, d ). — In tabula marmorea arcam quadratam
exhibente.

fviT-aTistiavxormihei

feminaopitvmaveixit
qvoivscorporisreliqviae

qvodsvperantsvnt-in
hocpanario

Ad monumentum pertinuit Eurysacis. Nota opituma pro optuma; quod
superant, pro quae superanl. Ritschclius putat versum esse salurnium,
statuens Enrysacem vel voluisse, vel debuisse, aul poluisse sallem sic
canere:

Fuit mi Atistia uxor femina opituma veixit.

366

4335. (=1018, LXXXVIII, e). — Ibidem. Hodie ablata est aot periii.

QVCIVS'FORMAT Facile pro Qucius leges Quoius cum

VICERVNT-MORESFI Ritschelio. At mecum Forma, proFormat,

et supplebis sic probabiliter : Quoius for-
ma(m) vicerunt mores fidesque. Ritschelius supplet: Quoius formae decorem
vicerunt mores, nempe oblitus est initium vocis Flt quam non supplevit.
Idem versum inde saturniam eCBcit:

Quoiiis forma^ dec6rem vic^runt m6re8.

Al recte suppletum scandes pro senario trochaico.

Qu6iu8 f6rmam vicerdnt mor^s fid6sque.

1336. ( = 1017, LXXXVIII,f). — Prope monumentum Eurysacis.

OGVLNIVS
PISTORSIMI
AMICVS

Supplebis V. 2 similaginarius.

1337. ( = 1019). — Tabula marmorea Romae in coenobio S. Pauli.

taviepvlchredecesviiii
ste-hocvolvit-monvmento-am
vogavi-vt-faceret-monvmentvm-m
mpetravlldabeo-lavdobenevolen
» niheicranimo-dvovtessemvssitl
parI.conivgiovirtvtesvmmaindvstria

VlXSlETFORTVNAM-QVOADVJXJTOLl

tertiaqvomessemme-prImamsperavIfore

qvom-qvodsperaremeciem-meretinerepotesse
" speamissavolvitmefortvna-heicretine
qvoniammefortvnainIqvanon-sIvit-frvI

nihiltimeonecconfIdomorivndvmscio
vlvamqvamornare-stvd /// ornavl-mortva

Conluli et emendavi pluribus in locis posito t supereminente, quam

formam neglexit saepius editio raommseniana. Bpigramma videtur corri-

gendum et supplendum sic:

maritus fecit

Tertiae Octaviae Pulchrae. decess. VIlll (vel kal. vel id. mensis...]. -

Vixsit caste: hoc voluit monumento ambos condi.

(ttxor ait)

387

Viruin rogavi ui faceret monameDtuin mihi
Impetravi id ab eo: laudo benevoleniiam,
Uni heic animo duo ut essemus siti ,
Pari coniugio virtute summa industria
Vixi et fortunam quoad vixi toli
Tertia quom essem me primam speravi fore
( Vir dicit )
Quom, quod speraram, eccam me^retinere potesse

Spe amissa, voluit me fortuna heic relinere
Quoniam me fors iniqua non sivit frui

Nil timeo nec confido moriundum scio
Vivam quam ornare studii ornavi morluam.

Hauptius syllabam secundam in voce impelravi v. 4 putat excusari posse
ut longam, plebeia consuetudine. Mihi magis placet transferre: id impe-
iravi. — V. 6 pro coniugio ille ponit connubio: versumque hepiametrum
facit quod non probo. — In vv. 5 el 7 hiatum poeta admisit d&o ut,.vixsi
et. — V. 8 sententia haec esse videlur. Dicit mulier: quoniam omine non
bono, Tertiam me parentes nominarunt, ego speravi futuram primam,
nempe non nomine, sed virtute. Nempe, qua ratione mulieres quae appel-
lantur bonae, pudicae, pudentes, castae, frugi, primae etiam elogii gratia
dicuntur, ita speravi fore me appellandam primam. Hanc interpretationem
confirmai titulus inferius afTerendus in quo Gavia quaedam liberia hac
exornaiur laude, quod fuerit FEMINA PRIMA. — V. 9 ECIEMME
lapis, Momms. ME sublalo, eciem emendavit MECVM: quod non placet;
magis restiluo ECCAM ME- — V. 10 FORS reposuil Hauptius pro for-
iuna: — V. 41 NIL pro NIHIL

4338. (=4020, XCH, a). — Romae in museo capitolino.

Supra epigrapheD Tisantur: perpeadicalum, circinus, amusfiiB» pes, norma.

MAEBVtiVSM-L-

MACEDOPATER
M-AEBVTIVS-ML-

CALLISTRATVS-F-
VMAEBVTlVS-MLERoS

v-ivliallberenIcAf-
ivliall-hesvchivm
pomponia-llselen

E
CLODIAOLAMIOCIS

Descripsi. Nemo ex nuperls ediioribus instrumenla indicavit fabrilia in
iympano sculpta praeter Ritschelium (Enarr. tab. p. 80). Momms. titulum
esse putat aetalis imperatoriae. Nbta lineolam revocantem F a v. 6 ad
versum 5 superiorem. In SELENE E subiacet, ailineola revocans omissaesi.

1339. (=1021 ).— Romae via lalina.

L«AEMILI*L-F Quo primum iempore inscribi cippis sepulcralibus

IN-FROD-PED coeptum sit in Tronte pedes tot, in agrum pedes ioi,

XIIX*IN-AGR latet. Mommsenius ait se nullum invcnisse titulum

PED-XX his signatum notis anteriorem aetate Augusii: an-

tiquissimosque adhibere integriora vocabula, latitu-

dinem magis significantia quam quousque in fronte et in agrum sepulcrum

excurrerei.

1340. — Romae via appia nova.

\EFICIA*M*L Descripsi. Aeficia gens nota. Suetonius de

SCVRA gramm. illusir. 4 Eficium memorat equitem ro-

LATIVS*L*L manum praedivitem. Aeficiam dant lapides. E-

EPAPRODITVS phem. Rom. XIII, 95 M-AEFICIVS ANTIPA,

Cardin. Dipl. 2 AEFICIA M-L SALVIA AEFICIA

M L SVRA. Nota Scura pro Scurra, Atius pro Attius, et omissum simul

afBaium in Epaprodiius.

1341. (^IOS'^). — Romae in coenobio S. Pauli. Deiphilus est A/frXog.

DAIMILIVSLL
DEIPHILVS

1342. -— In museo vaticano.

(iitt.maior.) MANIVS Descripsi. Manii Lepidi ires saeculo septimo

AEMILIVS LEP vergente et initio ociavi consules noti sunl:
STRATOROGATO primus a. 676, alterque a. 688, et teriius
IN FRONTE ■ P • X a. 710. Ab horum altero utro potuit hic straior
IN ACRO * P * XIIX manumitti et nominari. Borghesius (QEuvr. III,

p. 289] illi Lepido libertum atiribuii, qui
consul fuit cum Siatilio Taur. a. 764. — At maiorem antiquiiaiem iiiuli
formula mihi prae se ferre videtur. — V. 3 lege straior, ilem rogaior.

369
13*3. (=1083).— Roma Senogalliam delatus.

PAEIOlTRVP
HONISLOCV
SIBI-ETSVEIS

<344. — Romae via appia nora.

P • A L B I V/// ) Lw

ALBIA PL- ZOSIM Descripsi. — V. i lege P. Albius mulieris,

ALBIA • r • L • PRIM nempe Albiae, liberlus vivil. — V. 4 Rufio.

ALBIVSLL^RVnO T pro F scripluminvenies ideulidem ariificum

IN FR P XII INAP X negligentia.

<345. — Romae in museo vaticano.

ALEXANDR

AEMILI

ERONISSER

COCVS

Descripsi. Nota in Alexandr e omissam.

1346. ( = 1034). — Romae.

LALFIOCLLPROTHVM
PATRONO • NOSTRO
LLALFIEISLLHILARVS
ET • PROTHVMVS
LIBERTIS • DE • SVO
FACIVNDVMCOER
ETLIBERTISLIBERTAB
QVENOSTRISINFRPE
XIIINACRPEXVI

Ex Pigbio aliisque. — Alfiei», libertis, velustiore orthographia scriptum
pro Alfiei, libertei.

1347. — Romae in coenobio S. Pauli.

A^ANI LL
APOL
AANIL
ALEX///NDER-
l-hl

Descripsi. Lapis disseclus est medius.

ss

370

1348. ( = 1025). — Romae in mnseo vaticano.

Descripsi. A patrono Aquiliae Sosander prae-

AQVILLIAES nomen sumit. Secundi casus in aes declinationis

C*LTERTIAE primae e vetere consuetudine , quae declinabat

C-AQVILLIVS Aquilliais, orti esse putantur, et aetate augustea ac

SOSANDER-L claudiana usurpantur identidem ; in qua et ait pro

Ms invenilur scriptum.

1349. (=1026).— Romae via appia.

LARELLIOCLABRAIL

DIOPHANTO

TITINIAINOBILl

VXSORl

13S0. (= 1028, XGII, d). — Romae in museo vaticano.

PATINIVSPPL
NICEPOR

MONVMENTVM
ME VlVO AEDIFIC
AVl ET IN MEO

MONVMENTO

Costuli.

1351. (=1029). — Romae in coenobio S. Pauli.

CATRIVSCFVOTHAR. . .
ATRIAECLARBVSCVLA
CATRIVS-CLEROSVIVIT
C CLBARCATES

////////////ACL EVCLESIS
CATRIVSCLAESOPVS
C CLAPRODISIVS

//X TESTAME HS 4» ARBITR/// , men» x
ATRI AES/// ^'»"«>'"»«'

Uescripsi plenius quam Marinius a quo pendet Mummsenius. — Vv. 4 et 7
locus vacuus reliclus pro gentilicio. — V. 9 lege arbitr(atu) Alri Aes(opi).

371

1352. ( = 1030). — Romae in yilla Campanae.

C-AV///

LVSIA

APOLLONIA

FEILIA

I

1353. ( = 1031 ). — Romae via salaria.

P-AVDASIVS

)LSTEPANVS

LAMPYRINI

BENEVOLAESVEI
Ex Fabrelto.

1354. ( = 1033, XCII,f). — Romae via appia, nunc in musco valicano.

M AVRELIns m I

NICEPOft PATRON

AVRELIA-MLTRVP

HERAM-AVRELIVS

MLAPOLLONIVS-

MAVRELIVS-ML-

ALEXSANDER

MAVRELIVS-ML-

NICEPORMAVRELI

MLRVFIOMAVREU

MLACASTVS Conluli.

1355. ( = 1033). — Ibidem.

0 -

MAVRELIVS-ML
NICEPORVS-PATRONV
AVRELIAMLTRVWER
MAVRELIVSMLAPOLO
NIVSM-AVREUVSML-
EXSANDERMAVRELI

1356. — Romae via latina.

M BAEBIVSSPF

CCORNELIVS

CL'SOSVS-VIV Descripsi.

372

1357. — ftomae via appia nova in vinea Randaninioram.

(Utt.mrior.) T-CAECILIVSP-L

EVHODVS
(iKtiMior.) MSTLACCIVS-M'-

MENTQR

(Utt.malor.) SAMIO

IN FR P-Xlk

IN AG- PXII

Descripsi. Posl t. 4 locns Tacnns reliclus est fortasse pro nomine gen-
tilicio Samionis nondum manu emissi cum tilulus sculptos est.

1358. (=1034). — Romae via portuengi.

acaecilialolIpor

cn<aecilia//sIlonis

caeci ///aaetcnlasia

a<aeciliacnlalexandrl
* pollacaeciliaspvri-///

acae//ili-a-fpalrvfi

t-svlpicit-fcaecilisacisidcapitoli

porciatlrvfasaosvlpicicapitoli

tporcivstfcol-maxsimvs
•• tsvlpicivstlprimvs

cvalerivscl-hilarcvrvs

qlolivsqestor rvfvs

davrelivs-dl- /// seellr
hme nonseq

Ex Boldetto. — Vt. 7 et 8 emendandi videntur sic:

T. Sulpicius T. f. Caecilius [Isidis Capitolinae.
Porcia T. 1. Rufa Sulpicii Sac

■> flsidis

V

Tertullianus docel in Apolog. 6, ait Mommsenias, Serapidem et Isidem
et Harpocratem cum suo cynocephalo Capitolio prohibitos inferri eo anno ,
quo Piso et Gabinius eversis eliam aris eonim abdicayerunt, nempe 696.
— V. 42 traditur sic: QESTOR RVFVS et v. 43 in fine SEELLR. Momms.
cmendavit v. 42 Q-L STOR: pulo Q-L ISTOR. — V. 43 forte reponendum
Stella pro SEELLR.

w

S73
13S9. ( = 1035). — Romae in museo Gampanae.

QCALIDIVSQLrARNACIS

AAAR//
CALIOIA P«tetd«tram )L-

QFPOSIL *"•" fi,i.eie»... ""*' CLVCE

2RA

Clocera est Glycera. Nota signum qno syllaba RA ad superiorem Tersum
revocatur.

<360. (=1036). — In arca ex lapide tiburtino.

^ rCALVIPHILODA V. 2 fortasse Philumenae. P. Calvius Phi-

ET-CALVIAE PHILM lodamus curator apparet in titulo sequenti.

mi.[= 1037). — In pnteali ex lapide Uburtino.

DAVILLIVSPAMPILVSOL

T • SEXTIVS • HILARIO

P • SEPTICIVS • FAVSTVS

PCALVIVS-PILOOAMVS

CVRATOR

OSP

Praeler consuetudiaem litterae singulares )L transferuntur post ATillii
cognomen.

1362. ( = 1099). — In museo vaticano.

TERTIA-BASI Ll ALFCASPIA

4363. ( = 4038). ~ Romae in museo capitoUno.

CARFlNIA M L • M
VIXIT • AN X •
IVCVNOA SVEIS
NIBVSOFFICIOSA
FVIT

Supple V. 4 omnibus officiosa.

374
1 364. — Romae in coenobio S. Pauli.

CARTILIVS
TRVPOCAR
*r\nocrrkv Descripsi.

1365. — lu maseo vaticano.

P • C A N I V S

P'L Descripsi. — V. i aspiralio addilur vitiose in

PRIVATVS voce Olympus. Lilleras L-F lege, Liberlus fecil.

OLYMPHVSLF

1366. — Ibidem.

PCARTILIP L

MVLONIS Descripsi. Salivia alibi Saleivia esl: Mulo

SALIVIAPFSEXTA pro Mylone esse tene.
OSSA-HICSITSVlT

1367. (^1039). — Romae.

CCASSIVSQL

APVLLONIVS

VIVON

CCASSIVSCFCOL

CASSIACL

EPICARPIA

CASSIAOLMVS

INFRONTEPXII

INACROPXIIX

1368. — Romae.

(iHi mai.) C CAVSINIVS • SCOLAE • L • SPINTER

INHACSOCIETATE-PRIMVSCVRFACTVSESTET

HOCMONVMENTVMAEDIFICANDVMEXPOLIEND

CVRAVITSOCISQPROBAVITHABETPARJESVlRILES

llll OLLXX
CAMPIALLCASSANORA-CAVSINISIBIETSVIS

E schedis Marchi. Schola hic est societas. — V. 4 parles viriles sunt
ordines ollarum pro viris.

875

4369 (-4040). — In museo valicano.

TCINCIVSTLDORCO

LIBERTVSIIXTESTAMEN

FACIVNOVMCVRAVIT

Contuli. Esl aelalis augnsteae.
4370. (= 4044 ]. — Romae via aurelia.

A • CLODIVS • A • L

APOLLODORVS

VETTIA^Q^L-CLVCERA

A • CASCELLIVS • A • L

NICEPOR • MONV

FECERVNT • SOCEI

SIBIETSVEISQVE

4374. (= 4042). — Romae in coenobio S. Pauli ex fundo Gallinario allatus.

LCLODILLARGENTILLI
CLODIAE^>LPHILOTAERAE
SIBIETSVIEIS
0 CLODIAEL^>L^HILARAE

4372. — Romae via salaria.

L-CLEPI»IVS
PFVELLABEO
EX • PlCENO
Descripsi.

4373. — In museo vaticano.

V L CAELIVS^) L AVCTVS

V FVPSIDIA • ) • L • SALVILLA
IN FR PVIS IN ACR P XII
SIBlETSVEIS FECERVNT

Descripsi.

376
4374. ( = 1043, vide add. p. 564 ). •— Roma SenogaUiam illata.

X CLODIPVLCHRI

LPELICIS

SEMPER QVI FV|T

DVLCIS-SVEIS

CLODIAPVLCLATHENAIS

C • FlDVSTIO

CL

SIBI ET DlACONO CONIVCI

Mommsenius recepisse se ait, quamqaam palronus Pulcher polest fuisse
P. Clodii Irib. pleb. filius, qui Augaslo imperanle mortuus est. Deinde in
add. et corr. p. 561 addiUs exlremis versibus duobus, quos separatim
n. 1053 ediderat sic:

CFIDVSTIOCLDIACONO
SIBI ET CONIVGI

ab Henzeno, ut ail, sibi male descriplos, staluit titulum non esse huius
aetalis. Exlremos hos ego versus in museo vaticano inveni el descripsi. ut
supra. Momms. ordinem invertil putans Diaconum cognomen esse Fidustii,
nec cogitavit Glodiam Athenaidem parasse sepulcrum C. Fidustio sibi et
coniugi suo Diacono.

4375 ( = 1044, LXXXIX,s). — In museo vaticano.

FAAAILIAELCOCCEIET LIBERTEIS

ETEORVM
DASIVSDISPDESVOFAC-COER

V. 2 et eorum, nempe qui sunt eorum.

4376. — In museo vaticano.

DCOELIVSDLDIOL
D DLMAHES

COELIADLPHILV\/E
DCOELIVSDLANTIOC
D DLALEXANDL

Itf PXXIIIIINACRPXX
Descripsi.

th

4377. — In mnseo valicano.

CORNELIAO- L-

HELENAHIC-SITAST
CORNELIAOLPHIL

VMINA-rATRONA
CNCORNELIVSCNL-

OPENTES • AVS
TMARIVSTLNICOL
IN-FROrXINACRPXII Descripsi:

4378. (=1047). — Roma Florentiam allata.

LCORNELIVS- LO- LSETVS

CORNELIALLPHILEVTERA

OLASDVAS

Monuns. emendat v. 2 Pilelentera. Philentera vulgi sermone ferri potest

4379. (-=4048). — In villa pamphiKa tilulus scalpro rasus.

l-corneliLlsocratiscornelialltrvpe

Trupe est Tryphe, ol Trupo Trypho, Prune Phryne, Bruges Phryges.

4380. (=4045).— Lapis albanus magnus e regione sepnlcri Scipionum

repertus.

(Htt.iD.ior.) M • CORNELIVS M • L

APOLLONIVS LICTORIS
aut.in.ior.) M • CORNELIVS • Q • L

MACEOONISLICTORISVIV
piK.m.ior.) POMPILIA • C • F • VXSo.

Contuli. Lapicida, ait Momms. cum in exemplo reperisset M'CORNELI *
M-L-APOLLONI-LICTORIS-M-CORNELI-Q-L cel. deceptus pro
nominalivo habuit et perperam solvit.

I ggl . _ Gippus quadralus e tiburtino littera rudi inaequali atquc anliquissima.

ablvcolibitina
qcorvncanisTaTi

Q^ Q LEROS

CORVNCANIAQLCRESTE

INFRPXIIII-INAPXIII

Lipsius, fol. GXXXIII, verso 44.

3t8

138S. — Romae via appia nova.

CRENTIOCLALI»
NOERMEDICVS
CRENTIACLFLORA
iSTERISQVEEORVM

Descripsi. Errore scriptum CRENTIO pro CRENTIVS, fortasse ex vulgi
sermone.

4383. ( = 1049). — Romae ia villa Lecce.

PCRITONIVSrFPOLIO
MATERMEAMIHE
MONVMENTVM
COERAVIT • QV/t
ME • DESIDERAT
VEHEMENTER • ME
HEICE • SITVM • IN
MATVRE • VALE • SAL
VE

1381. (= 1050). — Via appia vetere sub mausoleo Caeciliae Metellae Crassi.

CRITONIA^>LNICE
LOCVM • DAT • ET • PETILLIAE

LL

ALEXANDROVIVEIS

OB-FIDELITATEET

OFICEISMONVME

VIX

Ex Fabretto. — V. 3 locus vacuus relictus est ut nomen Alexandri gen-
tiliciam inscriberetur, quando manu esset forte emissas. — V. 5 o6 sextum
regit casum hic et Claudii aetate in titulo prope Lavicanos quintanenses
invento, quem adferam ad hunc locum utilem eliam ad orthographiam
claudianam, cuius aetate scriptus est.

Tl • CLA'VDIVS • NERdNIS
AVG • L • DAPHNVS • FECIT
Tl CLAVDIOONIRI • AVG^ L- L
DOMESTICd • ET • MOSCHIOI
CONTVBERNALI • EIVS • QVll
QVONDAM • FVERANT • EIVS
ETSIBEGRATIASRETTVLERIlT
OBMERITIS SVllS

379

4385. ( = 405t ). — Romae io villa Pellucchia.

VLTVMA

SVORVM V. 3 CVPEINNIA primum, deinde CVPIENNIA

CVP^INNIA emendaium, ait Momm. obducto I. In similibus

L-FTERTVLLA tectorio abundanles litteras obductas fuisse olim

FVVEIT-QVIVS docui. — V. 8 Suprema, intellige rcs supremas,

HEIC nempe quae deruncli expectant a suis oflScia. Leges

RELLIQVIAE in epigrammate a Marangonio edito in aclis S. Yi-

SVPREMA ctorini p. 148 de uxore supremis mariti obsequium

MANENT praestante;

Et postquam falis morienlia lumina solvit
Supremisque suis reddidit obsequium,
Invita hoc munus coniunx Victoria fecit
Quodque viruro vicit aegra dolore fuit.

4386. (=:4052). — Romae apud Ficoronium.

NDECVMIVSN-F
COLVAARVSSCR
VOLVSIAOLCELSA
OVOLVSIVSCLCHARIT
INFRPXIIIINAGR-P-XVI

Ex Muratorio aliisque vel potius ex sehedis stoschianis.

4387. — Romae.

dIvIliall HERACLEO

TRIPHERA REPENTINI

DIVILlPATER

E schedis Marchii. — Cognomen Repenlini loco praenominis esl.

1388. — Romae.

EROS *

SERVILI

M-SER
SALVE

Descripsit los. Lovattius. Modo editnm tilulum invenies in Ephem. Instit

1389. — In maseo vaticaDO.

OSSVASITASVNT

EROTINIS-
TVCCIAES-

I

Descripsi. Numerus ollae quae ruit prima notatur in titulo.

4390. — In museo vaticano.

FAVONIA-MF

SACERDOSCERERIS

PVBLICA-rRQ

Descripsi.' — V. 3 PRQ lege popnli romani quiritium.

4391. (=U54).— Romae.

LFIOVSTI-MF
VOLTINIA

G. Fiduslium libertum habes supra n. 4374.

1392. — Romae in coenobio S. Pauli.

\A
CCEIACL
\LEXANDRA
LACCEIACLMVSA
INFPXIIINAPXII
CFLACCEIVSCL

ANTIOCVS
FLACCEIACL
SIBVLLA

Descripsi. Nota Anliocus et Sibulla, alterum non aspiratum, in altero
« pro y positom.

1393. — Romae in museo lateranensi.

AlN3W3dOAS30

13^3dOaO)ISAnAIO

in concaTO
ptrra roraiBint

TFLAVIVSALCIMVS
DESVO-PEMNTVFECET

k

»4

Descripsi edidique in Diss. sni caDoni epigrafici di Ritschl p. 27 abi
istad Dovnm Tocabalom pementum a graeco deriTatum patavi nifutTt intMv^,
aade et |wmtnom, tox a Varrone adhibita. -r Rodo Graeds ToSwy, Flaius
est Flarias sablata v coasoDante, al Gaios esl Gavias, Gnaeas est GnacTias.

4394. •— Romae in coenobio S.Paali.

(iitt.BMior.) VFIDIA
COPIOL

cnoctavi
cnlhilario
qvosin-tesTaa»
meoivssero

l-irFERENTVR

INFRPXII

IN-ACrXI

Descripsi. Nota cognomima io io desinentia tam Tiroram qaam malieram
propria, aiia aliter orta: nam graecam esl *lKt^im, ande Hilario.

4395. — Romae.

(utt.Biior.) OVRIVSAL FOVRIAAL

LEVCVSMACQVlM CREMATIVM
ONLECl-AVRIFICVM

Edidit Lipsios XGVL, 5. — Crematiam ut Philematiom ex graeco K^-
filatw, 9thiit&riw.

4396. — Romae.

QFVRIVSQL

SALVIS ET
FVRIAOLPRIMA
QFVRIS FELIX L
FECIT

E schedis Marchii. Veterem formam nominum in is secandae declinationis
serrat hic lapisj ea de caosa dedi, ]Lege t. 2 SalTius, t. i Farios.

882

1397. — Romae.

S CAVIA PL

z
>

■b

>

<
m

5 AEQVAE DICES OMNIA ET
< TIBEI

Charla mihi expressit Brizins. Notabilis est laus feininae, qaae prima
dicitar. Dialogus est inter viatorem et feminam. Vialor dicit: Gavia femina
prima salve: mulier ait: et ta; iterum viator: Aeqaae dices omnia: ileram
mulier: et libei. Quae sit haec Aequa ignorator.

1398. ( = 1056).

EXCECANISEX
FCOLSIBEIET
SVISLIBERTEIS
INFRONTPEDES
XtlX INACRO
PEDES • XXVI

1S99. (=1057). — In museo vaticano.

LHORATIVSLF
VOTHOLITOR-

SEXHORATIVSL-F-
VOTSENINFR

IM Ar.D D VV

Contuli. H in bolitor ita admiltil anliquitas, ul in holus.

1400. (=1058). — Romae. Pila magna lapidis albani octo laterum in villa
altieria.

CHORDEONr-ML

CAVSA
C • SEPVLLI • C • L

ABDAES
HORDIONIACL
MARTA
IN^F-P-XII
INAC^rxV

V. i Abdaes recto casu bic, ut Barnaes n. 1366. Gognoinina sunt Syroruin
Gausa, Abda, Martha.

liOI.

LIVNIVSSILAN..
PARIS • DISPES
ALATOR • AVCVR
VIXITANNOSXXX
N^FRPXH INACkl

Descripsi. Saeculo oclavo notus est L. lunius Silanus consul can-
didatus in a. 733 (Dio 54,6). Paris vero ad aliquem Lucuim pertiouisse
videtur aetatis libefae rei pnblicae. — Vv. % et 3 lege Dispensator, calator
augnrum.

1403. — Romae in hortis Nussiner.

(liH.aialor.) L-HELVIDIVSLL

PHILARCVRVS

MERCATOR

BLERA

(uu.m>ior.) FVLVIA-Q-LSPECC

CASTAPIA-FRVCI

EVSEBES

INFROPXIIXS
INACRPXX

Descripsi. — V. 5 Speco ex vetere orthographia pro Speca, Specola,
sive ea voce parva spes significalur sive Spicula, spica exigua, nam veleres
dixere speca pro spica. Vide p. 25. Videtur Helvidius putasse aliquid in-
teresse piam inler et Euseben.

384

4403. — In museo valicano duobns exeroplig.

qhordionivsqlcerdo

q-hordionivsqlcaTamiTv

qhordionivsspfcol

QHORDIONIVSQLHILARVS

apvpivsaleros
in-frPviiiinacrpxii

Descripsi. Secunduno exemplum in v. 9 C pro C babel, scribitnrqae CA-
TAMITV.

4401. (=4059). — Romae in Vaticano.

CHOSTIVSCLPAMPHILVS
MEDICVSHCKMONVMENTVM
EMIT-SIBIETNELPIAEMLHYMNINI
ETLIBERTEISETLIBERTABVSOMNIBVS

POSTEREISQVEEORVM
HAECESTDOMVSAETERNA-HICEST
FVNDVSHEISSVNTHORTIHOC
ESTMONVMENTVMMEVM
INFRONTEPXIIIINACRVMPXIIII

V. 3 Hymnis, secundo casa Hymninis, Heis est Hi.

4405. ( = 4060). — Romae, in vinea PP. Praedicalorum via salaria.

QIVNIOC»L
LICTORE

In e lerlii casns redit vetuslas.

4 406. ( s 4 064 , XCII B ). — Romae in museo vaticano.

SLVCVLLILAPRODISI
NIAL-LATHENAIS
TE • DIMIDIA • SOCIA
BIAOLLAIS
NIVSLL-ARTEMA
NIVSLLAVCTVS
VIA • L • L • PRIMA
OiU.miD.) BANVSVINEIAMFSABINA

Conluli. Nomen gentilicinm libertorum esl Licinius: pertinent enim ad
rainiliam Licinii Luculli,

w

385

4 407. — In mnseo vaticano.

ALIVIVSAAL

SALVjVS Descripti. Salvios, serri Domen, eo manamisso,

LIVIA ■TlALIA locum cognominis tenet. — V. 4 Auli liberta de

A-L-D-S-D' suo dal. Nola indicem condilionis, loco non suo

IN-ACR'P-XII- adhibilnm; debait enim scribi Livia Auli L. Thalia.

1408. ( = 1062, XCIII, a). — Romae in museo vaticano.

CLOLIVSCLPILEROS

CLOLIVSCLSALVIVS

LIBERTVSDE-SVA

PECVNIAFACIVND

COERAVITPATRON

ETSIBI-AMICISQVE

VOLMINIAOL-SALVIA

CALIO-ML-EVCLIDAGALIAE

MLHEDYLOPOPNIAQLFAVSTA

IN-FR-PXII-INACP-XX

Contuli. Qui monumentum faciundum caravit est C. Lollius Salvius libertus
Philerolis. Volminia est Voluminia, sive Volumnia:in Galio omissum prae-
nomen raro exemplo: Hedylo, ab 'HSvXo$, cognomen mulieris ferri non
polest: lege Hedylio ex diminulivo Hedylium. Popnia est Popinia.

4409. (=4064).— Romae in villa Pellucchia.

TLVSCIOTLP A RN ACEN I

LVSCIAE-TLMONTANAE

TATTIVSOLAVCTVS-COIVCI

TLVSCIVSOLCORVMBVSPATR

ONAEPROMERITEISDANTVBEI

EORVMOSSAQVIESCANT

Ex Odericio. T. Attius coniugem habuit Lusciam cui monumentum posuil
cum T. Luscio Corymbo Lusciae liberto: ilem dedit locum T. Luscio
/Pharnaci. Nota casum tertium Parnaceni ex Pamaces-enis.

1410. (=1065). — Romae in museo Campanae.

ECO • SVM • L • LVTATIVS
P ACCIVS • THVRAR I VS
DEFAMILIAREC-MITREDATIS

Mithridatem Eupatorem regem Ponli mortuum a. u. 691 Momms. putat,
non Bosporanorum victnm a. post Chr. nai 49 (Tacit. Ann. XII, 15 seq.).

36

386

UH. ( = 1065).— Ibidem.

llvtativs
paccivs-thvrar
sIbIetselevco
pamrilotrywon
philotaeliberteis
posterisqveeorvm

Perlinet ad moDumeotuin superius dalum n. U10.

U12. — In museo vaticano.

MMAICI-
HILAR-
hf P-XI

Descripsi. Esi aetaiis augusieae.

4413. (=4066). — Lapis liburiinus in museo vaiicano.

PMANLIP-F
Contuli.

144 4. ( = 808 ). In vinea Amendola urna quadrala.

Huic homini mortuo Mavorti nomen fuii: sic n. 4 183,
MAVORTEI Mamerii inscriptum vasculum legimus. Mommsenius
sacram urnam putai deo dicaiam.

4 445. (=4067). — In museo vaiicano.

MENOPHILVS PVA

LVCRETIANVS

SERVOSPVBLICVS NA

EXBASILICA-OPIMIA HICPOSIT

Q • AEMILI
DIOPHANTI

Basilicam Opimiam exiruxii consul L. Opimius a. 633. Suslulii foriasse
Tiberius cum aedem Concordiae a 747 ampliavit. Putal id Momras. qui
et notai servos publicos binomines fuisse.

387
U16. — Romae via latina.

M • MVClVS

AMICVS
INFR-PXII
IN-ACPXII Descripsi.

1i47. (=1539«). — Romae in villa Wolkoskia basis quadrala ex lapide
tiburlino.

L • L • NAEPORI

MICEPHORFVLLO

TIETLIBERTAS

lOMEDEI

lETLIBEiTAS

Naepor, snblala consona prima, insuper media syllaba, pro Cnaevipor
scribitur.

1i18. ( = 1071). — .In fronle urnae marmoreae cum figurarum reliquiis.

CNVMlTORIVS
ASCLEPIADES-
NVMMIA^LL-

ZOSIMA-
HEISSVNTDVO-
CONCORDES-
FAMAQVEBONA
EXSITVQ-HONES-
FELIXS

Velustatis affeclalae esl, ni fallor, ait Momms. — V. ult. supple, Felixs
(fecit). .\liter Momms. iudical, qui felixs nomen appellativum pulat, ex male
consutis duabus epigrammatum laciniis, pro felices.

1419. (=1072). — Romae via ostiensi, nunc in museo vaticano.

DOCTAVID-UMODIARI
DOCTAVIDLCOL
PONTIAVXSOR
FRVGEBONA^PVDICA
AVE

Contuli. Modiarius nempe artifex modiorum. Coilina ex tribo, in qua cen-
sebantur liberti. — V. 4 Fruge pro Frngi est.

388

4 420. ( = 4073). — Romae cippi tiburtino e lapide duo, quorum alter
mutilus.

A OTACILI

PLARG

6 l-L-ARG

LAT PED

LATPXX

XX ■ LVN •

LONPXX

PEDXX

Ex Fabretto. Momms. v. 2 a legit Pilargurus: at in altero exemplo b
puncta dividunt litteras, quorum rationem haberi malim. Fortasse A. Ota-
cilius P. I. Arg(entarius).

1421. ( = 1076 ). — Romae via latina.

Apud antiquos Marcipores Luciporesque domi-

M-PINARI-P-L norum gentiles, Plin. H. N. XXXIH, 1, 36. Hic

MARPOR Marci servus cum esset Marpor appellatusest: fuii

deinde libertus Publii , et M. Pinarius diclus est in

memoriam prioris domini.

1422. *- In vinea Amendola.

G-M PLOTIVS'M-L- Ex schedis Marchi. Recepi propter ve-

PILARGVRVS* terem orthographiam. Alabandis est ex

V AMVLLIAO-L- urbe Gariae Alabanda, ubi Amullia olim

ALABANDIS- empta est.

1423. — Romae in museo vaticano.

(uu.i«i*ior.) POMITINA • C • L • STRATONO

monvment-etviridiar-fecit-siblet
ccpomitInIs-ccl-maheniet-antiocho

collIbertis-svIs-
ccpomitInIscclsalvioetoptatofsviset-

pcornelio^ )-L- dasio. et-

LEIBERTEIS • LEIBERTABVS • SVEIS

EXTRA • QVAM.-

cpomitinocolantiocho-vernae

IN FrON • P •XXIII . IN-AG-PXII

Descripsi. Nolabilis est propter t supereminens et ei tam in vocabulo
quam in declinatione. Pomitina familia ex agro pometino, uti olim Suessa
Pometia: inde pometinus scu pomplinus ager et palus pomptioa el tribus.

389
1i2i. (=1080). — Romae in basi quadrata ad porlam Capenam.

POMPEIAASCLEPIAS- HEICSEPVLTA- EST
AMANTISSVAAA-SVlSFOE-MAXSVMA-PIA

Ex Marinio qui descripsit.

1 i25. — Romae in vinca Berardiorum via latina duplici exemplo.

C POMPONIVSCFSER VALGIAALTRVPIERA 1

C-PVBLICICL-TRVO MARIAPLSAV.IA j

MARCIA-L-LSALVIA

IVNIAOLNEBRIS
SEX-CLOELIVSSEXFCOL PMARIVSOLANTIOCHVS

NIGER-MELANEPHORVS IVNIAL-FTERTIA

Descripsi. Monumentum esl ex lapide albano inscriptum in fronle et
tergo. In fronte legitur inscriptio, in qua v. % TRVRO et MARCIAi at
parle poslica hi sunt TRVPO el v. 2 MARIA- u pro y servalur in Trupo
el Truphera. Melanophorus est McXamf ^|to$.

U26. (= 1068 ). — Romae in Vaticano.

OSSA SITA
PPOMPONIP-L

RVFIONIS

MENOPILVS

ALFSERPVB
LCORNELI EXBASILICA

LL-ALEXAE OPIMIA Descripsi.

1427. ( = 1081 ). — Romae.

PONTIAPRIMA
HEICSITAEST
NOLEIVIOLARE *

A. Ficoronio Muratorius 1730, 1.

1i28. — Romae.

CHRESTENIS- PONTIAE-OSSA- HEIC
REQVIESCVNT • AVCTVS
SVAECONSERVAEETOECVNRAE
SOROR • FECIT
Ex schedis Zarattini apud me. — V. 3 lege Oecumene.

390

1429. — Romae in museo valicano.

M'POPILIO*M* Descripsi. Huic liberto cognomen duplex Mer-

LIB • MIIRQ curius et Philoponus fuit. Nolabilis esl palaeo-

^VRIO • PHIL graphia II pro E> et orthographia, Q in Merqurio

OPONO pro C

1430. — Romae in museo valicano.

PHILARCVRVS
CHRVSARIONI
OSSVARIVMDESVO
DAT

Descripsi. Est aelatis augusteae. Nota u pro y in Philargurns et Ghru-
sarioni.

1431. -— Romae fortasse: inde apud Radulphum Rochettum.

OPVBLEIVSCLAAL

)LPARTHANIOCP

CPVBLEIVSCLPHILO

Prodiit in Atben. FrauQais 1855 p. 52. — V. 1 Publeius, quod veteri
orthographia Poubleius, ex Poublio sive Publio progignitur, hoc ex Paibes,
Pouhes, (Le ant. iscr. di Benev. 1875 p. 21 ). — V. 2 Parthanio ex
IlafAiytov e iii a converso, ut in Artamo pro Artemo.

1432. — Romae.

PVBUCIAA-L-DEMETRIA
APOBLICIVSA-L-DIONISIVS
. APOBUCIVSA-LDEMETRIVS
SALVIA DELICIAE MEAE
DPVBLICIVS N OL RVFVS
IN ACP-XII IFR-P-XI

Ex schedis Marchii. Qui iibertis Salviaeque monumentum posuit est D.
Poblicius Rufus. Nola u et o promiscuum in gentilicio, item t pro y vel u
in Dionisius. — V. 5 supple N. f. col., quae est tribus libertinorum.

391
1i33. (=1065). ~ Romae in museo Campanae.

CQVlNCTlLIVS

clpamphilvs
vncentari
sIbIetpatrono

ETLlBERTEISSVlS
POSTERISQVE
EORVMETFAVSTAELNOSTRAE

Est aetalis augusteae.

(i34. — Romae in museo vaticano.

MRAGONIVSMLSVRVS
PONTIAC-LHILARA

M-RAGONIVSMLEROS
STAEDIAMLRVFA

MRAGONIVSMLCAES

Descripsi.

INFRONT-PXVIINAGRPXIl

1435. — Romae in coenobio S. Paali.

C • RAMIVS
PLOCAMVS
I- RAMIAPOSIS
CRAMIVSANTEROS
RAMIAHEDONE

Descripsi. — V. 3 signum I- deletae scripturae vesUgium est.

1436. (=1084) — Romae ad portam latinam, inde in museum lateraneose
illalus.

QRVVBIVSCF

por

Descripsi. Lege Q. Rubius Q. f. Pop(Iilia).

392

4437. — Romae in Valicano.

PRVTILILL

VIVIT
IN • FRONT
PEO • XIIX
IN^ACRPXIIX Descripri

1 438. — Roniae in sublerraneis Ecclesiae S. Glementis locis.

PAVLLARVTILIA^Q-FMIVN
IVNCI-MAIORIS

Descripsi. Rutilia fuit uxor M. lunii lunci maioris.

1439. — Ibidem.

t^ I K r u rK
SATRIAL-FIVNChEADEM^F

Descripsi. Legcs facile r. 1 Q*TR'PL>PR. L. Satrius Satriae pater est,
Satria uxor lunci nempe M. lun(ii) lunci maioris et Rutiliae filii.

1440. — Ibidem in museo yaticaho.

•

LSCRlBONIVS

LIBONISL

STRABO

Descripsi. Est aetatis caesarianae.

1441. — Romae in Kircheriano tabella marmorea.

L^SIIIVS riLIIRO

VIINIIRL^L
SIIIA-IIRIIS-V
IIMIT^DVAS

R
OLASSIRIITPAT

Descripsi. Lege: L. Seius Pileros, Veneria L. L. Seia Heres Y(ivil) emil
duas ollas sibi et palrono. — V. 5 SIR pro SIB» errore fabrili. Nota omissum
S ia Pilero seu Phileros ut supra in Teupilo: item cognomen, sive nomen
propriuffi, liberlae praeposilum: praeterea in Eres non afflatam vocem, in
Olas simplicem pro duplici L positam, quae sunt omnes veteris ortbogra-
pbiae reliquiae.

393

Uia. (=1087,XCII,d). - Romae.

CN • CN • CN • SEPTVMIEIS • CN • CN • C • L
PHILARCVRVS-MALCHIOPHILEROS-ARC

CORNVFICIA^) L SELENIO

SEPTVMIACNCN-L AVGE

Descripsi. Esl aetalis augusleae. — V. i Selenio ex leMvm, lunola.
1ii3. — Bomae.

PSERGIVSPLPHILONIC

SERCIA P L • HILARA

SIBI • ET • SVEIS •

liii. — Romae in coenobio S. Pauli.

CIVS • PHILOMVSVS
OEMPTORPATRONO
ET • SIBI • FECIT

Descripsi. Pertinet ad familiam Tucciorum.

1ii5. — Ibidem.

C C • TVCCIORy
TELEPHIET-
ALEXANDR
INFP
INAP

Ui6. ( = 1103). — Romae.

Descripsi.

Descripsi.

OSSAHEICSVNT

VRBILIAE^PRIMIMIHhME^PLVRIS

DECESSIT • AN • XXIII • CARISSN/^MA

SVIS

Ex Marinio, Inscr. Alb. 100.

Ui7. — In arce ianiculensi urna quadrata ex lapide albano, duos loculos
babens.

A-VALERIVS

5 L
MENOPILVS

FLAVIA ) L
APATE

Descripsi.

394
1448. — Romae in museo vaticano.

wFCRATESC VALERIVS-C
nNASEACTVCCIVS C- L-MN
NAESLCAECLIVSLLTRVPHO
SEXSERVILIVSSEXLDIOCEN
rNFR-PXXIVINACRPXI

Oescripsi. Tabula summa manca esl.

U49. — Romae in opercalo urnae rotundae marmoreae.

HEICSVNTOSSA
VARIAECLGLyCERAE
FEMINAE-SANCTISSVM
Descripsi.

1450. — Romae in coenobio S. Pauli.

Q VEINVLE
VSQLAPOL
LONIVSVIV
VEINVLEIAA'
SCVMNIS • MA
VVINVLEIAA'
QVARTA • F •
IN F P XXXV
INAonxVII
Descripsi.

1451. (= 1*98). — Roma Florentiam illata.

C-VEIVST-'FMA|(!r BASILIA-SP- FPOSILLA
HOMO- FRVG I • ETTV OPTVMAFEMI N ASALVE

Ex Gorio 1, 369, 118. In museo vaticano.

1452. — Romae in museo valicano.

L-VlSELIVS^)L
NICEPOR

Descripsi. Notabilis est liquida non duplicata et aspirala omissa.

395

U53. (=1405, LIX, a). — Romae in insula tiberina, lillerae sunt operis mu-
sivi in pavimento signino.

CVOLCACI CF HAR-DE'STIPE lOVi l-VRARIO ONIMENTOM

Pelrus Herculos Viscoutius Baro ila resliluit, ut initio fuerit scriptum; Ex
senlentia , deinde factum monimentom. At Mommsenio absurdum visum
est lovi tieri mpnumenlum, et supplendum aut aram cum monimento me-
rito , aut forlasse non legendum , onimento , sed pavimenlo. Mihi videtur
olim scriptum fuisse, dedit ob monimentom; locus capit fere novem lit-
teras. Dalur ob monimenlum nempe pro monimento, quod pro statua, datur.
Plaulus in Curculione Acl. -1,41,50: lepide, ul solet: Vineam pro aurea
statua slatuam , quae tuo gutturi sit monimentum. Declinatio in om ex veteri
orlhographia hic a Volcacio revocalur. Punctum post | vocis iurario videtur
appictum errore musivarii et transferendum post lovi. Quis sit hic lovis
iurarius non liquet. Ritschelius putat ab Henzenio recte comparatum cum
love opxi^ (Henz. Or. III, 5633, a).

U5i. — Ibidem in museo vaticano.

Q • VOLVSIVS
Q-L-NICEPORVS
V • VOLVSIA
QLRVFA

Descripsi. — V. 3 V est Vivit.

4 455. (=4108). — Romae cippus lapide tiburlino.

CONLEGEISECTO
SERRARIVM

Ex schedis Sirmondi. Sectores serrarii sunt, qui serra opus facinnt.

1456. — Ibidem in museo vaticano.

OLLSCVRRAE-HOMIN
SSVMO • MAXVMAE
OPTVMO • LEIBERTO
FECIT

Descripsi. Supple:. .. homini probissumo maxumae fidei optimo leiberto
patronus fecit. Scurra cognomen est.

396

1i57. — Romae in ofbcina : mannoraria ad ripam Tiberis.

EPAPHRODlTVS

AECNLSlGE-ET

SQVE-SVIEIS-QVEIQVE

ATEIQVE-ERVNT

lA-EORVM-NATEI

ERVNT

Descripsi edidique in Diss. (I segni delle lapidi laline p. 46). Lapis
videiur pro parle dimidia imminulus et supplendus forlasse sic: sibei lei-
berteijsque suieis queique eorum nali adgn]aleique erunt queique de fa-
mil)ia eorum natei adgnateique) erunt.

4458. — Ariciae.

QDECIRIVSQUB
BVRRIA

deciria-q-l-tertia
deciria-qftertvlla

Descripsi. Burria, plebeia consueludine ut Mancia, Glaucia, est Burrus.
Burrum vero pro Pyrrho veteres dixisse afiSrmat Terentius Scaurus: et
glossae, Pyrrhus, nvppos ^av^o^. Pyrrhum etiam latine dici a colore, Byrrhum,
moaet Servius. Vide Hieron. Golumnam ad Ennii frag. p. 4 44.

4 459. — In agro Lavicanorum quintanensium propelo cum qui dicitur
Golonna.

AF SPECV Descripsi. Prodiit in Eph. Instit. 4864 p. 93. Eji-

l^ V D I A N E hibeo ea de causa, ut appareat sera aetate scribi adhuc

VSQFCLE potuisse Af pro Ab, et clementiano pro clementianum,

MENTI A sermone scilicet plebeio. Aliud cxemplum AF Ritsche-

NOP-PRO lius ex Marinio citat, Enarr. tab. p. 405: emERVNT'

CU NIPASS LOCVM-OLLARVM- XV • AF • LVCRETI A • SP • F •

P M*oo RVFA. — Inscriptionem leges sic: Ab speculo Dianae

usque fundum Clementianum Pedatura Proclini passus

plus minus mille. P pedatura est (De Rossi, Bull. Arch. Munic. 4874, p. 278).

4 460. — In aedibus mondragonianis principis Borghesii, basis.

CVOLCACIVS-CF-LABEO
MPLAETORIVS-LFM-N AID

Descripsi. Forlasse Romana est. Qui M. Plaetorius aedilis curulis innotuit
a.685 Cestianus appellalur, etMarci filius. Qui L. Plaetorius L. f. a CiceroDe

397

inter senatores a. 688 numeratur» quaestor fuit ante hunc annum, nec Marci
filius est, nec filium Marcum habuisse perhibetur.

1461. — Genzani in aedibus caesarinianis, e lapide albano.

/W-AVONIVS-/W-L

MENANDER
A/V-AVONIVS-A/V-F
HOR

Oitt. mai.)

/W-AVONIVS
ALEXSANDEI

DVR/V\IA • P •
PHILV/V\INA-VXS

TJNIVERSITV

Descripsi edidique in Annal. Instit. 1860. Ibidem duae slelae sunt quae
sic inscribuntur INFRO» omissa pedum mentione. E tot Ariciae Maniis
unde proverbii loco fuere: Multi Manii Ariciae, duo Avoniorum liberti soli
cum M. Avonio filio aetatem tulerant.

1462. (-1410,LXII, a). — In agro lanivino epislylium aedis ordinis dorici.

Q-CAECILIVS<N-A-Q-FLA/V\INhLEIBERTVSHVNONE-SI///PITEI

/V\ATRhREGINAE

Titulum sincerae vetustatis agnovit Mommsenius et propugnavit, cuius
tunc extabat artificio recenti sculptum exemplum in lamina ardesia. Veras
appellationes lunonis, quae hactenus latuerant in liileris IS/V\R et explica-
bantur, luno Sospiia Magna Regina, inde didicimus. Monumentum medio
saeculo seplimo propinquum putat Ritschelius, Enarr. tab. p. 54.

1463. ( = 1111 ). — Fidenis e lapide tiburtino.

PVBLIC • FID •
L-/V\ANILI-Q-F
L-/V\ARCI-LF
qi«.«nin.) DVOVIREI-III
TER/V\INAVERE

Conlinuato magislratu per annos ires, duumviri lerlium dicuntur. — V. 1
lege Publicum Fidenatium, nempc locus publicus, qui si vecligalis factus
est, publicum veciigal dicelur. Habes iu Casironovanorum thermis tilulum
repertum, hacienus non recle edilum, quem leges sic :

PVBLICVAA

KE R AA ff M

VECTIGA L

' BALNEARV/V\

1494. (1212),— Tibure.

FELICITATEI

TCAVPONIVSTFAED

C-AVFESTIVSL-F

Ediderunt Gabral et del R&, Ville di Tivoli, 127. Gave ne com Mom-
msenio Aufestium in Anteslium .mutandum pules. Habes inferius in lapide
Sorano M. Aufeslium.

1465. ( = 1113). — Tibure, basis marmorea.

HERCVLEI

CANTESTIVS-CNF

CENS

OECVMAFACTAITERVM

DAT

Ex Vnlpio Diss. Gorlon. II, 176.

1466. ( = 1114). — Tibure in museum Talicanum illatus lapis.

SEIOEVS
SEIOEA

Ex Odericio Diss. p. 184, 281.

1467. (=1115). — Tibure in valle Gaudenti.

LAPIDESPROFANEIINTVSSACRVM
Ex schedis Holstenii Fabrettus dat, 674, 14.

1468. (1116,LXX, h). — Tibure.

EQVITESOEDERVIST
COIRAVERVNT
VTIVSTF-^c
Descripsi. — V. 3 supple Plautius T. f. dcdicavil.

1469. ( = 1118, 1819 LXXV.k). — Tibore.

LOCTAVIVSLFVITVLVS / Vilulus \

CRVSTIVSCFFLAVOSITER \ Flavositer <"""""»;

IIIIVIRDSS-
VIAM • INTEGENOAM
CVRAVER

Gontoli. Extant duo exempla, in allero L. Oclavius, in allero G. Rustius
primum locum occupat.

399

4470. ( = 4120).— Tibnre.

TVLTVLLIVSTVLFPSERTORIVSPF
CENSORES

Ex locnndi codice veronensi fol. 13i. Praenoroen esl Tullus.

U71. (=1121). — Tibure.

LNONIVSLFPANSA
TVLTVLLIVSTVLF

llll-VIRDSS-FC
CMANIVS-CF ■
LMAGILIVSLFITERVM

Ex Accorsii ros. et Sirmondo Cod. paris. suppl. lal. 1i17, f. 43.

1472. ( = 1122). — Tibure.

TAMVLIVSI
PONTVFEX

Ex Lesleo Vulpius, Lat. Vel. 10, 153.

1473. (=1123). — Tibure in rupe incisum.

DAMOCRA Mommsenius v. 1 supplet Damocral: Verum Da-

COTTAE'L-S mocra ferri polcsl ut Arpocra et similia. — V. 2
HOC-OPVS-F lege: Cotlae Lucii servus.

1474. ( = 1125, L, c). — Tibure in labro ad sinistram emissarii.

QCOEL /// QFLATIN-MOECVMIV
AEDDESS

1 475. ( = 1046, LXXV, m ). — Tusculi, nunc Romae.

RNELIM-FPVP
MAMVLLAI
MCORNELI-MFF
MAMVLLAI
EPPVLEIAIAFVXORIS

400

4476. ( = 1426'). — Marini, quo loco olim Castromoenium fuisse pnlant,

in vinea Gabrielli cippus quadralus, lapide albano.

latns linislrDm latns dextram

IN AGRO IN AGRO

P-PAACILI PPAACILI

TERMINVS TERMINVS

TOTVSEST TOTVS-EST

CONLOCA CONLOd
Descripsi.

4477. ( = 4127,LXX,EO,6).— Nemi.

LEICINIVSL-F- I '^,""'"

Charta excepit Adulphus Michaelis hunc et sequentem , omisit tamen
lalus. Ei in Leicinius est pro ^, ut in Faceiun el scibi, et parenteis (gen.),
ait Ritschelitts, Enarr. tab. p. 62.

1478. ( = 4128). — Ncmi.

CVOCONIVSCF

1 479. -^ Lanivii , quae civitas Lavinia modo appeliatur.

A CASTRICIVS • MYRIO
TALENTIFTRMIL-PRAEF- EQ
ET • CLASSIS • MAG • COLLEG
LVPERCOR- ET- CAPITOLI NOR
ETMERCVRIALET-PAGA
NORAVENTIN-XXVI VIR

MONIPERPLVRES
SORTITIONIBVS-
ISREDEMPTIS

Ab Amatio Borghesius acceptum edidtt in Eph. Instit 1842 p. 194.
Nemo adhuc supplevit. — V. 6 A. Castricium Myrionem de his viginti
se viris fuisse putant, qui per hunc gradum ad quacsturam et senatum ten-
debant, quique instiluU sunt a. 437 ( Liv. IX, 20 ) manseruntque ad Au-
gustum usque, et ex opinione Mommsenii ad a. 734. V. pag. 186, ad n. 637.

401
liSO. (H29). — Praeneste.

CISIARIEIPRAENESTINEIFPDD
MAGCVRT-OSENI AN VS-LLLICI N

M-POMPEIVS//FELIOD
MINISTREI-NICEPHORVSCTALABARAIS
NICEPHORVSMITREI

Ex locnndi cod. veron. f. 169.

U8t. ( = 4130). — Praeneste.

COLLECIV-MERCATOR

PEC VAR lOR VMAGCOI RV VCI P

CPATRONICI

FP-DDLM

Ex Cecconio (Sl. di Palestrina p. 38). Fortasse legendum in fine
V. 2 AA/ ClPins. V. 3 C- Patroni(us) C L(ib). .. Lilteras singulares. V. 4
lege: F(ortunae) P(riinigeniae) donum dat libens merito.

1482. ( = 1131). — Praeneste.

LANlDANTMAGCOERAVERE
LLIGVRIVSLLANTIOCHVS
PDINDIVSP- LDAVOSCALIDVS
Q PETRONIVSQLSALVIVS
SEXPONTIVSSEXLSTABILIO

Ei Smetio 13, 4.

1483. (=1132). — Praeneste.

CMACCOIB
NDERPLAVTIVSLM
NVSCORDIVS-AS-TP

Ex Cecconio (St di Palestrina p. 101). In siglis L'M*A-S'T'P vt. 2, 3
Momms. latere putat fortasse Libentes merito votum solvunt Fortunae pri-
migeniae, restitutis, loco A, T, litteris V F. Res est incerta, nec placet
in calce deae nomen cui donum daUir. Praeterea nomina subiecta non esse
eorum qui voverunl, verum magislratuum , apparet ex similibus litulis.

Fuit fortasse dant Forlunae Primi)g. Hag. coi[r](averunt. AIexa)n-

der Plautius Lucii Mard servus. . . . nus Cordius Auli Spurii Titi [8]ervus.
Yide infra n. 1508.

402

1484. (=1540).— Praenesie.

Out.mMor.) COQVESATRIENSIS

MAGISTRES • RODO OR

ARTEMO • Dl N DQSAPOLI

PROTVS • AE

Es Marinii scheda.

1485. ( = 1134).— Praenesle, basis mannorea.

C TAMPIVSS^FSER ••» '•*•"

TARENTEINVS • PR N...

HERCVLEDD^LM

Ex Gecconio p. 59.

1 486. ( = 1 1 35 ). — Praeneste columna.

CMACVLNIVS-OF

SCATOMAXS

C-SAVFEIVSCF

FLACCVS

PR

SACRAVERVNT

Ex Petrinio Mem. Prenest. 294, 1.

1 487. ( = 1136). — Praeneste in villa olim Pelrinia , nunc Frattiniorum ,
columna.

C • SAVFEIVS • C • F

FUACCVS ~

C-MAGVUNIVSCF
SCATO • MAX

TR
SACRAVERVNT

Descripsi quatuor primos versus, qui non inlerierunt aetale Petrinii cum
titulo priore, ut putat Moroms. — V. 4 extat S*"*"^ AX$ tantum.

403

U88. — Praenesle.

OFLAVIVSCFFI
FACIENDAM
SCRIBERETV

MFECIT HS «I» «I» «I» .

VSDVOMVIRI

BARVIMT

Ex Cecconio (Sl. di Palestrina p. 81).

U89. (=1138). — Praenesle via liburlina.

LSAVFEIVSCFFLAC

Q

VIAM • STERNENDA
DSSCVRAVIT

Ex Gicerchia Ann. Inslit. 1855 p. 87. Dubilat Momms. an pro L' le-
gendum sit C> collato titulo n. 1 1 43 ( = 1 456 ).

1490. (-1139).— Praenesle loco eodem.

CFSCATOQ-

OSVIGLIAS

ITVENDASCC

Mommsenii supplemenla sunl G. Magulnius C. f. Scato Q. cancelios vi-
gilias facienda restituenda s. c. c. Mihi placel G. Magulnius G. f. Scato Q.
portas muros viglias turreis. . . restituenda s. c. cur.

1 491 . — Praeneste, ara, iapide albano.

TVRPENO PAIi

l«tere dextro

C-VATI/////////

AUIN

UORCEV//////

PR

Apographam Cicerchiae emendavi qui legil TVRPENOM supplebatqae
Turpc nom(ine). Legendum docui TVRPENO PATRI. Nolas officinatoris
lateri dextro insculptas sero intellexil Mommsenius, qui fronti continuaverat.
Turpenus pater quis deus sit non constat. TovpnAiva, piscis memoratur a
Paul. Aeg. VII, 16, 289, cuius ratio reddi non potest, iudice Lobeck, Pathol.
p. 36 n. 37.

404

1492. ( = 1440, XCIII, b). — Praeneste in museam TaUcanum illatus lapis

liburtinas.

C • CAESiVS • M • F
C • FLAVIVS •LF^

DVOVIR^QVINQ
AEDEM-ET-PORTIC

DDSFACCOER

EIDEMQ'PROB^
Descripsi.

1493. (=1441 , LIII, B }. — Praeneste in thermarum ruinis.

QVIBVLEIVSLF
LSTATIVSSALF

DVOVIR
BALNEASREFICIVND
AQVAMPER-PVBLICVM
DVCENDAMD-DS^
COERAVERE

Descripsi. Ritschelium ectypus chartaceus fefellit, qui t. 3 dat C pro L
et r. 5 P quadrata fonna pro P.

1 494. ( = 1 1 42 ). — Praenesle, via ducente Albam.

CSAVFEIVSCF
MSAVFEIVSLF

PONTENVS
AID • EX • S • C

Ex Pighio, cod. beroL f. 212.

1495. ( = 1143, LII, a). — Praeneste, lapide albano.

MSAVFEIVSM F RVTILIVS ^
C • SAVFEIVS • C • F • FLACVS ^
CVLINAMF-DSSCEISDEM
QLOCVMEMERVNTDE
LTONDEIO^LFnVBLICV^
ESTLONGVPCXXVmS
LATVMAF^MVROAD
LTONDEIVORSVPXVI
Descripsi.

/

405
149&. — Praeaesle in aedibus Cecconionim.

CACREiVSCL

STEPANVS
// MIARIACNL
DION1SIA

Descripsi. Cecconius legil p. 102 STIPANVS el v. 3 MITRIA GN-
Emendabis STEPANVS el saMIARIA-CN-L.

4497. — Praeneste in aedibus olim Petriniorum.

L LVCVLANVS
LLSVRVS

Descripsi. Cecconius p. 101 dat ex schcdis cum duplici l, LVCVLLANVS.

1498. — Praeneste in aedibus Barberinorum.

PLOTINALLCOMPSE
L- PLOTINVS- L- L- I8ACCHVS
PLOTINA • L • L • RVFA
L PLOTINVS L • L ALAVC

Descripsi. Cecconius p. 102 dat t. 2 lACCHVS et 4 ALAVCV male.

1 499. ( = 1 1 45 , LXXXIX , d ). - Signiae.

(V.4,2Utt.mal.) P • HORDEONiVS • P • F

CALLVS • HERCOLEI
MCAECILIVSM-FRVFVS
CCLAVDIVSCF PRISCVS

IIIIVIR^lDSCAVCVRES
AEDEM-REFICIENDAM^SICNVM

TRANSFERENDVM^BASIM

PONENDAMCVRAVEP^P

Signum Herculis, aede refecta, translatum est, augurato: ea de causa
ex S. C. quatuorviri augures creati sunt.

1500. ( = 1146,LXXV,f). — Signiae.

/WMEMMIVS-A/VF

PR

SICNA • BASEIS

DE^SVAPECVNIA

406

1501. (=M47, XC, b). — Signiae.

(V.I,2UU.mal.)

C VOLVMNIVS • C • F • FLACCVS ,„ , „

Q • VOLVMNIVS • Q • F • MARSVS ■ "" * vik ' ' • o
CRVPTAM- ET^ LOCVM-VBI CRVPTA-EST^ETAREAM
VBIVIRIDIASVNTMVNICIPIOSIGNINO^DESVA'PEQ-DEDER

1502, ( = H49, LXVIII.c). — Corae in aede anliqua.

M • MA. .LIVS • M • F • L- TVRPILIVS • L^ F • DVOMVIRES • DE • SENATVS
SENTENTIAAEDEMFACIENDAMCOERAVEREEISDEMQVEPROBAVERE

Winkelmannus (Slor. dcirarle 3,52 ed.Fea) liberianano aetalem isti ti-
tulo assignal. Mommsenius polius Sullanam, at SuUa decennio anleriorem,
Ritschelius facil, Enarr. lab. p. 60. — V. 1 MALLIVS Apian. Fabr.;
lucundus, ul dedi. Hodie M- LIVS; Ritsch. MaeLIVS pro lacunae spalio.

4503. ( = 1I50,LXVIII, &). — Corac in aede Caslrorum duobus exemplis,
altero mulilo.

//CALVIVS • P • F • P • N • C • GEMINVS • C^ F • MATEICLVS • AED
CASTORISPOLLVCISDES-S-FACIENDAMPEQVN-SACR-COERAVE
//CALVIVSMFPNCCRASSICIVS-PFCNVERRIS DSS PROB/////EDICARQ

1504. ( = 4151,LXVni,B).— Ibidera.

MCASTORIPOLLVCIDECSFACIENDAMPEQSACR COER
MCALVIVSMFP-N

1505. ( = 1153, L,f). — Gorae ara rolunda cum bucraniis el sertis.

FORTVNAEOPSE

P-PEILIVSLFCCALVIVS^PF

CENS

1 506. ( = 1 1 54 , XCII , H ). — Corae basis cxagona cum triglyphis, bncraniis,

rosis.

MAVLIVSCF

BVXSVS
LSALEIVIVS-LL

PHILOCLES
SICNVMBASIM
CONCORDIAE
DANT

»

407
1507. ( = 1455). Corae.

PAVLTOVTIAM-F-ET
CONSVPLICATRICES

Ex locundi cod. Veroo. f. 63.

4508. j(=4156). — Corae.

lAESERVEISCONTVL- HSOOOJ^V • MAG • X • DED • HS
SSALEIVI-PSLEIBERCOERAVITTIMOTHEVS-POPUL-MS
ANTIOCHVS-POPSLEIBER-COERAVITPETRO-FVRPL-S
FVRILPCSANTIOCHVSVTILICNSLEIBERCOERAVIT

Ex locundi cod. Veron. T. 36. Versuum divisio incerta, nec indicantur
lacunae. Serveis, nempe servei, conlulerunt sestertium tria millia quinqua-
ginta quinque: cum vero Magistri creati sunt, dederunl HS. •• forlasse X
si recte transferendum numerum putavit Mommsenius. Aedes cuius deae
fuerit ignoratur: videtur tamen fuisse Concordiae , collato n. 1506. Ex
Servis istis, qui libertatem consecuti sunt, quatuor curant, reliquis duobus,
qui servi sunt, cura non demandatur. -^ V. 3 post POP- omissum est
praenomen palroni. Ibidem PETRO cognomen integrum quin sit, nihil
obstat.

1509. ( = 1160). — Anagniae, in puteali.

M^ARRI VS -M^ F • L^ N Descripsi et charta espressi. Ultima verba

L-VITORIVS •C-F in v. 3 sic olim sum iuterpretatus : Sen. C.

AID-SEN-COP opstruxerunt vel opsaepserunt , habita ra-

tione lineolae , quam putavi casu non ac-

cessisse. Henz. coniecit, Senatores coplati, nempe cooptati. Contra Momms.

putavit errorem latere in textum et fere corrigendum sic : AID* d. s. SEN.

cOr. Senatores cooptabantur in municipiis, qui in numero decurionum non

erant, cum magistratum capiebant.

1510. ( = 1161 , LXVII, c). — Ferentini in parte meridionali fundamentorum

arcis continenter scriptum.

•HIRTIVS-A-F-MLOLLIVS-C-F CES (F)VNDAMEN(TA) MVRO(S)QVE-AF •
DLO-FACIVNDA COERA(V)EREEIDEMQVEPROBAVERE • IN • TERRAM-

Iparte occidentili
M-EXEMPLVM

VOD • SVPRA • TERRA(M • SILICI)

408

Descripsi edidiqoe in Eph. neap. mea et Minervini vol. II, 36 seqq.
Haec inscriptio et ipsa lacunosa repetita legitur in coronide fundamentorum
parte occidentali , quae in eo tantum differt quod ibi COERAVERE piene
scriptum est, hic COERAVE. Supplementa inde sumpta lunulis inclusi.
Opus novum, de quo loquitur inscriptio, a veteri fundamento primus men-
suris peractis distinxi. Quo facto ostendi Romanos substructionis illius quae
in infima murorum parte parallelepipedis et polygonis constat, auctores non
esse, ut a plerisque scriptoribus ferebatur: item quid esset fundamentum
in terram et supra terram ostendi.

1514. ( = 1163, LXVII, b). -* Ferentini in epistylio exteriori portae arcis,
quae est in fundamentis.

M-LOLLIVS-OF-A.HIRTIVS-AF-CESFVNDAMENTA
FACIVNDACOERAVERVNTEIDEMQVEPROBAVERE

Descripsi edidique loc cit.

1512. (=1162, LXVII,a). — Ibidem in epistylio interiore portae quae est

in fundamentis.

A'HIRTIVS-A-F-M-L0LLIVS-C-F-CES-FVNDAMEITA
FORNICES * FACIVNDA - COERAVERE * EIDEMQVE
PRObAVERE

Descripsi edidique loco cit. Velim ne elementum b in versu tertio perti-
nere ad scripturam putes, quam cursivam dicimus: illa enim forma est
imperfecta relicta, errore fabrilt, quod saepe accidit, ut aliqua lineola vel
lunula omissa sit a quadratario.

1513. — Ferentini in basis candelabri fragmento.

M*MIND // // // // -MOLT

Descripsi M. Mindium habes denuo in aere prope Lugnanum effosso.
Vide sUpra n. 560. Lacunam supple ex argento moltae , nempe multatico.

1514. (=1164,LXXV,c). — Ferentini in horlo Episcopi.

L-rOPLILlOC-F .

FLACCO
POPLICESTATVTA

409

1515. ( = 1165,LXXXIII,c). — Ferenlini tabula lilleris aeneis, plerisque

adkuc exslanlibus, reperla el in museuiu ralicanum illata.

PMSALONIEITI-F

AED

PAVIMENTVM

DSPTC

1516. — Ferenlini repertus lilulus.

HIRTIA- A-L

ACATOCLIAE
MONVMENTVM

FECIT-SIBI ET
CEPPIOTFPVB

VIRO • SVVO

Dedit Alphonsus Georgius charta expressum. In Agatocliae nota afflatum
omissnm, et in 6ne suto quod pro soro scribi coeptum est saeculo extremo
septimo aut octavi initio.

1517. ( = 1166,LII,b). - Alelrii.

L BETILIENVS • L • F • VAARVS

HAEC • QVAE • INFERA • SCRIPTA

SONT • DE ' SENATV • SENTENTIA

FACIENDA • COIRAVIT • SEMITAS
» IN^OPPIDO-OMNIS^PORTICVM-QVA

INARCEM • EITVR • CAMPVM • VBEI

LVDVNT- HOROLOCIVM-MACELVM

BASILICAM • CALECANDAM • SEEDES
\CVM • BALINEARIVM • LACVM • AD
•• ORTAM^AQVAM^IN-OPIDVM*ADQVE

ARDVOM- PEDES • CCCXA • FORN ICES«

FECIT • FISTVLAS • SOLEDAS • FECIT

OBHASCE-RES-CENSOREM-FECERE^BIS

SENATVS» FILIO-STIPENDIA-MERETA
" ESE«IOVSIT'POPVLVSQVE • STATVAM

DONAVIT^CENSORINO

Descripsi. Edidere plures, at Ritschelius commentario instruxit primus,
Momms. retractavit. Tamen opera fere omnitr a L. Betilieno facta , nemo
adhuc intellexerat. Vide Diss. Romae editam a. 1865 (Intorno alcuni aTanzi

410

di opere idrauliche s^niiche rinvenute nella citla di Alatri). Momms. Ritsche-
lium laudat quod recte explicaverit AD ARDVOM, in iit. Aletrin. p. 114 ,
esse arcem scilicet: additque fornices qui in titulo nominantur eos esse qui
aquae ductum ad arcem suslinueruut. At nihil minus. Nec enim ad arcem
usque aquae salieniis vis potuit pertingere, nec qui ARCEM v. 6 proprio
vocabulo appellavit, deinde eam ARDVOM vocasse probabile fit. Fornices
qui simul cum fistulis solidis facti dicuntur ii sunt, quorum ruinae adhuc
visuntur in valle constantque cocto e latere, suntque pilis suspensi quadra-
tis. Porticus contra constitit e columnis, quarum bases his annis proxime
adhuc ostendebantur. Arduus locus ille est, in quem aqua fisiulis com-
pressa solidis ex infima valle salit per pedes CCCXL. Fistularum solidarum
quaedam fragmenta invenit P. Angelus Secchius, hae vero teslaceae suni
crassaeque fere semipedem. Lacum eliam ad portam is indicavit, imo ei
campum ubi olim ludereni a Varo faclum: subiectis tubis ingeniibus sub-
tilibusque ex iesta porosa strigarum in n^odum dispositis, qui aquam plu-
viam e campo superiore in fossas circa campum ductas corrivabant. Quare
campo Alairinaies ubi luderent uii hieme etiam commode poiuerunt. Neque
obruam sileniio lacum ad portam hodie Secchii consilio refectum purga-
lumque, aquam iterum ex eo antiquo ductu excipere coepisse. Tiiulum anie
bellum marsicum posiium arguit, ait Momms., quod legiturv. Usenaium
Betilieni filio stipendia militaria merita esse iussisse.

Quod olim dixi in voce omnis t supereminentem videri, id non afiirmavi
lapide inspecto, sed auctontate Alphonsi Giorgi quem ea de re consului.
Vidi posiea eo in loco deirito aliquam esse illius | speciem tantum.

1518. — Aletrii, in aedibus publicis.

MAFRENISEX-F
ROM

Descripsi. Lege: M. Afrenius M. f. Romilia.

1519. — Aletrii in aedibus publicis.

(mt.malor.) ATRO N E I S

nVFREIVS • M • C • LIB
PHILVS • SIBI • ET-SVEIS
RVFREIO • M • F • ANI
jiVFREIO • M • F • ANI
ECIAELFPOSILLAEVXO
RVFREIO^M-FANhGALL
FREtAE • M • F • DORCA
TIAELFRVFAESO

411

..Descripsi. Palroni sunt M. et C. Rnfrei M. filii Aniensi (e Iriba), quibus
M. Rufreius M. C. libertus, et sibi, et suis, monumentum posuit.

«5910. — Setiae.

LSEXTILIVSQF
TAVRVS
CES
Ex schedis Zarettinianis.

1521. ( = 1167, LX, h). — Androsani in sacello S. Leonardi.

NICOMACVSSAFLS
PAAPIAATIEDlLs
DOROTTETTIENIirS

MENTIBONAE
BASIM • DON • DANT

Descripsi. Paapia nomen ririle esl; nempe Papias, uti Hermia est Her*
mias, Democra Democras, Pilero Pileros et similia, in quibus « finale su-
blatum est.

4522. ( = 1168), — Celani.

MENTIBONAE

D • D

SVRVSTETTIENICS

PHILONIC-MARCIAES

NICOMAC-ALBI-M-S

Accorsius aliler versus distribuit, cod. Ambros. D, 420, additque supra
Tideri imaginem mulieris in scopulo sedenlis truncis capite brachiisque.

1523. (=1169,LXX,f). — Massae in agro Albae facensis, porta bivalTis.

•apn portam

(Utt.i»aior.) p . T- SEX • HERENNIVS • SEX • F SER
''dTJr.m ir SVPl N ATES • EX . I NCEN lO . SVO XS"
pedem s. tenens EPO I N T E tenet

Descripsi. Versum 3 descriptores omisere Brocchius ei Brunnius. Instru-
menta hominum fabrilia aliter appellat Momms. non recte a Brunnio edo-
ctus: nam sinistrae mallenm et scalprum dsrt, dextrae gromam. Portam
bivalvem infra inscriplionem nemo hactenus merooravit. — V. 3 EPOINTE

412

a me accepit Momms. Inscr. neap. lat. 561 S, quod vocabulum quid signi-
ficel ignorari, ait. In add. ad Inscr. lat. antiq. coniectura paulum progressus
numinis nomen adhuc ignoti deprehendit, quod tertio casu positum legit
EPOINTAE. Scias, lector, velim artifices bic uti voluisse graeca voce
sTToiovv litterisque latinis scripsisse addito te sublatoque graeco v EnOINTE.
Conferas sigillum pluribus tegulis impressum prope Cupram maritimam
latina lilteratura DIONISIOS COLOPONIOS EnOL Veleres vero tertiis
personis^ verborum sive in U sive in ie desinentibus esse usos docet Festi
locusy p. 205: Prae te tremonti, hoc est tremunt. De aetate tituli contra me
disputasse se affirmat Ritschelius in Mus. Rhen, t. XIV, 379 sq. Enarr.
tab. p. 62. Ego nullam titulo assignavi aetatem. Hoc tantum affirmavi, posila
declinatione in eis pluralis numeri secundae , quam Ritschelius ad primam
dimidiam partem saeculi seplimi olim retulerat, id sequi» ut t longa, quam
ipse attribuebat aetati augusleae diu ante inceptaverit: ea vero esse pu-
gnantia inter se. Inscriptio est aetatis fere sullanae , qua i supereminente
uti coepisse veteres certum est. Vide p. 29.

4524. ( = 4 472, LXXVII, l ). — Prope Avezzanum olim in pariete Ecclesiae
S. Nicolai, nunc in aedibus publicis. Ara cum triglyphis et metopis.

HERCVLEI • D

MILITES-AFRICA

CAECILIANIS

MACCVRAVIT

CSALTORIVSLF

Descripsi. Momms. putat Caecilianis more vetere pro Caeciliani casu primo
plurali positum. At milites e Caecilianis dici potuerunt qui e numero eorum
essent, quos Caecilius sublegerat, eadem ratione ac Rutiliani dicti sunt illi
Africani, qui stativa habuerunt diu post Colyei, in Phrygia Salutari.

4525. — Albae.

FLAVIAAETOL-

PHILVMINA-
VIVAFECIT-SIBEIET-
CTETTIENOSAGITTAE-

LALEXAEET
TVEDINOOLSTATIO-
ETIJEREDIBVSSVIS-

Ex Carmelo Mancinio, qui descripsil.

413
4526. — Albae, nunc Avezzani in aedibus publicis.

CMARCIO

ANTAI Ex Fr. Xaverio Ciprianio. Leges el supplebis C.

VEIVOS Marcius Marciae lib. Anlaius, vivos.

4627. (=1541, a). — Pescinae in columella.

ASALVIVSV-FCLEDVS
PVR^EFR^DDLM

Ex schedis Marini Tomasetli, melius quam e schedis Avezzanensibus apud
Momms. L r. n. lai. 5555. Purcifer, sive Purciferus, quis deus sit, non liquet.

1528. — Pescinae.

P • PACCIVS • PAC • F • DENTIO MONVMENT
EX TESTAMENTO FACTVM EST ARBITRATV
LIBERTORVM

Ex schedis Marini Tomaselti. Edidi in Bull. meo a. 1852 et in AnnaL
Instit. 1860 adnotans morem appellandi nominis gentilicii patris loco prae-
nominis po&iti ut pater vocaretur Paccius Paccius, Ovius Ovius.

1529. — Inter titulos piscinenses relatus.

VIBIATETIDIALF
Ex schedis Avezzan. Momms. I. r. n. lat. 5546.

1530. — In pago S. Sebastiani ai Vorrelli.

astnim serpens

PACEDIE SEXFA
COGITATO TEHOMINESSE
ET-SCITO MORIENDVSTVALE

vaWae cam annalii

Dedit Adamus Buccella. — V. 1 lege Pacediae Sexti f. A... Imminulum
hoc loco lapidem non notavit Buccella. Sequitur sententia ad modum iam-
bici senarii concepta, modo pro, cogitato, reponas, cogita:

C6gita te h6minesse il scit6 mori^ndust vale.

414

4531. — Alle Casella in superliminari ianuae sepulcralis.

TPACILEDIVSPFSER-RVFO

Descripsi. Malles fortasse Paciedius: tamen Paciledius marsica consue-
tudine, ortum trahit ex Pacilio, quod nomen rursus ex Pacio derivat, ut
ex Acio Acilius, ex Paulio Paulilius.

4532. ( = 4473,XCVIII,i). — In pago S. Sebastiani in horlo Bernardi

Grassi.

PIITICIAPLCHITIIRIS
CIIMIILVSFILIVS-FI=C

Descripsi et charta expressam Ritschelio misi. Chiteris est Cytheris, Ce-
melus vero Gemellus. Nota t litterae formam in Fec.

4533. (=4 474, XCVIII, c). — In pago Bisegna, loco dicto Pesco Pannolo,

in area Dominici de Giulio.

LIBOTETDIVS2TL
PAMPILAANAIAP-L

Descripsi, et charta expressam Ritschelio misi. Momms. non recte iodi-
cavit aream luliae 'alFaia di Giulia'. Helbigios retulit, se a Philippo Pla-
ci<]|i lucensi, quem transaccensem vocat, didicisse locum a Pescina distare
IX pass. mill. V. Ritschel. enarr. tab. p. 96. Post L in versu primo vestigia
litterarum consomniaruc^t descriptores in superficie levi et vacua.

4534. ( = 484). — Trasacci.

SASTAFL-

VIC'D-D*L' Descripsi. Lege Salvius Statius Flavos, vel Florus,

M vel simile, Victoriae donum dat libens merito.

4535. — Ibidem.

PPETICIVSSAF- PETRONIASAF

PETICI Descripsi.

4536. — In agro trasaccano.

Ex Rossio Clemens Cardinalius. Momms. I. r.
N-VARECIVS*N-F n. I. 5590. Confer simili forma conceptam epigra-
SEPVLTVS phen, ibid. n. 5544 e sched. Avezz., STATEDIA-

NF-SEPVLTA.

;>

1537. (=^H75,L1I, a). — Prope Soram in ruinis templi Herculis, lapide albano.

vPVERTVLEIEISCF
QVoDRESVA»"'PEIDENSASPER
AFLEICTA PARENSTIMENS
ntlC-VOVIT- VOTO-HOC
iuLv I Kj b^^-^VMA • FACTA
POLOVCTA LEIBEREIS • LVBE
TES • DONV • DANVNT •
HERCOLEI • MAXSVME
■ MER6T0 SEMOL • TE

ORANT ^K ?OTI • CREBRO
CONDEMNES

Descripsi et charta expressi post Brunnium. Versu saturnio carmen con-
ceptum lo. Petrus Secchius in concessu Inst. Arch. primus docoit: nam
Henzenus nihil de carmine suspicatus ediderat. Versus sunt Saturnii, ei
distinguuntur brevi intervallo vacuo relicto; scandes vero sic:

Quod re sua direfdens asper(^] afleicta
Par^ns tim^ns heic vovit v6to h6c soliito
Decum^ facta poloiicta leibereis lub^tes
Donii daniint H^rcolei m&xsume mereto
Sem6l le 6rant s6 (v]oti crebro cond6mnes.

Auctor carminis hiatum in w. 1 et 5 admisit, aut thesim sustulit. Rit-
schelius scandit sic:

Sem61 te orant se v6li cr^bro c6nd^mnes.

In versu quarto bis thesim sublatam vides.

4538. — In insula Fibreni in fundamentis Ecclesiae S. Dominici.

VERTVLEI/

ARTIMIS Descripsi. Supplebis. Vertuleia Artimisia, Volcia

3LCIAADVF Adventa, Vertuleia Chia?

ERTVLElA-CH

4539. (=4476, LX,F). -. Atinae.

MVNNIAhC-F- Descripsi. Atinatem huc recepisse, ait Ritschelius,

SACERD^CER- Enarr. tab. p. 53 , ut « et geminatam esse , non

cnlter scrofa simplicem in MVNNIAI liquidam appareret» et

prisca aetate non recenti, ipsum titulum scriptum ».

Tamen tiluiam medio saeculo septimo scriptum noq temere coniicitur,

416

4540. — Atinae in agro ad Vicalyi fontem.

rOMPONIAE A- F Descripsi.

15i4. — In valle di Comino.

MSTAIDIMF-AA/NTER

CAPITONVS

GRAICIACFVXSOR

AAC STA!D!E!S fA FEM IPI5

Descripsit Carm. Mancinius. Nota secundo casu Capitonus, et plnralis
primum in ^/M*C- Staedieis M. feilieis, quae dimidiata inferius millo
negotio supplentur.

4542. (=4477, LX, a). — Arpini in turri campanaria S. Mariae di Civita.

Q-GAVIVS-Q Descripsi. Corruptam dedit Momms. in Inscr.

CN - LONGID neap. lai. 4475 ex Pistillio ceterisque. Versum

CN - TILLIVS quartum interpretatur sappletque Ritschelios sic:

AID-D'S-S-IN Aidem d. s. s. integundam, turrim moeniendam,

TVRRIM «M Fulonicam superiorem et inferiorem: nisi quis

F VLON ICA malet, ait, Fulonicam et puteum inferiorem. Haec

ET-INFERIOR reiicies , coUata , uti par est, formula similium

titulorum et sequentis. AID enim vero non AIDem

significat sed AIDiles, qoi de Sen. Sent. in... turrim, murum, fulonicam...

et inferior... fecerunt vel refecerunt.

4543. (=4478,LXXVI, c). — Arplni in aedibus de Vito.

A-AEGIVSCF M
LRVNTIVSCFSISIPVS
MFVFIDIVSM- F ^
Ain np . s S ^

lAS-CI

CLOVACAS • FACIVN
COER • EIDEMQVE
PROBAVERVNT

Descripsi et charta expressi. — V. 5. Olim mihi exscriptum VIAS<IV,
Oss. int. ad una iscr. osca p. 7. Mommsenius supplet viAS-Clsternas cet.
Ritschelius in Enarr. tab. p. 60 a notabilis, ait, titulus eo est, quod Sl-
SIPVS forma uni soli exemplo est v litlerae graecae, non V latina, sed |
littera expressae, per liberae tempora rei publicae ». Addere oportuit
HIMINIS nempe Hymnis n. 4304, CHITIIRIS n. 4532 pro Cytheris.

417
f54i. — Arpini in turri campanaria S. Mariae di Civita.

ibi /v\iMi\
TANGERE • LK
MTREBELLI-AI
M-AIEDIVSM-
M • ANIVS • SA

Descripsi el charta expressi. Redit hic verbum tangere quod legimus in
scito vici furfensis n. 993 v. 6: humus tabuiamentaque ulei tangere li-
ceat aedificandi causa. Fertur male descripta in Mommsenii I. r. n. 1. 7253.
Versu primo omisso in 2 A-TREBELLIAI , in 5 CA pro SA.

4545. — Arpini ibidem. *

ACERRO
ITERVM EXTRVXIT
ET TVRREIS

Descripsi. Supple v. \ Vacerro, v. 3 moirum et turreis.

«

1546. (=4479). — Arpini.

>FMANCIPO
FCN CHAERIIT

VSC-FSVCID Ex Manutio de Orlhogr. 761,6. Forlasse fuil...

MVRVM Q- f- Manceps... f. C. n. Chaerea...us. C. f. Sucidus.

PED • CCCXXC
COE

1547. — Arpini in turri campanaria S. Mariae di Civila.

IVM • SACRVM
RIMERCVRIODAN
CILIX^TVLLhLS
TEIPAPRECIAE-S
PHILOTIMVS-HERI

Descripsi el cbarla exprcssi, loco arduo, ul potui. — V. 1 SACRVM
ul mihi videtur, lapis. Quac fcruntur huius tiluli transcriptioncs (I. r. n. \.
4470, 7552) peccant omnes. — V. 1 LVM pro IVM, v. 2 LAN pro DAN,
V. 3 omnes TVLLIIS. Grossio exceplo, v. 4 TEMARRECIAE vel TE//
AO///RECIAE omisso S, v. 5 THILO MAIIF vel IINO MAIIN vel
///O/// 1/// M/// quae sunt lectionum monslra. Supple versus 1 et 2 pro

98

418

ingenio : scias tamen dimidiam fere liluli parlem periisse. Quamobrcm quid
laleat in IVM ignoratur. In Rl versus 2 periit fortasse conditio eorum
qui Mercurio dant, ut lanarii, pecuarii ex. causa. Cetera expedies sic: Cilix
Tuliii Lucii servus, Teipa Preciae servus, Philolimus Berennii Lucii (servus).

4548. (=4I80,LXXIV,A). — Fregellis.

(Utt.iMior.) C-MARIVS-CL
SALVIVS CALLVS
SIBIII . IIT- SVEIS • ET-TVCCI AE • )
PHILEMATIONI ^

1 549. ( = H 84 , LXXVI , b ). - Aquini.

AEDICVLAM • ET
BASSIMMAGISTREI

DANT
M/-RVLLIVS-A/V^F
M/-OFELLIVSV^F
L^MAAMIVS-P-F
P • SERVIVS • P • L

TRHASO
LVENNONIVS-LL

PROSAMVS

V. i. Mos duplicandi s ut hic in Bassim , inferius in Magisster n. 1 562
alibi in Caussa aetatis est ciceronianae.

1550. ( = 1182, LXX,a). — Aquini.

Oitt.maior.) S E R V I A I C • F
SACERDOTlS • LlBERI

pvblicaiaqvinaTis

1551. ( = 1183). — Casini.

ACRIA • SVEIA • rf

SACERDOS
CERERETVENERVS

Ex Vertecchio p. 39.

419

1552. (= llSi). — Casini in lemplo S. Mariac delle cinque torri.

CNAGRIVSCNFPOLLIO
LLAVFEIVSL-FAPOTHECA
IIIIVIREIIOVRDEIO

Ex Manulio, Orlhogr. 610, 4. Tilulum aelate fere ciceroniana scriplum
pulat Momms. antequam colonia, quae collocata est aetate caesariana eo
dedaceretur.

1553. — Casini.

ALBIALL

CALLITVC"E Descripsi.

1554. (= 1185,L1X,g). — Casini in vilia Petracconia.

Q • CAECILIVS • C • F

FRONTO
SIBEI • ET • SVEIS
IN • FR • P^XII

INAC PX

1555. ( = 1180, LIV, g). — Tarracinae in porta civitatis.

Q • AVFIDIVS • Q • F
Q^MACVLNIVSQF
DSSFACIVN-COER

Ex Sirmondo, cod. paris. suppl. lat. 1417, 15.

1 556. ( = 1 1 87 ). — Tarracinae.

LNVMISTRONIVSLFOECIAN
CLVClVS-MF
M-RVNTIVSLFMESS
AEDPORTASTVRREIS

MVRVM^EXSC
FACIVN • COERARVNT
EISDEMQPROBARVNT

Ex loGundo, cod. veron. f. 1S7.

420

4557. (t:1188). — Fandis in lurri prope Episcopium.

CVALERIVSOFTRIARIVS

M'RVNT1VSLFMESSIA

ITERCAFIEDIVSCFSEXTI

AEDEXSCFLOCAVERVNT
MRVNTIVSLFMESSI ANVS
CAFIEDIVS-CFSEXTIANVS
PROBAVERVNT

Ex locundo, cod. veron. f. 127.

1558. ( = 1189). — Fundis in moenibus prope Episcopium.

Q • CAVIVS • Q • F • NAVTA
M • CAIVS • C • F
C • BRACCIVS • C • F
AEDEXSCFACCOER
EIDEMQ • PROBAR

£x locundo, loc. cil.

1 559. ( = 1 1 90 ). — Fundis in moenibus exeunli ad sinistram.

Q • GAVIVS • Q • F • NAVT
M • CAIVS • C • F
C • BRACCIVS • C • F
AED • EX • S • C . F • C

Es locundo, loc. cit.

1560. ( = 1191 ). — Fundis prope portam odiosam inatrio domns privalae.

M • NELLIVS • M • F
AOCTAVIVSCF
L • VRSIVS • A • F
AID

Ex Notariannio p. 31 1.

421

1561. — Fundis.

L • FVFIVS • L • L •
A L EX SAN D ER
MACISSTER
QVINQVEANNALIS
INTERREXSFONTANO
DE • SVA • PECVNIA •
ARA • POSIT • LIBE • AA
COLLECIV • DECRETV

Descripsit ediditque Carm. Mancinius cum commentario. Magistrnm qnin-
quennalem coilegii ilem inlerregem Iiabes, nomine a magistratibus munici-
palibus mutuato. Fontanus deus est, Libe pro Libes seu Libens dicitur.
Coijegiu decretu quasi graeca declinatione pro Collegii decreto est.

t562. ( = 4192, LX, a). — Formiis, extat in villa Ciceroniana.

\ MESSIVS • Q • F • C • ACILIVS • M F
N • MEVIVS • CN • F • AID N\\IK\IN^
ET • AREAM . CLAVDENDAM • EX
SEN • SEN • FACIVNDVM • CVRAVERE
ISDEMQVE PROBAVERE

RitscheUus bunc litulum, licet litleris vetustis, teste Mommsenio, scriptum,
tamen propter MVRVM et CVRAVERE scripturam putat non posse anti*
quiorem medio saecnlo septimo haberi, Enarr. lab. p. 51.

4563. (=1193, LXXVII, b). — Formiis in villa Ciceroniana.

P^MARCIVSPL-CHARIE

CORONARIVS-HEIC

SITVSEST^

Lege CAgnomen Charies. In titulo via latina reperto et a me descripto
CHARIESSA cognomen est feminae.

1564. — Molae sive Formiis.

MAMPVDIVSNF
QTRPLAIO

BulI.Instit. 1873, 87. Tribnnos plebis babes Vennsiae? Teani et Beneventi.
Le ant. iscr. di Benev. p. 34.

I

422

1565. — Formiis.

LCEMOLEIVSLFLSTATIVSLF-

QPACCIVSMFAIDDSS-
PORTAS • FACIVNDAS • DEDERVff

EISDEMQVE-PROBAVERVNlT

Bull. insUl. 1873 p. 87.

1506. — Formiis.

D • ITER • SOLVS • AVGVR
IICES^ DEPEQVN • PVBLIC
C • COER • IDEMQ • PROB

Bull. Instit. 1. cil. — V. 1 supple aiD- ilerum solus, et in mentem revoca
AIDILI SOLO recle ab Avellinio explicatum. Mommsenius solum, novam
urbem putavit. — V. 2 inilio fornices. V. 3 inil. fac.

1567. ( = 1194). — Traiecli.

p larcivspl savfeia^>l llarcivspf plarcivspf larcia p )
neicia thalea rvfvs brocchvs horaea

boneis probata invisa svm a nvlla proba
fviparensdomineissenibvshvicavtem-opseqvens
ita-leibertateilleimehicmedecoraatstola .,
apvpvlAannosveigintioptinvidomvm
omnemsvpremvsfecitivdicivmdies
morsanimameripvitnonveitaeornatvmapstvlit
leprivs-chilo viattrpl//pria.c//p//i

Ex locundi cod. veron. f. 163 el Pontano, de aspir, 1481, f. 9 a fine,
Larcia Poblii et Larciae liberta Horaea dicit : Bonis probata etc. Haec his
paruit dominis, qui manu roisernnt, Larcio Broccho patroni filio nupsil. Versus
suni scnarii iambici v. 5 lege decorat. — V. 9 supple in fin. Epria Cupris?

1568. ( = 1195). — Minlumis.

MPLAVTIAML

TRASEAE

rOSTEREISQVE

EIVSVIVIT

Ciuffo archipresb. descriplore.

423 .

1569. (=1196). — VoUurni.

MARRIVS/WF
MSEXTIVSA-F
DVOVIRI DCS
VIAM • FACIVND
ET • REFICIVND
COERAV

Ex locandi, cod. veron. fol. 202. Borghesius bos habuit pro dautnviris
es XXVI viris quibus cura viarum eilra urbem commissa, itaque lilleras
d. c. 8. interpretatus est de consilii senlentia.

1570. ( = 1 <97, LXII , G ). — VoUurni, inde in museum neapolitanum illatus.

MAENIVS^P-F Descripsi. Sunt el hi auctore Borghesio ex XXVI

BINIVS^Q F viris duumviri viis extra urbem curandis: De C. S.

0VO'VIR lege de consilii sententia.

DE-CSVIAS-FC

1671. (= 1198, LXXVIII, c). — Teani.

AESS STlCHVS
NSORABAVOS
PATRIS MEI
NONhPOPVLONA
SACRVM

Descripsi, et emendavi. Praevertit Brunnius. V. 1 supple.'.. Messius... Sen-
tentia haec esse videtur. Ego Messius Stichus reslitui hunc titulum lunoni
Populonae quem posuerat abavus meus paternus.

1573. — Caleni. Adicula habens caput mednsaenm in fasligii tympano, nunc
iu museo neapolitano: in epistylio legitur.

ROCO TE VIATOR NINOCIASBONO CENIO E
SIALLMVSCIS-SIBEIETSVEISDE SVo
FACIVNDVM CVRAVIT

imago Gaeaii MQScidis Quadrati et puellae

LCAESIO-QF CAESIALL QVADRATO CLI
Oitt.niiD.) MVSCIS VERNAE VER

SVO SV

424

Descripsi. Dedil Mioervinius io Ephein. iieap. archaeol. VIII, T — V. I
in fin. sic expedies: Bono genio es. Conrerasque velim Plautum in Amphilr.
V, II, 4: Bono animo es, assum auxilio, Amphilruo, libi et luis. — V. 2
supple Caesia: Muscis habe pro Moschis, nisi magis vis Boscis (Boaxig)^
collala voce Promuscis, not. Tiron.

1573. ( = 1499, XCIV, a). ~ Carinolae in lurri campanaria.

lpapivslfterpolliodvovirlpapiolffalpatri
mvlsvm-etcrvstvmcolonIssenvIsanIsetcaedicianeis
ommibvs-mvnvscladiatorivm-cenamcolonIs-senvIsanIs
et- papieis monvmentvm • ifs • /^oooo • ex • testamento
arbitra^tv- l • novercini • l- f- pvp- pdludnis

Vicum Caedicianum a Sinuessa abfuisse tradit Plinius, H. N. XIV, 6, 62,
sex passuum millibus. Ex campo Caedicio caseus laudabilissimus memo-
ratur ab eodcm auclore, XI, 4^, 241, fuilque in territorio Vesciae, unde
et Vescinus est appellatus. L. Papius haec omnia fecit in obitu patris sui :
monumentum ex testamenlo eius, colonis senuessanis et caedicianeis mulsum
et crustum dedit, munus gladiatorium, cenam colonis Senuissanis et Papiis
gentilibus suis. Sinuessa postquam ibi colonia deducta est habuit pro summo
magistratu duoviros.

1574. ( = 1202,LXXX,c ). — In agro capuano repertus, nunc in oppido
S. Mariae di Capua.

(liU.maior.) CN-TARA CIVSCNF

VIXIT A XXOSSAEIVS-HIC SITA SVNT

EHEV HEV • TARACEI • VT ACERBO • ES • DEDITVS- Fa'tONON •AEVO

EXACTOVITAIES TRADITVS-MORTISED CVMTEDECVIT FLOREREAETAI
IVENTA- INTERIEISTI • ET LIQVISTI IN MERORIBVS • MATREM

Versus sunt hexametri et sic disponuntur:

Eheu heu, Taracei, ut acerbo es deditus fato
Non aevo exacto vitai es traditus moiti
Sed cum te decuit florerc aetale iuventa
Inlerieisti et liquisti in moeroribus matrem.

425
1&75. — In agro campano, nunc in S. Maria di Capua.

P-FELSINIVSLFFAL

QFELSINIVSLFFAL

LEGX

SICNIFER

Descripsi. Ex ea aelate ( C. Marii forlasse ) esl , qua primuni legiones
conscriplae slipendiariae el numerus eorum auctus : oec mililes ul olim
posl annum dimissi; cerlumque esl legiones bello marsico numeratos ad
viginli. Vide nn. 949-967.

4576. (=574, LXIV, e, b, a, c). — Capua in museum neapolitanum illata ara.

triglypbi cam metopis

M- BLOSSIVSM- LACATO

MCONSIVSMLNICOL

SEXALLIVSQLSEXTVS

lat.sinirtro MATILIVSMLAPOL lat.deitro

lOVEISACR ' ANASENNIVSALPROT HANCARM

LFVRRIVSLL DION NEQVISDEALBI

M-LIMBRICIVS-M-L-DIOD
C TIBVRTIVSCLFL
LTVRIVS-.LPCLSAND
'• PACTVMEIVSAL.PHILIP
POCTAVIVSPLANTIOC

Descripsi. — V. 9 FVRIVS non TVRIVS legi pulat Ritschelius Enarr.
tab. p. 56, ibidem PROT essc ait e graeco IIp<»rc;uo^.

1577. ( = 575, LXIV, f) — Capna in museum neapolitanum illatus.

SL-F-
UVDIEIL-F
CNMACIVSCNFI
MRACONIVSMI
MLOLLIVSMFALE
M-GRVSIVSMF P
MACIVSCN
r\M rne

Descripsi. Ait Momms. addidisse se lilleras in fine v. 8 ab exemplo pel-
legriniano. Ego in lapide vidi luculente servatas qnasdam liUeras, quamvis

imininulas, legique pai\[o aliter quam Pellegrinius , cuius haec leclio est
riMAG- • • — V. 2 Acrudiei vel Ocrudiei nomen non absonum putat
Ritschelius Enarr. tab. p. 56. Rectius Macrudieius.

1578. — Capua in Neapol. museum iilatus.

L- cvRnvs

CAPFAC Descripsi.

1579. — Capua in museum Neapol. illalus.

(rT.I,3,4,6Utt.malor.) lANICIVS RO

(VT.2,5,71Htmln.) TEGVLA VS

ANICIAPL-CRESTE
DOMITIACNL

FAVSTA ANICIANA
CN • DOMITIVS • CN • L

HERMIA

Descripsi. Supple t. 1. L. Anicius P. L. Tiro. Fausta quae olim fnerat
Aniciorum libertate donata a Cn. Domitio dicta est Domitia Fausta Aniciana.

1580. ( = 1203). — Casapullae prope Capiiam.

HIC • S • EST

L-ANNIVSLLC-L

NICEPOREIVSETSVIS

AMICEIS^BONIS

PHILARGVRCONLIBERT

FECITDESVO

Torbatam verborum collocationem sic velim restituas : Philargnrus cou'
libertus fecit de suo (buic) amicis bonis eins et suis.

1581. ( = 1304) — In oppido S. Mariae di Capua, qnae Capna vetus est.

(Uttmaior.) ASVIAE • SEX • L • SALVIA

E
OSSAHEICSITASVNT-

Deecripsi. A^viae est Asnviae.

V

427

4582. ( = 4205, XC,c). r- Prope Capaam.

BETILIENAETTLWILEMAIO
OSSA-HEICSITASVlT

imago

1583. — In villa S. Pelri agri capuani.

LBILIENVSMARATHVS

CORNELIAE • PREIMAE

ETSIBI

Es Apiano I. n. L. 3676.

1584. ( = 1206,XCI, b). — Capua in mnseum neapolitanum illalus.

CAESELLI AE-
>Q'L'HYMNINIS-
OSSA-HEIC-SITA-

•SVNT-

HELENA • L • DE '

SVO'FECIT

1585. ( = 1207,LXXVI,f). — Capuae in aedibus lorio.

OEXSONIA • CLEMIO • SIBI • ET
PHILEMAESVAEAMA TISSVMAI

1586. ( = 1209, LXXVIII,k). — Prope Capuam.

HERENNIA-M^

SACERDOS
CERERISAC
LOCD

Lege : Cereri sacravit loco dato d. d.

1587. — Capua in museum neapolilanum illatus.

■IILARI • CLODI
MS O H S S-
VIXSITANNOS
XXII • AMANS •
DOMINIOPSE
QENS AMICIS

Descripsi olim Capuae. Nota opseqens sublato « post 9 — V. 1 , 2 leges,
Hilari Clodii Marci servi ossa heic sita sunt.

m
1&8S. — Capuae, inde in museum neapolilanum illalus.

(iiu.ii>i>ior.) HORDIONA • P • L- RVA
EX • TESTAMENTO
ARBITR^P-HORDIONI-P^L
HERMAISCI • HEREDIS

1oS9, — Capua in museum neapolilannm iliatus.

VINIAE • CN • L
APRODISIAE
FELICVLAEOH-SS

CN LIVINIVSCN.L-
ARIA COLIBERTVS
FECIT

Descripsi. Livinius hic, ul alibi Saufius, Graecius, Gemius et similia, unde
orta Livineius, Saufeius, Graeceius, Gemeius, cel. Momms. 'l. n. L. 3757
qui descripsil, habet v. 5 PAPIAS pro ARIA, idem COLLIBERTVS, male
utrumque.

1590. ( - 1210, LXXVI, a). — Capua in museum neapolitannm illalus.

LNOVIVS-L-L» L-LIBERT
PREPO • DIONYSI
VNGENTARIEI Descripsi.

150t, {~M\\). — Capuae in villa Pellegrinia.

QNVMPShQL CARANIA-)L
NICEPORIOHSS PILVMINAVXOR

Ex Pellegrinio Gudius 281, 12.

1592. — Casapullae.

C-OVIVSC-LSOTERICVS
COVI VSCL- EROS COVIVSC
COVIVSCLCARITODESVVO
FECERVNT

pner viri imago dimidia

4 1. n. L. 3790. Notabilis esl af&alus absentia in Sotericus et Garito: it«m
VB 10 snvo, qnod olim sovo.

429

1593. — Capuae.

C • OVIVS
SVRVSDSFPATR
COVIVSCL FABIA • C •
PARNACES OSSA HICS

imago viri • imago mulieris

MommseDins, I. r. n. 1. 3791.

1594. — Capoae.

L PERCENNi
RVFIONIS
SECVNDlO
L • DE SVO

Descripsi. De littera i eminente vide qaae dixi
in prolegomenis p. 31.

1595. ( = 1212, LX, o). — In oppido S. Mariae di Capaa.

PESCENIAES
> L- LAVDICAES
OSSA-HEICSITA
SVNT

Capaensis, ail Ritschelius, Enarr. tab. p. 53,
nec geminato et anlique declinato Pesceniaes no-
mine notabilis. Laudica ex Aao^tx» non unico
exemplo esl.

1596. — Capua in museum neapolitanum illatus.

P • RAMMI
EROTISO-H

SS
FAVSTA • L

fecitsibi
eTsvIs

Descripsi,

4597. — S. Maria di Capua, piazza maggiore n. 31.

UECIAE PAMPHILA
PVVPAE NVNAENVV

OHSS

daae imagioes

L n. L. 3814. Gndins dat Raeciae Pamphilae puuerae nunae nutricis
0. h. 8. 8. Fortasse fuit: Raeciae Puopae, Pamphilae Numiae auvAtr

430

1&98. — Gapua in museum neapoltlanum illatus.

Q • SALEVI • M • F
OSSA-HEICSITA-SVNT

Quae hic Salevia gens, alibi Saleivia, Salivia, Salluvia, Salluia esl

1S99. — In oppido S. Mariae di Capua.

SALVIAtNOVI-FRVGI-CASTAE^PROBE
PVDENTIS

N/
Vl

imago mnlieris gl

pallio involatae VS

FE

ciT

Descripsi. Lege: Salviae Novi (nxoris) frugi castae probae pudeDtis.
Namerius Vibius fecit.

4600. — Capua in museum neapolitanum illatus.

SVETIA O • L

TROPIME

OHSS

CN-SEXTIVSCm.

CORCIA-FECIT

Descripsi. Momms. habet I. r. n. I. 66i0 v. 4 SEXTVS, errore typo-
graphico pnto.

1601. ~ Ex pago Briano agri Casertani in museum neapolitanum illatus.

VXIIX

L • TVSCILIVS SrNISTOR

TVSCILIACRESTEXXi

Descripsi. Momms. I. r. n. 1. 3847 omisit initio dimidium litlerae L, v. 2
T iniiio fraciam repraesentavit, omisit in fine |. Singularis est absentia vocis
A* quae indicet ^Qnos,

431

1602. (=tit3, LXXVU, f). — Capuae in aede qtiae dicitur di cento

persone.

Q-TIBVRTI'QL
MENOLAVI •
CVLTRARI-OSS
HEIC-SITA-SVNT

cnltri dao

Descripsi. Nola veterem orlhographiam in Menelavi, ut in Archilavi, Lavis,
in quibus ex graeca consuetudine servatur digamma.

1603. (=12ti]. — In oppido S. Mariae di Capua.

QTVLLIVS- CLODIA- "EOPIILI

PAAPVSCLAO OIAMERF- TEREKTI

Descripsi. Diamer f. fortasse Diameri f., Teophili Terentii (usor). Diameros
ex itifufog, analogice ut minspog, dorica dialeclo pro im/iefoi dici potnit.

1604. ( = 1215,L1X, d). — Capua in museam neapoUtanum illalus.

PRIVATVM
rRECARIO
AOEITVR

Descripsi. Privatum, locus privatus esU

1605. ( = 1216, XCI, b). — Caiatiae.

MHERENNIVSMFCALLVS
QVESERIVSQFOVOVIR

QVINQ
DOSFCEIDEMQVEPROB

ARCITECTVSHOSPESArriAISER Descripsi.

1606. — Ibidem.

MCAVIVSTF
QVISELLIVSQ-F

CALLVS
DVOVIRQVINQ
CREPlblNESCIRC
FORVM • S • P • F

Descripsi fragmentum qnod restat, additis ex Mommsenii Inscr. r. n. lat.
3917, V. 1 M, V. 2 initio Q, F in fine, v. 5 CIRC el versu sexto integro.

432

1607. (=1247). — Ibidem.

Q-CAVIVSQL

ANOPTES

V • SIBEI • ET

Q-GAVIO-Q-L

AGATOCLI Ex Melchiorri p. 48.

«608. ( = H(8). — Telesiae.

L-MVMMIVS- LF -CMANEIVS- O -F
rR^OVOVIR-PROLVDEISTVRRISDVAS
D • D' S • FACIVNDAS • COERARVNT

Ex Aegyplio de Bacchanal. p. 156. — V. 2 Praelores hi duoviri sunt.
Nola V. 1 Maneius liquida non duplicata, el praenomen Olus.

1609. (=1219). — Solopacae.

ACVMIS

VOLVSIA Aiunl Acumis pro Acmis scriptum, ut Alcumena

Q>L^ pro Alcmena, quod fortasse est verum.

1610. ( = 1220, LXXIX, b). — Benevenlo in museum privatum meum in-

tuli, inde immigravit in museum publicum neapolitanum.

TV-QVISECVRASPATIARVSMENTEVIATOR
ETNOSTRI VOLTVS DERIGIS INFERIEIS

SIQVAERISQVAESIMCINISEN ETTOSTA FAVILLA
ANTE OBITVS TRISTEIS HELVIA PR1MA FVl

CONIVGE SVM CADMO FRVCTA SCRATEIO
CONCORDESQVE PARI VlXIMVS INGENIO

NVNC DATA SVM DITi LONGVM MANSVRA PER AEVa

dedvcTa eT fatali igne eT aqva sTygia

Descripsi edidique in Anlich. dei Lig. Bebiani: deinde charta expressam
misi Ritschelio. — V. 5 versus mancus esl omissis errore quadratarii
tribus syUabis. Supplel Ritschelius Miiecto frucla' Enarr. tab. p. 70:'vixit
dum fructa', Momms., Bull. Insl. 1847 p. 24. Mihi placel: Coniuge, si
quaeris , sum Cadmo fructa Scrateio ( Le ant. Lap. di Benev. p. 1 69 ).
— Vv. 8, 9 aliud sibi coniugium esse nunc ait Helvia cum Dile, cuius
io domum igne fatali deducta est et aqua stygia. Nota in v. 1 spaliarus,
in 7 aeum, nempe aevum. — V. 8 STYGIA exeuntis sacculi seplimi in-
dicium esse vult Ritschelius I. c. p. 71 .

483
46H. {s\%%\y LXXVIl, c). — Benevenli in aedibus archiepiscopi.

pi mai.) C ' O P P I O Descripsi edidique primum in Diss. Archeol.

CAPITON I, 99^ deinde in op. Le ant. Lap. di Benev.

Q - P R • I N p. 34, sg. Fuit hic C. Oppius quaeslor, praetor,

C E N S interrex, censor in colonia beneventana a lulio,

ut docui, deducta. Nec titulus, qua litterarum

forma estr ad vetustiorem aetatem potest referri.

4642 — Beneventi in moenibus prope portam Rettore.

aict.mai.) CANIVS-M Ex Verusio edidi in Diss. Archeol. 4 p. 406;

TRIB-PL-A nunc iterum in op. cit. p. 34. Pertinet ad coloniam

BI-A-L*P civium romanorum a lulio, ut dixi, deductam.

In ea magislratus summus est praetor eiusque loco

interrex, revocaturque censor pro quinquennali, tum cum quaestore apparet

tribunus plebis, novo posl Venusiam, Tianum et Formias exemplo. Cave ne

monumentum revoces ad tempora Sullae anteriora, nam quinquennalis

mentio vetat, ut alibi docui.

4613. — Ad pontem viae appiae prope Caudium (Montesarchio), Beneventum
versus.

CAVF

VS • C • F

C- FVF

VS • C • F

^DEX

IIIIV

JVINQ

PONTE

>SSFC

EIDE

2-PROB

(litt. maior.) CON

TAT

HS

Aoooo

Descripsi, edidique primum in Diss. Archeol. ; iterum in op. cil. p. 28. Post
tempora belli marsici Beneventum in municipii formam redactum a quatuor-
viris regi coepit: fuit deinde colonia Concordia lulia et praetoribus paruit:
postea, deducta iterum ab Auguslo, el Felix Augusta appellata, pro summo
magistratu habuit duumviros iure dicundo.

464 4. — Benevenli in aedibus archiepiscopi.

L-AVIDIO-L-F-STE

IIIIVIR-AED
L-AVIDIO-LFPATRI Descripsi edidique in Diss. Archeol. I

CATIAE • VIBI • F p. 98. iler. in op. cit. p. 28.

MATRI

99

494

4615. — BeneTenti in fandamenlis larris campanariae S. Sophiae.

P^CIN
IIIIVIR-/
PCINCIO Descripsi edidique in Diss. Archeol. I pag. 98,

SEPPIAE/V iler. in op. cil. p. 29.

CINCIAEP

1616.

LSEPTVM

L • COCEIV Descripsi edidique in Diss. Archeol. I p. 98, 114,

llll-VIP op. cil. p. 25. — V. 4 puto lucar restilutum a qua-

VCAR-1 luorriris de senalus sentenlia. — Erat in eo loco tem-

D-S-S plum lunonis Quirilis, el lucus.

1617. — Beneventi in castro.

C- ENNIVS- M- F
C • BERGONtVS • Q • F

AED
VIAM • STRAVERVNT
ET • LACVVS . FECERVNT

Ex Verusio p. 29, op. cit. p. 138. Recepi propter Tocem LACVVS- Per-
tinel ad coloniam augusteam.

1618. — Beneventi ex Reinessi Epist. p. 336.

LACILIOAFSTE

LEC VI
MARCIATERTIA

VXORF

Milites legionis sextae videntur in coloniam deducti a lulio.

1619. — Benevenli.

CFICILIO-LF-STELECVI

MANLIAI P-F

H • P • C

Ex Verdero Gruterus 541 , 3.

4S5

f6i0. — DeDtecani.

PSERTORIOMFSTE
LEC • VI • /W • SERTORIVS
M-FSTE F ATER TESTAMEN
SVO FIERI IVSSIT

Ex Manolii Orthogr. p. 493, 4 qni v. 3 dedit F ATER.

46S1. — BeneYenti.

TETARFEN
LEGVI
TETARFENVSL-FFR
FACIVNDVM^C
Bx Vernsio p. 41.

4622. — BeneTenti ad porlam Reltore.

"> • C • F • STE • L • VI • E
OCLL^PILOMVSOE
eC^ L^ EDONIONI • ET
AECN • L^ SATVRNINAE
/MMSEMMIVSMFET-PSEXTVLE

C
D • SVA • PARTE • FACERE • NO .

Descripsi, ed. op. cil. p. 146. — V. 7 supplebis, libertus pro sua parte
facere noluit, collato titulo Rustiorum, quem hic subiicio.

M. RustiVS • M • L

S • RVSTIAe

M.Luxori EXTESTAMENlo
servi FECER • PHILEROS
AntiOCHVS • ARTEMO
M. RusliuSLIBERTFACNOLVit

1623. — Beneventi.

PATRONO • BENEM
DEDVCTARVM • AE
IN^QVADOMONI
PATRONVS • HOCM
LEIBERTAE • AEMILIAE
QVOD • VISERENT

436

Ex Cod. Gnalterii Inscr. BenereDl. Supplementa, ni fallor, haec swH

( . . . Aemilio ) 1 patrono benem^erenti ) I Deductamm Ae(miliarum) 1

in qua domo ni(hil doluerunt) 1 Palronus hoc m(onumentum fecil) I Lei-
berlac Aemilia(e Deductae) 1 quod viserent ( praelereuntes 1 dicerentque
Aemilia ave).

1624, — Beneventi, in tnrri campanaria S. Sophiae.

QCAESELLIVSQ- LSVRVS QCAESELLIVSD-L

MERCATOR PAMPHILVSPATRONVS

DOMATIACLFAVSTA DOMATIAOLTALIA

CDOMATIVSCLPYLAX PATRONA

MERCATOR ALBANVSDELICIA

QCAESELLIVSSVRVS-ET-DOMATIATALIA
Vl Vl • SIBI • ET • SVEIS • FECERVNT

E% Verusio p. 37. Caesellius Sums libertus cnm Domatia Thalia patrona
vivi fecerunt Domaliis el Caeselliis. Nota aspirationes omissas in Pylax,
Talia, u pro y in Surus, et t supereminens.

^645 — Beneventi.
V,% Pocockio n. 43.

PCIPIVSAL-PM

1626. — Benevenli.

A • CLODIO • A • F • MEDICO

DEMETRIVSLIBSIBEIET

CLODIAIALALEXANET

CLODIAI A-L- CLYCERAI

HM-HNS

E Verdero Gmterus, 633, 8.

4697. — Beneventi.

CCLODIONFPVP
NCLODIVSNFPVP
CAPITO VEIVOS

Ex Muralorianis 1453, 9.

437
4628. — Beaerenti.

L • FVLVI
A VIVIT
IN-FRPXII
INACPXII

Ex Verusianis p. 48 seu ex schedis Yiglioni.

46f9. — Beneventi.

^'GRAECEIALF
Misil Salvalor Bologna.

4630. — Benevenli in Ecclesia S. Sophiae.

PMARCIVSPL

PHILODAMVS

TECTOR-SIBI

SVEISQVE-HlC

IVCVNDASEPVLTA

ESTDELICIAEIVS

Ex Venisio p. 38.

4631. — Beneventi prope S. Arlellam.

MARCI
PHILOD/
TECTOR
ERO

Bz Verusio p. 38. Pertinet hic et saperior numeras ad idem monumentam.

4634. — Benevenli.

LMOLVIL-L L-MOLVILL
FLACl CALENIPATRONI

Ex losephi Paccae additamentis ad collectanea Francisci fratris p. U%.
— V. 3 lege Flaci.

438

1633. — Benevenli.

S T • N V M S
NICEPOR • SIBI
ET • SERGIAE • L • L
AR B VS C VLA E
ETLSERGIOLL
NICEPORO • ET
LSERGIOLLEROTI

B schedis Ambrosianis Maratorius 1590, 16.

1634. — In agro beneventano, tabala.

vFLOFFELLIVS-C-FC-C
VIVOSSIBEI SVEIS
QVE-MAIORIBVS
FACIVNDVM
CVRAVIT

Descripsi Beneventi ad S. Sophiam, deinde igne ambuslam et diOractam
vidi.

1635. — Beneventi prope Roscios.

V N^FFELLIVS

OFFELLIAC-LNI*
COFFELLIVSCL
COFFELLIVSCL
COFFELLIVS-O'

OFFELLI*

Descripsi. Est liberlorum Otrelliorum, quoram est titulus superior.

1636. (sia23, LXII, d). — Beneventi pilae pontis Caloris subiectus lapis.

C • PETVELLIVS • Q • F • FALE
VIVSMONEMENTVM-FACEIV
CVRAVITSEIBIETVXORI SVAE
EPIDIAE • P • F • NERIAE
EIDE • QVE PROBAVIT

Descripsi charla expressum, op. cil. p. 31. Nola faceiu pro faciu, item
seibi pro sibei, et confer INPEIRATOR- Lapis est in medio fractus : oihil
igitur addendum scripturae, in Petueliius; nec de Peluelilius cogitandum.

439

1637. — Beneventi in pariete Bcclesiae S. Salvatoris.

V

rR\)FIV

CNFSl
VTILIAEQI-

/FAEVXSOR 'j

zT SVIEIS

l-FPXll-INAC

■i

Descripsi. Nota saieis pro suiis sive SVllS*

1638. — Beneventi in via Belledonne.

rVFIVS
CNFSTE
/TILIAE-QF

Descripsi. Ad idem monumeDtam pertinet hic et superior tilulas.

1639. — Beneventi.

MSASSIVS M F QSASSIVSM
Ex scheda Francisci Paccae.

4640. — Beneventi.

CSVESSANIOOF

L- AMIO- N • F

LNONIOMF

CNSVELLIOCN= ^

L-MVNATIOLF

CVATERNIOCF

CFRECANIONF

Descripsi. Edideram in Diss. Archeol. 1 p. 1 05 descriplore Colie de Vita.

1641. — Beneventi.

CN TVRPIL S/i

CMVRRAIENI.QF CALL

DVETTI-DF CALLI
ASVIAE • > L CLKTE

Descripsi. Momms. in Inscr. neap. lat. 1771 v. 2 legit Marrateni, et-^
cognomen, tunc forte mortario obductam, omisit.

440

4648. — Benevenli.

i..

1643. — Beneventi.

D • VALERIVS • P

MENECRAT • S
OPPIAICLFLOI

AEBVTlAEHELE Descripsi

IN PRIVATO
MACER

Descripsi op. cil. p. 89. Confer tilulum atinatem Inscr. neap. lat. 4600
MACERIA IN PRIVATO.

4644. ^ Beneventi in aedibus Colle de Vita.

INFELIX • FATN
PRlOR-DEBVI
MORl • MAT

Descripsi. Ed. in diss. I Segni delle lapidi p. 43. Vide delineatam in
Diss. Archeol. vol. I tab. VIII pag. 146. Punctam litterae A impositum
ante me omiserunt omnes.

4645. ( = 4228). — In pago Vitulanensi nomine Cauci.

Q-CAVCIVSAF-STE

MCAVCIVS-QF
PATRI • FACIENDO
CVRAVET

Descripsi edidique in Diss. Archeol. 1 p. 402 tab. IX n. 3 op. cit. p. 29.
Ex schedis Cassittianis parum fidis edidisse me affirmat Momms. I. n.
L. 4 586: insuper lapidem nunquam extitisse: se se dedisse ne quem de-
ciperem: quando huius tituli fallaci testimonio evertere volui certissimas
orthographiae leges. Milius mecum agit Ritschelius, qui causam affert, <c cor
vix potuit oon quaedam in se de fide suspitio aiiquando subnasci, iHud
Faciendom curavet, quae saeculo septimo certe formae repugnant ». No-
dum facile solves in mentem revocalis similibus exemplis ex sermone ple-
beio quae plura attuli.

4646. — In pago S. Leuci.

P • CLODIVS- P-FSTEPIVSLEG-XX
DVM-VIXIVIXI- Q V O M O D O
CONDECET INGENVOM Q V
ODCOMEDIET.EBIBITANTVMMEVEST

Descripsi edidique in Diss. Archeol. tab. X, 5 op. cit. p. 424. Versas
tunt tenarii:

Dt&m vixi vixi quomddo cond^cet ing6nuom
Qu6d com6di ^t ebibi tantum m6u est.

Nota hiatum in versu secundo.

4647. — Prope Catalbore.

MCAEDIVSCF-CA
SITVSEST

Descripsi edidique in Diss. Archeol. p. 4 42, 5. 6a supple Gal.

4648. — Prope Pescum.

MCAECILIVSC-F^GAL Vl^.
HEICSEPVUTVSEST

Descripsi edidique in diss. I segni deile lapidi p. 44; Diss. Archeoi.
1, 424, 4. — V. 2 L sic est scriplum, errore puto fabrili, in v. 2, ut le-
gendum videatur Sepulutus, qua ratione FOU» Foivius in nummis scribitur.

4649. — Prope Pescum.

CMARCIVSCFQ h
MVTRO

Descripsi edidique primum in Buil. Arch. neap. Avellinii V, 72.

4650. — Pagi in Ecclesia S. Michaelis.

T' SEPTIMIVSLFSTE
SEPTIMI A -T- F- MAXVMA
POSTVMIAPFRVFAVXOR
IVNIAO-LHILARA-VXOR

Descripsi edidique in BuH. Avellinii V, 72. — V. 4 legi olim T-F pro L*F.

442

1651. (= 1224, LXII, f). — Montesarchii duobas exemplis quorum aUenun
mutilum est.

LSCRIBONIVSLFLIBOPATER
LSCRIBONIVSLF- LIBO- F
PATRONEI- TVRREISEXDD

Dedi integmm, alterum exemplnm initio est imminulum. Mommsenio ri-
delur hic titulus post aetatem liberae rei publicae scriptus attribuendusque
consuli anni 720 et filio. Pntavi olim ( I Segni delle lapidi detti accenti
p. 13) in TVRREIS accentum supra E positum: lapidem non vidi; fefellit
forlasse ectypus chartaceus.

1652. (=1226, LXII, b]. — Airolae.

BONIVSLFLIB
PATRONVS
LICAM DESVA
VNIADEDIT

Facile supplebis ex tilulo n. 1 652. L. Scribonius L. f. Libo patronus ba-
silicam de sua pecunia dedit. Haec monumenta spectant ad velus municipium
Caudium.

1653. — Montesarchii , prope quod vetus Caudium esl.

WEI'N-F-FAL'
vFIA-C-F
iRVEhN-FFLACCI
x-IRVEI'N'F-FAL

Habni charta expressum.

1654. ( = 1228, LXXVIII, h ). — Abellae.

TVLLIOCFMACRo
DVOVIR • QVINQ

EX • testamenTo
rbitraTv-ofilliaic-f
vfai • vxoris

Aetalis est augusteae.

1

443

1655. ( = 1230, LXX, c). — Aeclani, bodie Grotte, iode Neapolim allata,

unde Londinum immigravit.

C • QVINCTIVS • C • F • VALC • PATRON • /WNIC

M-MAGI •MIN • F -SVRVS • A • PATLACIVS • Q • F

llll • VIR • D • S • S • PORTAS TVRREIS MOIROS

TVRREISQVE • AEQVAS • QVM • MOIRO

(utLmiii.) FACIVNDVMCOIRAVERVNT

Vidi Neapoli apad negoliatorem antiquariam. Aeclanam fait hac aetate
in municipii ius relalam, habuilqae ea de causa pro magistratibus qua-
tuorriros el senatum. Auctor lituli vetustalem affectavit posito oi pro oe.
Ritschelius ad tempora belli marsici non immerito retulisse se ait. Enarr.
tab. p. 6%, veritus ne nimius fuerit si antiquiorem aliquando est suspicatus.
At Quinctius hic qui Aeclani patronus est, eodem tempore daumviratu
fungitur Pompeiis, colonia ibi deducta a P. Comelio Sulla.

1656. — Aeclani.

(uti.mafor.) S ■ Q Descripsi. Fragmentum est tabulae praecedenti

COIRA\ simile. Supple: turreisque aequaS Qum moiro fa-
ciandum COIRAVerunt.

1657. ( = 1231, LXXVm,D). — Aeclani.

COBELLIVSCF
C • MARIVS • C • F
IIIIVIR^IDDSS
CREPIDINEM
DE • SVA • PEQV
F-C^

Hoc municipiam aetate Traiani colonia factum est.

1658. ( = 1232). — Rocca S. Felice.

C • PONTIVS

MARI-F Mariu^, Maria praenominis loco sunt. Gonfer U

HICSITEST tulos praenestinos nn. 664, 759.

1659. — Nolae.

CN • MARIVS • C • F • C
HEIC • SITVS • EST • IN
FRONTLONCPED^XII
I N ACR • LATVM^ PED •X Descripai.

444
4660. -^ Ibidem.

ATRIAV-F
CTREBIOCF

VIRO Descripsi.

166*. {=1227,LXXVn,B). — \bellae.*

L.VITRVVIVSSFLVCILTPROPERTIVSTFTHOR
DVOVIRDDSFACCOEREIDQ.PROB

Abellam coloniam a lulio dedactam arguent duumviri pro magistrata et
collegium decurionum. Titolus igitur hic insequensque ad aetatem pertinent
augusteam. Momms. olim descripsit I. n. L. 4957 VITROVIVS.

4662. — Atripaldae.

A . FREIO . A • F • GAL

AAERCVRIAL
AMATIAE-QF.MAXIM

VXORI
PL.FREISFILIEIFECERVNT

Ex Bellabona I. n. L. \ 909. Nota nominativum pluraiem in eis et filiei,
non filieis, inconstanter scriptum.

1663. ( = 1229,LX,b). ~ Abellini, hodie Atripalda.

LLIVINEl .LLSCO A
LIVINEIAE.LLMARTHA
SIBEI ET POSTEREISQV
SVEISVIVOSFECIT
fl
V. 2 Martha pro Marthae scriptum, quod identidem fieri notavi: rarias
contra, ut Agatocliae pro Agatoclia. Ceterum Ritschelius legil ex ectypo
chartaceo LIVINEIAL.L.MARTHA.

4664. — Puteolis in columella marmorea.

A COM Aere incisam dedit losephus Fusco (Di alc. iscr. di Poz-

A N A N zuoli, 4851, tav. I, 4). Lege: Aulus Comananus (ex Comana

VS'OV-F Cappadociae, vel pontica puto) Ovii filius Veneri donum

VENERI dat: nempe labrum marmoreum cum base. Puncta aunt

D« D' quadrata raro exemplo in titulis marmore sculptis.

44S

1665. — Poteolis io tympano fastigii aedicalae.

parte antica

HERCVLEI

SACRVM

CMARCIC-LALEXFECITSERVOS

VOVIT LIBERSOLVIT

parte poctica

HERCVLEI

SACRVM

CMARCIC-LIBALEX

DAT

Ex LucigDano habait Ayeliinius Buil. neap. 2, 97.

1666. ( = 1234, LX,o). — Poteolis in museam neapolilanam illatas.

MERC-RETIAMVII CVPL

DANMACCVRARVff

SEX • CALAASISEX-EARONIEL
N-FAFININFAAEMIAEMI
CNATANICFLPONTILL-GA

Descripsi edidiqae olim in Bull. neap. Avellinii sappleto t. 1 . Mercatores
retiarii. Veneri Cupediariae dant. Momms. deinde sapplevil sic: Mercario
retiarii. . . dandum magistri curarunt. Fortasse probabilius sapplendam
erit; VINarii CVPEdiarii DANt, sive DANunt. Vero, DANdom, reiice:
non enim magistri caraint at donam detar, sed donum datum carant. Rit-
schelius in Enarr. tab. p. 53 longe propius ad a. 680 quam ad vetastatem
accedere ait, qaod et saadet vix dabia scriptura CALAASI- Omnium ob-
scorissimum v. 4 non posse se non in medium relinqaere. — V. 3 k
solve in L'L et seqaentem iitleram L revoca ad v. 4 AEMIliae L- —
V. 5 Ga est 6aa.

4667. (=4235, LXX VIII, b). — Puteolis in museam neapolitanam illatus.

» N CLVVIVS • M/ • F • DVVM • VIR
NOLAE • IIIIVIR^QVIN
V I ""VIR .
KAPVAE MAR DE

Descripsi post Carmelum Mancinium, qui cum Minervinio optime legit
Bull. Instit. 4865 p. 208. — V. 3 Momms. A VlR. — V. 4 PVTeAL

446

MAN Q Mommsenius: at Brannias eius KAZTV* AL ■ MAN. Bx titnlo in-
sequenti snpple t. 3. caVdl llll vir quinquennalis. — V. 4 MARli DEdit
teneo supplendam cum Mancinio. Nota u duplicem in Cluvius , duumvir.

1668. ( = 1«36). — Puteolis olim.

CLVVIVS/W-F

llll-VIR
AVDIII-VIR
NOLAE-IIIIVIR
QVINQVENNAL
AL DESVOFACIVNDO
COERAVIT • IDEM • RESTITVIT
lOVIOMSACR

Bx Apiano 1S7, 3. Collato tilulo superiore supplebis sic: v. 1 N. CId-
vius. — V. 2 llil VIR quinq. — V. 3 CAVDI- — V. 6 AL Apian.: lege
KapuA[E]. Fuit hic Cluvius quatuorvir capuano in municipio antequam eo
a Caesare colonia veteranorum deduceretur. Nola raciundo(m).

4669. ( = «837). — Neapoli.

CN CORNELIVS • CN • L • PAPIA
L^ COLONIVS • L • L- AGATHOCL
MAG • BONAE • MENTI
D • S • FAC • COER

Ex locundi cod. veron. 4 24 qui invenit apud Sannazarum. Pertinet facile
ad coloniam Paestanam in qua Bonam Mentem religiose cultam probant
nummi, n. 66, y.

(670. ( = 4238). — In museo neapolitano.

LRANTIVSL-FTROLVMPHIEIS

puer hedera coronatus

AEYKIOZ PANTIOS AEYKIOY
YIOZ NYM(t>Ai£

Nymphas mutala littera n in l, Lumphas, latini dixere actate augustea.
Revoca titulum Interocreae: LVMPHEIS DIAN REDVCISSACR- IMP
CAESARE-XII L-CORNELIO-SVLLA COS cet.

447
1671. (s1S39, lU, r ). — lo ala aenaea masei neapolitani.

ARELLIA

FORTONA Avellinius aere incidit, Bull. neap. IV, tav. 1 , 6.

MATER In Portona pro Forluna agoosce vesUgiam ruris.

167S. (=1240,LXXVIII,h). — In museo neapolitano. Tilalas est Mer-
cario sacer.

\ERC
F • COER
LNEMESIS
COER

1673. (-1S41, LXXVI, h). — In moseo neapolitano.

P • OCTAVI • A • L • WILOM

OSSA • HEIC • SITA • SVW
DEIS • irFERVM • PAREWM

SACRVM • N I • VIOLATO
INACROPEDES-XVINVIA

PEDES • XV
PHILARCVRVS • L • ET • SOCIVS Descripsi.

1674. ( = 1242, LXX, h ). — In museo neapolitano. Campanum lilulam

dicit Ritschelius.

M • ORFIO • M • F • FAL
RVFA • DlANAES •
•LSIBIETCOIIVVCI
SVVOFECIT

Descripsi. Qaid sibi velit Ritschetius adnotans in Enarr. tab. p. 62, LO,
(nempe DIaNAES^l/>L) non extare inlapide, sed C*L, et verbam no-
vissimom videri, FIICIT, scriptum esse, id nescire nos cogeremur, nisi
subiret fallaciam deberi ectypis chartaceis eius.

1675. ( = 1243, LXXVII, i). — Neapoli in museo.

A STABERI
ALSABINN>e

OSSA • HEIC

SITA • SVNT

448

4676. ( = 1244, XCIV, b ). — Neapoli, nunc in museo neapolitano.

stlaccivs • c • l • al
mensor • idem • sacoma
sibietsveis
stlaccivsal-ma'ric
ensoreidemsacom •
. sibietsveis

4677. ( = 4845, LXXVIII, b). - Herculani.

M • SPVRIVS • M • F
MEN-RVFVSII VIR
I • D • MACELLVM • D
S-PF-CEIDQ^PRO

Herculanam in coloniae ius relatum demonstrat daamvirum collegium.

4678. — Pompeis in templo, qui dicitur Veneris, in ara a fronte et a tergo

scriptus titulus.

MPORCIVSMFLSEXTILIVSSEPCNCORNELIVS-CNF
ACORNELIVSAFIIIIVIRDD-SFLOCAR

Descripsi edidique in op. Qnestioni pompeiane, IX. Pompeianis aeqae
ac dediliciis omnibus post bellum marsicum a. 667 civitas data est (Lici-
nian. fragm. p. 45): postea (672-675) colooiam in eam deduxit Sulla ex
veteranis, Publio eius nepote triumviro coloniae dedacendae. Huc pertinet
tilulus sequens in vico Scafati repertus, 1. n. L. 2477, quem Stabianum
potius quam Pompeianum pntavit Momms. Ego contra. Quadratarius in
altero exemplo SEP emendavit L^F

1679. — In vico Scafati prope Pompeios.

CVSPIVS-TF-MLOREIVS-MF , , ^,-
L-SEPTVMIVSL-FDCLAVDIVSDF ^ "*

EXPEQVNIAPVBLICAD-OSFCVRAVERVNT

Ex schedis muratorianis, quae cum bis repelant, IIIIVIR, manifeste de-
monstrant ordinem versuum non fuisse servatnm a transcriptore. Emendavi
ex coniectura, distributione versuum inducla.

449
1680. — Pompeiis io pariele rubrica picium.

Q-CA;CIL-QV
QA8 • O A

Descripsi. Lege: Q. Caecilium Qualuor Yirum Quinq. Virum Bonum
Orai A. . . Nota omissas lilieras I -D, quae facile supplenda intelliguntar ex
quinquennaliiaie.

1684. — Pompeiis rubrica in parieie picium.

MA-HERENI

Viaa-M-^JII-MIII

Descripsi. Quae legunlur oscis liileris , scripia suni eadem manu ad
eundem Herennium referenda. Ma. Herenni Iljl-M* d. n. d. ciii, fortasse
Marcum Herennium quaiuorvirum ii. d. cci. Huc refer alterum iiiulum
alio in parieie scripium:

168«. OL IVM

m ID PCmHD

Lege : Holconiam iiii (viram) iure dicando. P< iiii (viram) iure dicundo

1683. (= 1!246, LXXVIII, e). — Pompeis supra porticum ampbitheatri es

duptici exemplo ulroque imminato.

C • QVINCTIVS • C • F • VALGVS
M • PORCIVS ■ M • F • DVO • VIR
QVINQ • COLONIAI • HONORIS
CAVSSA • SPECTACVLA • DE • SVA
PEQ- FAC^ COER • ET • COLONEIS
LOCVM • I N • PERPETVOM • DEDER

Descripsi. Titulum tntegrum repraesento exemplorum duorum compositis
partibus. Aetate liberae rei publicae Tacta haec spectacula ostendi iu Bull.
llal. Minervinii a. 1861 p. ii seqq.

1684. ( = 1247). — Porapeis sapra porticum theatri.

CQVINCTIVSCF^ Valg
M • PORCiVS • M • F
DVO • VIR • DEC • DECR
THEATRVM • TECTVM
FAC^ LOCAR • EIDEMQ^ PROB

30

450

Descripsi. Qui heic duoviri dicuDturin titulis duobus amphitheatri n. 1683
duoTiri quinquennales appellantur. Quod quomodo potuit accidere adiecta
ne quinquennaiitate ipso anno duumvirali , an neglecla appellatione non
facile expedies. Vide quae olim dispulavi in Bull. Ital. Minervinii 4861 p. 43.

1685. (=1248). — Pompeiis.

M • PORCI

M-F*EX*DEC Decuriones honorem sepulcri M. Porcio decreverunt

DECRET • IN ob merita eius: is enim ilie est, qui cum Quinctio

FRONTEM Valgo spectacula de saa pecunia fecit et colonis lo-

PED ■ XXV cum in perpetuo donavit.

INAGRVM

PED • XXV

1686. (=1249, LXXVIII). — Pompeis.

V • POPIDIVS

EP • F • Q
PORTICVS
FACIENDAS
COERAVIT

Descripsi. Lege: Vibius Popidius Eppii filius quaestor.

1687. (=1250,LXXXIX,e). — Pompeis.

LCAESIVSCFDV-ID
COCCIVSMF -r

lnIraemivsaf- "'^
dd-sexpeqpvbl
faccvrarprobq

Duumviro iure dicundo L. Gaesio additi duo extra ordinem, de decarionum
sententia, quibus opus facinndum probandumque ex pec. publ. commissum esl.

1688. (=1251, LXXI, e). — Pompeis.

CVVLIVSCFPANINIVSCFIIVID
LACONICVMETDESTRICTARIVM
FACIVNDETPORTICVSETPALESl
REFICIVNDALOCARVNTEXDDEX
EAPEQVNIAQVODEOS • E • LEGE
IN^LVDOSAVT.IN-MONVMENTO
CONSVMERE • OPORTVIT^ FACIVN
COERARVNT^ EIDEMQVE • PROBARV

451

NDiQeo VVLIVS Mommsenio et Rilschelio, Enarr. tab. p. 63 eslUulius,
geminata littera Up mihi Vulius, et vetustiore orthographia Volius, collata
Volian. 2115.

1689. ( = 1252,XC1V, f).

M HOLCONIVSRVFVS-DVIDTERT
CEGNATIVSPOSTVMVSD-VI-DITER
EX-DDIVS-LVMINVM
OPSTRVENDORVMH-Soooooo
REDEMERVNTPARIETEMQ\£
PRIVATVMCOLVENCOR
. VSQVEATTEGVLAS
FACIVNDVM.COERARVNT

Titulus esl aetatis augusteae: nam M. Holconius qui hic duumvir iure di-
cundo est tertio, fuit deinde duumvir quinquies et flamen Augusti. Nec
tamen mortuo Augusto, quod in mente habuisse Garmelum Mancinium
puto, qui huic Holconio annum quinquennalitalis assignat post Augusti
mortem, 768-769. Vox PRIVATVM quae scripta putator a Mommsenio
et Ritschelio subtus producla | littera, non ita est, vero illusit in lapide
detritus locus.

1690. — Ibidem pictum rubrica.

LAQVTM

D - V * V Descripsi. Lege : L. Aqutium duom virum quin-

O • V C quennalem orant vos collegae.

1691. — Pompeis rubrica pictum.

P-CARPN Descripsi. Lege: P. Carpinium duomvirum virum

•ll-V* B* © bonum oro vos faciatis.

1692. — Pompeis rubrica piclum.

A-COR-N Descripsi. Lege: A. Cornelium N.

1693. — Pompeis rubrica pictum.

C-AA/'CI Descripsi.

452

4694. — Pompeis litulus pictus.

M*MARIVM Descripsi. Edidi primus docuique quid significa-

AED • FACl batur siglis illis OVF, quae diu torseranl hominum

ORO VOS doctorum ingenia, nemine dehinc ambigente, nisi

solo Heozenio, qui sibi, illudi passus est prava de-

lineatione tituli picti apud Rossinium in Dissert. isagogicis, nt diceret,

posse etiam explicari oro ut faciatis.

4695.

NMRTIV
O V COL

Descripsi. Lege: N. Martium orant vos collegae.

1696. — Ibid. lit. pictus.

4697. — Ibid. tit. pictus.

C-NVNIDMIV

TSAFENM

Descripsi.
Descripsi.

4698. — Ibid. tit. pictus.

lsepTvm

Descripsi.

4699. — Ibid. tit. pictus.

VEIDI-II-V
MSM

Descripsi.

4700. — Ibid. tit. pictus.

N \f I

VVBOV-CO
AMATORVEST
FACIAT-AEDM

Descripsi. N. Lege: Veium quinquennalem virum bonum orant vos
collegae amatorem vestrnm faciatis aedilem meritum.

4704. — Ibid. tit. pictus.

pvelvrTIvbov COL FDE

Descripsi. Lege : P. Vel. Ur. duumvirum virum bonum oranl vos collegae
fadatis dignus est.

453

4702. — Ibid. lil. piclus.

VRNA AENIA PEREIT DE TABERNA
SEI QVEI RETTVLERIT
DABVNTVR FfS LXV-SEIFVREM
DABIT VNDECVM
lANVARIVS QVI
HA

Descripsi edidique in Bull. neapol. meo et Minervinii 1,7. — V. 1
Mommsenii leclio esl urnannia. — Vv. 5 el 6 Momms. sequilur Words-
wortium, qui legit: « dabilur duplum a Vario ».

4703. — - Pompeis in ludo gladialorum graphio notatum unico versu.

METHE COMINIAES ATTELLANA AMAT
CHRESTVM CORDE SIT VTREISQVE VENVS POM
PEIANA PROPITIA IIT SEMPER CONCORDES VEIVANT

Descripsi edidique in Graffili de Pomp^i tab. XXVi n. 54.

4704. — Pompeis in crepidine viae.

EX-h^Q Descripsi. Legitur duobus exemplis. Ex Kal. Quinctilibus.

4705. — Pompeis in substructione amphithealri bis scriptum graphio.

ADIX-K QVI Descripsi. Hoc praeclaro monumento demonstratur

qua aelate amphitheatrum pompeianum aedificari coe-
ptum sit, post coloniam, quae per annos 672-675 deducta est. BuII. Ital.
4864 p. 44 seqq.

4706.— Pompeis in amphitheatro graphio notatum.

P*AA^ Descripsi.

4707. — Pompeis in moenibus ad portam nolanam.

M>A4^ Descripsi. Agna retrograde scribitur, praecedente mono-

A grammate, ut videtur.

454

4708. ( = 1253, XC, k). — Poropeis in sepulcrelo.

Q • CORNELIVS • Q • P • L

DIPHILVS^CORNELIAQL

HERAES-HEICCVBANTET

HOCLIBERTEIS^MEISET

Ll BERTABVSLOCVMCONCESS

ETMEISOMNIBVS

4709. — Ibidem.

XL^^IA Descripsi. Momms. non recte descripsit, I. c. n. 79, LOIIA.

4740. — Pompeis ad portam nolanam.

I V L E I A Descripsi. Lege lulia luliae Calae Auli libertae Nupbe.

CALAES Corruptam dedit Momms. 1. n. L. 6307 n. 84 qui de-
AL-NVK scripsit v. 4 ALLEIA. v. 3 AL^IVV FE. — Nupbe
polest esse Numpbe, ut Tapius esl Tampius.

4744. — Ibidem.

^ Descripsi. Nomen est feminae, graeca ab origine, 11;«-

PROTVS Tovi-ovroi, alexandrina dialeclo. Accentum omisit Momms.,
1. cit, n. 77.

/ilM. ( =

4255). — Paesti.

PCLAVDIVSC-F
CSEXTILIVS-LF

DVOVIREI
DESEN

Ex Antoninio, 4, 250.
n43. (=4544). — Paesti.

ASCALPONI
PAQLQVI

Tribum notat Momms. rusticam in homine libertino»,

455

1 71 4. — Monteleone, quae esl velus Hiponium a Romanis, colonia deducla,

Vibo Yalenlia dicla.

B.JI.) Q • VIBVLLI • L • F • Q ■ N • C^CINCIVS • C- F • PAVL^ llll • VIR • I • D
SIGNVM-PROSERPINAtREFIClVNDVMSTATVENDVMQVE^ARASQVE
REFICIVNDAS • EX • S • C- CVRARVNT • tfS- BCCJ,XX- MAG • FVERE

HELVIA^ Q • F^ORBIAM^ F

1715. ( = 1256,LXXII,c). — In agro volceiano.

LMANNEIVSQMEDIC
VEIVOSFECIT^dJYSEI AE
MENEKPATHZ AHMH
TPIOY TPAAAIANOZ
<t)YZIKOS: OINOAOTHZ
Z6)N EnOIHZEN
MAXSVMASADRIA-SF
BONAPROBAFRVGEISALVE

V. 1 siglam Q quid significare possit, nisi Qninti liberlum non videt
Momms. : « quamquam, ail, eiusmodi omissio praeterea nullo, quod sciam
exemplo defendilur ». Al haec cadem sigla Q redit, n. 2197, quo ioco
Momms. idem omissionem F in graeco artifice excusat, iubetque esplicare
Quinti Filius.

1716. (=1257, XC, 6). — Tegiani, hodie Diano.

S • M •

F • N 1 G E R • Q •

.VII

R E F 1 C 1

V N D A S • E X

M • DECRETO • LOCAV

1 T

V N 1 A •

Q V E 1 • 1 N F R A •

s • s

ODXXCVIIS

LCAITRF-

NCCU

OCCCLXVS

MSATRIN^F-

H<QL-

CCOOXXI

LOPPIMFBIRBATRI

NCCL

CCCCII

LDECVMILFAPRIA^

NCCL

CCCLXXVII

LATTICF^

NCCL-

CCCLXXIS

CLVCRETIMF^

NCCL

CCLV

MAESQVLLIPAQFRVF-

N-CCL-

CCXLS

SEXTELTONILFSTiCH^

N-CCL

CCXXIS

EleDchum tabula praebet eorum qui contulerunt pecuniam, quotque quis
nummos dederit.

406

4717. (=4858, LIX.f).

OC MONIMENTV
IBREIS SOVEIS
ETLEIBRAVIT
LIVIT

Mommsenius supplet: hoc monimentum sibei et leibreis soveis estruxit
et leibravit et polivit. Ritschelius non posteriorem eam epigraphen certe
anno 680 esse cogitabat ( Enarr. tab. p. 52 ) , cura vetustissimam dixit
Mommsenius (Ep. tria p. 35).

4718. (=1259). — In valle Dianae prope Padulam.

MMINATIVS M- F • . . OM
SABINVS • TVRREM • DE
SVA • PEQVNIA • MVRVM
DE • PEQVNIA • CONLATA

FACIVNO • COERAVIT

IDEMQVE-PROBAVIT

Ex Donio 3/ 60. Aut hic est Minatius Sabinus proquaeslor Cn. Pompei
bello hispaniensi a. 709, aut eiusdem est familiae, ait Momms.

1719. ( = 1260). — Prope Padulam.

ANSIA • TARVI • L

RVFAEX-DDCIRC

LVCVM • MACER

ETMVRVMETIANV

DSPFC
Ex Donio 2, 61.

1720. (.^1261, LXX, d). — Potentiae.

NVlBIO-NOVFPOM

FLACCO
COSSVTIAE • P • F

1721. ( = 1262, LXXVII,K).

NVITELLIVSPACF
N FACIEND CO

V. 1 lege Numerius Vitellius Paccii filius. LimeN initio fortasse fuisse
putal Ritschelius Enarr. tab. p. 69. Reclius supplebis: Pac. filius (avi
praenomen) nepos coer.

4S1
i m. ( = 4 263 , LXXVm , A ). — Grumenti.

Q • PETTIVS • Q • F • TRO • CVRVA

C • MAECIVS • C • F • OVF • PR

DVO • VIR • BALNEVM • EX

D-D^DEPEQPOBFACCVH

Q • PETTIVS • Q • F • PROBAVIT

4723. ( = 4264). - Copiae.

PMACIVSPF V -p.
Q^MINVCIVS^LF '^

BASILICAMFAC

CVRDESENSENT

4724. — Alicubi in Lucania laminae aereae septem inventae. Ed. Ariod.

Fabrelti, Hem. della Deput. di Storia Palria della Romagna an. II,
pag. 1559.

OVAFARIESOV
Lege: Ovies Afaries Ovii fiL

4725. — Ibidem,

OV-CAISIDISOV
Ovies Caisidis Ovii fil.

4726. — Ex altera parte eiusdem laminae.

TRPLATORIVS TR
Trebius Platorius Trebii fil.

4727. — Ibidem.

NOCOMNINO
Novins Gomnius. Novii (fil.).

4728. - Ibidem.

NAAARAIES-N
Numeries Maraies. Numerii fil.

458

1729. — Ibidem.

C-SOIES-MIN

Caies. Soies. Minatii filius.

1730. — Ibidem.

LVIILIVSVI

Lucius Yelias. Vibii fiL

1731. (=1S65, LIX, c). — Venusiae in lurri campanaria.

QOVIVSOVF

TRPLVIAM

STRAVIT

Ex lege Visellia aliqua Tiaram cura Iribunis plebei commissa esl exlra
urbem. Tamen bic Ovius Mommsenio magis videtur esse coloniae latinae
tribanus, idque accidisse praeler consuetudinem, ut plebei magistratus essent
in latina colonia. Atqui hic titulus anterior esse bello marsico dicendus
est; nam postea Venusia in municipii formam relata est neque ciim aetale
legis Viseltiae, quae forte lata est ante a. 683, componi potest. Denique
liceat arguere ex ipso Memmsenio (I. I. ant. p. 172), quomodo fieri potuit
tit vias publicas Venusiae curaret magistralus, cui extra urbem ne perno»
etare quidem licuit?

1732. (=1266, LXXVII, n). — Venusiae.

QRAIVSSTAFE

BROCCVS • II • VIR

D • 0 • S

In ectypo, ait Ritschelius, nec E cerla in v. 1, sed certa post F inter-
punctio, Enarr. tab. p. 69. Lege et supplc FEil , nempe Statii feilius.

1733. (=1267, LXXX,a). — Venusiae fonli aflBxa.

SFE-SEI-LECIS-NE VITVPERES

VSLFPRAECO

OS-AETERNVM^HOCSIBEI
M ESSEQVOD-NATVRA.TRAD
TREBVSCVAMEICEISSVEIS •
VIVOSVTARVSVALE

4^9

Ex codice Chigiaao plenius exhibelur fragmentum, quo RiUchelius usus
esl in epigrammate reslituendo: at eius supplemenla non confirmantur,
qnae hic snbiicio:

Quae scripla sunt heic, sei legis ne vituperes
Monumentum fecit ipsus aeternum hoc sibei
Sciens aelernum haud esse quod natura tradidil
Lepide sueis usnst rebus cum ameiceis sueis
Sic tu tueis multos annos viTOS utarus vale.

Fortasse sic olim fuit:

Viator siste, sei legis, ne vituperes
(Nomen proprium) Luci filius praeco
Monumentum eSecil veivos aeternum hoc sibei
Sciens breve esse quod natnra tradidil
Bee is sueis usust rebus cum ameiceis sueis
Sic tu tneis cum tueis vivos utarus vale.

4734. — Venusiae.

C • FALERIVS

SF
IN FROPXII
IN AGRPXII

Descr. Moinms. L n. L. 778.

4735. — Ibidem.

FALERIVSCF

MVRRV
IN-FROPXII
INAGRPXII

Id. Descripsit I. c. 779.

4736. (4268, XCI, d). — Venusiae.

C- LPHILAR
G VR O • V N
CENTAR lO
ISQVE FAMI
V LIAM • SVAM
MANVMISSIT
PECVNIAMQ

460

Descripsit Homms. I. n. L. 778. — Y. 6 Momms. manumisit, non recte
ul videtur.

1737. — Canusii in columna parieti pene commissa.

(iut.maior.) VORTVMNO • SACRVM
PCVRTIVSPFSALASSVS
PTITIVSL-FIIII-VIR
DEMVNEREGLADIATORIO
EX • S • C

Descripsi, quae potui, cetera e% Mola sumpsi, I. n. L. n. 636.

1738. — Canusii in basi.

(uu.imaor.) VESTAE • SACR\
PTITIVSLF
PCVRTIVSPFSAL^
llll -VIR^DEMVNERE
GLADIATORIO
EXS-C

Descripsi. Momms. 1. c. 637 qui descripsit. — V. 1 SACRV Momms.

1739. ( = 1269, XCI, c). — Canusio in museum neapolitanum illatos.

A • ARRIVS • A • L

PHILEMO^

LIBVRNVSSIT^
LIVIALLFLORA^
LIVIAA->LHAUNE-

HEREDNONSEQ^ Descripsi.

17i0. -> Canusii.

P-BARBATIVSLL
PHILOTAERVS

Deseripsi.

1741. — Caniuii.

C ■ COCIVS • 0 • L
CHRESIMVS
NONIAPLASPEN
DIVM

461.

Descripsi. Descripsil Momms. non recle, I. n. L. 670, qui t. i dedil
) L, V. 2 omisit S'in fine et v. 3 dimidiom vocis ASPEN- Aspendium co-
gnominata est mulier ex Aspende oppido pro Aspendia, quasi Aspendula
vel Aspendilla.

4742. — Canusii.

MEMORIAE
»OPE- FAENIAEFILIAE-
OOTE • CALBIAE • VXORI •
DOTOARTORIO- NEPOTI
HI-VIVOSMEO-INSOLO
OPSFAENIVS-LF-FECI

Descripsi. Cognomina, more prisco, praenominum locum tenenl. Supple
initia versuum, Europe, Theodole, Theodoto, et, ut puto, Pelops.

1743. — Canusii in cippo e lapide tiburtino.

C • POBLlCIVS • PO
LIBERO

sabellia->l-salvIa
c- pvblicivs-felix

Descripsi. In suspeclis seu falsis retulit Momms. — V. 1 G. Poblicius,
Poblii libertus, Ero, nempe Hero, vel Aero. Nota o et u promiscna in voce
Poblicius, Publicius et i eminens rheloricum. Po praenominis alia exempla
sunt, quae vide in indice. ,

4744. ( = 1270). — Luceriae e lapide albano.

/S • N • F
MIVSLF
VS • C • F
EFECT€I
PORT\S
S Q V E

/fi ITI-S

Descripsi. Titulus non recte dtecripttfs fer^tttr.

464

1757. (= 4276). — In agro bovianensi prope Vinchialuniin.

COBELLIVSMFVIVVS-FECIT
SIBEI • ET • MEVIAE • VXORI
OBELLIAL^^-HICSITAEST

Momms. dubilal sit ne vius an vivas in marmore.

4758. — Vinchiatnri.

CSEPIOCLSALVIO
MAGIACLSTADIO
VlRO • SVO • FECIT
ET • MAGIAE • C • L
ANDRACINI
MATRI

Descripsi. Momms. I. n. L. 4999 dat v. 3 VIRO, 4 MAGlAI, descrip-
lore Caraba. Stadio ex Stadium (Srei^tov). Nota aQlatum omissum in An-
dracini ex 'Aipi.^x^n, sive addilo n A,ndrachne.

4759. — Venafri lapis muro aedis Melucci insertus.

L • ACLVTIVS • L • F • TER • GALLVS
DVOVIR • VRBIS • MOENIVNDAE • BIS
PRAEFECTVS • IVRE • DEICVNDO • BIS
DVOVIR • IVRE • OEICVNDO • TR • MIL
LEGIONIS • PRIMAE • TR • MILITVM
LEGION4S • SECVNDAE • SABINAE

Contuli. (Venafro lllustr. p. 64). Epigraphe scalpro abrasa est; cpiaedam
tamen manenl scripturae vestigia.

1760. — Venafri in ponte Tuliverni.

L • OCTAVIO • L • F ' TER • PATRI
LOCTAVIOLFFILAED-QITER
OCTAVI ACLARAPATRONlS- FIERI
TESTAMENTO IVSSIT

Descripsi partem dimidiam , quae extat adhuc ; supplementa dedi ex
Muralorio. Exiguum fragmentum esse ait Mommsenius, L n. L. 4640 et
se vidisse; at contra est v. op. cit. p. 73.

465
4761. — Venafri.

CCOCCEIOCF
AEDQ

Descripsi. Ed. op. cil. p. 69. L^e v. 2 Aedili, quaeslori, collalo supe-
riore litulo, in qao iteratio honoris monet ibi agi de munere non de
magistraln minore qui non iteralur sioe nola. Fraclam lalere dextro non
recte repraesental Momms. I.^n. L. 463t.

1762. — Venafri.

SEX • AVLENVS • SEX • L

PILADES
\LFIA^>LARBVSCVL
WLENASEXL-PYLLIS

Descripsi. Ed. op. cit p. 81. Nota Pilades itemque Pyllis simul usurpata
pro Pylades el Phyllis.

4763. — Venafri.

L^BERIENOLF

EX-TESTAMENTO

IK- -BC-

Descripsi. Ed. op. cil. p. 80.
1764. — Venafri.

caviallevprosi
etliberTislibert

antiocinis
lcavi-)lfavsti

Descripsi. Ed. op. cit. p. 90. Nota Euprosine et Antiocinis non aspirata, item
i pro u sive y in primo nomine. Momms. qui descripsil, L r. n. 1. 4679
fractam tolo latere dexlro non recle repraesentavit.

4765. — Venafri.

cmaenaticleroti
cmaenaticlbalbo
eTsororibvseorvm

Descripsi. Ed. op. cit. p. 92. A Momms. male descripta op. cil. 4686
▼. 8 BALB ferebatur. Cains hic Maenas cognomen patroni omisso gen-
lilicio usnqtat.

31

466

4766. — Venafri.

lpapIllhilaro

lysiassibi
etheredi.svoet

sivoletpapia
irenaconliberta

alionemini

INFR- XII

INAC- VII

Descripsi. Ed. op. cil. p. 95. Nota vocem Hilaro casu reclo ex appelia-
tiro orlam: sic ex Rufus fit Rufo. Papius duplici cognomine nuncupatus
est. Alio, casns dalirus notus, pro Ali.

1767. — Capriati, qui pagns est agri Venafrani.

SEXPVLFENNI
CFTER

Op, cil. p. 98. Ex amico habui descriptam.

1768. — Prope Venafrum in vico dicto Puzziili.

LSATTI
CFTER

Descripsi. Male descripta ferebatur atque ut manca I. r. n. 1. 4705.

1769. — Venafri in oliveto familiae del Prete.

CSVELLIPFTER
Descripsi. Op. cil. p. 100.

1770. (= 1277, LIX, i). - Venafri, in pariete Ecclesiae S. Donali, lapide

albano.

ALEIINVENERIEIS
MIHICONTRARI

Descripsi. Ed op. cit. p. 49 seg. et putavi sic supplendum titulum qni
versu salurnio, conceplus esse videlur:

Alei in v^n^rieis mihei contr4 rix6sa est.

Confer similem sententiam VNI AMBROSIA VENENVM CAETERIS (Or.
4313). Rilschelius inscriplionem primo perobscuram dicit, Enarr. tab. p. 52,

467

deiDde p. 405, aii, docuisse se nuper hoc fragmenlum principia senariorum
duorum ostendere: Alei in Yenerieis. Mihei c6nlra. Addil praelerea alei
aequare formam alii, sive is dativus est, sive nominaiivus potius.

4774. — In pago la Madonna deirOliveto.

MVALIVS
OF
DL

Descripsi edidique o'p. cil. p. 402. le^e M. Valius C. f. dedii locum.

4772. — Capriali.

QVERONIVS
CFTER
AQVAM
DE SVO

Dedii amicus, qui descripsit. Edidi op. cil. p. 64.

4773. — Aeserniae.

TRO
NASO PR

Descripsi edidique in Si. dlsernia. Tromenlina (e Iribu) Naso praeior.

4774. — Aeserniae.

jhlcosentivspf
terpetreiaol-
tvrpahm-h-n-s-
caesia-cnlatalaiTe

Descripsi edidique in Stor. dlsernia pag. 4 44, OHLmihiesi Ohlus pro
Oholus idque pro Olus. Momms. solvil: Ossa beic Lucius. Olim veieres
Ahala scripsere pro Ala duplicanies vocalem longam, interposiio eiiam
afflaiu. liem cohors ei cohrs pro coors. Via aui Vea olim viea, aliera uira
vocali exiriia, ex veha vehia vel vihea afflatu sublaio, quae opinio esi
Jliischelii, Enarr. iab. p. 63.

468

4775. — Aeserniae.

VIVA FECIT
SVELLIACf
CONSANICA
SACERDOSCERIALIS
DEIALIBERA
H-MHNS

Descripsi edidiq. op .cil. Legas vv. 4, 5 Sacerdos cerialis Deiae Liberae,
qnae est Proserpina. Nota i sive e omissuhi casu secundo. Deia, ncmpe Cc-
reria, dicta est Libera, ex graeca voce Amco, Ccres, el A»ta>, Amm.

4776. (=1278). — In agro Boviani veteris loco dicto Monte di mezzo.

MPAPIVSSEXFVOLSEX-PAPIVSNF-CPAPIVS

Dedit Fr. Xaverius Cremonese. Hoc el insequens fragmenturo ad sepul-
crum pertinel Papiornm.

4777. ~ Ibidem ad aediculam S. Felicis.

SEXF LPAPIVSSEXFVOL
IMVS PRINCEPS-TERTIVS
L.XXXIII
COERARVNT

Dedit amicus Cremonese.

4778. — Schiavi alla Badia di valle Rotana.

PVPPONTIOTFVO
PROCVLO-ANXIII

Descriptam babui ab amico Cremonese. Lege: Pupio Pontio Tili filio
Voltinia Proculo.

4779. — Pettorano in epistylio dorico.

AVS-LVIBIVSSPF
irx/c To c? n

Dedit Franciscns de Bonitatibus.

469
1780. — Pellorano prope ecclesiam S. Comitii.

M A M I A • V • F

SACERDOS
CERERIS ET VENERIS

Dedil Franciscns de Bonilalibns.

1784. — Sulmone.

CAEIDIATF
SACERDOS

CERERIS
ET VENERIS

Descripsi. Ferlur non recle descripla. Nola triphthoDgum in Caeidia.

1782. — Sulmone in via ferenle Prezzam.

T- HERENNIVSV- F-SER-BASSV Descripsi.

1783. — Sulmone in agro.

SCAEFIAE-)-L-RVF/t

SCAEFIAC-LDIOCLEA

POSIT

Hkbui ab amico descriplam.

1784. — Sulmone.

QVIBIVSLF-QN

VIBIAMATER

SALVE

B scbedis ambros. Mural. I. n. L. 5464.

1785. (= 1280, XCIV, e). — Prezzae, qui pagus est agri sulmonensis.

TANNIVSTFRVFVS
LSEPTIMIVSSAF- DENTIO
LANNIVST- F-CRITTO •MGIS"R

EX PACIDSCAINAFACCOIR
TANNIVSTFRVFU ITFCRITTO
PROBAVERVNT

470

Edidi ex scheda in Ball. Neap. Minenrini et meo 44, 56. — V. 5 locus
vacuus relictus est, in quo scribi oportuit nomen gentilicium Annias. Tabula
Ritschelii exhibet Tf- pro T-F. Brunnius legit IT.

4786- — Prezzae.

L • HERENNIVS • C • F • RVFO

MAGISTER^PAGI -H^ DVCTVM
AQVAR • CORFINIIC-DFAC-
CVRAVIT

Edidi loc. cit. ei scheda. — Y. 3 fortasse Corfini e. c. d., nempe e
coUegarum decrelo.

4787. ( = 4279,LX1V). — Prezzae in turri campanaria.

L-STATTIVS^CN F CHILO
L-PETTIVSCF PANSA

CPETTIVS-VFCEMELLVS
LTATTIVSTF COXSA

MACISTRlLAVERNEIS
MVRVMCAEMENTlCIVM
PORTAMPORTICVM

TEMPLVM^ BONAE • DEAE ,

PAGl • DECRETO • FACIENDV
CVRARVNT- PROBARVNTQ

Descripsi. Lavernae pagi nomen.

4788-89. — Pentimae, qui locus est ubi Corfinium olim fuit, in summo
pariete Ecclesiae.

a b c d e
CA SVE CIV Sl \C COfc

f 9

C F SEN SV-F-C

:des C COER

Descripsi fragmenta ut potui usus ope telescopii. Ultimum g descripsit
^etiam Momms. I. n. L. 5374 sed v. primo posuit P pro G.

471
1790. — Penlitnae in lurri campanaria.

TM TTIVSPF-CELER
III V Q • THEATRVM
FVNDVM • G RADVS
FACIEDOS • CVRA • SE
NATI CONSVLTO
FECIT QVE VTEI PEQV
NIAM POPVLO PACEIS
RETRIB

E schedis. — V. 3 supple et emenda a FVNDaM- — V. 7 Pageis pri-
mus casus est veteri e declinatione pro PACEI- Hanc el sequentem ex
Antinorianis dedit Momms. I. r. n. I. 5365, 5366.

4794. — Viltorilo.

L-CIOlLIVS C F

IDIVSVF-BRISO
III VIR MAC FACI
OC EIDEMQPROB

E scbedis. — V. i lege L. Cloelias. Schedae Antinorianae danl ILI
CLOLLIVS- — V. 4 inil. OC sapple lOCarunt, nempe MACellum faciundum.

4792. — Pentimae.

•

(Utt.maior.) A C C I A

SACERDOS
VENERIS

(UU.maior.) M O D I A

SACERDOS

VENERIS • Descripsi.

4793. — Pentimae in lurri campanaria.

ACCIO • T • SAL^O
PoSIERVN'
ACCIVSTLTHRO
PATER ACCIA • T ' L
THABIS • MATER

r (.ic)

E schedis. Initio manca est.

472

4794. (=1284).

AVFIDIAEOk

APAMIAE

AAVFIDIVS

PATERPOSIT

Haec et insequentes duae eodem in loco repertae excriptae quae sunl
mibi, qui edidi in Ann. Inst. 4860. p. 233. Dubitat Momms. rectene exce-
perim V; ego non vidi. Qui bic Aulus dicitur, deinde OLVS appellatar.

4796.

(=4282). —

Ibidem.

AVFIDIAMEROPE

OLVSAVFIDIVS

POSEIT

4796.

— (bidem.

DANAIS
AVFIDIA

4797.

— Pentimae.

QVEIBEDIVSCL

CAEPIO
CSALVIDIVS

E Mascitto Anlinorius I. r. n. 1. 5426.

4798. (=4283). -- Roiani.

P • OBELLlVS • P • L

SODOLAOBELLIAPL
TEVDATAPOSEIT

Ex Antinori scbedis.

4799. — S. Clemente di Casauria, litteris vetuslis: prope eum locum olim

fuit Pagus Interprominius. '

S A L V
OBIDIA
POI
HILARD
^•LIBV^T

Descripsi. Supplc Salvia Obidia Polla. Hilara liburta. Nota liburta pro
liberta el appictum initio parvum e, quod est Cai.

413

1800. — Sdcinaro in pavimento anle Ecclesiam.

TSTATIVSPFMARR

TAMMAVSPFNERVA

CCAEDIVSTFPANSA

AEDEXPDARVAM

SALIENDAMC

Descripsi. — V. 4 lege Aediles ex pagi decreto.

180«. (=4284, LXIV, h). — Secinaro.

NOVIAOL
DELPISFEI
LEI-POSIERVlT

Misit Angelus Leosinius. Edidi in Bull. neap. Minerr. et meo a. II, p. 66.

<80'2. (=4285, LXIV, h). — Furfone.

TAIEOIVSVFMILLVCIDIVSLLBILLO
QCAESIENVSCFPOSTCOPISIVSCF.
MC ^nDEVSFCIQP

Descripsit mea gratia Angelos Leosinius post Brunnium, qui T-AIENVS
dedit et locum vacnum salis commodum liquit inter M el PIL supplen-
dum forte Menopil. V. 3 Leosinius MC ^'* Brunnius legit M"-A---l--
Litteras sequentes leges: de vici sententia faciundum curarunl iidemque
piebarunt.

4803 (=4286). — CastronoTO in aedibus Sidoni.

PNOVELLEDIVSVFTCOMINIVSSAF
AV-FODVSC

Descripsi edidique in BuU. Instit. 4864 p- 40 collatisqae Aedilibus baios
vici qui in aliis tilulis memorantur interpretatus sum Aediles Vici Fnrfen-
sis opus de vici scntentia curaverunL Mommsenius putat, initio esse A> et
sic legendum: Magistri vici faciundom. .. de Vici Scito curaverunt.

4804. ( = 4287, XLIX,f) — Collettara in fastigio tetragono.

LOFDIVSL-F
PETNOLM

Descripsi et cbarta expressi. Littera l fere a normali non distingnilur ;
ad angulum acutum certe inclinare putat Momnis. « Non dsbie l acvi versu

474

allero> inquil Ritschelius Enarr. p. 49, vix dubie sub Gnem prioris, ambr-
guam unam primam dixeris ». At mihi, qui vidi, el charta expressi prima
fere recta est, item secunda, tertia vix inclinata. Lege: L. Ofdius. L. f.
Petidii nepos dedit libens merito.

4805. — Carapelle, inde in museum aquilanum.

CALVlDIAT-FSECVND

QVINCTlASEXFSECVND^

CASNASIAQLRVFA

CASNASIA>LSPERAT

SPERATAMVNATIDlA

SERVENERi- D- D

MAGIS VENE

Descripsi. Momms. I. r. n. I. %0%% qui descripsit, v. 4 legit SALVIDIA
et V. 4 MVNATIDIAE. At est secus. — V. 3, Sperata, legendum. revocata
littera A a versu sequenti. Tum v. 4, 5, Sperata Munatidi ser(va). Nota
punctum ante* A v. 7 loco signi revocantis positum. Magistrae Veneris (quae
postrema verba addita sunt a quadratario non recte post D-D) Veneri donum
danL

4806. -- Gastelvecchio di Carapelle.

CFAESASIVST-

PAPPAEDIVSPF

AQVILACVR-FANI

PORTICVM-ALAM

DPAGSFClDQP

Descripsi. Verba v. 5 leges sic: De pagi sententia faciundum cnrarunt
idemque probarunt.

4 807. -^ S. Eusanio in agro Aveiae; oppidi veteris.

T- OCRATIVS • SA •
DDSFCIDEM

Descripsi. Lege: T. Ocratius Salvii filius. . . de decurionum sententia
faciendum curavit idemque probavit.

4808. — Capistrani.

aeternamad-ditemvIvoseffeciTdomvm

Descripsi. Versus senarius est in fastigii aediculae epistylio sculptus.

1809. — Capistrani.

SEXTETTI-SAL-F

475

Descripsi.

48<0. -- Ansidoniae reperia, nunc Pratae.

CCATIVSCL

ACATO

VIVOSSIBIET

CATIAE-CL

CAESIAE

P

Descripsi.

4811. (=4290). — Bassano, in Ecclesia.

DEDIT-LAVFIDID
DECVMA FACTA
..IMER ITERVM
TE ORAT TV ES
DEVS QVEITOV
PACEM PETIT
AD lOVTA

* Descripsi et charta expressi. Pieniorem do titulum quam olim Giotenaz-
zius in Aveia p. XXXVII , qui versum primum dimidiatum omisiL Huic
inscriptioni, quae ^ersu saturnio concepta esl, mediam partem deesse ar-
bilrantur Momms, et Henzen. At illa integra esL Initio supplendus versus,
Hercle. Tum v. ^ legendum: HOC TlBEI DON. — V. 4 Momms. supplet
Hercoll MER, et statim oblitus a tertia ad secundam transit personam,
legens simul TE ORAT* Auctor carminis Herculem rogat, decuma iterum
facta, ut adiutet propitius et benigne sibi faciat. Veirsus Saturnios scandes
sic:

Hercle hoc tibei doniim dedit Lucius Aufidius
De d^cuma facta lib^ns mereto iterum, te 6rat
Tu ^s deiis quei toiia p&cem p6tit adiouta.

Pacem a diis petebant antiqui, ut mala averterent, et auxilio essent sibi.
Amphitruo apud PlauL in Amphitr. Act. V. 74, 5 :

Abi domum iube vasa pura aclutum adornari mihi
Ut lovis supremi multis hostiis pacem expetam.

476

El Curculio, Act. II, 14, 20:

Hoc animum advorle pacem ab Aesculapio
Petas ne forte tibi eveniat magnum malum
Quod in quiete tibi portentum est.

Confer Mercat. IV. 1, {% U:

Apollo, quaeso te, ut des pacem propitius
Salutem et sanitatem nostrae familiae
Meoque ut parcas gnato pace propitius.

Et in Trin. IV, 1, 18, numinis pax propitia dicitur, « quae fuil praesto
el averiit malum d.

181'^. — Paganica in villa Marchionum de Torres.

TSAAioLi
CVF-MACISi
ES DE VECIS
OrVSFACIVND
COVRAVERVNT

Descripsi el charta expressi. Lege: Titus Salvius Aiolieis Cai Vibi fei-
lieis Magisl(r)es de veci sententia opus faciundum couraverunl. Nota diph-
Ihongum ou in couraverunt, et v. 3 punclum abundans in VEC-I. Duo
sunl niagistri vici ex Aioleiorum familia, alter Titus Cai filins, alter Salvius
Vibii filius. Magistes lapis, errore forlasse fabrili. Vecus est veicus, vicus.
Coiiro, coiro dicitur, ut Plourume, ploirume, ilem Fourius, Foirius, Cloilius,
Cloulius, cet.

1813. — S. Vittorino, fragmenla duo littera vetusta.

a h

J-P COIRA\

• /V

Descripsi. Momms. I. r. n. I. habet n. 1389 tantum COIRA.

1814. (=1292). — In vico Peltino.

.•POMPONIVS-ST-F-
S-SALVIENVS*TIT'F-
MAG-COIR'

Post Angelum Leosinium descripsit Carm. Mancinius, quem sequor.

477

4815. — Scoppilo, DUQC in museo aquilano.

MESENE

FUVSARE

POIMVNIEN

ATRNO

AVNOM .

HIRETVM

Descripsi et charta expressi. Legendum, ni fallor, Mesene flusare. Poi-
muniem, Atrno, Aunom, Hirelum. Quae suat nomina vicorum aut pagorum,
qui mense flusare, nempe florali nundinas fortasse agebant.

4816. — S. Vittorino.

HERCO Descripsi.

4817. — Aquilae in museo.

PPROCVLEIVSPF
AEDLVDF

Descripsi. Lege v. 2 aedilis ludos fecit. Momms., L r. n. 1. 5946, fractam
initio dedit, non recte; idem praenomeu initio omisiL

1818. — S. Vittorino, ubi olim Amiternum, in arae fragmento.

LARIB-DDROMANO
MORE-DEDICATA

Misit Leosinius. Edidi in Bull. Minerv. et meo a. 4 4 p. 80: vidi ego po-
stea. Uti Aveia ita et Amiternum fuere in numerum praefecturarum. Utras-
que deinde in municipii ius relatas docet hic lapis, facta mentione ordinis
sive decurionum. »

4849. — Alle Gese prope Aquilam, ara.

LPMODIESCF
HD-DL-M

Frustra mihi quaesita est. Leges: Lucius, PubliuSy Modies, Cai filiei,
Hercolei donum dant libentes merito.

478

1820. ( = 429« , LXII, b). — Coppilo.

ITVSACTVSQVEEST
INHOCEOELVBRVM
FERONIAI-EXHOCELOCO
IN VIAPOPLICAM
CAMPANAMQVA-
P ROXSIMVM • EST

Descripsi el charla expressam Ritschelio misi , addilo ullimo versu quem
descriptores priores omiseranl. Lapidem apud me extare putat Mommsenius :
quod est secus.

1824. — S. Vittorino duobus frogmentis.

CAPPVLEIVS • P • F • QVI • PATER
PA VLLA-LACVTVLANA^ Q^ FMATER

Descripsi. Edidit Momms. separalim, duobus locis, primam partem Inscr.
neap. lat. n. 5814 ex Muratorio, secnndam n. 5919 ex Gorio. Ego composui.

182«. (=1295,LXXVII,d). — Colli.

F SABINOPRAEF
XSILIAREI-HISPAN Descripsi.

1823. — Aquilae in mnseo.

T

T- BRVTIVS • P • F • QVI
TERTIASAPIENA >L
VXOR POSIT
GAVIA- CAESIDIA
PROBISVMAFEMINA
MATERBRVTI

Descripsi. Non satis dixisse se, ait Ritscbelius, Enarr. tab. p. 53, cum
(titulum)nones8eposteriorem septimo saeculo medio iudicavit, Moa epigr.
tria p. 6. — V. ult. nomen redit Bruti, qui initio, recepta T additilia lit-
tera, Brnttius appellatur.

1824. — Amitemi in Ecclesia.

CAEDIA • L • L • THALEA

L-CAEDIVSLLHILARVS

FILIVS

Pescripsi. Thalea est Thalia.

479

1825. (=4299).

QCAESIVS
QPLSETVS
BACIS

CAESIAI

Nota Setus, Bacis, pro Zelhus, Bacchis. Locus vacuus ad nomen reci-
piendum reliclus est, Bacchide manumissa, qnae nunc est Gaeriae serva.

4826. — Aquilae.

CVRTIAEO L-
HIRENAEVXORI
OPTVMAE

4827. ( = 4293, LX,l), — AUa Cirella nunc in museo aquilano.

\ HELVI M-L- TAICASITL-

MAG ISTRES-FAMILIA RA\ Descripsi.

4828. — S. Villorino.

AA/-HELViVSSEX.L
Misit Leosinius.

4829. — S. Vittorino e rninis fori amitemini.

C • MVNIO • C • F • QVI

EXTESTAMENTO

ARBITRATVMVNIAICF

SORORIS

Dedil Marchio de Torres.

4830. — Amilemi.

LOPPIVSPF
BAGIA

Ex Anlinor. L n. L. 5866. Bagia fortasse cst Bagus, ul Mancia est Mancus
cet. Bagoo sive Bagda, persica lingua, spado appellabatur (Eslh. III, 6,
BttyoSoc;, "Bxyxioi) leste Piinio XIII, 4: Vnlgata habet Vagao, ludith, XII,
4Q, 42; XIII, XIV, 13, Bagaeus Esth. 1. c. c|uo nomine nuncupabalur Aman.

480
183«. (=1304). — S. Vittorino.

L • SERGIVS • L • L

RVTILA FVLCINIA

P-F-FRVGI

Descripsi. Fraclatn Momms. putavit. I. r. n. 1. 5891, v. 3. Frugi loco e-
logii est, Rulila esl praenomen Fulciniae.

4832. — Colletlara.

C MVCIVS CF^Q^NSCAEVC

Descripsi. Supple

Scaevola.

4833. — Gollettara.

r-rOMPONIC

P-^

4834. — Colli.

SI'CL

PRAEF

AAT-BIS

/IR

Descripsi.

Descripsi. Lego: Spurias Glaudius. .. praef. Frosiematiam bis, Octovir
Foralis.

1835. — Ai Cavallari di Pizzoli.

A • P • F • N Dcscripsi.

4836. — Golle di Sassa.

TERTIA^BOED

SALVIA-T-BC

IVS->I FDA

Descripsi. Pato sapplendum Tertia Boedia Salvia, T. Boedius Boediae
lib. Epaprodiius.

481

1837. (r=<302). -- Sassa.

MVERCILIVSSP-F

RVFVS

VERCILIAIML

HILARAI

Descripsi. — Y. 3. Nota panctum in Vergiiiai ut supra n. 1812 in veci.

1838. — Golle di Sassa, iitteris retrogradis.

Descripsi et charta expressi.

4839. — Golle di Sassa.

/TILA

EREFRIA

F

Descripsi. Supple Rutila Erefria. . . 61ia.

1810. — Colie di Sassa.

LVICRIVSO)L-

PRIAMVS
LATTIENVSOL-
TERTIVS-FFECIT

Descripsi et edidi in op. II Gicolano etc. p. 65. Lege: L. Vicrius Vi-
criarum duarum libertus Priamus L. Attienos Attienae lib. Tertius 6iius
fecit.

1811. — S. Giovanni di Gagnano.

aiitm.ior.) IVNIVS-CERDO
P-IVNIVSFAVSTVS
AVFI DIOI THILARCVRo
POST OBITVM

Descripsi. Nota tertium casum in oi Aa6dioi, singularl in titulis exemplo.

31

482
1818. — CiTila Tomassa, qao loco veteres Foruli fueraat.

COVIOLENVSP-
QOCTVIR
QOVIOLENVS
QFPNQEQVE

Descripsi. Forulis Octoviri praeeranl, civesque io Iribu qairina cense-
bantur. Lege: C. Oviolenus. P. f. quirina. Octovir Q. Oviolenus Q. filios
Publi nepos quirina eques.

1813. — A pi^ delle Ville; Monims. non recle Alle pie di Cavillo.

CALIVS-CLEROS
FELICIO ERONE
S • L • TERTVLLA
ALBIA PAMHI
LIL- OVETT
D I V S • CL
. FAVSTVS

Descripsi. Mommsenius tentavil (I. n. L. 5802): ALBIVS pro ALIVS
ponens. Tu leges sic: C. Alius C. Lib. Eros, Felicio Erones lib. Tertulla
Albia Pam(p]hili lib. C. Vell(i]dius C. (I.) Fauslus. Nota simplicem liquidam
in Alins: ilem e pro t in gen. tertiae declin. , ul salules pro saluUt. Ter-
Ittlla loco praenominis est Pamhili errore fabrili, ul n. 1317 Spinhher; in
Vettdius t omissum.

1844. — Civita Tomassa.

ATTIOCL-PAAPILO
IN FR-P-XSIN AGRP-XII- Descripsi.

1815. — Civita Tomassa.

C- FADENVS • A • F • PATER
SEIENATIBERIF-MATER
FADENA • C • F • SOROR •
QFADENVSCF

Descripsi. — V. 1 pro A Antinorius ap. Murat. 1673, 4 legit A-
MoDogramma X in nuramis familiaribus est Tatius. — V. 3 Fadena dicilur
soror Q. Fadeni.

483
1846. — Preluri.

LECNATIVSLF
QPATER

I. n. L. 5831 e Maratorio. — V. 2 q esl qairioa.

1847.— Civita Tomassa.

C • M A R

CPL
ANTIOCVS

Descripsi. Lupacchinius (L r. n. I. &929) rraclam pinxit et v. 1 dedit MAI.

1848. ( = 1300, LXXVI, g). — Civita Tomassa.

PNONIVSP-LANOPIS
PNONIVSPLMALao
NONIAPL-CALITHVO

Descripsi. — V. 2 Malcio pro Malchio esl, nomen diminutivam, quasi
regulus. — V. 3 Calilhuce, vitiosa metathesi aspiratae pro Calliluche.

1849. — Civita Tomassa.

I

OPPIVS
OLVMPHV*
/LCINIA
^NVSIA

OXENV

Descripsi. — V. 2 Oiumphos, v. 3 Fulcinia, 4 Dionusia, 6 Piloxenas.
Corrupil Martelli sic (L r. n. I. 5864). C. Oppias Liciniae Onusiae T. f. i. —
Olumphus redundante afflatu scribitur pro Olumpus.

1850. — Civita Tomassa,'in agro.

PPOMPONIVSQF

LICINVS
PPOMPONIVSPF
LIC • QVI

Descripsi tres terminos sepulcraies simul inventos, ex quibus onus in-
scriptus IN • FRO- — V. 4 tribum Qui(rina) revoca ad versum superiorem.
Panctam quadratum bis adbibetur, post Lic. et post in, in reliqaa epigra-
phe quadratarius interpunclione simplici usas est.

484

1854. — Givita Tomassa.

Q • SEXTILI • L • L
ET^riLIAL^F
IN^FROKr-rXllil
IN^ACRV-PXV Descripsi.

4852. — CiTita Tomassa.

SILVANA
LL-HILARA
VEDiA-PILOTE;
QVEOlLV

Descripsi. — V. 4 lege Quinti Vedi liberia raro exemplo hac aelate,
qua expeclasses, Vedia Vedi Quinti liberta. — V. 3 lilteras exlremas duas
omisit Anlinorius (L r. n. I. 5893).

4853. — Vigliani, inde Aquilam lapis inlalus.

SAL-HOSTILIVS

SPF
PHOSTILIVS

SAL^F Descripsi.

4854. — Colle Pietra, inde in museum aquilanum.

(V.4,8«l3litt.in»l.) CSVELLIVS^T'F'AEMILI (AemUI mt. inin.)

P • BAEBIVS • LF
Q-SVELLIVS-QF
MAGISTRI-CELLAMET
CVLINAM • FACIVNDA
CVRARVNT

Descripsi. — V. 4 supple Aemilius, sive Aemilianus.

4855. — Villa casale di Scoppito.

VEPPIA T-L
Descripsi. Male Antin. et Lupacch. dedcrunt II pro T'L (L r. n. I. 5930).

4856. (=4303). — Interocreae (Antrodoco).

p6u< APONIA
VXSOR
Ex Accnrsio.

485

4857. — Borghetlo io pavimenio Ecciesiae.

AMVRIVS
Descripsi. Supple Camurius.

1858. — Ibidem.

Q AVAEVS TFOP
Q AVAEVSTFQVi

VARIALF Descripsi.

4859. (= 430i). -> Givita Reale.

SEX STAATIVSSEX

4860. (-4305, LXXVI). — Garsiolis, nunc Romae in museo Valicano.

miLARGVRVS-VILICVSCORRI
AEDLARDSPFG

Descripsi. Non perlincl ad hanc aelatem. Lege v. i Aedem Laribus de
sua pecunia faciundam curavil; ubi errore G pro C scribitur.

4864. — Garsiolis.

POLIA • COSIDIA

FFORBI
OPOPILLIVSCF
RV FVS
POPILLIVSCF

Missum a nescio quo, edidi in Bull. neap. Minervinii el meo. Deinde
in Op. II Gicolano p. 64. — V. 4 Polia, non Pola, pro Pollia scriplum
iene, Gosidia pro Gonsidia, sublaio n. — V. 2 F-F- duo filii sunt.

486%. — Carsiolis in gradu Ecclesiae S. Mariae del Garmine.

T NAEVIVS>L-
PHYLADES-
NAEVIAE->L-
APOLLdNIAE

maTriposiIt

Descripsi edidique in op. cit p. 68. Nota vitiosam adieciionem aspiraiae
in Phylades. Accenius noiatur duplici forma , ul hamulus in Naevius , ut
virgula in Apolioniae.

^

486

1863. — Ibidem.

LSAVFEILL-
PHILOMVSEI

Descripsi edidique in op. cit. p. 67.

4864. — S. Anatoliae.

M- Pl OM

CALVENO